stapten makers
OPERATIE GRANIET DOET BERGKETENS DREUNEN
KAPPIE en de KONINGSRUIL
TIEN JAAR
EEN STAD
DE
TINTELS
Jack
Dunkley
Amerikaanse Dakota
stortte neer
Maandag 2 november 1959
Pag. 2
Zweden met
veertig meter
ondergronds
Van een speciale medewerker
gTOGKHOLM ie op dit moment Zweden bezoekt in de ver
onderstelling een land te vinden, dat de nozems en bet alco
holvraagstuk tot voornaamste problemen heeft en dat in een zalige
vredesdroom is ingedompeld, wacht de-verrassing van zijn leven.
Hij treft een tot de tanden gewapend volk aan, dal over een uit
stekend getraind leger, een hypermoderne vloot, Europa's derde
luchtmacht en een voortreffelijk georganiseerde Dienst Bescher
ming Burgerbevolking beschikt.
Zwedens neutraliteit is „zwaar
gespierd" en het merkwaardige
is, dat de sterkste spierenbun
dels zich diep onder de grond
bevinden.
Alle eventuele topconferenties
ten spfjt moet dit land door zijn
ligging in het grensgebied tussen
oost en west met de mogelijkheid
rekening houden, dat het bij een
nieuw wereldconflict tot een fel om
streden gebied zou worden.
De voornaamste ertsmijnen en in-
dustrieën liggen niet meer dan vier
minuten vliegen van de dichtstbijzijn
de Russische bases, waar snelle
bommenwerpers zijn gestationeerd.
Stockholm ligt binnen het bereik
van Russische raket-projectielen, die
aan de overkant van de Oostzee af
gevuurd kunnen worden.
Zweden heeft zich daarom op alles
voorbereid. Hoe? Met steenharde wil
werkt dit volk nu al ruim tien jaar
aan de „Operatie Graniet"; op dit
moment zeker een van 's werelds
uniekste, gedurfdste en kostbaarste
ondernemingen.
86
Bij deze aanblik ging Andrea's
hart sneller kloppen. Na de avond
dat hij haar aan de kust van Sa-
gres had ingewijd in het gebruik
van de Al-Kemal, had hij zoveel
te doen gehad dat hij eigenlijk
nooit bewust aan het gebeurde had
kunnen terugdenken. Nu besefte
hij hoezeer hij haar gratie, haar
schoonheid en. haar geest had ge
mist.
Te midden van alle vreugde en
welkomstkreten hoorde men
slechts één wanklank; het zachte,
bijna dierlijke gekreun van de sla
ven in het ruim, een tragische be
geleiding die sinds hun vertrek
van de Sanaga-rivier nooit was
verstomd.
Naast Dona Leonor en Fra Mau-
ro stond Eric Vallarte met zijn ro
de haren en zijn brede schouders.
Hij stak een heel stuk boven de
menigte uit, net als die nieuwe
karveel onder zijn toezicht ge
bouwd terwijl Andrea weg was
tussen de andere schepen in de ha
ven. Andrea zag met één opslag
dat het schip bijna gereed was
voor het vertrek; het enorme vier
kante zeil aan de hoofdmast was
half gehesen, doch de bemanning
had het werk blijkbaar even in de
steek gelaten om zich bij de jui
chende menigte te voegen. Onge
twijfeld zou het schip gauw ver
trekken, tenzij de plannen van
Senhor Bartholomeu om de een of
andere reden waren gewijzigd.
Wat verderop zag Andrea de bij
na dwergachtige gedaante van
Mestre Jacomé die met levendige
blik toekeek hoe de karveel dooi
de mensen aan de wal naar de
kant werd getrokken. Nu reeds
verheugde hij zich op het gesprek
met de oude Joodse kaartenmaker
en Prins Henry, waarbij hij hun
zou vertellen wat hij allemaal had
geleerd: hoe een schip rechtstreeks
naar een van te voren bepaald
doel kon worden gebracht over een
afstand van meer dan duizend mij
len: en hoe men, door gebruik te
maken van de verschillende wind
richtingen, langs de twee benen
van een rechte driehoek kon zeilen
om toch nog eerder aan te komen
dan een schip dat de gewone route
langs de hypothenusa volgde. Het
zou een belangwekkend debat wor
den als hij zijn gevolgtrekkingen
voor Mestre Jacomé en de hele
gemeenschap van Villa do Infante
zou verdedigen, en hun te vertellen
welke kennis hij had opgedaan
omtrent de Afrikaanse kust en de
monding van de Sanaga, het land
van rijkdom dat men Guinea
noemde.
De karveel stootte nu tegen de
kade aan, en de matrozen spron
gen aan wal om haar vast te leg
gen. Het gangboord werd snel uit
gelegd en Dom Alfonso Lancarote,
in volle wapenrusting en geflan
keerd door zijn twee fidalgo's,
schreed onder luide toejuichtingen
agn wal. Andrea baande zich een
weg door de vrolijk lachende me
nigte om Dona Leonor. Fra Mau-
ro en Eric Vallarte te gaan be
groeten.
„Madonna Leonor!" riep hij uit
terwijl hij haar handen in de zijne
nam.
„Uw gezicht was het eerste dat
ik in die menigte onderscheidde!"
Hij zag hoe het bloed haar naar
de wangen steeg, maar in haar
ogen las hij geen vreugde over
zijn terugkeer. Het was alsof er
een waas over lag, en alsof zij
moeite had haar tranen te weer
houden.
„Ik dank God dat ge veilig zijt
teruggekeerd, senhor," zei ze. Toen
trok ze met een heftige beweging
haar handen los, waarop ze zich
omkeerde en snel tussen de me
nigte verdween.
Verbaasd keek Andrea haar na,
terwijl Fra Mauro hem krachtig
de hand drukte en Eric Vallarte
hem zo'n stevige klap op zijn rug
gaf dat zijn tanden even op elkaar
klikten.
„En zijt ge niet verheugd uw
oude vrienden terug te zien, sen
hor Andrea?" vroeg Eric.
„Natuurlijk ben ik verheugd!"
riep Andrea uit en hij sloeg de ar
men om hun schouders. „Temeer
omdat gij nog niet zijt vertrokken,
mijn Noorse vriend!"
„Nog twee weken, dan vertrek
ken we," zei Eric. „Onze goede
friar maakt zich bezorgd over de
stormen, maar ik heb hem duide
lijk gemaakt dat een karveel zo
als we nu hebben gebouwd nergens
bevreesd behoeft te zijn".
Eric ging Gomes Pires begroe
ten, wiens schip inmiddels ook ge
meerd was. Andrea wendde zich
tot Fra Mauro. „Broedertje
wat is er met Dona Leonor aan de
hand? Op de avond voor ik ver
trok hebben we vriendschap geslo
ten, en nu behandelt ze me als
of ik een melaatse was.!"
„Wat ik reeds lang vreesde is
waarheid geworden," zuchtte de
dikke monnik.
„Ze is toch niet ziek?"
„Neen. Ze is gezonder dan ooit."
„Waarom is ze dan niet blij dat
ik terug ben?"
„Ze is blij u te zien, maar de
Leonor die ge eens een kind noem
de bestaat niet meer," zei de Fran-
cisciaan ernstig. „Ze is verliefd.."
Wordt vervolgd
IV I tot
is in het bergachtige Zweden
de slotsom gekomen, dal de
kans een nieuwe oorlog te overleven
waarin kernwapens een belangrijke
rol zouden kunnen gaan spelen, het
grootst wordt, wanneer men zich op
de verdediging tegen deze alles ver
nietigende wapens zo goed mogelijk
voorbereidt.
Reeds meer dan tien jaar dreunen
de bergketenen van de ontploffingen,
die vaak dertig tot veertig meter on
der het aardoppervlak teweeg worden
gebracht. Zweden is bezig met het ge
hele defensieapparaat onder de grond
te gaan.
Ook met de burgerbevolking is ter
dege rekening gehouden. Dit blijkt
vooral in Stockholm, waar men
enorme schuilgewelven heeft aan
gebracht. Zo bevindt zich onder het
centrum een 500 m lange tunnel, die
tijdens bomaanvallen 20.000 mensen
kan bevatten en waarin in oorlogs
tijd 5000 mensen permanent kunnen
wonen. In twee vijf etages hoge ge
bouwen zijn onder meer installaties
ondergebracht, die de lucht van gas
sen en radioactieve stof kunnen
reinigen. De tunnel heeft een eigen
watervoorziening en zeven genera
tors, die voor elektriciteit zorgen.
Binnenkort zullen vijf van dergelijke
schuilgew elven gereed zijndie
400.000 mensendat is bijna de helft
van de totale bevolking van Stock
holm, kunnen herbergen en die in
vredestijd een schitterende oplossing
voor het nijpende parkeer- en gara-
gevraagstuk vormen.
Wat de defensie betreft heeft men
in het bijzonder aan de vloot gedacht,
die aan de Oostkust over een keten
van ondergrondse bases beschikt. Er
zijn tunnels aangebracht, die voor tor
pedojagers, duikboten en andere oor
logsvaartuigen uit zee bereikbaar zijn
en die door zware deuren tegen de
druk, die van buiten af door ontplof
fingen kan ontstaan, zijn beschermd.
bevinden zich be
halve dokken en ankerplaatsen ook
reparatiehallen, magazijnen en werk
|N deze tunnels
Schuilgewelf in Stockholm,
plaatsen en woonruimte voor een uit
gebreid personeel. Voor de luchtmacht
zijn onderaardse hangars ingericht,
waarin ten minste 1500 vliegtuigen
kunnen worden ondergebracht. Bijna
veertig meter diep zijn commando-
Door een meters
graniet beschermd,
oorlogsschip op
hoge laag van
arriveert een
zijn basis.
Ook met de bescherming van de
produktie is bij de uitvoering van deSRnillllllllllHtHltUlllllllttlllllllll
Operatie Graniet" terdege rekening
gehouden. Meer en meer industrieën 2
zijn bezig met hun installaties onder- 5E
gronds te gaan. 2
In de. onmiddellijke nabijheid van de 2
poolcirkel ligt een van 's werelds Is
machtigste ëlektrische centrales, waar
stroom wordt geproduceerd met een
spanning van 380.000 volt. Het totale
complex is zo diep onder de aard
bodem verborgen, dat een voltreffer
geen schade zou kunnen aanbrengen.
9
door
AM over voldoende werkkrachten te|S
beschikken is op een bepaalde ge
heime plaats een volledige onder
aardse stad gebouwd. In die stad
vindt men woningen van verscheidene i
verdiepingen, scholen, voedselmaga-
zijnen en sanitaire inrichtingen. Op
een ander punt bevindt zich een zie-j
kenhuis met een capaciteit van niet j
minder dan 1200 bedden.
Churchill heeft onlangs verklaard,
dat wij nu hard bezig zijn het punt te J
bereiken waarop de grote mogend- j
heden hun voorraden kernwapens en j
raketten zodanig hebben opgevoerd,
dat er na een nieuwe wereldoorlog van j
een overwinnaar geen sprake meer j
zou kunnen zijn en dat de kans op
vrede daardoor steeds groter wordt, j
Maar zo zei hij vrees was de
prijs, die daarvoor betaald moest
worden en de enige vorm van veilig
heid zou uit voortdurende onzeker
heid bestaan. Wellicht dat de naaste 10. ,,De
toekomst zal bewijzen of de bejaardej inspectie,'
Engelse staatsman te optimistisch,
dan wel te pessimistisch
'T GAAT OVER
MUIS OPSLAG ME
NEER- DE BABy IS
ER
JA,JA,PAULU<>
NATUURUJK. 'T IS
DB TWEEDE DUS
JB KRUGT WEER
Bh ALS BELASTING BE
TALER ZOU JE KUNNEN
ZEGGEN, DAT IK ER
AAN 8'JDRAAG
DAT BETEKENT NATUUR
LEK NIET, QAT IK JE GEEN
OPSLAG GA GEVEN
MAAR ALS IK HET NIET
DOE HEB JE 6R MIS
SCHIEN WAT AAN-ALS
WEET WAAROM-!
SimpminiiMiMiiitiiiiiit
IHIIItlllllllllllIMillIIlllllll1IIIIIMIII
Het interessante van het
standpunt is echter, dat men
directe nabijheid van de Russische speelde,
kolos naar een even grootse als kost
bare onderneming als ..Operatie Gra
niet" heeft gegrepen, om aan de ver
bemanning staat klaar voor-gon er op te ademen en te wrijven en
zei Kappie en hij wees trots1 staarde opnieuw,
op de maat in zijn ouderwetse matro-
zenpak, de meester met zijn
geweest.gepoetste .ritssluiting en op Okki met
'zijn feestmuts. Peinzend bezag de ko-
Zweedse ning de aangetreden bemanning, terwijl
de er een flauwe glimlach om zijn mond
Bravo."
..Maar Sire
zei
hij.
riep de
hofmaarschalk
lammende invloed van die vrees te j uit en hij vestigde zijn blinkende mo-
ontkomen en maar vast een andere (nocle op het groepje zeelieden, liet het
glas weer van zijn oog vallen, be-
vorm van veiligheid te scheppen.
„Maar Sire. dit is in hel geheel niet
blinkendvolgens het protocol! Dit lijkt nergens
op! Geen van hen heeft dezelfde
dracht Nijdig wendde hij zich tot
Kappie. ..Hebt ge de bepalingen dan
niet bestudeerd?" siste hij deze toe.
Kappie haalde de schouders op.
„Geen nood." onderbrak hem de ko
ning. „Laat ons gaan!"
„Maar Majesteit., het protocol dan!
Dit schip, deze mannen ..Uw aanwe
zigheid hier is als een vlag op een
modderschuit, zoals de volksmond zegt!"
was zie-
„WAT?" riep Kappie. Hij
dend. „Mijn goeie Kraak een
schuit? Dat neem ik niet! Ik hoef
mijn schip door niemand te laten be-l
ledigen! En dat spreekt nog over onge
paste vrijheden! Hoe durft die lamge
slagen driekwart!"
De koning maakte een gebaar. „Licht
het anker." sprak hij.
„Maar Sire!" riep Baron de Frican-!
delle handenwringend.
„Ik wens te vertrekken." was
antwoord. „Dit schip bevalt mij,
candelle. Méér dan de gepaste onvrij
heid die uit jouw gedrag spreekt
Zesentwintig doden
WASHINGTON (Reuter), Een Da
kota. die sinds vrijdagavond werd ver
mist, is gisteren gevonden. Het toestel
is neergestort in een bosrijke omgeving
Slechts een van de 27 inzittenden heelt
de ramp overleeld.
Een helicopter ontdekte het wrak bij
Waynesboro in de staat Virginia, maar
j overlevenden werden niet waargenomen.
Een reddingsploeg, die zich onmiddel-
jlijk naar de aangegeven plaats spoedde,
'vond echter de 33-jarige Phil Bradley
volledig bij kennis, vastgegespt in zijn
I stoel.
Het vliegtuig had Washington vrijdag-
avond verlaten voor een vlucht naar
Charlottesville, die zestig minuten zou
duren. Vlak voor het toestel ging lan-
modder-jden was er nog radiocontact. Daarna
werd niets meer gehoord.
AMSTERDAMSE WISSELMARKT
AMSTERDAM. 31 okt. Contant: Londen
10.59%10.59Tb» New York 3.775/8—3.77?s, Mon
treal 3.98%—3.99Parijs 76.90—77.00; Brussel
7.55%7.55%, Frankfort 90.53%-90.58%. Stock-
het l'*101™ 72.97%—73.02 Zurich 86.86%—86.91%,
p Milaan 60.83%—60.88%. Kopenhagen 54.79%—
*'54.84%, Oslo 52.93%52.98%, Wenen 14.61%-—
14.62%. Lissabon 13.21 Ut—13.22%, Ankara
3.76{j3.77iV
