Rookgordijn
om loonbeleid
Mensenlevens
niet goedkoop
MAANRAKET VOLGT NOG ALTIJD
DE UITGESTIPPELDE BAAN
Heel 1959 werd
zes maanden
BEDREIGD
LAND
EIST
AFSLUITDIJK
(III)
l)L PlOViMTilVCR:
EPRDERT EN VER?
«PERTDE® tSOYL
sis: rwmat
DEKLERKeZN
In een paar
uur kan het
meters onder
water zitten"
De natuur is schoon
Zaterdag op
terugtocht
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 7
NIEUWE RICHTLIJNEN -
VERDERE BEPERKING
LANGLOPENDE
CONTRACTEN
ACHTERGRONDEN
ANDERE KOERS
met minder werk
de mooiste glans
ZAAK-LYNN KAUFFMANN
Nieuw protest van
de verdediging
Meiuje dodelijk gewond
door bestelauto
Geen voorrang
Conferentie over
ruimte-onderzoek
TOELATINGSEISEN
VASTGESTELD
Bedaarder
de natuurzuivere
beurs in het Vredenburg - paviljoen van de Jaarbeurs te Utrecht - voorsiet in enorme behoefte
Premier van Irak
overleeft aanslag
Rijkssubsidie voor
kunstraaand-orkest
Vliegtuig neergestort
in Surinaams oerwoud
Herbebossing langs
Middellandse Zee
Donderdag 8 oktober 1959
an onze Haagse redactie
DEN HAAG De extra richtlijnen, die staatssecre
taris Roolvink aan het College van rijksbemiddelaars
voc>r de goedkeuring van nieuwe arbeidsovereenkomsten
heeft toegezonden, betekenen een beperking van de
vrijere loonvorming. Dit is' duidelijk geworden nu de
tekst van bet nieuwe stuk door werkgevers- en werk
nemersorganisaties dieper is bestudeerd en vergeleken
met de oorspronkelijke acht richtlijnen van 31 juli.
In de oorspronkelijke tekst
staat dat bij het vaststellen van
de lonen „,in het algemeen
slechts rekeming mag worden
gehouden imet de produktivi-
teitsontwikkaling in de bedrijfs
tak of de onderneming gedu
rende het jaajr 1959".
De nieuwe richtlijn bepaalt:
„voor c.a.o.'s .in 1959 af te slui
ten mag ten hoogste in aanmer
king worden genomen de netto
produktiviteitsnuimte, die is ge
groeid gedurende zes maanden
voorafgaande aam de ingangs
datum".
Deze beperking heeft de regering
niet willekeurig Ingevoerd. Zij heeft
daartoe een goede reden. In 1958 was
de gemiddelde prodiiktiviteitslijn in
een neergaande richting gekomen ten
opzichte van vorige jaren. Uit dit
„dal" richtte dde lijn tzich eind 1958
weer op en steeg van toen af gestadig
voort, waarbij zij op eed gegeven punt
in dit jaar weer het nri/eau van vóór
de daling bereikte en overschreed.
Zou men nu, aldus de redenering,
het gehele jaar 1959 in de produkti-
viteitsstijging betrekken, dan zou daar
in een stuk zitten dat nog onder de
lijn van 1957 bleef. Dit stuk in de
toekomstige lonen te verwerken acht
de regering onjuist. Vandaar de be
perking tot zes maanden.
In de nieuwe richtlijn stelt d e staats
secretaris dat de voorkeur van de
regering uitgaat naar meerjarige con
tracten ..zoals uit de oorspronkelijke
richtlijn hierover al was gebleken".
In die oorspronkelijke tekst wordt
die voorkeur echter niet met zoveel
woorden uitgesproken. Daar staiat dat;
het College van rijksbemiddelaars
„welwillend zal staan tegenover meer
jarige contracten".
Die voorkeur is dus een nieuw ele
ment, waarbij de regering voor ogen
staat dat een loonsverhoging vam 10
procent over drie jaar verdeeld ihaar
beter past dan een van vier proicent
in één jaar.
Door de nieuwe richtlijnen wordl
dan ook een duwtje gegeven in de
richting van die langere contraetien.
Wie een nieuwe c.a.o. afsluit tussen ja
nuari en april 1960 mag wat produS ti-
viteitsstijging aangaat terugrekenen t ot
1 juli 1959, maar nooit meer dan zes
maanden in de lonen verwerken. B'e
rest moet in de vorm van een uitke
ring ineens, een spaarregeling of ieti;
dergelijks worden gegeven.
Wie echter een kortlopend contract
maakt, aan te vangen tussen januari
1960 en april 1960. zou in conflict kun
nen komen met weer een nieuwe be
paling betreffende het samenvallen
van loonlijn en produktiviteitslijn. In
die gevallen mogen niet eens zes
maanden in de lonen worden ver
werkt en zou de uitkering ineens ho
ger moeten worden. Dus voorkeur
voor de meerjarige contracten.
Uit de ingewikkelde, deels reken
kundige aanwijzingen van de staats
secretaris blijkt niets over de achter
gronden van dit loonbeleid. Naar wij
begrepen hebben gaat het hierom: zo
wel de reeds goedgekeurde als nu ter
behandeling voorgelegde arbeidsover
eenkomsten hebben de regering zeer
verontrust wat betreft de hoogte vanj
de loonstijging.
Reeds in haar nota van 26 juni zei
de regering hierover „bezorgd" te
zijn. Van bezorgd schijnt zij nu ver
ontrust geworden, speciaal omdat de
spanningen óp de arbeidsmarkt maan
delijks toenemen.
Het ogenblik lijkt dan ook niet ver
af dat rijksbemiddelaars aan een c.a.o
goedkeuring zullen weigeren, omdat
door de loonsverbetering de siuatie
op de arbeidsmarkt verder in het ge
drang zal komen. Het college heeft
die bevoegdheid onder de oorspron
kelijke richtlijnen gekregen.
Betekent dit ogenblik ook het
eind aan de politiek van vrij,ere
loonvorming? In die zin dat deze
regering terugkeert naar het systeem
van loonronden beslist niet, maar in
veler ogen zal het lijken of het
kabinet zijn koers heeft gewijzigd.
De regering is zich dit wel bewust
en tracht het ogenblik waarop deze
(ogenschijnlijke) politieke nederlaag
aan het daglicht zal treden, zo lang
mogelijk uit te stellen. Vandaar dat
staatssecretaris Roolvink zijn nieuwe
richtlijnen een „nadere verduidelijking"
heeft genoemd en zulk een cryptische
taal heeft gebruikt, dat experts zich
heel wat hoofdbrekens moeten ge
troosten om er uit te komen. Een
duidelijke voorlichting waar het
hele bedrijfsleven mee zou zijn ge
diend heeft de staatssecretaris niet
willen geven. Het gehele overleg met
gesloten deuren tussen overheid, Stich
ting van de arbeid en Rijksbemidde
laars lijkt wel opgezet om een rook
gordijn rondom het loonbeleid te
leggen.
Een gordijn dat niet meer nodig is
voor een beleid, dat er op gericht moet
zijn om met zoveel mogelijk be
houd van de vrijere loonvorming
te waken tegen overspanning op de
arbeidsmarkt, tegen prijsverhogingen
en tegen inflatie.
Advertentie
BOSTON (AP, UPI). Enkele uren
slechts, nadat gisteren de politiearts van
Boston het lijk van de in de haven van
Boston gevonden gescheiden Amerikaan
se vrouw Lynn Kauffmann (23) had vrij
gegeven, is het op verzoek van de fa
milie gecremeerd. De verdedigers van
de van de moord verdachte Nederlandse
marconist W. van R. hebben geen kans
gekregen het lijk te laten onderzoeken.
Zij hebben scherp geprotesteerd: het
belangrijkste bewijsmateriaal was ver
nietigd.
De verdedigers van Van R. hebben
minstens vier maanden en misschien wel
een half jaar nodig om zich voor te be
reiden op het proces.
Alleen
Peli
wrijfwas
bevat
bovendien
Vlidosol
tegen
houtworm
grote doos 58 ct reuze bus 115 ct
ROTTKïtDAM De dertienjarige Mie-
ke Kantens, een dochter van de Rot
terdamse architect P-h. Ka..ters is gis
termiddag -.bij een verkeersongeluk vrij
wel op slag gedood.
Met een vjriendin fietste zij van school
naar huis.
Mieke kwa m op de Westersingel in
aanraking m.4>t een passerende bestel-
aUBeide meisjes kwamen te vallen met
voor Mieke nó-odlottige gevolgen. Haar
vriendin liep isllechts enkele schaafwon
den op.
De zeedijk, die zo hecht
en hoog lijkt, maar die het
vertrouwen van de bevol
king niet langer geniet, ver
toont hier en daar zwakke
plekken.
Van een onzer redacteuren
„j^EE, de dijk ligt er nog
niet", zei de visser, die
mij in de warme herfstzon
over de Lauwerszee zag tu
ren. „Maar hij komt er
misschien wel", liet hij erop
volgen toen wij een blauw
stenen trappetje afdaalden
naar het koffiehuis. Het was
in Dokkumer Nieuwe Zij
len. Men heeft daar alle tijd
voor een omstandig verhaal
en dat mag ook wel want er
staan maar een paar huizen
en twee daarvan zijn café's.
Bovendien zijn er een paar
kommiezen gelegerd om het
beeld van een zeehaven vol
ledig te maken.
Men leert er over de historie
van de zeedijk die nu het onder
werp van gesprek is, meer dan
waar ook. Er staat een monu
ment op de plaats waar op 2
juli 1729 een voor die tijd ge
weldig waterstaatkundig werk
werd voltooid: de vaarweg van
Dokkum naar zee, waardoor
het zeewater vaak binnendrong
en overstromingen veroorzaak
te, werd afgesloten met de dijk
die er nu nog ligt. Het gedenk
teken draagt een wat hoogdra
vende tekst die uitmuntend
weergeeft hoe dankbaar men
toen, twee-en-een-kwairt eeuw
geleden, was voor die dijk.
Er is sindsdien een en ander ver
anderd, maar die dijk ligt er nog en
de huizen van Dokkumer Nieuwe Zij
len, de plaats die toen de voorhaven
moest worden van het voorgoed van
zee afgesneden Dokkum, liggen er
griezelig dicht onder tegenaan.
„Als nu d'e zeebegon ik. „Dan
gaan we eraan", beaamde de visser
met het glas halverwege zijn mond.
,.U weet", vervolgde hij na een mach
tige slok, „dat er twee mogelijkheden
zijn. Zij zijn geen van beiden goed
koop, maar mensenlevens zijn dat
ook niet. En de put dempen als het
kalf is verdronken is het duurst van
alles. De Lauwerszee kan worden af
gesloten door een afsluitdijk, zoals
dat met de Zuiderzee ook gebeurde.
Daarna kan men haar inpolderen of
juist niet en er een recreatiegebied
van maken. Allebei kan natuurlijk
ook. De andere mogelijkheid is dat
de bestaande dijk, dat is die hier
voor het huis, over zijn hele lengte
wordt versterkt en verhoogd, want al
leen verhogen is niet genoeg."
Toen het meisje ons nog eens had
ingeschonken boog de visser zich
wat voorover. „Ze zeggen dat de
dijk hier en overal langs het Friese
en Groninger wad eigenlijk voos is
en vol gaten zit. Het moet een mil
joen per strekkende kilometer kosten
om dat in orde te brengen. Maar
toch zou het een noodoplossing zijn.
In Paesens of Wierum of daarom
trent hebben ze zelfs een stuk uit
de dijkvoet weggegraven omdat
daar een wijdere bocht in een weg
moest komen. Toen hebben ze tegen
dat gat een muurtje gemetseld en
daarop rust nu ter plaatse de kale
dijk."
Ik was geschokt, al had ik het ver
haal ook al in Oostmahorn horen ver-
niiiniiiiiiiiiiniiiiiiiiiumiiiiiinuiiiiiminmnimmiiiiiiniiiiiiiiii
tellen en de visserman vervolgde: „Je
zult zeggen dat de dijken hier dan
toch maar nooit zijn doorgebroken en
in Zeeland wel. Dat is zo, maar het
is niet gezegd dat het hier niet bij
de eerste de beste Noordwester kan
gebeuren. Dat kan over honderd jaar
zijn, maar ook nog deze herfst. Er
moet dus in elk geval iets gebeuren,
maar wij hier geloven dat ze in Den
Haag eenvoudig niet weten hoe het
hier is.
WIJ VRAGEN geen voorrang boven
anderen, maar wij eisen wel dat
RUSSISCH VOORSTEL
NEW YORK (Reuter) De Verenig
de Staten steunen een Russisch voorstel
om een conferentie van deskundigen
bijeen te roepen onder auspiciën van
de Verenigde Naties, teneinde gegevens
over onderzoekingen in de ruimte uit
te wisselen.
Dit voorstel heeft de Sowjetunie bij
de Algemene Vergadering der Verenig
de Naties ingediend.
De Amerikaanse gedelegeerde bij de
volkerenorganisatie, Henry Cabot Lod
ge, noemde het voorstel iets nieuws ^n
Ruslands politiek. De Verenigde Staten
hopen dat het samenwerking betekent
bij het toekomstige werk van de Ver
enigde Nati-es op het gebied van de
ruimte.
Op het ogenblik boycot de SowjeD
unie de commissie van de Assemblee
die zich bezig houdt met vraagstukken
betreffende het onderzoek van de ruim
te.
Hoe dankbaar men in 1729
was voor de nieuwe dijk be
wijst deze tekst op het monu
ment dat de plaats aangeeft
waar het Dokkumer Diep
werd afgedamd, zodat er een
einde kwam aan de voortdu
rende overstromingen.
School maatschappelijk werk
DEN HAAG Om tot een school
voor maatschappelijk werk te kunnen
worden toegelaten moet men in het
algemeen tenminste negentien jaar zijn
en een einddiploma gymnasium, H.B.S.,
of M.M.S. bezitten. Dat is bij een be
schikking van de staatssecretaris van
onderwijs, kunsten en wetenschappen
vastgesteld.
Voor achttienjarigen wordt een uit
zondering gemaakt, als zij naar het oor
deel van de school over voldoende aan
leg en rijpheid beschikken, Zij, die wel
negentien jaar zijn, maar geen school
voor v.h.m.o. hebben doorlopen kunnen
worden toegelaten mits zij blijkens een
toelatingsexamen geschikt zijn bevonden.
er iets wordt gedaan om ons dezelfde
veiligheid te verschaffen waarop ieder
die aan open water woont, recht heeft.
Als je mij in die modder ziet schar
relen of als je die koelen langs de
geul ziet grazen, kan je natuurlijk niet
geloven dat wij hier aan zee zitten,
maar neem nou maar van mij aan,
dat al dat land in een paar uur me
ters onder water kan zitten en dat
dan deze dijk het hard te verduren
krijgt!"
Hij was wat luider gaan spreken,
want hij had zich opgewonden en er
waren twee mannen bij ons komen
staan met het glas in de hand. Een
van hen deed zijn mond open: „Ge
loof me nou meneer, die actie van ons
is niet zo overdreven als u wel denkt.
Trouwens, wat men ervan denkt zal
ons een zorg zijn, als men maar be
grijpt dat er iets moet gebeuren."
ZIE dat is de opwinding die hier
heerst. In Friesland wel te ver
staan want in Groningen, dat hetzelf
de belang heeft bij de afsluiting van
de Lauwerszee, is men bedaarder
Het petionnement heeft alle Friezen
(maar dan ook alle, ook van de kus
ten van de oude Zuiderzee en ook
uit de bossen van Appelscha) vere
nigd in een actie die verre bleef van
politiek en alleen het openbaar wel
zijn op het oog had. Omdat alleen de
Friezen deze actie voeren, bestaat al
gauw de indruk, dat het een zuiver
Friese aangelegenheid is of een uiting
van het bekende Friese nationalisme
Dat is bepaald niet zo.
Wanneer de Groningers een derge
lijke actie niet hebben gevoerd, dan
mag men daaruit niet concluderen
dat de kwestie in hun provincie niet
leeft. De Groningers denken over de
afsluiting van de Lauwerszee precies
als de Friezen, zeker voor zo ver zij
wonen in gebied dat bedreigd zou
worden wanneer de oude zeedijk door
brak. Zij verenigen zich alleen min-
der gemakkelijk dan hun Friese buren
en zijn moeilijker tot geestdrift op te
zwepen. Maar het probleem van de
toekomst van de Lauwerszee raakt
hen evenzeer en zij zijn zich dat ter
dege bewust.
Advertentie
De natuur spreekt ook in King-pepermunt. De onge
repte smetteloosheid van King-pepermunt is de weer
spiegeling van de originele samenstelling en de
hygiënische wijze van bereiding en verpakking. Aan
het echte natuurprodukt ontleent King-pepermunt haar
opwekkende en verkwikkende eigenschappen. De
heerlijke smaak en geur zijn voor u een bewijs van
de originele samenstelling.
Hét beste dagelijkse middel
ter opwekking en verkwikking
De scheikundige analyseert;het publiek proeft
de bijzondere kwaliteit van King-pepermunt,
Van onze correspondent
LONDEN. Pas zaterdag zal de
nieuwste Russische maanrafcet de
maximale afstand bereiken ten op
zichte van de aarde. De satelliet
zal dan een afstand van 470.000
kilometer hebben afgelegd. Dan
begint dus de weg terug naar het
gebied van de aarde. Aldus mede
delingen die woensdag in Moskou
werden verstrekt.
De tocht van de met waarnemingsin-
strumenten volgepropte kunstmaan langs
de van de aarde af onzichtbare achter
zijde van de maan schijnt intussen beëin
digd te zijn Daar werd in Moskou gis
teren met geen woord meer over ge
sproken.
Om zes uur woensdagavond was de
kunstmaan „Loenik III" in de nabijheid
van de ster Zeta op 126.000 kilometer
van de maan 417.000 km van de aarde.
De satelliet beweegt zich precies in de
tevoren berekende baan, aldus het Rus
sische persbureau Tass.
TEGENSPRAAK
Al deze mededelingen uit officiële
Russische bron vormden wel een bijzon
der vreemde tegenstelling tot uitspraken
van enkele deskundigen in Moskou die
eerder op de dag waren gedaan. Een van
hen zei dat de Loenik dinsdagavond zijn
de
hoogste punt had bereikt en al op
terugweg was naar de aarde.
Ook heerst er onzekerheid over de
vraag op welke wijze de satelliet om de
maan heen trekt. Wellicht is er geen
sprake van een volledige draai, aangezien
de maan zich buiten de baan van de
raket kan hebben begeven voor de sa
telliet op de terugweg weer in de buurt
van de maan komt.
Op 18 oktober zal de Loenik III in
een richting van noord naar zuid langs
de aarde snellen, overigens op een af
stand van ongeveer 40.000 kilometer. Op
het noordelijk halfrond zou de kunst
maan dan met normale optische instru
menten zichtbaar zijn.
CAMERA-RAADSEL
Nog altijd wil men in Moskou niet
bevestigen of er aan boord van de satel
liet fotocamera's zijn. Zondag had het
Russische persbureau Tass dit gemeld.
Met deze camera's zouden opnamen ge
maakt worden van de onbekende achter
zijde van de maan. Op het astronomische
instituut in Moskou veronderstelde men
woensdag nog, dat er inderdaad came
ra's in de Loenik III zijn aangebracht
Uit de geluiden die men gisteren van
de kunstmaan opving in de grote radio-
Advertentie
IMtNM WONHteMttlCMriM
Vanuit al onze vestigingen:
franco levering door geheel
Nederland.
Bij aankoop boven f 500.- ver
goeding van 2 dagretours.
crediet
service
Kogel in schouder
BAGDAD (UPI). Premier Kassem
van Irak kreeg woensdag een schotwond
in zijn schouder, terwijl hij per auto
door Bagdad reed. Zijn toestand is goed,
meldt Radio Bagdad. Het is nog niet
bekend of de pleger van deze aanslag
is gegrepen.
De militaire gouverneur van de Iraak-
se hoofdstad kondigde onmiddellijk na
het bekend worden van de aanslag een
uitgaansverbod af voor Bagdad en de
voorsteden.
Onlangs was Bagdad het toneel van
ongeregeldheden, die uitbraken tijdens
protestdemonstraties tegen de terecht
stelling van zeventien deelnemers aan
de opstand in Mosoel.
Reeds duize'nden brachten een bezoek aan deze
unieke beurs voor particulieren, waar de pro
ducten van Nederlands grootste industrieën
worden getoond.
ROTTERDAM - OEN HAAG
Ook U kunt er nog terecht tot en met zaterdag
10 oktober a.s., dagelijks van 10.00-22.00 uur.
Zondag gesloten. toegang gratis
UTRECHT - VLISSINGEN
AMSTERDAM (ANP). Het Amster
damse Kunstmaandorkest heeft voor
het eerst in zijn bestaan een rijkssub
sidie gekregen. Het bedraagt veertigdui
zend gulden.
telescoop van Jodrell Bank in Engeland,
maakte men op dat de satelliet inder
daad al op weg terug was naar onze
planeet.
ACCURAAT
De luisterpost van Jodrell Bank be
rekende overigens dat de baan van de
kunstmaan een graad afwijkt van die
welke de Russen opgeven. Hieruit mag
evenwel niet geconcludeerd worden dat
de Russen een belangrijke fout hebben
gemaakt, gaf men te verstaan. Een der
gelijke geringe koersafwijking betekent
nog altijd dat er met verbazingwekken
de accuratesse is gewerkt door de Rus
sische raketdeskundigen. De seinen die
Jodrell gisteren opving afkomstig van
een van beide zenders van de kunst
maan waren vrij luid.
PARAMARIBO (ANP). Een twee-
motorig vliegtuigje van het type Aero-
commander is dinsdag neergestort in Su
riname. Vliegtuigen, die na de vermis
sing waren opgestegen voor de opspo
ring, ontdekten het wrak gisteroch
tend bij de rivier de Paloemeu. Er is
geen hoop meer dat de twee inzittenden,
de eerste vlieger Fajks en de tweede
vlieger Rudy Kappel, het ongeluk heb
ben overleefd.
De Aerocommander deed dienst in de
operatie sprinkhaan voor het aanleggen
van vliegvelden in het Surinaamse bin
nenland. Hij was dinsdagmiddag van de
Tafelberg vertrokken voor het afwerpen
van materiaal dichtbij de Paloemeu
waar de firma Lareco een vliegveldje
aanlegt.
ROME (A.P.) Als het aan de Ver
enigde Naties ligt zal binnen twintig
jaar het gebied om de Middellandse
Zee herbebost zijn.
De voedsel- en landbouworganisa
tie van de V.N. heeft een plan opge
steld voor de bestrijding van erosie in
dat gebied, zodat uitgeput land tot
nieuw leven kan worden gebracht. Bos
sen en irrigatiewerken zijn daartoe het
middel.
De schaapherder M. Bearelle (54)
uit St. Margriete (België) is gisteroch
tend op de rijksweg Aardenburg-Belgi
sche grens in Zeeuwsch-Vlaanderen ge
grepen door de personenauto van R. T.
uit Sluis toen hij plotseling op zijn fiets
overstak. Hij werd over de wagen ge-
=7.7-- j slingerd. Het slachtoffer overleed kort
Met dit bedrag zal het orkest met na aankomst in het ziekenhuis te Oost-
een aantal strijkers worden uitgebreid, burg. «are oost-
