Driehonderd jaar hervormde
gemeente in Zuidzande
Grote werken bij Bath?
Arbeider viel van steiger
GUP
Zeeuwse fruitweek is
gisteravond begonnen
Ook vaargeul voor Walsoorden
moet worden verbeterd
BAAYENS
Op plaats van oud kapelletje
verrees een kerkgeboutv
Ds. Taay was niet
taai genoeg
Tegen uitvoerder voor rechtbank
vijfhonderd gulden boete geëist
Pag. 4
WEL EN WEE DER PREDIKANTEN
Oud kapelletje
Voorzichtiger
rr
door
Ds. F. J. ter Beek,
Geen diensten
v
Gematigd orthodox
petroleum
DE HAARDOUE
Goederen gekocht
maar niet betaald
Vier maanden met
aftrek voor kok
Bloemententoonstelling
in Retranchement
Met drie charmante meisjes in raadszaal
Zeeuwsch-Vlaanderen heeft B.L.O.-school
Beschieting
Moderne school
Geen fondsen
Belgen weten geen raad met baggerzand Schelde
OPTIEK llSJ
Harde bodem
bemoeilijkt rooien
van aardappelen
Zaterdag 12 september 1959
ZEEUWSCH DAGBLAD
Advertentie
voor
oliehaarden
ZUIDZANDE In een feestelijke kerkdienst op zondag 13 sep
tember a.s. zal de Ned. Hervormde gemeente het 300-jarig bestaan
herdenken. De lijst van predikanten telt niet minder dan 37 namen
en binnenkort zal ds. J. Eygendaal van Hoofdplaat zich als 38sté
predikant aan de gemeente van Zuidzande verbinden. Tal van lot
gevallen snuffelde ds. F. J. ter Beek, Ned. Herv. predikant te Breu-
kelen en van 1946 tot 1950 predikant te Zuidzande op uit het kerke-
raadsarchief.
KORT na net sluiten van de vrede van
Munster in 1648, die het einde van de
tachtigjarige oorlog betekende en waar
van men vergeefs overigens hoop
te dat deze een vrediger tijdperk zon
inluiden voor de Lage Landen, stelde
men In Zeeuws Vlaanderen, (toen Staats
Vlaanderen geheten) pogingen in het
werk om te komen tot oprichting van
een zelfstandige kerkelijke gemeente
Zuidzande. In het dorp stond een reeds
oud en vervallen kerkje, dat door de
oorlogshandelingen veel geleden had.
HET was een kapel, die door de mon
niken, die de bedijking hadden
uitgevoerd, gebouwd was voor huri ere
dienst, uiteraard de Rooms Katholieke.
Maar de „roomsgezinden" waren uit
Zeeuws Vlaanderen verdreven. Toch
was het tiendrecht van 2400 gemeten
land onder Zuidzande in handen geble
ven van de kapittels van St. Baaf te
Gent en van Onze Lieve Vrouwe te
Doornik.
Na veel onderhandelingen, heen en
weer gereis naar Gent, Doornik, Den
Haag en Sluis, na ettelijke rechter
lijke uitspraken en dank zij veel vast
houdendheid der Zuidzanders, was
men er in geslaagd te bewerkstelli
gen, dat er in het dorp, waarschijn
lijk op de plaats van het oude kapel
letje in de Christoffelpolder, een Her
vormde kerk gebouwd'werd, die door
de Roomse kapittels van Gent en
Doornik betaald moest worden.
Op 9 juli 1659 vond de aanbesteding
plaats, terwijl op diezelfde dag de eer
ste kerkeraadsleden werden verkozen.
Op 19augustus beriep de kerkeraad
Daniël Hoornbeek, Izaakzoon, proponent
bij de Classis Walcheren als zijn eerste
predikant. Op 28 september van datzelf
de jaar deed hij er zijn intrede.
REEDS in 1668 moest de gemeente haar
vierde predikant in successie beroepen.
Het was ds. J. Lips, zoon van de Cad-
zandse predikant, die echter eerst in
1671 bevestigd werd. Hij overleed en
werd begraven in Zuidzande in 1705. In
dat jaar bracht men in Zuidzande een
beroep uit op ds. Dithardus Reijninck
van St. Anna ter Muiden, een predikant
die niet beroepbaar was, daar hij eerst
anderhalf jaar in zijn gemeente was.
Hoewel de tot het beroepen van een
predikant naar Zuidzande afgevaardig
de commissarissen van het Vrije van
Sluis, de burgerlijke overheid dus, die
ook meestemde, hun stem niet op ds,
Reijninck wilden uitbrengen, hield de
Zuidzandse Kerkeraad voet bij stuk.
Toen hun onder het oog gebracht werd,
dat zij, bij grjrdkeuring van het beroep
behalve hun eigen kosten ook die kos
ten moesten dragen die St. Anna ge
maakt had inzake het beroep van ds.
Reijninck naar die gemeente, verklaar
de Pieter Pauwels uit Zuidzande, dat
hij in dat geval goed was voor het geld.
Het Vrije van Sluis, de Classis en de
Raad van State kwamen er aan te pas,
maar Zuidzande hield vol. Intussen was
het zes maanden later, ds. Reijninck
stond toen twee jaar te St. Anna ter
Muiden, was dus beroepbaar en hij
kwam naar Zuidzande. Andermaal had
den de Zuidzanders bewezen, dat men
met vasthoudendheid veel bereiken kan.
MEN wordt echter toch in financiële
zaken wat voorzichtiger. Als ds. Into
ter Sweege in 1740 beroepen wordt, leeft
men in de tijd van de Oostenrijkse Suc
cessieoorlog. Men stelt de arme propo
nent als clausule bij zijn beroep.
,,dat Zijn Eerwaarde soude hebben
te dragen eenige extra-ordinaris on
kosten van het beroep, zo die boven
In de jongste oorlog werd de her
vormde kerk in Zuidzande finaal in
puin geschoten. Na enkele jaren ver
rees een nieuw kerkgebouw, waarvan
u hier de afbeelding ziet.
ming van het beroep zou vertrekken.
Met de komst van ds. Geerloff ont
staan er allerlei moeilijkheden (zie hier
naast)
WANNEER ds. Bosboom, vertrekt, moet
ds. Geerloff als consulent fungeren.
Hij wil of kan dit echter niet, maar
blijft op zijn rechten staan. Om die te
behouden, biedt hij aan de consulent,
toen director geheten, al die emolumen
ten welke hem bij reglement zijn toe
gestaan, te zullen „rembourseren". Maar
als de opvolger van ds. Bosboom, ds.
Boekelman in 1772 bevestigd moet wor
den, komt- ds. Geerloff, die aanvan
kelijk. evenals de fungerend consulent
van zijn recht tot bevestiging afstand
had gedaan ten behoeve van een vriend
van ds. Boekelman, ds. Callenfels ge
naamd, op dit besluit terug en eist de
bevestigingsdienst voor zich op. De Ker
keraad verzoekt het Vrije van Sluis te
helpen de rust te bewaren. Het Vrije
beveelt ds. Geerloff de dienst aan ds.
Callenfels over te laten. De Ring, die
Ned. Herv. pred.
te Breukelen
in de predikdienst heeft te voorzien, be
sloot echter dat niet de consulent, noch
ds. Geerloff, noch ds. Callenfels zou be
vestigen, maar de predikant die op die
dag de vacaturedienst had te doen. De
burgerlijke overheid trekt aan het lang
ste eind en op 28 juni bevestigt ds. Cal
lenfels ds. Boekelman. Ook deze ver
trekt weer binnen twee jaar, evenals
zijn opvolger, ds. Taay.
DS. Rijks, die van juli 1781 tot januari
1790 predikant was, moet emeritaat
aanvragen wegens „eoileptique aanval
len." In 1793 wordt ds. Holsappel be
roepen. In dat jaar verklaart de Fran
se Republiek ons land de oorlog en in
1794 vallen de Franse troepen het Zui
den van ons land binnen. Er volgt een
rumoerige tijd. De Zuidzandse predi
kant vlucht kort na 11 juni 1794 naar
Zeeland, zoals te lezen staat en laat
niets of kan niets meer van zich laten
horen. Later blijkt hij in Wissenkerke
predikant te zijn. Eerst twee jaar na
de vlucht van Holsappel wordt een con
sulent benoemd.
l)S. Geerloff kwam in 1756. In
november 1754 verzoekt hij
om een adjunct-predikant, we
gens zijn Heesheid. Intussen ko
men er klachten binnen, dat die
dominee maar op zijn boerderij
in Baarzande verblijft en de ge.
meente aan haar lot overlaat.
Ds. Geerloff schijnt inderdaad
ziek te zijn en men moet een
adjunct-predikant beroepen. De
archieven maken melding van
een hele reeks van deze titula
rissen. Geerloffs ziekte is blijk
baar alleen lastig, maar niet
ernstig. Intussen komen de ad
juncten. Zij verdienen f 440 tot
f 450 per jaar plus vrij wonen.
Inbegrepen zijn zekere tienden
waarvan Geerloff, die nog altijd
predikant blijft, afstand doet.
Dat Geerloff predikant blijft,
laat hij zo van tijd tot tijd uit
komen. Nu eens eist hij de no
tulenboeken op, om ze direct
weer over te dragen, dan weer
verschijnt hij als voorzitter van
de kerkeraad.
Het mag geen wonder heten,
dat in de tien jaar tussen 1766
ên 1776 noch ds, Gerssen, noch
Bosboom, noch Boekelman noch
ook, in weerwil van zijn naam,
ds Berend Taay het twee
jaar hebben uitgehouden. Allen
zijn zij vertrokken, meestal hun
eigen verhuis- en beroepings-
kosten betalende, voordat zij
eigenlijk beroepbaar waren, dus
binnen de twee jaar. Die be-
roepingskosten waren overigens
niet mis. Dit had men er blijk.
baar graag voor over om weg te
komen
intussen op 1200 gebracht was hielp
blijkbaar niet veel.
NA drie jaar overleed de
ds. Van der Weijde, zodat
predikant,
men in
1889 opnieuw met het beroepingswerk
moest beginnen. Het was blijkbaar een
moeilijk werk. De kerkvoogdij legt de
hoorcommissie een personele toelage
van 30 toe.
Maar als in september 1890 weer
een predikant bedankt, besluit men
..wegens het seizoen" het beroepings
werk uit te stellen. In „gunstiger sei
zoen" worden weer vele beroepen uit
gebracht. De 13e beroepene neemt
aan! Het was ds. ten Brummeler An-
driesse, die echter slechts juist twee
jaar te Zuidzande verblijft. In de nu
volgende vacature worden zelfs 15 be
roepen uitgebracht, voordat ds. van
Dis, die later naar Zaamslag zou ver
trekken, het beroep aannam. Men is
intussen weer van zijn voorkeur voor
de Moderne School teruggekomen.
IN" 1918 stelt de dan optredende consu
lent, ds. E. van Ruijtenberg in de
kerkeraad de vraag of het vaststaat,
dat men een predikant van gematigd
orthodoxe richting zal zoeken. Hij krijgt
van de kerkeraad ten antwoord, dat,
hoewel de kerkeraad liever een vrijzin
nig predikant had en de gemeente
eigenlijk vrijzinnig is, de kerkgangers
rechtzinnig zijn. Daarom acht men het
beste voor de gemeente terwille van de
kerkgangers een gematigd orthodox
predikant te zoeken.
Zulks is sedertdien ook steeds ge
beurd, tot de dag van vandaag. Eén
grote gebeurtenis deed zich tussen de
beide wereldoorlogen nog voor. De oude
pastorie werd afgebroken en vervangen
door een nieuwe. En dat deed men in
de dertiger jaren, jaren van werkloos
heid en zorg. Men is er in geslaagd
om de uitvoering van dit plan tot een
goed einde te brengen.
mei hel hoogste rendement
zuinig - geen rut meer warmte
MIDDELBURG. Een gevangenis
straf van vier maanden met aftrek en
on voorwaa rdeli jke terbeschikkingstel
ling van de regering eiste de officier
van justitie bij de Middelburgse recht
bank, mr. J. L. Andreae, gisteren te
gen de kok A. H. uit Balkbrug, omdat
hij goederen had ingeslagen en deze
niet had betaald. De strafmaat werd
mede bepaald door het feit, dat H.
reeds eerder was veroordeeld en dat
hij ook in Duitsland en België zich aan
misdrijven van dergelijke aard had
schuldig gemaakt. België had hem als
ongewenste vreemdeling uitgewezen.
H. had kennis gekregen aan éen
meisje in 's Heer Arendskerke. Hij
wekte bij haar de indruk te willen trou
wen, ofschoon hij in feite gehuwd was,
zij het dan dat hij in een echtschei
dingsproces was verwikkeld. Tegenover
het meisje had H. zich ook uitgegeven
als een belangrijk functionaris van een
scheepvaartmaatschappij. Voor de „in-
prichting van hun woning" had H. reeds
verscheidene, artikelen gekocht, maar
een deel hiervan verkocht hij in het
buitenland, terwijl die artikelen nog niet
eens waren betaald.
Ter zitting verklaarde verdachte meer
te hebben gekocht an in zijn vermo
gen lag. Hij had evenwel ruzie met het
meisje gekregen en had de wijk geno
men naar Duitsland.
D§ president, mr. P. v. Empel, noem
de het strafregister van verdachte zeer
verontrustend. ,,Uw onverwoestbaar op
timisme houdt u blijkbaar op de been",
merkte hij op.
De officier Zei in zijn requisitoor, dat
H. schermde met een bankrekening
waar geen cent op stond en dat hij on
gedekte cheques afgaf. Gelukkig is de
verloofde met de betrokken winkeliers
tot een regeling kunnen komen. Mr. An
dreae beschreef de verdachte als een
individu, dat de laatste tien jaren niet
anders gedaan had dan de mensen be
driegen. Een langnrige afzondering is
hier op zijn plaats. De officier sprak
daarna zijn eis uit.
H's raadsman, mr. W. H. Vermaas,
wees er op dat een psychiater in
Utrecht een terbeschikkingstelling niet
gewenst achtte. Pleiter vroeg alles
overwegende de rechtbank een nader
onderzoek in te stellen. Uitspraak 24
stqptember
RETRANCHEMENT In het gymna
stieklokaal is een tentoonstelling gehou
den van kamerplanten en sierstukjes. De
planten werden enige maanden geleden
door de oudercommissie aan de school
jeugd en door de maatschappij voor Oost
en Ttuinbouw aan de bejaarden uitge
reikt. Na afloop van de tentoonstelling
waarvoor veel belangstelling bestond,
wérden Zowel aan de jeugdige inzenders,
als aan de ouden van dagen prijzen uit
gereikt.
Sportmiddag ZLM en LJG
in St. Maartensdijk
THOLEN. Leden van de .ZL.M. en
de L.J.G. houden vanmiddag op het
sportterrein van St. Maartensdijk een
sportmiddag. Het programma vermeldt
voetbal, kogelstoten, loopspringen, volks
dansen, verspringen, hardlopen en het
optreden van de Eendrachtruiters uit
Oud-Vossemeer en St. Maartensdijk. De
middag is bedoeld voor leden van de
eilanden Tholen en St. Philipsland.
Kand. C. Wisse doet zijn
intrede in H.I. Ambacht
THOLEN. De Heer C. Wisse te
Tholen, kandidaat in de theologie, zal
donderdagmiddag intrede doen als pre
dikant van de gereformeerde gemeente
te H.I. Ambacht, hij zal worden beves
tigd door ds. C. Rijksen te Rotterdam-
West. Omdat het kerkgebouw van de
gereformeerde gemeente te klein is, wor
den de diensten, die aanvangen om 3
uur en 7 uur, in de gereformeerde kerk
aan de Paulusweg gehouden.
GOES. De Zeeuwse fruitweek
1959 is begonnen. Drie charmante
MIDDELBURG Op het bouw
werk van de in aanbouw zijnde
nieuwe provinciale griffie in
Middelburg gebeurde op donder
dag 15 januari jl. een ernstig on
geluk. De Middelburgse timmer
man S. viel vroeg in de morgen
nadat hij zojuist zijn dagtaak had
aangevat, van een steiger van
acht meter hoogte. S. liep bij
deze val een hersenschudding op,
waarvan hij thans de gevolgen
nog niet geheel te boven is. Zijn
toenmalige werkgever, de uit
voerder J. H. uit Middelburg,
stond gisteren voor de rechtbank
terecht wegens niet voldoende in
achtneming van de veiligheids
voorschriften. Deze voorschrif-
ten houden o.m. in, dat een stei
ger beveiligd moet zijn met zgn.
kantplanken, scheerhouten en
leuningen. Het ging in de zitting
van gisteren in het bijzonder om
de kantplanken.
De zaak diende voor de rechtbank.
Men kan zich dus niet verbazen over
de even later volgende mededeling, dat
er in die jaren te Zuidzande vaak geen
kerkdienst gehouden werd. In 1796 is
er weer een predikant, die echter
slechts één jaar blijft. In deze jaren
blijkt het predikantstraktement van
750 op 850 gebracht te zfón. In 1805
werd de beroeping van ds. J. F. Henry
door Napoleon goedgekeurd. Later, in
1829 bevestigde deze predikant zijn zoon
Joh. Mattheüs als predikant in Zuid
zande. Eén van de eerste dingen die
Henry Jr. in zijn eerste gemeente te
verwerken krijgt, is behalve de Belgi
sche opstanden een optreden tegen
sectariërs, die zich schuldig maken aan
- t ti ij nabootsing van het H. Avondmaal. Zij
de ordmans 5 ponden Vlaams als daar- krijeen e|n berlsDinz
op betaald moesten wo-den aan de KrlJ&en een berisping.
Eerwaarde Classis voor het mbren- Het ieven roit nu genoeglijk verder
gen van het beroep. Bijzondere dingen zijn er blijkbaar nip
te vermelden. Het oude armenhuis
wordt in 1870 voor 500 verkocht aan
I. Katsman en H. Huibregtse bouwt
voor 928 een nieuw. Het predikants
traktement wordt op 1000 gebracht.
Het volgend jaar reeds ontvangt ds
ter Sweege een beroep naar Zaamslag.
Hij mag echter niet gaan voordat een
andere herder en leraar zal zijn be
roepen ,,en hetzelve beroep zal hebben
aangenomen en dat betaalt sullen sijn
de kosten van 't beroep". Ook de vol
gende predikant, ds. Kogelenberg, laat
men niet vertrekken, ofschoon hij ruim
drie jaar te Zuidzande stond, voordat
een ander een beroep naar Zuidzande
heeft aangenomen, evenwel „tensij er
een tussenval is". Dat tussenval heeft
zich blijkbaar voorgedaan, want Koge-
zich blijkbaar voorgedaan, want Koge
lenberg vertrekt naar Serooskerke voor
dat zijn opvolger het beroep had aan
genomen. De m de vacature beroepen
proponent bedankte voor Zuidzande en
ging naar Baarland (dat was ds. N.
van de Wijnperse.)
Toen ds. van Savoyen in 1755 naar
Ritthem beroepen werd. nadat hij 5
jaar te Zuidzande gestaan had. moest
hij bovendien voor eigen rekening in
het consulentschap voorzien, als hij ten
minste binnen vier maanden na aanne-
WANNEER ds. Hage in 1877 afscheid
neemt van de gemeente, besluit de
Kerkeraad, die zichzelf aanvult, geen
gematigd orthodox predikant meer te
beroepen. De moderne richting had
school gemaakt en daaruit wenste men
een predikant. Men ging „uit horen".
Dat bleek niet zo eenvoudig. Op reis
naar een der te horen predikanten, be
sloot de kerkeraad om het lot maar te
laten beslissen. Er werd geloot, maar
de gelukkige bedankte voor het beroep
In 1878 deed, met ds. J. C. IJ Bussingh
de Vries de eerste moderne predikant
zijn intrede te Zuidzande. Na zijn ver
trek in 1883 moet men 14 beroepen uit
brengen om zich van een nieuwe pre
dikant te voorzien. Dat het traktement
TN oktober 1944 trof de grootste ramp
1 uit haar geschiedenis de gemeente: de
beschieting. Verschillende leden der ge
meente lieten het leven, alle huizen van
het dorp, op twee na, liepen beschadi
gingen op of werden verwoest. De kerk
lag in puin, de pastorie werd bescha
digd, de diakonie-woningen eveneens.
Men vond een tijdelijk onderkomen
voor de kerkdiensten in een garage,
die echter ook dienst moest doen als
gemeentehuis en die door eigen krach
ten met gevonden en voorhanden ma
teriaal in een voor de eredienst bruik
baar gebouw werd herschapen.
Dit duurde zeven jaar. Toen stond er
de nieuwe, door de dit jaar in Oosten
rijk omgekomen architect Joh. Groene-
wegen gebouwde kerk met zijn ruime
consistoriekamer-catechisatielokaal.
Nieuwe moeilijkheden dreigden in
1958, toen het onmogelijk leek om, na
het ve-trek van ds. Kuilman, voldoende
fondsen bijeen te krijgen om een te be
roepen predikant een minimumtrakte
ment te garanderen, De gemeente heeft
er zich toe gezet dit voor elkaar te krij
gen en is daarin geslaagd. Als zovele
malen, toonde Zuidzande zijn doorzet
tingskracht en zijn offerzin: de Kerk
moet er zijn. Binnen korte tijd hoopt
men ds. J. Eijgendaal van Hoofdplaat
als 38e predikant van Zuidzande te kun
nen bevestigen in zijn dienst.
Werd de stichting van de ge
meente gevierd met het vooruit
zicht spoedig een eigen predikant
te zullen hebben, de 300ste her
denkingsdag kan gevierd worden
met dank in het hart en op de
tong voor de weg waarlangs God
de gemeente tot hiertoe geleid
heeft en met hoop op Zijn toe
komst waarvan het Evangelie
verkondigd mag worden door
weer een eigen predikant.
Acht jaar is er gedokterd om in
Zeeuwsch-Vlaanderen een B.L.O.-
school te krijgen. Maandag wordt dan
toch gestart met 35 leerlingen in de
debielen-afdeling, terwijl er ook
naar wordt gestreefd aan deze school
een imbecielen-afdeling te verbin
den. In de Gratamastraat te Oost
burg is een aantal noodwoningen
omgebouwd tot een houten nood
schoot; in afwachting van een defi
nitief gebouw. Binnenkort is de be
noeming van de heer P. v. d. Velde,
B.L.O.-onderwijzer uit Tiel, door de
gemeenteraad, die in de gemeen
schappelijke regeling de benoemings
bevoegdheid heeft, te verwachten.
nadat aan het licht was gekomen, dat
er na het ongeluk maar vóór de ver
schijning van de politie veranderingen
aan de steiger hadden plaatsgevonden.
De politie en enkele andere deskundigen
hadden voordien zich afgevraagd hoe
het mogelijk was dat een dergelijk on
geluk kon gebeuren.
Aanvankelijk verklaarden bouwvakar
beiders van bet werk, dat er niets aan
de hand was en dat het ongeluk voor
hen een groot raadsel was, maar bij
een derde .verhoor door de politie bleek,
dat men vóór het arriveren van de Her
mandad tegen elkaar had gezegd: „la
ten we de steiger in orde maken, an
ders komt er rottigheid van...!" Het re
sultaat van dit alles was dat de uitvoer
der gisteren voor het hekje moest ver
schijnen en een groot aantal getuigen a
charge en a décharge in deze zaak op
heldering moest brengen.
De president, mr. P. v. Empel, vroeg
verdachte: „Hoe verklaart u de val van
uw timmerman?" H.: ,,'t Was mistig.
Hij moet kennelijk voorover zijn geval
len. Ik weet het niet. Naar mijn mening
was de steiger voldoende beveiligd. Ik
kan echter niet positief verklaren, dat
de kantplanken er waren, maar als ze
er niet zouden zijn geweest, moest het me
zijn opgevallen. S. moet een merkwaar
dige tuimeling hebben gemaakt".
De eerste getuige a charge, de
hoofdagent van politie C. W. zei, dat
hij was teruggekomen naar aanleiding
van geruchten. Van een zekere K.,
metselaar in Zoutelande, die na hem
als getuige optrad, had hij vernomen,
dat de planken enige tijd vóór de
komst van de politie waren aange
bracht. K. verklaarde ter zitting, dat
er op het moment van het ongeluk
geen planken aan de steiger waren
bevestigd, maar dat H. later opdracht
gaf materialen aan te dragen. Later
had K. gezien, dat de planken eraan
zaten.
Getuige W., metselaar te Souburg,
drukte zich in dezelfde geest uit. Alleen
wist hij niet, wie de opdracht had gege
ven. Getuige H. S.. die destijds loodgie
ter op het werk was, maar nu adspi-
rant-agent van politie in Arnhem, en de
opperman-steigerbouwer Van B. uit Ar-
nemuiden, zeiden hetzelfde. Daarna tra
den vijf getuigen a décharge op, van
wie opperman-molenbaas B. uit Vlissin-
gen pertinent verklaarde, dat de onder
ste kantplank eraan zat.
In zijn requisitoor zei de officier van
justitie, mr. G. J. B. v.d. Dussen, dat
de arbeiders aanvankelijk onder druk
van de uitvoerder, in casu de verdachte,
hadden gestaan. „Later zijn ze gelukkig
van de dwalingen huns weegs terugge
keerd", aldus de officier.
Hit de positieve getuigenverklaringen
Meek, ging hij verder, dat de kantplan
ken-ontbraken, waardoor het ongeluk is
ontstaan. De officier konstateerde een
ernstig verzuim en eiste tegen H. een
boete van vijfhonderd gulden.
De raadsman, mr. M. Terwoert, meen
de dat de hele zaak in het onzekere was
gebleven. Het is bijvoorbeeld niet komen
vast te staan, dat de hersenschudding
bij het neerkomen op de grond, is opge
treden. Na het pleidooi verklaarde H.
zich desgevraagd niet schuldig te achten.
Uitspraak 24 september.
De drie fruitfeeën, die op het ogenblik
furore maken in Goes
meisjes zijn gisteravond tegen acht
uur met kloppend hart de stoep
van het oude Goese stadhuis onge-
schreden en hebben, gezeten in de
raadszaal tegenover het college van
burgemeester en wethouders en te
midden van de leden van de ge
meenteraad der ganzestad, de lof
van het Zeeuwse fruit horen ver
kondigen uit de mond van burge
meester Michaëlis. Daarna heeft de
fruitfee van een ritselend papiertje
een officiële speech gelezen, die
door een uitbundig handgeklap
werd gevolgd: ook de fruitfee
roemde de produkten uit de
Zeeuwse boomgaarden. Nadat nog
de heren A. J. van Willegen, voor
zitter van de Stichting Zeeuws
Fruitcorso en de heer C. Nijsse uit
Heinkenszand, erelid van het co
mité, fee, hofdames en fruit langs
oratorische weg op een voetstuk
had geplaatst, merkte burgemees
ter H. K. Michaëlis op, dat het
begin van de Zeeuwse fruitweek
wordt gekenmerkt door grote
harmonie.
Ina de Jonge uit Kapelle, de fruitfee
van dit jaar, en haar beide hofdames
Lony Hoondert uit Baarland en Blly
Moens uit Goes zullen vandaag en vol
gende week in 'het centrum van de be
langstelling staan. Zij hebben er ook op
gerekend. In prachtige japonnen schre
den zij gisteren de stadhuisstoep op:
Ina in zachtgroen kant en Lony en El-
ly in dezelfde stof in lila kleur. Prach
tige stola's lagen losjes om de schou
ders der meisjes, die de bewondering
genoten van de helaas niet tal
rijke belangstellenden bij het stadhuis.
„Dft is het eerste jaar. dat fruitfee en
hofdames pettycoats dragen", zeiden de
op de markt aanwezige dames, die hun
ogen goed de.kost gaven.
In het stadhuis sprak burgemeester
Michaëlis de ambassadrices van het
Zeeuwse fruit hartelijk toe. Hij wees op
de belangrijke taak die zij hebben te
vervullen. Het fruiteorso is een manifes
tatie ten bate van 'het Zeeuwse fruit.
Burgemeester Michaëlis betreurde het,
dat voor het corso van de zijde der
fruitkwekers niet die belangstelling be
staat die het z.i. verdient.
Ina, de fee, zei o.a. dat het feit, dat
het corso zijn eerste lustrum mag vie
ren er een bewijs van is, dat een gToep
ingezetenen van Goes in samenwerking
met vertegenwoordigers uit de fruitwe-
reld getoond heeft te weten wat vast
houdendheid is. Zij noemde het corso
een unicum in West-Europa en merkte
op dat niet alleen uit Nederland, doch
van ver over de grenzen eik jaar meer
belangstellenden voor het corso naar
Goes komen.
De leden van het college van burge
meester en wethouders en de gemeen
tesecretaris werden daarna verrast met
een prachtige fruitmand. Hierna spra
ken nog de heren A. J. van Willegen,
voorzitter van de Stichting Zeeuws
Fruitcorso. en C. Nijsse Gzn. uit Hein
kenszand. erelid van het corsohestuur.
Beiden merkten op dat fruitweek en
-corso v-oor het Zeeuwse produkt van
grote propagandistische betekenis zijn.
Advertentie
Stop met kneedbaar bout
van Ceta-Bever
Advertentie
DE SPECIAALZAAK VOOR UW BRIL
Van onze correspondent
ANTWERPEN. De Schelde-
maquette in de grote, nieuwe
hall van het waterbouwkundig
laboratorium te Antwerpen, die
broederlijk naast de Kongostroom
ligt om te spotten met de wereld
delen en de afstanden, is op het
eerste gezicht voor iedere leek
Grieks en Latijn. Men ziet een
enorme plas, met een betonnen
bodem van wisselende diepte,
waarop wat steentjes liggen en
witte strepen zijn getrokken.
Maar toen ir. Theuns van het la
boratorium de nodige uitleg ver
schafte zagen we Bath liggen.
Het stukje betonnen „oever" is er
juist groot genoeg om plaats te
bieden aan enkele belangstellen
den
„U ziet hoe de stroom hier doorstoot en
aan de Nederlandse bodem knaagt
„Wat betekenen die witte lijnen?"
..Die geven de feitelijke vaargeul aan.
Hier bij Bath, zoals u op dit model dui
delijk kunt zien, moet de scheepvaart
een gevaarlijke knik maken. De bocht
is te kort. Daarin zou verandering moe
ten kunnen komen.
Om de vaargeul in de Schelde op diep
te te kunnen houden moet er jaarlijks
braaf worden gebaggerd. Onze zuider
buren knappen dit karwei grotendeels
op eigen kosten op, ook op het Neder
landse gebied. Ze hebben er ook alle
belang bij, want zonder nuttige vaargeul
zou het er voor de Antwerpse haven
slecht uitzien. In 1923 kwam het voor,
dat schepen van veel geringere diep
gang vast liepen. De ev-olutie rond dat
jaar was toen uitermate slecht. Nu wor.
den er jaarlijks een kleine zes miljoen
kubieke meter baggerzand opgezogen,
waarvan alleen in het Nauw van Bath
al 2,5 miljoen, want van de drie obsta
kels blijft Bath de eerste, Walsoorden
de tweede en de Wielingen (bij Vlis-
singen) de derde. Indien men nu de
baggerprijs rekent op dertig B.F. per
kubieke meter, heeft men een idee wat
onze zuiderburen kwijt zijn voor de toe
gang tot de Antwerpse haven. De narig
heid was tot nog toe, dat met meeste
baggerzand, uiteraard elders terug ge
spoten ill de Schelde ter zijner tijd op
nieuw in de drie knelpunten kon ver
zielen, waarmee dus de bekende cirkel
werd gesloten. Om nu te kunnen uit
vissen waar men het zand kan terug
storten zonder dat het met de stroom
wordt meegevoerd heeft men het ge
noemde Schelde-model gebouwd. De
stroom wordt hierin nauwkeurig nage
bootst. maar, aldus ir. Theuns, het zal
tot einde 1960 duren voor de studie ge
reed is. Momenteel is men pas zover,
dat men de betrouwbaarheid van het
model aan het onderzoeken is.
Men is het er in beginsel over eens,
dat er in het Nanw van Bath aanzien
lijke werken moeten worden uitgevoerd
Men wil een nieuwe vaargeul scheppen
en via zinkwerken de begrenzing er van
voor altijd vast leggen. Bij de vele
moeilijkheden voegt zich nog de kwes
tie hoe deze nieuwe vaargeul kan wor
den aangelegd zonder dat de scheep
vaart in de bestaande wordt gestrand.
Om hiervoor is het modelonderzoek.
Ook de evolutie rond de drempel van
Hansweert en bij de vaargeul voor
Walsoorden is verre van gunstig. De
Plaat van Valkenisse schuift naar het
zuid-westen en de bestaande vaargeul
wordt hierdoor steeds verder naar de
oever gedrongen. De scheepvaart moet
ook hier een gevaarlijke bocht maken
en indien men met de bekende Schelde-
loodsen spreekt weet men wat zulks zeg
gen wil. Iedere grote tegenligger veroor
zaakt risiko's. Men zoekt ook hier een
oplossing met behulp van zinkwerken,
maar deze kwestie komt.evenals de ver
betering van de Wielingen pas later aan
de orde. Eerst Bath. De Schelde, aldus
J»' The9ns heeft nog andere drempels.
Maar die van Zandvliet en de nog zuide
lijker gelegen hinderpalen spelen straks
geen overwegende rol meer daar men
bij Zandvliet immers de vierde zee
sluis, de grootste ter wereld, gaat bou
wen en via een kanaal deze sluis ver
bonden wordt met de bekende petro
leumhaven en de andere dokken.
De baggercijfers geven een Juist beeld
van de moeilijkheden:
bij Hansweert heeft men jaarlijks af te
rekenen met 350.000 kub cm,
bij Walsoorden met 280.000 kub cm en
bij Walkenisse met 567.000 kub cm.
bij Zandvliet was het zelfs 800.000
kubieke meter.
Het genoemde Schelde-model dient fligt
voor het bestuderen van de Deltawerken.
BRUINISSE. Hoe droog het -eigen
lijk wel is na al die zonnige dagen,
wordt wel liet beste geïllustreerd door
"etfeit, dat de landbouwers wachten
met rooien van de aardappelen. De
rooimachines zijn namelijk niet berekend
om te werken in een zo harde bodem.
Er wordt ook gevreesd voor stootblauw
als de aardappelen, zonder het gebrui
kelijke slikaanhangsel, door de machine
worden getransporteerd in de zakken
met de zg. zakkenrooiers. Deze zijn dan
ook buiten gebruik gesteld.
Hoe het moet met het rooien van de
bieten is nog een vraag. Als dit met
de bietenspade gebeurt, is het vrijwel
zeker, dat veel bieten, die ook al door
de droogte van de zomer diep in dp
grond zitten, zullen afbreken. Ook bij
machinaal rooien zal het moei'lijk zijn
de bieten behoorlijk uit de grond te krij
gen.
Scheepvaart Vlissingen
Vlissingen aangek. 10-9 Zwed. Kengis
(bunkeren), Ned. Atlantis (bunkeren!
11-9 Eng. Kindat (reparatie), Ned. Mo-
rag, Cr. Mincy (bunkeren), Ned. Hudson
met hr. ms. „Noord-Brabant"
Vlissingen vertr. 10-9 geen, 11-9, Ken-
gis, Atlantis, Morag en Hudson, gepass
nr. Antwerpen, 10-9 Ned. Koenraad K,
Oosterburg, 11-9 Pandora (nr. Terneu-
zen), Zonnewijk, Libelle. Westpolder,
Prins Frederik Hendrik, Liberty en
Delft.
Gepass, naar zee: 10-9 Giessenkerk,
Marian H, Hado, Martinistad, 11-9 Isia,
Appingedam, Cornelis B. Waal, Schij*
persgracht, Silva Plana.