Blauwdrukken op zeebodem
Na duizenden
faalde jonge
zeemijlen
kapitein
met haven in zicht
E'
E'
zaptenmakep-
fBSSBEESSSSSBL
KAPPIE en de SUPERSKOOP
Uit de kerken
Zaterdag 19 september 1959
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 2
KISTEN VOL
Peru in koffie-akkoord
GOEDE VRIENDEN
„GEEN AANVAL"
VERSCHRIKKING
Pensioenfonds vervoer
en havenbedrij ven
Rotterdam verplicht
ADEMLOOS
GEVAAR
VOORBARIGE ZUCHT
GEEN VUUR
STAATSEXAMEN (HBS Gymn.)
RESA-HILVERSUM
Ceta-Bever $0 VLEKKENPASTA E3SE3 gxe 1.3S
Jack
Dunkley
t
luni 1942 had Japan de oorlog nog
t kunnen winnen. Na de spectacu
laire overwinningen in het begin van
dat jaar, was het de hogere leger
leiding duidelijk geworden, dat het
Japanse legerapparaat technisch te
kort schoot. Duitse technici scho
ten echter te hulp en vervaardigden
onvoorstelbaar grote hoeveelheden
blauwdrukken om de Japanse oor
logsindustrie in moderner banen te
leiden. Een 26-jarige kapitein kreeg
opdracht ze per onderzeeër in Frank
rijk te halen. Hij volbracht bijna
30.000 zeemijlen, maar in het zicht
van de thuishaven liep hij in een
door de Engelse admiraliteit opge
zette val.
BRITSE duikers zijn er
thans in geslaagd het
wrak te bereiken van de
Japanse onderzeeboot
1-30, die in 1942 even buiten
Singapore tot zinken werd ge
bracht. Nog steeds worden
overal ter wereld scheeps
wrakken uit de vorige oorlog
geborgen, maar zelden wordt
een vondst gedaan als de 1-30.
De waterdichte kluizen van dit
schip bevatten blauwdrukken
en prototypes van de wapens
die in Duitsland voor Japan
waren ontwikkeld: bemande
raketten en torpedo's, waar
mee Japanse zelfmoordenaars
Amerikaanse en Australische
steden konden vernietigen. De
1-30 had zijn fantastische reis,
van bezet Frankrijk naar Ja
pan bijna volbracht.
Als deze stoutmoedige on
derneming geslaagd was, zou
de oorlog in het Verre Oosten
een geheel ander verloop heb
ben gehad.
HET was een ongelofelijke op
dracht die kapitein Sjinjo Endo
kreeg. Met de Japanse onderzeeboot
1-30 moest hij een reis van bijna
WASHINGTON, (A.F.P.) Peru
heeft zich in beginsel akkoord verklaard
met het Latijns-Amerikaanse plan voor
een wereldovereenkomst inzake koffie,
dat gebaseerd is op een stelsel van uit-
voercontingenten. Hiermee hebben nu al
le vijftien betrokken Latijns-Amerikaan
se landen het voorstel tot het invoeren
van een dergelijk selsel aanvaard.
uiiiiiiniKiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiimiiiiniiiiiiiimtitmi
heeft mij bij het lezen van de
krant vooral het bericht over de
veiligheidsmaatregelen, waarmee
Kroesjtsjef in Amerika wordt om-
ringd getroffen.
Er is de regering van de Vere-
nigde Staten terecht veel aan ge- s
legen, dat er tijdens het bezoek
van de Russische dictator geen
aanslagen plaats vinden.
Alle mogelijke voorzorgen zijn
getroffen. Rechercheurs omzwer- |j
men het Russische gezelschap.
Veiligheid is veel waard in het
leven. In het leven van Kroesjtsjef
en in dat van u en mij.
Rond het leven van de Russische
alleenheerser loert de dood. Hij,
die het bloed heeft doen vergie-
ten van duizenden mensen, leeft
onder de voortdurende spanning
van een te verwachten aanslag s
op zijn leven.
Wie verkeert er echter niet da-
gelijks in levensgevaar? Op het g
leven van ons, gewone mensen in g
een confectiepakje, zal waarschijn-
lijk geen revolver leeggeknald wor- g
den, maar toch duizenden geva- g
ren omringen ons. Dagelijks leest
u in de krant, dat tientallen men- g
sen bij ongevallen om het leven
zijn gekomen.
Kroestsjsjef meent de veiligheid g
alleen te moeten hebben van een g
sterke bewaking, van politiemen- g
sen in uniform, van militairen en
van rechercheurs. 3
En ik? en u?
Wij zijn toch het kindergebedje 3
van vroeger niet vergeten ..Here, g
houdt ook over mij getrouw de g
wacht"? g
miuuuiiiuiiiiiiiiiuuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimm
30.000 zeemijlen maken, dwars door
gebieden waar de geallieerden da
gelijks Duitse U-boten tot zinken
brachten.
De 26-jarige Endo kreeg bevel
naar Lorient te varen. In deze
Franse haven zouden de Duitsers
zijn schip vol laden met kisten vol
blauwdrukken, radar, en prototypes
van de nieuwste Duitse torpedo's en
raketbommen.
Japan was op dat ogenblik, in
juni 1942, al bezig de oorlog te ver
liezen.
INDO kreeg zijn opdracht van ad
miraal Nomoera:
,,Uw reis is van het grootste be
lang voor ons. Wij verliezen dagelijks
schepen omdat onze radar niet goed
genoeg is. Wij hebben talloze zelf-
moordvrijwilligers in opleiding, die
met raketbommen de steden van
Australië en Amerika zullen vernieti
gen. Wij hebben vrijwilligers die be
reid zijri hun leven te geven om grote
schepen van de vijand tot zinken te
brengen, maar daarvoor hebben wij
betere torpedo's nodig. Onze goede
vrienden, de Duitsers, hebben de
blauwdrukken en de prototypes voor
ons gereed, en uw taak is om ze te
gaan halen. Als u er niet in slaagt ons
dit materiaal te brengen, zal dat Ja
pan de overwinning kunnen wosten."
INDO voer uit met zijn 1-30 in juli
1942, toen de Japanse oorlogsba
ronnen bezig waren het Japanse
volk uit te leggen dat de oorlog tegen
Amerika noodzakelijk was, en dat Ja
pan die oorlog zou winnen. Op dat
tijdstip stond het Japanse oorlogs
apparaat, dat gedacht had een gemak
kelijke overwinning te boeken, echter
al op instorten.
DE 1-30 was een der modernste Ja
panse onderzeeboten, met een
waterverplaa+sing van 1950 ton,
een oppervlaktesnelheid van 24 mijl,
en een bereik van 16.000 mijl. Het
schip kon 90 dagen onafgebroken op
zee blijven, en Endo dacht die ook
zeker wel nodig te hebben. De 1-30
was gewapend met 17 torpedo's, maar
Endo kreeg het strikte bevel die
slechts te gebruiken als zelfverdedi
ging: ,,De vijand mag niets weten van
deze reis. ,u moet „de scheepvaartrou
tes mijden, en nooit aanvallen, hoe
groot de verleiding ook is," had No
moera gezegd.
DE REIS was een ware verschrik
king voor de 94 opvarenden. Drie
honderd mijl ten zuiden van
Kaap de Goede Hoop worstelde de 1-30
negen dagen lang in de zwaarste stor
men die een schip beuken kunnen;
voor de bemanning, in de enge ruimte
van de onderzeeboot was de toestand
ondragelijk.
In bet zuidelijke deel van de Atlan
tische Oceaan zag Endo diverse ge
allieerde schepen; hij had ze gemak
kelijk tot zinken kunnen brengen,
maar hij hield zich aan zijn opdracht.
Volkomen onopgemerkt wist de 1-30
ROTTERDAM. Op verzoek van de
betrokken organisaties van werkgevers
en werknemers heeft de staatssecreta
ris van sociale zaken en volksgezond
heid met ingang van 1 oktober 1959 de
deelneming in -het pensioenfonds voor
de vervoer- en havenbedrijven te Rot
terdam verplicht gesteld voor de man
nelijke werknemers van achttien jaar
en ouder.
Het aantal werknemers, dat hieronder
valt. bedraagt dertienduizend. De ver
plichtstelling geldt niét voor kantoorper
soneel, bedrijfsleiders, inspecteurs en
vertegenwoordigers.
Het totale aantal bedrijfspensioenfond
sen, dat op grond van de wet betref
fende verplichte deelneming in een be-
drijfpensioenfonds is verplicht gesteld,
is hiermede gestegen tot 37.
0 Een van de Japanse duikboten, die aan het einde van de oorlog
werden gebruikt. Aan het begin van de oorlog waren de Japanse
oorlogsbodems vrij slecht uitgerust en niet opgewassen tegen de
moderne vloot van Amerika. Na het zegevierende begin van de
oorlog door het verrassingselement, dat de Japanners gebruikten,
bleek al vrfj spoedig, dat er voor de overwinning meer nodig zou
zijn dan de „daalder", die de eerste klap had opgeleverd. Duitse tech
nici schoten te hulp en vervaardigden voor de Japanners tekeningen,
die de basis moesten vormen voor een moderne oorlogsuitrusting. De
duikboot, die de kisten vol tekeningen in Frankrijk ging halen, verging
in het zicht van de haven.
Lorient te bereiken. Endo kreeg van
Hitier een hoge onderscheiding, en
zijn schip werd volgeladen met de
blauwdrukken en de wapens die Ja
pan in staat moesten stellen de oor
log te winnen.
TOEN de I-30 voorzichtig zijn boeg
weer naar buiten richtte, hielden
Japanners en Duitsers hun adem
in: daar gingen Duitslapds belang
rijkste oorlogsgeheimen, met de kans
in geallieerde handen te vallen!
Vrijwel de gehele terugreis legde de
Japanse onderzeeboot onder water af,
maar het doel werd bijna bereikt; in
oktober naderde de 1-30 Singapore.
Het schip was in Lorient uitgerust met
de modernste Duitse radarinstallatie,
en een der opvarenden had in enkele
dagen geleerd deze te bedienen.
OP DIT radarscherm werd, vlak
bij Singapore, een Britse onder
zeeboot waargenomen. Onmiddel
lijk dook de 1-30 met haar kostbare
lading naar een diepte van zeventig
meter, en wist veilig de haven Singa
pore te bereiken, omdat de Britse on
derzeeboot snelheid te kort kwam.
DE Japanners slaakten een zucht 3
van verlichting, maar wat zij niet
wisten, was dat de geallieerde
inlichtingendienst via de Franse ver
zetsstrijders lucht had gekregen van
het avontuur. De Britse admiraliteit
wist niet wat de lading van de 1-30
was, maar had opdracht gegeven dat
het schip tot iedere prijs onderschept
moest worden. Vijf dagen lang
wachtte de Britse bemanning adem
loos op het ogenblik dat de 1-30 weer
naar buiten zou komen.
De Britten kenden de omgeving van
Singapore op hun duimpje, want tot
voor kort was dit hun oefenterrein ge
weest, vóór zij door de Japanners uit
Singapore verjaagd werden. Zij leg
den drie mijnen op een punt dat de
1-30 in ieder geval zou moeten pas
seren.
ONDER normale omstandigheden
zou de Britse onderzeeboot zeker
niet voor onbepaalde tijd hebben
gewacht, en de Japanners waren er
dan ook van overtuigd dat de kust
vrij was toen zij na vijf dagen de
laatste etappe begonnen.
Nauwelijks was de 1-30 buitengaats,
of de Britse kapitein richtte zijn tor
pedo's op de Japanner; hij hoefde
echter niet het signaal tot vuren te
geven, want de 1-30 voer op één der
drie mijnen. Door de geweldige ont
ploffing werd het Japanse schip naar
de oppervlakte geslingerd; daarna
zonk het langzaam naar de bodem.
Ondanks vertwijfelde pogin
gen zijn Japanse duikers er
nooit in geslaagd het wrak te
bereiken en de kostbare lading
te bergen.
Op het ogenblik dat de I30
verging, verdween ook Japans
laatste kans om het tij van de
oorlog te keren.
49
,,Gij zijt er geweest, dus ge kunt
het weten," erkende Vallarte.
„Maar als Afrika nu eens helemaal
tot onderaan de wereld doorloopt,
zoals zovelen aannemen? Dan is
het beter recht naar het westen te
varen en naar een doorgang te zoe
ken tussen het Groene land en het
Wijnland, of ergens anders. Wij
zoeken een weg naar het oosten
rond Afrika, zeker." Hij wees naar
het westen en de lange gebogen
lijn van de horizon. „Maar we wil
len ook graag weten wat daar
ginds is."
Andrea keek hem onderzoekend
,,Ik vermoed dat ge niet zo
onnozel zijt als ge me wilt doen ge
loven, Eric Callarte" zei hij. „De
hele wereld weet in welke rich
ting de schepen van Prins Henry
zeilen. Moet die reis dan geheim
worden gehouden?"
De ogen van de man met de rode
baard schitterden. „Waarom zou
het een geheim zijn, als Senhor
Bartholomeu di Perestrello eilan
den gaat koloniseren als de Agores,
in naam van de Infante? Als de
kooplieden van Genua, Frankrijk
en Venetië vermoeden dat wij een
westelijke weg naar Indië zoeken,
zullen we dat niet ontkennen. Ze
kunnen net zo achterdochtig zijn
als ze willen."
„En intussen zoekt de Afrikaan
se vloot naar die kortere route?"
Weer haalde Vallarte de schou
ders op. „De Afrikaanse vloot is
altijd aan het speuren. Per slot
van rekening achten wij, Christe
nen, het een goede zaak om de
Moren en negers onze godsdienst
te leren, ook al moeten ze gete-
tend worden terwijl wij hen be
keren."
„Zal dit schip Dom Bartolomeu
naar de Azores brengen?"
Bric Vallarte knikte. „Met zijn
gezin en een aantal kolonisten. In
dien blijkt dat Afrika groter is dan
Advertentie
De kortste en voordeligste opleiding:
(Bekende Schriftelijke Cursus)
Mestre Jacomé en de anderen ge
loven en we naar het westen
moeten zeilen om Indië te berei
ken, moeten er maatregelen wor
den getroffen om op de Agores
proviand in te nemen en de sche
pen te laten repareren, zoals dat
nu tijdens de Afrikaanse reizen
in Madeira gebeurt. Het is weer
zo'n waagstuk dat Dom Bartholo
meu wel is toevertrouwd." De
Noor lachte. ,,En de aanwezig
heid van de schone Dona Leonor
zal de reis niet minder aantrekke
lijk voor mij maken. Gaat ge
ook met ons mee?"
Andrea schudde het hoofd.
„Dom Alfonso Lancarote heeft me
deze morgen aangenomen als na
vigator voor een vloot die de kust
van Afrika voorbij Kaap Blanco
gaat onderzoeken."
heeft geen tijd verloren laten
laten gaan! Gisteravond nog zei
de Infante tegen mij dat hij er
over dacht u te vragen zijn schip
naar de Agores te loodsen!"
„Dom Alfonso betaalt mij een
honderdste van de winst die op
de lading wordt gemaakt", zei
Andrea trots. „En een honderd
ste van de volgende reis."
Vallarte floot. „Dat is een be
hoorlijk bedrag, als men nagaat
welke prijzen die zwarten op
brengen. Maar ik had niet ge
dacht dat ge voor hem zoudt gaan
varen."
„Waarom zal ik niet proberen
rijk te worden als ik kan?" vroeg
Andrea. „Zou Prins Henry me zo
veel betalen voor die reis naar de
Agores?"
Vallarte schudde het hoofd.
„Deze reis zal weinig winst ople
veren, tenzij we iets vinden wat
nog niemand op die eilanden
heeft gevonden."
„Daarom zou ik wel dwaas zijn
als ik niet met Dom Alfonso mee
ging."
„Zo kunt u het ook bekijken
natuurlijk."
„Is er een ander gezichtspunt?"
„Voor u misschien niet, of
schoon ge weet wat het betekent
een slaaf te zijn. Maar wij van
het Noorden hebben nooit ketenen
gedragen en wij vinden dat ieder
een vrij moet zijn. Ik zal die reis
naar de Agores wel leiden, mijn
vriend", en hij legde zijn hand op
Andrea's schouder. „Maar ik wens
u een goede en behouden thuis
komst. Misschien zijn we nog wel
hieT als ge terug komt. Want dit
schip moet hecht worden ge
bouwd. Misschien zal het varen in
wateren waar nog geen Europe
aan ooit is geweest."
Wordt vervolgd
Advertentie
Uw zoon is er blij mee
Elke jongen, die in zijn vrije tijd
graag actief bezig is, zal blij zijn met een
knutsel- en werkhoek in zijn kamer, zo
als beschreven in het septembernummer
van het maandblad DOE HET ZELF.
Het is gemakkelijk zelf van board te
maken. Uw zoon zal u er graag bij hel
pen!
Vele andere beschrijvingen zorgen er
voor, dat u in herfst en winter uw
vrije tijd nuttig en aangenaam kunt
doorbrengen Het zélf doen spaart u
bovendien geld!
DOE HET ZELF maakt u óók weg
wijs op het gebied van elektronica,
amateurfotografie en de verzorging van
bloemen en planten.
Voor het nieuwe nummer bestaat grote
belangstelling. Koop het nu bij een kiosk,
boek- of tijdschriftenhandelaar. Voor
abonnementen; Postbus 955, Rotterdam.
Advertentie
iimiiiiniiiiniiiHiiiiiiiii»iiiiii/i»
llllliinillHlllllltiniillllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIHIIIMIIIIIIIIIIIIIimmillHllllllmilMIIIIINIIIIIIIIIIMIillllllllllllllllKIIIIIIIMIIIMtlllllllllllllllllllililllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllilllllllllllIjl
Lelies zijn niet alleen heel mooie snij
bloemen, doch ook voor tuinbeplanting
kan men van hen veel plezier hebben,
doch dan dient men ze op de juiste wij
ze te verzorgen. De resultaten die men
over het algemeen bereikt zijn echter
niet schitterend te noemen; lelies moe
ten zo veel mogelijk met rust gelaten
worden. Ze zullen volgende zomer wel
bloeien, doch verwacht toch niet één
grote bloemenweelde; dat komt pas na
enkele jaren als ze eenmaal een beetje
in uw tuin gewend zijn. Bestel de bollen
nu zo spoedig mogelijk en laat ze na
ontvangst niet eerst nog een paar we
ken in die papieren zakken zitten.
De meeste lelies vormen zowel onder
als boven de bol wortels en er moet
dus zo gepoot worden dat goede voed
zame grond de bol van alle kanten om
ringt. Ze worden op een diepte van on
geveer tien centimeter gepoot. Sommi
ge soorten zijn erg gevoelig voor een te
natte grond en daarom legt men vlak
onder de bol een dun laagje metselzand;
de bodem van de bol komt dus op het
metselzand te rusten; wegrotten kan
men er door voorkomen. Lelies zijn ook
niet winterhard en moeten tegen het in
vallen van de winter met een laagje
molm worden afgedekt.
Lelies groeien niet best in een kalk-
rijke grondsoort; ze voldoen veel beter
in kalkarme gronden en als de heide en
de rhododendrons bij u in de tuin goed
groeien, is dat een bewijs dat lelies er
ook goed zullen groeien. Lelies verlan
gen een koele voet en een warm hoofd;
ze moeten dus eigenlijk zo gepoot wor
den dat ze onder aan de voet in de
schaduw staan; dus eigenlijk tussen an
dere laagblijvende gewassen poten.
53. Inmiddels dreef Dikke Mobie met
zijn trotse berijder Diel verder de ri
vier af, met de stroom mee.
Een eindje verder echter doemde een
brug op, die de beide oevers van het
dorpje verbond. Het was een hoge boog
brug, maar de walvis zelf stak ook een
heel eind boven de oppervlakte van het
water uit. Het gezicht van Joe Diel ver
anderde wel een beetje, toen hij dit
zag, want het was duidelijk dat Dikke
Mobie er alleen onderdoor kon zonder
hem.
De grote zakenman bleek niet in staat
zich klein genoeg te maken op de glad
de, harde huid van de vis, en nadat
hij vergeefs geprobeerd had een goed
heenkomen te zoeken bij de staart,
bleef hem op het laatste moment niets
anders over, dan de brugleuning vast
te grijpen.
Statig gleed de vis onder hem door
en even later hing Joe doelloos bo
ven de rivier te trappelen.
„Goeie show Joe!" riep Joseph Biz-
niz, die aan kwam rennen, nog steeds
op zoek naar een boot.
Even later verschenen Kappie en de
meester, hijgend en blazend als twee
stoomketels.
„Och lieve schepsel! Nog nooit in
mijn zeemansleven heb ik achter een
sleep aan hoeven rennen!" bracht Kap
pie uit, „wat moet die landhaai daar
aan die brug?"
„Dat is de concurrentie!" zei Bizniz.
„Dikke Mobie heeft hem afgeschud!
Is het geen Supervis?!"
NED. HERV. KERK
Beroepen te Gameren: M. T. J. Lek-
kerkerker te Montfoort. Aangenomen
naar Grijpskerk Z. (toez.) P. J. L. Wa
penaar, vic. te Oud-Loosdrecht; naar
Oudkerk-Roodkerk, C. Nieboer, kand. te
Hoog;zand. naar Lemele, O.: C. Ma-
taheru, voorheen pred. op Ambon.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Eindhoven (6e pred. pi.):-
G. H. Harms te Blokzijl, te Huizen,
N. H. G. van Wilgenburg, te Uithoorn;
te Den Bommel, Goeree-Overflakkee:
J. Bakker, kand te 's-Gravenhage.
GEREF. KERKEN VRIJGEM.
Beroepen te Ferwerd-Hallum: C. Oly,
kand. te Utrecht.
CHR. GEREF. KEKKEN
Tweetal te Barcndrecht: M. Baan te
Dordrecht en N. de Jong te Katwijk
aan Zee.
Sir Anthony Eden, de vroegere Britse
minister-president, is ernstig ziek. Hij is
62 jaar oud en nam in 1957 ontslag als
premier om redenen van gezondheid.
Zeker 150 mensen zijn om het leven
gekomen bij overstromingen in de In
dische staat Bombay.
