SAMENWERKING BIJ VEROVERING
VAN HEELAL
Ontwapeningsplan
in drie etappes
HERTER EN LLOYD DOEN NAMENS HELE WESTEN
DRAMATISCH BEROEP OP ALLE MOGENDHEDEN
Kroesjtsjef
veilig in
New York
KROESJTSJEF GEEFT TOE
OPGETOGEN
BEATRIX
STAL ALLE
HARTEN
De Bilt: Droog
BANK VOOR GEMEENTEN
GOOIT ROET IN ETEN
NIEUWE
LEIDER
N.T.S.
Nieuwbouw kreeg lood-in-glas
COMPLIMENT AAN RUSLAND
PRINSES TROK
TOUW STUK
BROODOORLOG
VOORKOMEN
Bij Zwanenberg
staken 1200
man personeel
Felle klacht in
Rotterdams raad
Bernadette
komt met
Schipa mee
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
Vrijdag 18 september 1959
E. A. Schiittenhelm
Verhoging tijdelijke
toeslag goedgekeurd
Hoofdkantoor: Goes, L. Vorststraat 90, Postbus 4,
Giro 116666, telefoon 01100-2438; bij geen gehoor:
Chefred. 01100-3991.
Bijkantoren: Middelburg, Korte Delft 50, tel. 01180-2009;
bij geen gehoor: 01180-4604; Vlissingen, Rembrandl. 24,
tel. 01184-3224; Terneuzen, Nieuwstraat 38, tel. 01150-3189;
Ziérikzee, Havenpark 24, tel. 01110-2991.
Directeur JACQ DE SMIT - Chefred.: G. J. BREUKER
Zeeuwsch Dagblad
Losse nummers 13 cent.
Abonnementsprijs 0,56 per week, f 7,per kwartaal
Advertentietarieven op aanvrage. - Rubriek Kabouter»
7 cent per woord met een minimum van 1,
15e Jaargang no. 4361
Eigen nieuwsdienst
VERENIGDE NATIES. Namens liet gehele Westen hebben
gisteren Herter en Lloyd, de ministers van buitenlandse zaken van
de Verenigde Staten en Groot-Britannië, een beroep gedaan op alle
mogendheden om het getwist op aarde te staken en alle energie aan
te wenden voor de verovering van het wereldruim.
Herter betoogde dat de lancering van de Russische maanraket
had aangetoond hoezeer het noodzakelijk is dat de mensheid opschiet
met het maken van regelingen die haar optreden buiten de aarde
kunnen voorbereiden. „Samenwerking zou niet dramatischer ge
ïllustreerd kunnen worden," zei Herter, die voor het eerst sinds de
dood van Dulles zijn land in de Verenigde Naties vertegenwoordigt,
„dan door nauwe samenwerking op dit gebied op het ogenblik dat
de mensheid op de drempel van de ruimte staat."
Hij beklaagde zich erover dat de Sowjetunie tot nu toe niet de
minste poging heeft gedaan om op het gebied van ruimtevaart met
anderen samen te werken en hij merkte op dat de Sowjetunie het
werk van de commissie van de Verenigde Naties voor de wereld
ruimte steeds heeft genegeerd. Overigens complimenteerde hij de
Sowjetunie met het grote succes, als eerste mogendheid met een raket
de maan te hebben bereikt.
Daarna deed Herter een beroep op
alle landen om mee te helpen bij het
beperken van de bewapening en de
komende hervatting van het ontwape-
ningsoverleg aan te grijpen als een
grote kans om een einde te maken aan
de bewapeningswedloop.
Nadat Herter de agressieve daden
van het communisme in het Verre
Oosten had veroordeeld en de hoop
had uitgesproken dat de vrije vaart
door het Suezkanaal zal worden ge
handhaafd, was het woord aan de
Britse minister van buitenlandse
zaken, Selwyn Lloyd.
Initiatief
Het was duidelijk dat Herter en
Lloyd door aan te dringen op het
houden van ontwapeningsbesprekingen
een poging deden, Kroesjtsjef het gras
voor de voeten weg te maaien. De
Russische leider zal binnenkort even
eens de Algemene Vergadering van
de Verenigde Naties toespreken en
men verwacht dat hij dan de nadruk
zal leggen op ontwapening en vermin
dering van de spanning. Het initiatief
is nu in elk geval bij het Westen ge
bleven.
Lloyd knoopte aan bij het betoog
van Herter en kwam voor de dag met
een gedetailleerd plan voor ontwape
ning dat de wereld in staat zal stellen,
zich eendrachtig te wijden aan andere
dingen, zoals het onderzoek en, ten
slotte, de verovering van de ruimte.
In drieën
Het ontwapeningsplan omvat drie
punten:
IDe „letten van de atoomclub"
komen overeen, een einde te ma
ken aan het beproeven van hun
kernwapens. De strijdkrachten
worden beperkt en bepaalde hoe
veelheden wapens worden in
geleverd bij een controlerend
orgaan. Het vreedzaam gebruik
van de hemelruimte wordt ge
regeld.
2 Verdere beperking van de bewa
pening, toezicht op de troepen
sterkte, geen splijtbaar materiaal
meer voor wapenfabrieken. Het
splijtbare materiaal wordt ter be
schikking gesteld van bv. cen
trales voor kernenergie. Een in
ternationaal lichaam regelt de
ruimtevaart en het toezicht op
het gebruik van aardsatellieten
e.d. Er komt een waarschuwings
stelsel tegen strategische over
vallen.
3 Kernwapens en andere wapens
voor massale uitroeiing mogen
niet meer worden gemaakt of ge
bruikt. Bestaande voorraden wor
den vernietigd en de overblijven
de wapens zullen van dien aard
zijn dat zij slechts kunnen wor
den gebruikt voor het bestrijden
van onrust in het binnenland en
niet voor agressie.
Met deze drie fazen heeft de groei
van een internationaal orgaan voor
toezicht op de ontwapening gelijke
tred gehouden. Wanneer de derde faze
ten einde is, zal, aldus het Britse plan,
dit orgaan volledig in staat zijn, orde
en vrede in de gehele wereld te hand
haven'.
Eigen nieuwsdienst
HAARLEM. Op het allerlaatste
ogenblik is gisteravond in Haarlem
een algemene broodoorlog voorko
men.
De rebellerende bakker T. Dekker
uit Haarlem-Noord heeft er tenslote,
na een hele dag van moeizaam onder
handelen, in toegestemd de witte-
broodsprijs van vandaag af weer op
41 cent te brengen.
Dat geldt echter slechts voor de tijd
van vier weken. In die tijd moet de
regionale bakkerijcommissie overeen
stemming zien te bereiken over het
spaarzegelsysteem.
Prinses Irene heeft gisteren
zij het met enige moeite
in Veghel het monument ont
huld, dat herinnert aan de lan
ding van de 101ste Amerikaanse
divisie luchtlandingstroepen,
vijftien jaar geleden. Bij het
verwijderen van het gordijn
van parachutezijde, dat het mo
nument aan het oog onttrok,
brak het koord, zodat enige
padvinders de prinses snel te
hulp moesten komen.
Niet in het minst uit het veld
geslagen legde de prinses daar
na een krans bij het monument,
dat bestaat uit een grote zwerf
kei met daarop een bronzen
kangoeroe, het geheime codedier
van de divisie.
Tachtig Amerikaanse oudstrij
ders uit de dagen van de bevrij
ding en 23 militairen van de te
genwoordige divisie woonden de
plechtigheid bij, samen met
enige duizenden andere belang
stellenden. Na de onthulling
werd bij het monument een
grootse bloemenhulde gebracht.
Van onze correspondent
NEW YORK Nog kqeler dan
de ontvangst in Washington is de
ontvangst geworden die premier
Kroesjtsjef gisteren te beurt is ge
vallen in 's werelds grootste smelt
kroes van nationaliteiten, New York.
De duidelijke blijken van misnoegen
over zijn bezoek waren geen
wonder wanneer men bedenkt dat
New York honderdduizenden Oost-
europese vluchtelingen herbergt
legio.
Afgezien van de angstige ogen
blikken die mevrouw Kroesjtsjef in
het befaamde hotel Waldorf Astoria,
een van de bolwerken van het kapi
talisme, doormaakte toen zij werd
bestormd door vinnig met de elle
bogen werkende verslaggeefsters,
deden zich geen moeilijkheden voor.
ALLES WEG
Voor een niet gering deel was dat
te danken aan de tot in de kleinste
bijzonderheden getroffen beveili-
gings- en ordemaatregelen, zowel
langs de spoorbaan op de route
WashingtonNew York en in de
luxe trein die de hoge gasten van
president Eisenhower naar New
York bracht als in New York, waar
de politie zelfs de papierbakken
langs de routes die Kroesjtsjef door
de stad zou nemen had laten ver
wijderen omdat er wie weet een
helse machine in zou kunnen worden
verborgen.
Gedemonstreerd mocht er in New
York wel worden, maar op veilige
afstand en op voorwaarde dat de
demonstranten geen stokken ge
bruikten om er hun plakkaten en
spandoeken aan te bevestigen.
KRETEN
Er werd dan ook, onder het wa
kend oog van de mannen van de
veiligheidsdiensten, in woord en ge
schrift hier en daar uiting gegeven
aan de gevoelens van verbittering
die onder de vluchtelingen leven.
Van enige vorm van een uitbarsting
van woede kwam het, dank zij de
gedisciplineerdheid van de New-
yorkers, niet. Het bleef bij af en toe
een kreet uit de zwijgende menigte.
Er waren maar weinig plakkaten
en spandoeken te zien. De teksten
logen er niet om: „Kroesjtsjef hier
niet welkom", „Gevaar, slechte men
sen aan het werk" en „Niki, loop
naar de maan maar laat New York
aan ons".
VOORTREIN
Kroesjtsjef en de zijnen reisden
van Washington naar New York in
een speciale trein van vijftien per
sonenrijtuigen die werd voorafge
gaan door een voortrein met het oog
op de geringe kans dat er ondanks
de zorgvuldige inspectie van de ge
hele route, de viaducten, overwegen
en stations incluis, toch nog sabo
tage kon zijn voorbereid op of langs
de rails.
Kroesjtsjef reisde in het achterste
rijtuig, waarop de naam George
Washington prijkte. Daaraan vooraf
gingen eerst vijf rijtuigen voor
Kroesjtsjefs gevolg en de meerei
zende Russische journalisten en ver
volgens negen rijtuigen met Ameri
kaanse en buitenlandse journalisten.
Zowel bij het vertrek uit Wash
ington als bij aankomst in New York
waren de beveiligingsmaatregelen
op de stations bijzonder scherp. Een
haag van politieagenten en detec
tives omringde het Russische staats
hoofd.
GEWILLIG
Even voor het vertrek van de trein
uit Washington poseerde Kroesjtsjef
zeer gewillig voor de televisiecame
ra's. „Deze kant op kijken, meneer
K.; naar de lens kijken, meneer K.",
riepen de cameramannen. Kroesj
tsjef lachte en handelde geheel vol
gens hun aanwijzingen en verlan
gens.
De mannen die verantwoordelijk
waren voor de beveiliging van het
22 verdiepingen hoge en tweedui
zend kamers tellende Newyorkse
hotel Commodore, waar Kroesjtsjef
de lunch gebruikte met een groep
groot-industriëlen als gast van bur
gemeester Wagner, hadden gisteren
een zware dag. Tot drie maal toe
moesten zij het enorme gebouw van
Eigen nieuwsdienst
OSS. Twaalfhonderd man per
soneel van de Koninklijke Zwanen
berg Vleeswarenfabriek te Oss
hebben gistermorgen het werk
neergelegd en zijn tot vijf uur in
de kantine bijeen gebleven. De oor
zaak van de staking was ontevre
denheid over de loonuitbetaling bij
de weekloners.
Bij deze fabriek was enkele jaren
geleden een verandering in de loon
administratie gekomen, waardoor de
lonen van de weekloners feitelijk tot
maandlonen werden verrekend, met
wekelijkse voorschotten. Maandelijks
volgde dan de afrekening met over
uren, toeslagen, enzovoorts. Deze re
geling was bij de weekloners nooit
erg in trek.
Woensdag was weer zo'n afrekening
afgekomen. Er vielen vijf weken in
voor de belasting. Het gevolg was dat
bij velen het potje negatief uitkwam.
Zij gingen dus naar huis met minder
geld dan het wekelijkse voorschot.
Dat wekte grote ontevredenheid en
met de eerste schaft om 8.30 uur werd
het werk neergelegd. De mannen ble
ven in de kantine. Onderhandelingen
met de directie leverden geen resul
taat op.
Intussen hebben bij Zwanenberg een
elfhonderd varkens uitstel van execu
tie gekregen. De koelcellen en de
kelders blijven vol en alles wacht wat
de dag van morgen zal brengen.
Mevrouw Kroesjtsjef heeft
zich in Amerika door haar onge
dwongen vriendelijkheid en
haar goedlachsheid vele vrien
den gemaakt. Zij steekt
haar verbazing over dit won
derlijke land niet onder stoe
len of banken, en is soms dui
delijk onthutst over de gewel
dige drukte. Toen zij dan ook
bij het verlaten van een land
bouwproefstation in de staat Ma
ryland wat aarzelend om zich
heen stond te kijken, pakte een
forse politieman haar bij de hand
en bracht haar, vrolijk lachend,
naar haar auto.
Eigen nieuwsdienst
WASHINGTON. Premier
Kroesjtsjef van de Sowjetunie heeft
alle Russische heren met klinkende
namen in de ruimtevaartwereld die
sedert de lancering van de eerste
spoetnik stijf en strak hebben vol
gehouden dat er in hun land nog
nooit een kunstmaanlancering was
mislukt in hun hemd gezet.
Hij heeft in een gesprek met leden
van de senaatscommissie voor bui
tenlandse zaken toegegeven dat een
week voor de lancering van de twee
de Russische raket naar de maan
een lanceerpoging was mislukt.
Senator Fulbright, de voorzitter
van de commissie, vertelde dat
Kroesjtsjef zich eerst niet had wil
len uitlaten over de vraag of vice-
president Nixon het bij het rechte
•eind had gehad met zijn verklaring
dat drie mislukkingen aan de ge
slaagde lancering van het afgelopen
weekeinde waren voorafgegaan.
Ten slotte was Kroesjtsjef ge
zwicht. Zijn onthulling over de mis
lukking veroorzaakte opwinding on
der de senatoren. Kroesjtsjef zei be
reid te zijn op de Bijbel te zweren
dat er maar één mislukking was ge
weest. Hij daagde Nixon uit op de
Bijbel te zweren dat het er drie zijn
geweest.
Van onze correspondent
WASHINGTON. Een schijn
baar niet te vermoeien prinses
Beatrix heeft gisteren New York
verlaten en is begonnen aan een
reis van vier dagen door het dal
van de Hudson. De bevolking van
de plaatsen waar zij komt en dat
waren er gisteren heel wat doet
al het mogelijke om het de reizig
ster naar de zin te maken. In deze
streek wonen veel afstammelingen
van Nederlandse kolonisten.
Honderden schoolkinderen wuifden
met Amerikaanse en Nederlandse
vlaggetjes naar de Prinses toen zij in
Tuxedo de eerste bol kwam planten
voor een nieuwe bloementuin, die in
het komende voorjaar ongeveer twee
miljoen bloemen zal tellen.
Later, in West Point, waar prinses
Beatrix de beroemde militaire acade
mie bezocht, stal zij de harten van de
officieren door opgetogen te kijken
naar het foutloos exerceren van ruim
2500 kadetten. „Hoe heeft u het hun
kunnen leren", vroeg de Prinses ver
baasd.
De tocht ging verder naar New-
burgh. De Prinses bezichtigde er een
van de hoofdkwartieren van George
Washington uit de revolutie. De vol
gende pleisterplaats was het voetbal
veld van de academie van Newburgh,
waar de Prinses van burgemeester
William B. Ryan onder het gejuich
van vijftienhonderd schoolkinderen
een oude prent van de stad kreeg.
HYDE PARK
Tegen de avond kwam de Prinses
aan op Hyde Park, het landgoed van
wijlen president Franklin D. Roose
velt. In een afgelegen deel daarvan
staat het kleine landhuis, waarin me
vrouw Roosevelt na het overlijden van
haar man woont. Daar heeft prinses
Beatrix vannacht gelogeerd.
Koning Boudewijn van België is na
een verblijf van vier dagen te Barcelo
na naar België vertrokken. Evenals
de aankomst werd ook het vertrek van
de koning met grote geheimzinnigheid
omgeven. Het doel van het bezoek is
niet bekend gemaakt.
Het K.N.M.I. in
De Bilt berichtte
gisteravond om
23.15 uur:
Droog weer met
plaatselijk wolken
velden, maar ook
zonnige perioden.
Overwegend mati
ge wind tussen
noord en noord
oost. Weinig ver
andering in tempe
ratuur.
MIES JE: Ik zie al herfstkleuren.
Eigen nieuwsdienst
ROTTERDAM. De Rotterdamse
gemeenteraad heeft een door de
heer J. Wilschut ingediende motie
over de nieuwe lening van de Bank
voor Nederlandsche Gemeenten aan
vaard.
De raad, zo heet het in de motie,
betreurt dat de bank naar het schijnt
de centralisering van de voorziening
in de kapitaalbehoeften van de ge
meenten zo belangrijk acht, dat ter
wille daarvan een daling van de ka
pitaalrente door haar piet wordt be
vorderd, doch integendeel geremd.
De raad verzoekt B. en W. van die
diepe teleurstelling van de raad te
doen blijken ter plaatse waar dit
passend is.
MERKWAARDIG
De interpellant betoogde, dat het
rentegamma indertijd was ingsteld
om te voorkomen, dat de gemeen
ten tegen elkaar zouden opbieden
op de kapitaalmarkt. Nu Rotterdam
en Amsterdam tegen voorwaarden,
die binnen het rentegamma blijven,
kunnen lenen, komt de Bank voor
Nederlandsche Gemeenten roet in het
eten gooien. Wil de bank de centra
lisatie handhaven? Merkwaardig
was vooral, dat de bank met haar
aankondiging kwam op de dag dat
de Troonrede over decentralisatie
sprak.
Eigen nieuwsdienst
DEN HAAG. De heer E. A.
Schiittenhelm is bij Koninklijk be
sluit benoemd tot voorzitter van de
Nederlandse Televisie Stichting. De
benoeming gaat in op 1 november.
De heer Schiittenhelm is op het
ogenblik hoofd van de afdeling
jeugdvorming en volksontwikkeling,
en tevens van de afdeling sociaal-
pedagogisch onderwijs, van het mi
nisterie van O., K. en W.
De nieuwe voorzitter van de NTS
is 50 jaar oud. Hij heeft vele func
ties vervuld op het gebied van de
jeugdvorming. O.a. was hij direc
teur van het nationaal hoofdkwar
tier van de Katholieke Jeugdbewe
ging en secretaris van de Nederland
se Jeugd Gemeenschap. Op het mi
nisterie van O., K. en W. heeft hij
zich in het bijzonder beziggehouden
met de volksontwikkeling en de ama
teuristische kunstbeoefening.
De functie van voorzitter van de
NTS is ingesteld in een wijziging van
het Televisiebesluit, die ten doel
heeft een meer efficiënte samenwer
king tot stand te brengen tussen de
omroepverenigingen in NTS-verband.
De voorzitter moet de centrale fi
guur worden in de algemene en da
gelijkse leiding van de NTS.
Bij de tot dusver geldende organi
satie had deze taak bij een „alge
meen secretaris" moeten berusten,
maar een dergelijke functionaris is
nooit benoemd omdat de omroepver
enigingen baas in eigen huis wilden
blijven.
DEN HAAG. De voorgestelde ver
hoging van de tijdelijke toeslag op de
buitengewone pensioenen van 36V2—64
met terugwerkende kracht van 1 januari
1959 is gisteren door de Tweede Kamer
goedgekeurd. Ook is het grondbedrag
voor berekening van deze pensioenen
verhoogd.
De heer Wilschut sprak zijn af
keer uit over deze gang van zaken.
Ziet men niet in dat een dergelijke
wijze van handelen de begrotingen
van Rijk en gemeenten verzwaart?
Een interpellatie moet met een vraag
besluiten, aldus de heer Wilschut.
Welnu, wat is de opinie van B. en
W. over deze manipulatie van de
Bank voor Nederlandsche Gemeen
ten?
ONELEGANT
Wethouder mej. Zeelenberg zei als
antwoord op de vraag van interpel
lant dat ze geen ander woord zou
willen gebruiken dan onelegant.
De gemeente heeft de dag van in
schrijving op de lening, die eerst
op 25 september was vastgesteld,
verschoven naar 29 september, toen
bleek dat de Bank voor Nederland
sche Gemeenten de inschrijving op
haar lening had bepaald op 24 sep
tember.
De gemeente kan moeilijk anders
doen dan afwachten. Wel hoopte de
wethouder dat de institutionele be
leggers de beide gemeenten niet in
de steek zouden laten en in hun por
tefeuille ook deze gemeenteleningen
zouden opnemen.
Van onze kunstredactie
De zeventigjarige tenor Tito
Schipa met Caruso en Ben-
jamino Gigli behorende tot de
grootste zangers van de laatste
halve eeuw, komt voor een af-
scheidstournee naar Nederland.
Voor die tournee heeft de vitale
zanger als artistieke gezellin een
Nederlands meisje uitverkoren.
Het is de sopraan Bernadette van
Gogh. De 26-jarige Bernadette
werd geboren in Amsterdam. Zij
groeide op in Den Haag van
waar zij ongeveer tien jaar ge
leden naar Zuid-Afrika vertrok.
Bernadette voor wie Franz
Werfel zijn Lied voor Bernadette
geschreven zou kunnen hebben
was een der begaafdste leer
lingen van het Conservatorium
te Kaapstad. Daarom stuurde
men haar naar het Schipa-con-
servatorium in Rome aan de Via
Flaminia. Daar studeert zij nu al
vijf jaren onder leiding van Tito
Schipa zelf. En nu is het ogen
blik gekomen, waarop de meester
haar waardig keurde hem op zijn
afscheidstournee te vergezellen.
De eerste plaats, waar in Ne
derland geconcerteerd wordt is
Volendam op 30 oktober met het
operakoor van Klaas Mooyer.
Daarna volgt Amsterdam waar
op 1 november in de Kleine zaal
van het Concertgebouw wordt
gezongen.
Schipa vertolkt oud-Italiaanse
aria's en Napolitaanse liederen,
waarin hij een meester is. Ber
nadette van Gogh zingt het ro
mantische Italiaanse repertoire.
DORDRECHT. Met een luchtbuks van zwaar kaliber heeft een onbe
kende Dordtenaar zich wat in schietvaardigheid staan oefenen op in aan
bouw zijnde flats aan de Crabbehof. Als doelwit koos hij mooie grote
vensterruiten. Hij wist die na wat oefening aardig te raken, zodat hij de
aannemer voor zevenhonderd gulden schade berokkende.
Advertentie
now made in Holland
with imported tobaccos
