t
De keiharde carrière van een boerenbaby die één der machtigen ter aarde werd
Vlissinger lichtte groot
aantal stadgenoten op
b
Zaterdag 12 september 1959
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 7
Een man die 65 jaar geleden geboren
werd in een boerenhut, zal volgende
week een geëerde gast zijn in het
Witte Huis in Washington.
De hoop en de angst van miljoenen
mensen zullen hem op deze reis
begeleiden, want zijn naam is Nikita
Kroesjtsjef.
Wie is deze man? Hoe heeft hij het
klaargespeeld als overwinnaar te
voorschijn te komen uit de mee
dogenloze strijd om de macht in het
Kremlin
Wat is Kroesjtsjef voor een man
De Dordtenaar geeft in een serie
van drie artikelen het antwoord
op deze vragen. Tezamen vormen
zij een boeiende studie van een
der meest tegenstrijdige figuren
van onze tijd.
Harder
Mens tussen wodka-
en raket
N:
glas
Niet als vee
Revolutie
Ziekelijk ter wereld
Bakermat
Niet bloeddorstig
Onderdirecteur
Directie leert lezen
Rode vlaggen
Anastasias zag het
Zesmaal ontslagen
Voor rechtbank
één jaar en drie
maanden geëist
MAN OVERBOORD
KROESJTSJEREENS
EEN NIETSNUTJE
Moskou, in die hete zomer
van 1957, was een oven. De
vlaggen op het Rode Plein hin
gen slap neer, de mensen be
wogen zich traag en lusteloos,
iedere beweging was te veel.
Slechts liet Kremlin, met zijn
glanzende koepels, scheen koel
en onaangedaan.
Een dikke man in een licht
grijs pak liep heen en weer bij
de hoofdingang. Hoewel hij zich
met een witte strohoed koelte
probeerde toe te wuiven, dacht
hij niet eens aan de warmte.
Achter die muren, in het Oe-
spenskipaleis, was op dat ogen
blik het presidium van de com
munistische partij bijeen om
een beslissing te nemen. Een
beslissing, dé beslissing, over
Nikita Kroesjtsjef.
Malenkof, een jaar geleden door
Kroesjtsjef ontslagen als eerste mi
nister, probeerde weer aan de
macht te komen; hij had sterke
vrienden: een teleurgestelde Kaga-
nowitsj, een gedegradeerde Molotof,
een pientere jongeman als Sjepilof.
na zes maanden als minister van
buitenlandse zaken ontslagen door
Kroesjtsjef.
Een deur ging open. Een kleine
man met gitzwarte ogen en een for
sere man met een grijs baardje
kwamen naar buiten.
Nikita rende hen tegemoet:
„Anastasias! Nikolai! Wat is er
besloten, hebben ze al gestemd?"
Mikojan en Boelganin glimlach- /"ONGELUKKIGERWIJZE had
ten. 1
..Je hebt gewonnen."
Vijf uur lang had Kaganowitsj ge-
eist dat Kroesjtsjef ontslagen zou
worden als eerste partijsecretaris. En Toen hij na twee jaar nog geen letter
vnf uur lang had Mikojan zitten luiste-
woord te zeggen. Toen leren lezen °f schrijven, maar
hem op school te nemen. Nikita's ou
ders stonden versteld. Zij konden niet
lezen of schrijven, maar zij waren
zeer vroom en namen ieder woord
van de priester voetstoots aan.
de
priester het bij het verkeerde eind.
Nikita vond de school geweldigwant
het was voor hem een goede reden
om volstrekt niets meer uit te voeren.
ren. zonder een woord te zeggen. Toen
er gestemd zou worden, stond hij op
en.verklaarde dat stemming nutteloos
was, want dat alleen het centrale co
mité de eerste secretaris kon ont
slaan.
De Sovjet-Unie is het enige land ter
wereld waar zelfs politieke moord vol
gens de regels van de bureaucratie
moet gaan: de boeken were'en geraad-r
pleegd, en Mikojan had gelijk. De
strijd was gewonnen, want iedereen
wist dat Kroesjtsjef al sinds jaren
slechts trouws volgelingen had be
noemd in het centrale comité.
uiel eindeloze discussies met zijn lee-
meester had gevoerd over zaken als
„waarom is de paus geen Oekraïner",
gaf de priester het op. Toch was Ni
kita in aanzien gestegen, want de
priester was een geacht man, en hij
had toch iets gezien in deze jonge
nietsnut.
De dorpsraad kwam bijeen en be
sloot hem te benoemen tot schaapher
der. Maar er verdwenen vanaf dat
ogenblik veel schapen, want Nikita
sliep erg graag; na een jaar werd hij
naar huis gestuurd. Toch was de jon
gen veranderd: hij bleef een leegloper,
maar hij had nu een soort rusteloze
energie: hij worstelde met zijn vrien
den en flirtte met alle meisjes van het
dorp.
De Duitsers hebben meer dan
de helft van alle huizen in de
Oekraïne verwoest. De woningnood
is er nog steeds groot, en dat is
misschien de reden waarom het
oude huis van Kroesjtsjef in Joe
zofka nog steeds bewoond wordt.
Olga Kandanja, een oude weduwe,
heeft de burgemeester gevraagd of
hij niets beters voor haar heeft!
niets van zijn activiteiten, maar hij was
te dikwijls afwezig als men hem zocht
voor een karwei.
Van 1914 tot 1917 werd hij uit" diverse
fabrieken zesmaal ontslagen, maar al
tijd lag er direct een andere baan op
hem te wachten: hij leerde iets dat hij
nooit meer vergeten zou, namelijk dar
de partij, ten koste van alles, goed
zorgt voor de trouwe communisten, de
partijbelangen gaan vóór alles.
Nikita werd een soort arbeider-pries
ter": overal zag men hem met zijn vlug
schriften en zijn grapjes.
IKITA KROESJTSJEF was nu de
onbetwiste heerser in Rusland.
„Het is de wil van het volk", ver- TOEN NIKITA vijftien jaar oud was.
klaarde hij eenvoudig. En hij geloofde 1 nam zijn vader hem mee naar de
het. hoewél de wil van het volk voor mijnstreek, maar de voormannen op de;
hem alleen een instrument was op mijn hadden aan een blik genoeg: dit
de weg naar de macht. was geen Jongen die zich als veel
Sommigen zien hem als een vader- 1 zou laten behandelen. De mijnen wa-
lijke goedzak, anderen als een slimme ren het eigendom van buitenland-,
boer weer anderen als een onverant-;se firma s, en de aandeelhouders
woordelijke dwaas, die nu eens met J wensten zo veel mogelijk kolen voor zo'
een wodkaglas en dan weer met een weinig mogelijk geld: baden of douches!
raket zwaait E gens daartussen is voor de mijnwerkers waren een overbo-l
dige luxe. de lonen waren laag, en voori
de vele ongelukken in deze primitieve
mijnen werd geen schadevergoeding be-i
taald, I
Nikita leek beslist geen jongen die daar|
emakkelijk genoegen mee zou nemen.
de werkelijke Kroesjtsjef te vinden,
Kroesjtsjef de mens.
geboren. Nikolas was mager en zieke
lijk. maar hij bleef in leven.
De Kroesjtsjefs waren in geen en-
^/JENSEN die Nikita aan het werk zagei
U„, Maar Serge stond in deze mijnstreek'
ERSTMIS 1893 was treurig vooi het _oed aangeschreven, en toen het bekend
gezin Kroesjtsjef. Serge s vrouw ver- werd daf hjj werk zocht voor zijn zoon.
wachtte opnieuw een baby, en Serge was een oude vrjend ;n het dorp Joezof-
was een van die paar honderd straat- ka a, sooedig bereid de jongen als leer-
arme boeren in Kalinofka die nooit ling.m0'nteur in dienst te nemen. Hier
wisten of Zij hun gezin de volgende £rok zich de grote verandering in Ni-
dag te eten zouden kunnen geven. kit hjj bleek zijn handen goed te kun-
Op 17 april 1894 werd het jongetje i ngn gebJruiken, hij leerde snel, en hao'
plezier in het werk. Zijn baas had he"
druk met het repareren van de gebrekk
i T" ae installaties van de kolenmijnen, e
kei opzicht een opvallend gezin: alleen onderhoud van de weinige autr
Nikita s broer toonde als kind enig te- j__0 ch-aaV
ken van intelligentie. Zijn moeder werk- mobielen in deze stieek.
te veertien uur per 'ag op het kieine j
lapje grond rond de hut, die gebouwo' j
was van plaggen en keistenen. Kool-
soep was het voornaamste voedsel van
het gezin, maar het land bracht niet vroegen zich verwonderd af waaron
genoeg op om zelfs hiervan een gere- w-jit «nirin
ielde maaltijd te verschaffen, 's Win- z'lnv.adefr ham gr?\g„„k^VLtildt
Iers trok Serge te voet naar de kolen- wint-,,hlJ S™ /„t t
mijnen van het Don-bekken, op dertig arbeider Bovendien leerde hij e
kilometer afstand, en zijn vrouw nam Pe™ode hoe verschillend het
om ^nbiddcnddat h! Mn" het voorjaar 'd* eiglnaa^sder automobielen: de bu
behouden terug zou keren, met geld sch^^mbtenaren1615 06 h°gS Rl'SS
za'*' Toen hij negentien jaar oud was, vi-
.j er voor hem als monteur niets meer t
I III pn UOm leren. Hij kreeg werk in de fabriek va
Josset in Joezofka Deze fabriek maak
"VjlKITA was als kind geen grote steun machinerieën voor de kolenmijnei
voor zijn moeder. Hij was lui en dom maar diezelfde fabriek was ook een eer
en deed waar hij lust in had. Zodra trum van geheime bolsjewistische werk
iemand hem aan het werk probeerde j ^aamheden. Zo werden bijvoorbeeld va
te zetten, was er niets met hem te uit deze fabriek illegale pamfletten, c
beginnen. de krant van de ondergrondse, de Pra
De priester van het dorp nam hem i verspreid,
op in de katechisatie-klas toen hij ne- j
gen jaar oud was.
Over zijn enige contact met de gods
dienst, zegt Kroesjtsjef nu:
..Iedere zondag moest ik naar het tjOEWEL NIKITA weinig of geen b
huis van de priester gaan. om te le-11 grip had van het Marxisme, nam b
ren een goed christen te worden. Ik direct met groot enthousiasme deel aa
kreeg eens een prijs, omdat ik de vier dit werk. Hij werd lid van de partij, e.
evangeliën uit het hoofd geleerd had.. 'leerde zich bedienen van typisch con.
De priester wist toen nog niet datj munistische uitdrukkingen. 's Avond
deze jongen later zes uur aan één stuk ging hij naar geheime bolsjewistisch
zou kunnen spreken, en dat hij zo'n j bijeenkomsten, en overdag was zijn gc
redevoering in één middag uit hetreedschapskist vol instructies voor ande
hoofd zou leren. re afdelingen van de partij. Hij was eei
Hij vertelde Serge dat deze jongenijverige koerier, en dit kostte hem zijn
niet dom was, en dat hij bereid was baan. De fabrieksleiding wist weliswaar
IN 1917 barstte de revolutie los. Het
gehele partijapparaat in het Don-
bekken werd opgenomen in de pas opge
richte Rode Garde. Deze bestond uit vol
maakt betrouwbare communisten, die ge
wapend werden met geweren en bajo
netten die door het leger heel gewillig
werden afgestaan.
Zes maanden lang vocht Nikita Kroesj
tsjef tegen de Tsaristische troepen. De
Rode Garde kende geen rangen, maar
Nikita was de leider van een groepje
van tien man uit zijn geboortedorp.
Nadat de eerste republiek gesticht
was, ging Nikita terug naar zijn dorp.
De bewoners van Kalinofka zagen in
maart 1918 een totaal andere Nikita
dan de zorgeloze pias die zij tien jaar
geleden gekend hadden. Dit was een
man die gewend was te commande
ren, en die in zijn ogen de blik had
van iemand die reeds velen aan de
bajonet geregen had. Hij was een
Bolsjewiek, hij behoorde tot de uiterst
linkse vleugel van de communistische
partij, die onder leiding van Lenin de
macht gegrepen had.
HIJ WAS nu de meest invloedrijke man
iri het dorp en de omstreken. Maar
hij was niet wraakzuchtig. Hoewel de
kerk nu officieel tot doodsvijand van
de partij was verklaard, liet hij oog
luikend toe dat de dorpspriester, die
eens getracht had hem lezen en schrij
ven te leren, naar Duitsland werd ge
smokkeld.
Hij liet de dorpelingen duidelijk mer
ken dat hij niet bloeddorstig was,
maar dat hij, en hij alleen, de leiding
had. Hij liet hen loopgraven aanleg
gen, en was nog druk bezig met het
versterken van de dorpsverdediging
toen de contra-revolutie uitbrak.
In vliegende haast recruteerde hij
edere weerbare man uit het dorp, en
trok met hen naar Sint Petersburg,
Jat nu Petrograd heette. Daar voegde
hij zich bij zijn afdeling van de Rode
Garde, en werd benoemd tot compag
niescommandant.
Twee jaar lang reisde hij met zijn
regiment het zuidelijk front op en af,
en in 1930 werd hij de voornaamste
politieke officier van het regiment.
Het was zijn taak ervoor te zorgen
dat het leger wist waarvoor het
vocht: het vestigen van een socialis
tische staat, die geleid zou worden
door de voorhoede van het volk, de
communistische partij van de Sovjet-
Unie. Hij was toen 36 jaar oud.
IN 1921 was de burgeroorlog ten einde
en Nikita verliet het Rode Leger Maar
hij werd niet gedemobiliseerd als poli
ticus: hij ging regelrecht terug naar
het. Don Bekken, en werd benoemd
tot onderdirecteur van de grootste ko
lenmijn.
Hij had geleerd mannen in de strijd
te leiden, en het órganiseren van de
mijnwerkersbevolking, die maar al te
blij was weer aan het werk te kunnen,
was kinderspel voor hem. Niet alleen
was zijn mijn de eerste die dat jaar
weer op -volle kracht werkte, maar ook
liet hij zijn mensen na hun werktijd
nog zwoegen aan het repareren van de
spoorlijnen naar Moskou en Petrograd.
De eerste spoorwagens met steenkool
die na de revolutie in Moskou aankwa
men, hadden het opschrift: ,,N. S.
Kroesjtsjef, secretaris van het comité
voor wederopbouw .in de. Don vallei."
Lenin had zulke jongemensen no
dig, om in de provincies zijn op
drachten uit te voeren. Maar goede
wil en daadkracht waren niet vol
doende: Nikita was nog steeds an
alfabeet!
"PyAAROM zond Lenin het bevel naar
E- de Don vallei: Kroesjtsjef moest
twee jaar gaan studeren aan de plaat-,
selijke RabFak. In de talloze RabFak-
klassen over het gehele land leerden
belangrijke partijfunctionarissen lezen
en schrijven, want in het Rusland van
de tsaar was het analfabetisme groter
dan in vele koloniale landen voor de
oorlog.
In 1924 verliet Nikita de RabFak-cur-
I susHij was nog lang geen geleerde,
maar hij kon nn lezen en schrijven,
en bovendien gladweg alle gemeenplaat
sen van het marxisme opspuiten zo
dra hij zijn mond opendeed. Hij was nu
rijp voor een baan als functionaris in
volledige dienst van de partij. Hetzelf
de jaar nog werd hij naar Joezofka te
ruggezonden als voorzitter van het af-
delingscomité van de communistische
partij.
Zó wil Kroesjtsjef graag dat
de ivereld hem ziet: joviaal, vol
grapjes, een boerenjongen die
met iedereen het beste voor
heeft.
/~\P Kerstavond' 1924 kwam hij daar
aan, en hij werd op uitbundige wij
ze verwelkomd. Hij was immers de
jongen van het dorp die het ver ge
schopt had! De werkplaats waar hij
als leerling had gewerkt, was versierd
met rode vlaggen, de vrienden van zijn
I vader en zijn vroegere collega's waren
allen aanwezig om hem te begroeten.
In een met kleurige linten versierde
paard en wagen reed hij naar het stad
huis, en daar begon het feest waaraan
twee generaties van mijnwerkers en
hun gezinnen deel zouden nemen. En
natuurlijk at, dronk, danste en worstel
de Nikita met hen als de beste, ter
wijl de lege wodkaflessen zich opsta
pelden. Een zeer hoge partijfunctiona
ris, die op weg was naar Kiëf, onder
brak zijn reis om het feest bij te wo
nen, Het scheen hem toe dat iedere
man, vrouw en kind uit de verre om
streken er bij was, en het was duide
lijk dat Nikita Kroesjtsjef het middel
punt was van al deze uitbundigheid.
De hoge bezoeker lette scherp op
Kroesjtsjef, en zag hoe hij kinderen
over het hoofd streek, en met de vrou
wen o'anste zonder al te familiair te
worden. Hij hoorde hoe Kroesjtsjef re
devoeringen hield en heildronken uit
bracht, op een vlotte, gemakkelijke wij
ze, en hoe zijn taal doorspekt was
met het jargon van de partij.
jAE BEZOEKER, Anastasias
Mikojan, knikte goedkeu
rend. „Die jongeman zal ik nog
wel meer zien. Hij heeft nog
veel te leren, en hij heeft nog
een lange weg af te leggen,
maar ik hoop erbij te zijn als
hij aan het einde van die weg
komt." Nikita Kroesjtsjef stond
aan het begin van zijn eigen
lijke loopbaan.
Tegenwoordig kan Kroesjtsjef er een buitenhuisje op na houden: de
beroemde dacha. 35 kilometer buiten Moskou, waar hij zijn gasten ontvangt.
Gezeten tussen zijn oude, betrouwbare vriend Mikojan en president Worosjilof, buigt Kroesjtsjef
bescheiden het hoofd. Hij weel immers dat hij slechts ja-stemmers om zich heen heeft.
MIDDELBURG „Ik noem
de handelwijze van deze ver
dachte een schandalige manier
van oplichting. Talrijke mensen,
waaronder veel oudere, die van
financiële zaken geen greintje no
tie hebben, zijn door de geraffi
neerde praktijken van deze man
geruïneerd. Ik meen dan ook dat
een gevangenisstraf van één j aai
en drie maanden met aftrek van
voorarrest hier op zijn plaats is".
Dit zei de officier van justitie bij
de Middelburgse rechtbank, mr.
G. J. B. v. d. Dussen, gistermor
gen in zijn requisitoir in de zaak
tegen de 51-jarige Vlissingse as
suradeur S. v. d. M„ die ervan
verdacht werd in zijn woonplaats
rechtschapen en goedgelovige
r-
VLISSINGEN. De Franse kust-
tanker "Port St. Louis", groot 1493 ton,
komende van Antwerpen, meldde gister
avond om acht uur: Man over boord in
de Paalhoek tussen Bath en "Walsoorden.
Alle schepen werden verzocht scherp
naar de vermiste uit te zien; tot nog
toe zonder resultaat.
burgers te hebben opgelicht.
Naar het schijnt moet het totaal
van de door Van der M. losgekre
gen gelden meer dan tienduizend
gulden hebben bedragen, ofschoon
er in het proces-verbaal zelfs
over een geldsom van 24.000
werd gesproken.
I Verdachte begon zijn misstappen om
streeks mei van het vorig jaar. Hij
i gal zich uit voor agent van een Arnhem
se verzekeringsmaatschappij en maak
te daarbij gebruik van de naam van
het assurantiekantoor v. d. M. in Vlis-
singen. Het publiek zag in hem een ver
tegenwoordiger van dit bureau, maar
in feite had verdachte met het kan
toor niets te maken. Zelf gaf hij polis
sen uit en bood zijn „slachtoffers" kwi
tanties aan, maar het geld wendde hij
aan te eigen bate. Op deze manier
poogde Van der M., die in Vlissingen
overigens een gezien man was, zijn
financiële positie te verbeteren.
,.U hebt zich met al uw vriende
lijkheid in Vlissingen schandelijk ge
dragen," aldus de president, mr. P.
v. Empel, ,,u hebt zelfs oude men
sen, die een spaarduitje opzij had
den gelegd, om de tuin geleid. Meer
naar de geest dan naar de waarheid
hebt u gehandeld!" Verdachte ver
klaarde dat zijn inkomen niet vol
doende was voor zijn uitgaven.
Dc raadsman, mr. M. Terwoert, gaf
in zijn pleidooi nog een toelichtuig op
de opmerking van verdachte. Van der
M. kon geestelijk niet tegen zijn vrouw
op, die van zijn geld goede sier maak
te en de vrolijke prinses wilde zijn.
Pleiter beschreef zijn cliënt als een
intellectueel onvolwaardige omdat hij
geen moment had gedacht aan de mo
gelijkheid, dat verschillende van de
personen die hij had bezocht tussen
tijds hun geld bij de verzekeringsmaat
schappij zouden kunnen opvragen. Mr.
Terwoert vroeg een deel van de gevan
genisstraf voorwaardelijk te willen op
leggen.
Uitspraak 24 september.
