Ons televisietoestel staat
in Wemeldinge
N
JD
Zeeuwseh-Vlaanderen na harde strijd
veroverd; Eendrachtbrug de lucht in
E. Moorman won hoofdprijs
na verwoede puzzel-strijd
Zaterdag 31 oktober 1959
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 9
NOORD-BEVELAND BLEEF VOOR INUNDATIE
GESPAARD DOOR „FOUT" VAN DUITSERS
Leopoldkaiiaal
Schelde-oever
Late „gast"
Telefoontje was echt
geen grap
Zoete inval
D
Doe jij het maar
De oplossing
Medische dienst
HUISARTSEN
APOTHEKEN
DIERENARTSEN
Iv.a. f74.50
Van een onzer redacteuren
Ti/TIDDELBURG - Er lag een
soldaat tussen de puin
hopen van het stukgeschoten
Sluis. Een dode soldaat. In
zijn linkerhand klemde hij
een geweer en met de andere
hand drukte hij een foto
tegen de uiteengespleten
borst. Hij hoorde de tanks
niet meer aan komen rollen,
het mortiervuur in de om
trek, de angstkreten van de
bevolking. Hij was dood.
Nog maar een kwartier gele
den was hij juichend de stad
ingesneld, het geweer in de
aanslag, hief hij de armen
blij omhoog, omdat hij weer
op vaderlandse bodem stond.
Nog twee, drie dagen dan was
hij weer thuis, bij vader, bij
moeder en bij Katrien. Nu
was hij dood, lag zijn ont
zield lichaam in de van oor
logsspanning trillende stra
ten van Sluis. Nu maakte hij
deel uit van het grootste leger,
dat de wereldbrand heeft op
geleverd, het dodenleger.
Zijn gejuich was verstomd,
zijn kracht uitgeblust en zijn
adem afgesneden. Op hetzelf
de moment stierven tiendui
zenden strijdmakkers, vrien
den en vijanden, gaven zij
hun leven opdat anderen
door konden gaan met rede
twisten en vechten. Totdat,
ja, totdat de laatste druppel
bloed zou zijn gevallen om de
wereld te verlossen van een
van de grootste tirannen-
broedsels die de geschiedenis
ooit heeft gekend. Helaas zou
die druppel bloed de laatste
niet zijn.
Vijftien jaar is het geleden, dat die
soldaat door tankvuur werd neerge-
maaid. Wie het geweest is, ik hen
het vergeten, maar wat ik wel ont
houden heh, dat is het offer, dat de
jongeman gebracht heeft, voor mijn
vrijheid en voor die van miljoenen
anderen. Hebt u het ook onthouden"?
U, die nu zo'n prachtige baan hebt
bij die bloeiende levensverzekering
maatschappij, of u, die uw naam el
ke keer weer in de kranten leest om
dat u het als voorzitter van die en
die bond toch maar weer zo mooi ge
zegd, hebt, of u die zo gelukkig was
in de toto een hoge prijs te winnen?
Hebt u het onthouden? Of weet u al
niet meer, dat er hier in Zeeland zo
ontzettend hard is gevochten door ge
allieerden en Duitsers? Of speelt u
struisvogelpolitiek op het gebied van
de dankbaarheid door te zeggen: Och
dat is al zolang geleden, houd er nu
maar eens over op, we krijgen haast
een nieuwe oorlog... In dat geval
wens ik u geluk met uw toto-prijs...
En toch wil ik. dat u niet vergeet
hoeveel bloed, zweet en tranen het heeft
gekost om u die prachtige baan te be
zorgen. om uw redevoeringen in het
openbaar weer zonder vrees te kunnen
afsteken. En daarom herinner ik u
weer aan die Slag om de Schelde, de
slag van de haast, daarom druk ik uw
neus weer op die woelige dagen van
1944. toen het in Zeeland water en vuui'
was.
De slag om de Scheldemon-
ding is bijzonder fel geweest.
Om die slag te kunnen winnen
heeft men offers gevraagd van
de burgerbevolking, zoals zelden
tevoren: een aan de zee ont
worsteld eiland ('Walcheren)
heeft men prijs moeten geven
aan de woedende golven. Op 25
september 1944 was het (jjiidelijk
geworden, dat de doorstoot naar
het hart van Duitsland opnieuw
moest worden georganiseerd. Dat
was alleen maar mogelijk wan
neer men de beschikking had
over tenminste één grote, onbe
schadigde haven. En die haven
had men: Antwerpen. Maar de
geallieerden konden de grote Bel
gische havenstad niet met sche
pen bereiken, omdat de Duitsers
heer en meester waren van de
Zeeuwse kusten. En dus moest
Zeeland worden bevrijd en wel
op zeer korte termijn.
Aan het Leopoldkanaal even over
de grens waren de operaties op 6
oktober 1944 begonnen. In de vroege
ochtend van deze dag spoten 27 vlam
menwerpers hun dodelijke inhoud uit
over de dijk. Terwijl de Duitsers hier
door hevig in verwarring raakten, ped
delden de boten van de Canadese zeven
de brigade het kanaal over. Eén dag
later staken de Royal Winnipeg Rifles
het kanaal over om aansluiting te zoe
ken bij hun makkers, die hen waren
voorgegaan. De tegenstand van de Duit
sers was hier echter groter dan men
had gedacht. Na drie dagen had men
een landhoofd, dat maar weinig groter
was dan de kanaaldijk!
De Canadese generaal Crerar gooi
de het daarna over een andere boeg.
Van het inmiddels veroverde Terneu-
zen uit zette men om ,,het eiland van
Breskens" in bezit te nemen, troepen
aan land in de buurt van Biervliet.
De kalender wees toen 9 oktober.
Maar ook hier ging het niet voor de
wind. Op 14 oktober volgde toen de
derde aanval, dit keer even ten zui
den van de Braakman. En deze aan
val bleek te sterk voor de Duitsers.
De Canadezen zagen kans tanks in
de strijd te brengen en zo hun tegen
standers stap voor stap terug te drin
gen. Omstreeks 19 oktober hadden de
verschillende brigades voeling met
elkaar en toen kon ook de „zuive
ring" van West-Zeeuws-Vlaanderen
beginnen. Breskens viel op 22 okto
ber en de andere grote plaats, Knok-
ke (België) op 31 oktober. De Zuide
lijke Schelde-oever was toen ten kos
te van veel verliezen in geallieerde
handen.
Intussen was de bijzonder felle slag
bij Woensdrecht gewonnen en stond
Zuid-Beveland op het programma. Voor
de verovering van dit hele schiereiland
(met de moeilijke Kreekrakdam en de
sterke vesting van het kanaal door Zuid-
Beveland) hadden de Canadezen met
meer dan zes dagen nodig. Op 25 okto
ber bereikten zij Rilland en op 31 okto
ber stonden zij aan de Sloedam.
E BEVRIJDING van Zeeland
is bij stukjes en beetjes ge
beurd, eilandgewijs. Het verhaal
van Tholens bevrijding is het ver
haal van de brug. De brug over
de Eendracht, die de OD had
kunnen behouden, maar die tóch
de lucht is ingegaan Waar
om? Omdat de mensen van de
ondergrondse de levens van de
Tholenaren hoger stelden dan het
staal van de voor het eiland zo
belangrijke verbinding met het
vasteland. Dat was op 28 oktober
1944. Een dag voor de Tholenaren
om nooit te vergeten. I
De Canadezen en de Engelsen
zijn. als de bevrijders van de
Zeeuwse steden en dorpen har
telijk ingehaald. Tot in de verste
hoeken van onze provincie wer
den de geallieerde troepen uit
bundig toegejuicht.
Op de Bevelandse plaatsen
heerste overal een grote vreugde.
Maar ook op Walcheren, welk
eiland door de inundatie enorm
veel heeft geleden, was de stem
ming opperbest. In Oostkapells
b.v. was de bevolking uitgelopen
om de bevrijders warm te be
groeten. Onze foto geeft daar een
duidelijk beeld van.
De nacht van zaterdag op zondag
kwam. Een nacht, die stil was totdat
plotseling de misthoorns een sinister ge
luid lieten horen De OD wachtte op
een Canadese doorbraak. Twee mannen
bleven op de Thoolse brug voortdurend
bij de Duitsers, die zaten te wachten
op het ..Sprengkommando". Plotseling
kwam een derde OD-man aangeslopen.
Hij had een tang in de hand. Een Hol
landse wachtmeester, die eveneens op
de brug stond, hield hem echter tegen.
Als het eens mis gaat, zei hij tot de
OD'ers. Dan nemen de Duitsers wraak
en wee dan het stadje Tholen. Er klonk
beslistheid in zijn stem, een kracht die
de ondergrondse strijder aan het weife
len bracht. Dan de brug maar in de
lucht? Neen, dat niet, verklaarde de
OD-man. Maar voordat hij zijn daad
tot uitvoer kon brengen, naderden ge
motoriseerde Duitsers. Met het „Spreng
kommando" Nog verkeerde de OD
in tweestrijd. Toch het groepje ..Mof
fen" overmeesteren of niet? Waar ble
ven die Canadezen?
Enkele sekonden later evenwel
schoot de steekvlam omhoog. Kreu
nend zakte het stalen gevaarte ineen.
Twee dagen daarna ontwikkelde zich
onder Halsteren een vuurgevecht. In
eens richtte zich een salvo op het
stadje Tholen. De mensen, die naar
de brug gingen kijken, vluchtten de
kelders in. Weinige ogenblikken later
wapperde van de stadhuistoren de
witte vlag. Er weerklonk een gejuich:
„Ze zijn er, daar aan de overkant,
met onze vlag....!" Aan de overzijde
van de Eendracht stonden de geal
lieerde soldaten. De mannen van de
OD roeiden naar de Brabantse kant.
Daar waren ze, ja. Waren zij er van
nacht maar geweest. Maar hun in
nerlijk verwijt maakte weldra plaats
voor blijdschap. Het volkslied weer
klonk. Schorre stemmen jubelden.
Tholen was bevrijd.
Ik wil dit eerste artikel over Zeelands
bevrijding niet besluiten zonder ook
Noord-Beveland te hebben genoemd,
omdat de verdrijving van de Duitsers
van dit eiland behoorde tot de eerste
fase.. De bevrijding van Walcheren en
Schouwen-Duiveland zou men de tweede
fase kunnen noemen. Wel, Noord-Beve
land ontsnapte tweemaal als door een
wonder aan een dreigende inundatie. Te
gen het einde van november hadden de
Duitsers de wijk genomen naar Schou
wen. De frontlijn liep dwars door de
Oosterschelde. Van een stelselmatig be
waken van de kustlijn van Noord-Beve
land was evenwel geen sprake. Boer De
Regt aan de Noordlangeweg wist daar
van mee te praten.
IN DE NACHT van 24 op 25 no
vember werd er met veel ru
moer op de deur van zijn hofstee
geklopt. Aarzelend ontsloot De
Regt zijn deur. In het donker van
de nacht keek hij in het gezicht
van een officier die Engels sprak,
maar die later Frans begon te
praten, omdat De Regt hem dan
beter verstond. Tot zijn ontstel
tenis ontdekte de Noordbeve-
landse landbouwer, dat hij niet
met een geallieerd krijgsman,
maar met een Duitser te doen
had. Zijn schrik werd nog veel
groter, toen hij enkele ogenblik
ken later tientallen Duitsers zijn
erf op zag komen. Ze moesten
een wagen hebben, die De Regt
hun gaf, waarna ze het voertuig
de dijk opduwden.
De Regt kon niet zien wat zij daar
op de wagen laadden. Op dat mo
ment maakten de Duitsers een grote
„fout". Zij lieten boer De Regt en
zijn hofstee aan hun lot over. En dit
betekende de redding voor Noord-Be
veland, althans van Colijnsplaat. Met
de Schouwse evacué Neerhout over
legde De Regt wat hun te doen stond.
Gehuld in dikke duisternis snelde hij
weldra op een oude fiets naar Co
lijnsplaat, waar een afdeling van de
Irenebrigade was gelegerd. Niet al
leen De Regt alarmeerde de soldaten,
ook landarbeider Fortuin, die op zijn
kousen door het dorp was gelopen om
de brigade te waarschuwen. „De
Duitsers willen de sluis laten sprin
gen!" riep hij uit. En alsof dat nog
niet alles was, koerste in diezelfde
nacht een Duitse Schnellboot met
zwaargewapende soldaten en ...1200
kg springstof over de Oosterschelde
in de richting van Colijnsplaat.
De duisternis was op dat moment de
grootste vijand van de Duitsers, want
ze raakten de weg kwijt en kwamen er
gens anders op de dijk. Een wandeling
was toen onvermijdelijk, maar toen „die
Herren" bij de sluis aankwamen, wer
den ze netjes opgewacht met geweer
vuur. De Irene Brigade zorgde ervoor.
WEMELDINGE „We kon
den het maar niet geloven en
dachten steeds dat het een grap
was", vertelde een glunderend
echtpaar Moorman ons gisteren
tijdens een reünie in hun gezelli
ge woning aan de Zandstraat.
Dat het beslist geen grap was,
getuigden de twee televisietoe
stellen, waaruit in verband
met de kleur van de meubelen
een keuze mocht worden ge
maakt. Het sportieve, puzzelmin-
nende echtpaar heeft, dankzij het
vele werk, dat het aan de oplos
singen besteedde maar ook dank
zij de hulp van familie en kenis-
sen gewonnen en kan in het ver
volg knus kassie kijken.
Toen woensdagochtend 'bleek dat het
pleit was 'beslecht en de familie Moor
man niet meer was in te halen, werd
mevrouw telefonisch van dit verheu
gende nieuws in kennis gesteld. Zij
dacht onmiddellijk aan een grap van
de P.T.T., daar haar man bij de op
sporingsdienst in Goes werkzaam is en
het gehele .personeel de afgelopen we
ken sterk had meegeleefd, 's Middags
belde de 'heer Moorman ons nog eens
op en om helemaal gerust te zijn stap
te hij naar 'het huis van onze direc
teur om te horen dat het heus „bitte
re ernst" was.
Het echtpaar Moorman was in feest
stemming, evenals trouwens de schoon
zusters, nichtjes en de heer en me
vrouw de Schipper (de ouders van
mevrouw) en voorzag de zoete inval
van koffie met gebak. Om het nieuwe
meubelstuk te vieren natuurlijk, maar
toch ook om de vrije dag van mijnheer
en om het feit dat zij afgelopen dins
dag twintig jaar getrouwd waren.
Terwijl boven onze hoofden drie man
nen van de firma J. H. Colijn uit Kloe-
tinge paradeerden om de televisie bin
nen een uur gebruiksklaar te maken,
kwamen de verhalen las.
Het was verre van gemakkelijk ge
weest en vooral de laatste opgave,
toen het er om ging, had heel wat
hoofdbrekens gekost. Mijnheer Moor
man had zaterdag, omdat zijn al twin-
Hier komt het dan; na zeven weken
puzzel-strijd. Op de achtergrond de
heer en mevrouw Moorman en de heer
Jacq. de Smit.
dat de Duitsers onschadelijk werden ge
maakt. Een gedenksteen in de Ned.
Herv. kerk van Colijnsplaat herinnert
nog aan het moedige gedrag van de
Noordbevelanders.
Was dus een groot deel van
Zeeland aan de handen van de
Duitsers ontrukt, het moeilijkste
deel kwam. nog: Walcheren en
Schouwen-Duiveland, maar daar
over de volgende keer.
tig jaar lopend abonnement wordt thuis
bezorgd. een los nummer .gekocht in
Goes maar durfde de krant niet open
te vouwenOm zijn kleine voor
sprong te handhaven bromde hij het
afgelopen weekeind vrolijk naar
Zeeuwseh-Vlaanderen en Walcheren om
te zien welk bord en welke "meneer
dat waren. Nee, hij gaat niet uit de
weg voor een bord of voor Neptunus.
'Het kanaal Gent-Terneuzen was ge
makkelijk, omdat hij, hoewel in Zwart
sluis geboren, zijn prille jeugd aan dit
kanaal doorbracht.
Mevrouw Moorman, geboren Zeeuw
se, was het allemaal teveel geworden
en had met een kloek ,,Doe jij het
maar, ik vind het te spannend" alle
De directeur van het Zeeuwsch Dagblad,
de heer Jacq. de Smit, overhandigt het
toestel aan de winnaars.
risico aan haar man gelaten. Zij had
de competitie heel leuk gevonden, maar
toen de kopgroep werd gepubliceerd,
daalde haar animo. Het was te span
nend, griezelig spannend.
De vader van mevrouw Moorman de
héér de Schipper, die met mevrouw
Verbrugge-de Schipper in de kopgroep
vertoefde, vond het allemaal wel goed.
Het bleef toch in de familie. Boven
dien had hij vorig jaar met een puzzel
van het Zeeuwsch Dagblad een snoei-
scha-ar gewonnen en daar was hij nog
heel gelukkig mee. Tijdens ons genoeg
lijke praatje ratelde de telefoon. De
radio- en televisiedienst uit Schevenin-
gen of wel de P.T.T. uit Breda,
maar het grapje mislukte.
De heer Moorman zal, als vanouds,
maandag weer op de fiets klimmen
om naar zijn werk te gaan (van brom
men word ik maar dik) en 's avonds
met echtgenote en behulpzame familie
turen naar het resultaat van zijn speur
tochten.
Natuurlijk was ook de puzzelredactie brandend nieuwsgierig
naar de einduitslag van de puzzelcompetitie. Er is de laatste dagen
verwoed gestreden door de koplopers om de prijs, een televisie
toestel kant en klaar in huis, te winnen. Deze verwoede strijd is er
vast de oorzaak van, dat er in de kopgroep geen verschuivingen
plaatsvonden. De heer Moorman kwam met 380 punten uit de bus
en werd winnaar.
Zo op het eerste -gezicht leek onze
laatste opgave eenvoudig te zijn, maar
al puzzelend begrepen de deelnemers
wel, dat er kleine moeilijkheidjes zaten.
En het was juist de kunst om deze
„kleinigheden" goed op te lossen. Velen
zijn daar in geslaagd maar er waren
talrijke deelnemers, die struikelden over
het „kanaal", over „Neptunus" en over
de „maat" van ons aller Kappie.
Vele oplossingen kwamen pas woens
dagmorgen binnen. Dat verraadt de he
vige strijd naar het grootste aantal
punten en het betekent ook, dat velen
tot het laatste toe aarzelden om hun
oplossing te versturen.
Ondanks de vele extra werkzaamhe
den, aan deze wedstrijd verbonden, heeft
onze puzzelredactie er met heel veel
plezier aan gewerkt. Wij hebben het
vermoeden dat heel veel deelnemers
met hetzelfde plezier en genoegen aan
de oplossingen hebben gewerkt. Er is
de laatste maanden heel veel gepuzzeld
en in talrijke gezinnen is men avonden
bezig geweest om tot goede oplossingen
te komen.
Daarom hebben we allen er ons ple
zier aan beleefd. Mogelijk dat wij bin
nenkort u een nieuwe wedstrijd voor
leggen. Maar onze puzzelredactie gaat
nu eerst een poos uitrusten.
De oplossing van onze laatste opgave
is als volgt:
1, Axel; 2. Goes 3. kanaal Gent
Terneuzen; 4. Neptunusbeeld op toren
van stadhuis Middelburg; 5. Boulevard
te Vlissingen; 6. De „maat" uit de
strip van Kappie. Was te zien op Ko-
ninginnefeest te Wemeldinge.
Advertentie
Slaapt men beter op zijn rug of op zi|n buik
De prijswinnaars van de weekprijzen
zijn:
le prijs 50, H. L. Brasser, Seroos-
kerke (W.); 2e prijs 25, J. v. d. Vel
de, Vrouwenpolder; 3e prijs 10, E.
P. de Ridder, Vlissingen; 4e prijs 10,
H. Rietman, Souburg: 5e prijs 5, L.
van Tiggele, Kruiningen.
Voor het komende weekend is de dienst
der huisartsen als volgt geregeld: MIDDEL
BURG, mevr. Pel, Rouaanschekade 11, tel.
2585. VLISSINGEN, du Fosse, Koudekerk-
seweg 78. tel. 2525. OOSTKAPELLE, SE-
ROOSKERKE EN VEERE, J. H. Ooster
hof, Veere, tel. 01181—271 KOUDEKERKE,
M. Buygens, Westkapelle tel. 01187-234. GOES,
C. Griep, Fr den Hollanderlaan 29, tel. 2460.
KRUININGEN, HANSWEERT, KRABBEN-
DIJKE EN RILLAND, J. P. Roos, Krab-
bendijke, tel. 01134—544. HOEDEKENSKER-
KE EN KWADENDAMME, A. P. Kole.
Hoedekenskerke, tel. 01193—262. BORSSELE
EN NIEUWDORP, J. J. Gelderblom. Nieuw-
dorp. tel. 01196—327. DRIEWEGEN EN
's-HEERENHOEK, A. Folmer, Driewegen
tel. 01195—275. WOLPHAARTSDIJK,
's-HEER ARENDSKERKE EN HEINKENS-
ZAND, A. J. Zonnevijlle, 's-Heer Arends-
kerke, tel. 01106—202. KAPELLE, BIE-
ZELINGE, KLOETINGE EN WEMELDIN
GE, E. F. Facee.-Schaeffer, Kapelle, tel.
01102—260. ZIERIKZEE, P. W. J. Vogelaar,
Touwbaan 20. tel. 2280. THOLEN, POORT
VLIET. OUD-VOSSEMEER, NIEUW-VOSSE-
MEER EN ST PHILIPSLAND, L. D. A.
Looysen, Tholen, tel. 49 en R. C. Renes,
Oud-Vossemeer, tel. 19. TERNEUZEN, Th.
Bos. Markt 25, tel. 2303. AXEL, C. A.
Schiltman, Nieuwstraat 36, tel. 01155—777.
OOSTBURG EN AARDENBURG, N. J.
Rijk. Aardenburg, tel. 01177—466. BRES
KENS, GROEDE» EN SCHOONDIJKE, A.
C. Ossewaare. Breskens, tel. 01172—566.
CADZAND. RETRANCHEMENT. SLUIS EN
ZUIDZANDE, J. W. Beck, Zuidzande, tel.
508, Oostburg. BIERVLIET EN IJZENDIJ-
KE, Lievens, IJzendijke, tel. 01176—266.
MIDDELBURG, Van der Harst. Korte
Delft 12, tel. 2789. VLISSINGEN. J. H. Tan-
Meyer, Singel 60. tel. 2025. GOES. Goese
apotheek, Klokstraat 19. tel. 2136. TERNEU
ZEN. J. Klaaesen, Noordstraat 54, tel. 2090.
ZUID-BEVELAND, A. A. Elzerman, Goes,
tel. 011002233 en M. Gaakeer, Ovezande.
tel. 01195—283. OOST ZEEUWSCH-VLAAN-
DEREN, D. de Putter, Stationsstraat 10,
Axel. tel. 01155—488 WEST ZEEUWSCH-
VLAANDEREN, I. P. Ri'sseeuw. tel. 400,
Groede.
De meningen verschillen, maar één ding is zeker:
u slaapt pas goed op een EPEDA matras.
Wagemans A van Tuinen NV
fabrikante van Artifort meubelen
•n Epeds matrassen
De collecte voor de Reclassering bracht
te Aagtekerke f28,55 op.
De Zeeuwse collecte bracht te Aagte-
kerke f 35,85 op.
Het echtpaar A. Duivewaarde—Groen-
lleer hoopt 5 november de dag te herden
ken dat ze vijftig jaar geleden in het hu-
'welijk traden.
