VOLWASSEN TELEVISIE Knuppelzender
wordt GESTROOMLIJND
OPMARS DER j
KLEINTJES
Stereo
zette
door
Dappere vrouw
staat aüeen
midden in die „mallemolen**
Zebra zonder sirepen
Weinig sttracties ondanks
aanwezigheid van omroep
Nuttige dwergen
T.V. WERFT
51 augustus 1959 ZEEUWSCH DAGBLAD Pag. 5
Nerveus
Blij met werk
Gevecht
Middelpunt
Raket
O'
Keuze genoeg
Zakformaat
Bandrecorders
Dit tekent de vrouw die niet alleen zijn vrouw was, maar
jarenlang samen met hem de radiotentoonstelling heeft opge
bouwd en groot gemaakt. Van de eerste dag af heeft zij zijn
taak overgenomen, niet als secretaresse dus, maar als secre
taris. Vollediger in zijn voetsporen treden dan zij nu heeft
gedaan kon moeilijk.
Het klinkt wat vreemd, zegt
ze tegen me, maar het kan niet
anders. Secretaresse is een heel
andere functie die wij als stich
ting niet kennen. Nieuw is het
niet voor me, dit werk. In 1955
heb ik het ook al een keer gedaan,
toen mijn man ziek was. Toen kon
ik, als het moest, altijd nog op
hem terugvallen. Nu niet meer
We zitten wat na te praten over
de jaarlijkse persconferentie die
net achter de rug is, voor het eerst
zonder hem.
Ik heb er tegenop gezien,
bekent zij eerlijk. Ik mis één be
langrijke eigenschap die hij wél
had, ik kan niet in het openbaar
sprekenIk kan wel met men
sen praten, maar niet tegen zoveel
gezichten tègelijk. Het is net alsof
zij allemaal op je af komen.
Ze is nog zichtbaar nerveus,
ontdaan eigenlijk, en steekt de
ene sigaret na de andere aan. „Je
moet het toch ergens op afrea
geren
waarin hij iedereen meesleepte.
Zijn vrouw zal zijn werk voort
zetten, zei de spreker.
En zij zelf: Ik ben blij dat ik nu
al dit werk heb. Alle voorbespre
kingen waren wel achter de rug,
maar de afwerking en het oplos
sen van moeilijkheden brengen
heel wat drukte mee. Ik blijf het
doen omdat ik het erg graag doe.
We zijn er mee begonnen als een
soort hobby, maar nu ben je er
een heel jaar door mee bezig. Het
is als een kind dat je ziet op
groeien.
Wat wij eerst met ons vieren
deden, gaan we nu met z'n drieën
doen. Nee, we nemen er geen
ander bij. Dit werk moet snel gaan
en dat lukt niet met veel mensen.
Mevrouw Kazemier-lVeger
H. J. Kazemier is gestorven
midden in de voorbereiding van
nu al weer de tiende Firato. Tij
dens de persconferentie is ons,
alsof wij het niet altijd hadden
geweten, gezegd dat hij „het cen
trale middelpunt" was, de man
die bijzonder veel waardering
heeft geoogst voor de manier
waarop hij bijvoorbeeld een hech
te band met de deelnemers aan
de tentoonstelling had gelegd,
voor de eigen Firato-sfeer die hij
wist te scheppen, voor zijn orga
nisatievermogen en enthousiasme,
Het is anders precies een
mallemolen waarin je ronddraait.
Soms ben je volkomen leeg in je
hoofd, als je 's nachts lang door
werkt, alsof je niets meer weet
Als deze Firato voorbij is, ga ik
een paar weken weg, anders houd
ik het niet vol, hoe sterk ik ook
ben. Dat deden we vroeger ook
altijd, samen.
Dan zegt ze nog: Jammer,' dat
hij niet meer mee heeft kunnen
maken, dat de Nederlandse Radio
Unie en de Televisie Stichting nu
ook op de Firato komen. Hij heeft
er altijd voor gevochten. We had
den in onze vakantie net bericht
ontvangen, dat het door zou gaan.
En mag ik nu weer naar m'n be
stuur?
GEMAK, perfectie, vlotte vorm:
dat zijn de wachtwoorden voor
de gestroomlijnde televisie-mode
in het nieuwe seizoen. Geen
sensationele nieuwigheden: het tele
visietoestel is de kleuterjaren voor
bij. Nu gaat het om vervolmaking,
en betere aanpassing aan onze wo
ningen en ons leven.
Het gemak (eventueel o'e gemak
zucht) van Zijne Majesteit De Kijker
wordt gediend door een steeds verder
gaande automatisering van de toestel
bediening. Stabilisatie van beeldbreedte
en -hoogte, fijnafstemming, aanpassing
van het beelö'contrast bij verandering
van de verlichting in de huiskamer, ja
zelfs omschakeling van het Nederland
se op het Belgische lijnensysteem,
dat alles kan nu automatisch: een
druk op een toets, en je hoeft verder
niets meer te doen.
OP AFSTAND
Wie voor die druk op de toets liever
niet opstaat uit zijn kijkstoel, kan zijn
toestel bea'ienen met een afstandsbe
dieningsapparaatje. zoals dit jaar
wordt uitgebracht door ettelijke grote
merken, w.o. Graetz, Grundig en Tele-
fu-nken.
Technische winstpunten zijn dit jaar
voornamelijk: betere beeldkwaliteit
en minder diepe toestelkasten.
Vrij algemeen zijn de producenten
overgegaan naar o'e beeldbuis met 110
graden afbuiging. Dat betekent méér
helderheid, en een scherpere beeld
definitie. Tevens konden de kasten weer
iets platter worden: de 53-cm-appara-
ten zijn ongeveer 11 centimeter slan
ker gewortfen, vergeleken bij de bui
kige monsters met 90 graden afbuiging
van vorige jaren.
Siemens heeft welbewust ook nog
toestellen met 90-graden-buizen in zijn
collectie gehandhaafd, omdat deze
goedkoper komen en iets minder ver
tekening, geven bij kijken van opzij.
Ook hebben vele merken al rekening
gehouden met het verschijnen van
nieuwe tv-zend'ers in binnen- en bui
tenland. door in hun toestellen mbouw-
mogelijkheid te scheppen voor een
extra afstem-deel voor golflengten in
band IV.
Met zo'n toestel is men dus al pa
raat voor een eventueel tweede pro
gramma in ons land. evenals voor het
tweede (en wellicht derde) programma
in Duitsland', die beide zouden worden
uitgezonden in band IV.
MODERNE STIJL
De moderne stijl heeft weer veld ge
wonnen bij de uiterlijke vormgeving
der toestellen. Het zijn o.a. Grundig en
Erres die apparaten brengen in gema
tigd-moderne trant. Daarnaast komt
Braun weer met zijn welbekende mo-
cfern-sobere kasten, die door het Mu
seum of Modern Arts in New York zijn
bekroond.
Philips is deels overgestapt naar een
9 Plattere beeldbuizen, beter aan kleine ruimte aangepaste toestellen
asymmetrisch front. Sommige toestel
len hebben nu de bedieningsknoppen
op een paneel naast het scherm, waar
door tevens ruimte ontstond voor een
extra luidspreker aan de voorkant,
waardoor de relatie tussen beeld' en
geluid wordt versterkt.
Een goede noviteit zijn ook de aan-
schroefbare poten, die een aparte tele
visie-tafel overbodig maken. Philips,
Siemens, Graetz e.a. leveren ze pas
klaar bij hun toestellen.
GROOT BEELD
In de schermbreedte neigt men weer
tot het grotere beeld. De huisbioscoop-
jes van 68 cm blijven uitzondering,
maar de 53-er heeft weer terreinwinst
geboekt op de tot dusver zo populaire
43-cm-buis.
Kleinere tv-verrassingen2ijn de in
troductie van Brandsteder toestellen,
de terugkeer op de Nederlandse markt
van Bell met een bijzond'er toestel van
110 graden; en een „volkstoestel" van
Hongaarse makelij, dat met 43-cm-
scherm en van alle gemakken voor
zien, nog geen 600 gulden kost.
Aspirant-kijkers, die niet zo dol zijn
op modern gedoe, behoeven zich intus
sen niet af te laten schrikken. Natuur
lijk zijn er ook volop toestellen in de
meer vertrouwde trant, met vergulde
sierstrippen, blinkende biesjes en glan
zend! politoer.
En wie er een lieve duit aan wil
spenderen, kan ook een keus doen uit
velerlei geluidsbuffetten, waarin radio,
grammofoon, en soms ook televisie en
bandrecorder zijn tesaamgebracht ach
ter een monumentale frontgevel. Kort
om: de Firhto biedt elck wat kijcks!
De kleine en de draagbare radio's zijn sterk in opmars
IVFACHTWAKiBRS en anderen met een
-I-beveiligende taak, kunnen binnen
kort de electronische knuppel dragen,
die door Alarma wordt geëxposeerd.
Achtendertig centimeter lang is dit
apparaatje, en de naam zegt al, dat
er inéér mee kan worden uitgedeeld
dan alleen een klap. In dit knuppeltje
zit een zender, en de "bewaker die on
raad bespeurt, hoeft maar op een knop
te drukken om een radio-noodsignaal
uit te zenden.
Dat wordt opgevangen door een spe
ciale ontvanger, die automatisch alarm
installaties en wat dies meer zij in
werking stelt.
Op de Firato staat ook een
Zebra. Gelukkig, denkt ge wel
licht, zo'n wel niet nieuw,
maar toch trouwhartig dier
misstaat niet tussen al die
koel-technische noviteiten
Helaas, deze Zebra is geen gestreepte
viervoeter, maar een electronisch re
kenwonder: een Zeer Eenvouö'ig Binair
Reken-Apparaat.
Die Eenvoud zit 'm daarin, dat de
Zebra alleen maar kan optellen en af
trekken Hij doet d'at echter vlug: 3000
getallen van 9 cijfers telt hij in 1 se
conde bij elkaar op. Mits door een kun
dig programmeur bediend', kan de
Zebra o.a. vliegtuigconstructies bere
kenen. loonadministratie voeren, 8000
woorden onthouden, en een liedje zin
gen.
Een ander electronisch dier is de
Hawk, de Amerikaanse luchtdoelraket
ö'ie ter beschikking van de Navo is
gesteld. Dit wapen wordt van een
grondbasis af gelanceerd, zoekt zelf
zijn doel op, en stort zich als een echte
havik op zijn prooi.
Ook de bezitters van tape-recorders
behoeven zich steeds minder in te
spannen. Er bestaat nu een akoesti
sche schakelaar, die de recorder auto
matisch laat starten zodra het op te
nemen geluid de microfoon bereikt.
WIE een baan wil hebben bij de tele
visie, kan op de Firato met de
NTS komen praten. Onze t.v., die drin
gend mensen nodig heeft, heeft daar
een speciale stand voor ingericht.
„Nee, we zoeken géén meisjes die
televisie-omroepster willen worden!"
zegt ons drs. J. M. Th. Loeffen, hoofd
personeelsdienst en sociale zaken van
de NTS. „Het gaat om technici. Came
ramannen. Filmtechnici, die 'monteren
en synchroniseren. Geluidstechnici, die
in de regiekamer nauw samenwerken
met de tv-regisseur. En verder vak
mensen voor beeld controle, installatie
en onderhoud."
„Het moeten mannen zijn, in elk ge
val met een technische opleiding va
riërend van Radiotechnicus N.R.G. tot
MTS-er. We hebben enkele tientallen
vacatures. Het werk is inspannend,
maar zeer afwisselend, want men trekt
er regelmatig met de reportagedienst
e.d. op uit, en maakt interessante ge
beurtenissen van dichtbij me*e. Toe
komstperspectieven? Die zijn heel
goed, want de televisie zal zich zeker
nog enorm uitbreiden."
De Hawk
\P deze tiende Firato is voor het
eerst ook een stand ingericht
door de Nederlandse Televisie Stich
ting en de Nederlandse Radio Unie
De NTS laat draagbare appara
tuur van de t.v.-reportagedienst zien.
Eén camera zal inderdaad in be
drijf zÜn» en dc waargenomen beel
den zal men op een aantal televisie
schermen kunnen zien.
Ook de NRU komt met technische
snufjes, en heeft o.a. ee'n complete
registratiekamer voor grammofoon
platen en geluidsbanden ingericht,
met een bijbehorende commentaar
studio.
Het is dus, vooral wat de t.v. be
treft, een wel heel bescheiden inzen
ding. Maar de regering houdt de
televisie nu eenmaal op een finan
cieel hongerrantsoen, en méér kon
er bii de NTS eenvoudig niet af.
Schril is daardoor wel de tegen
stelling met buitenlandse radio- en
t.v.-tentoonstellingen. In Frank
furt, Zurich en Londen neemt de
televisie deel aan de exposities met
inzendingen die klinken als een klok.
Zelfs op de zoveel kleinere T.V.-
Salon. dit voorjaar In Antwerpen,
was een complete televisie-studio,
waar programma's werden geprodu
ceerd en de bezoekers een kjjkje
konden nemen in de t.v.-keuken.
We raken hier trouwens aan een
zwak punt van heel de Firato. Deze
tentoonstelling is allereerst beurs
voor de vakmensen, maar wil daar
naast toch ook publiek trekken.
Maar aan specifiek voor het publiek
bestemde attracties wordt niet zo
bar veel gedaan.
En wie een beeld wil krijgen van
de allernieuwste ontwikkelingen is
op de Firato ook aan het verkeerde
adres.
Kleurentelevisie, kabeltelevisie-
t.v.-bandopname, snoerloze afstand
bediening, scatter transmission. wer
kelijk nieuwe vormgeving en toe
passing van televisie in het dagelijks
leven dat zijn allemaal onderwer
pen waarover heel wat interessants
zou zijn te tonen. Maar op de Firato
is daarvan niets te zien. Het is jam
mer, dat men ook dit jaar deze kan
sen voorbij heeft laten gaan.
Van de Hawk zijn op de Firato elec
tronische schakelingen en modelfoto's
te zien, afkomstig van de Amerikaanse
fabriek Raytheon. Deze onderneming
toont ook materiaal betreffende a'e Ex
plorer-kunstmanen.
Stroombronnen van de toekomst zijn
de zonne-elementen, waarvan op de
Firato een demonstratie wordt gege
ven. Het zijn batterijen van silicium-
cellen, die zonlicht kunnen omzetten in
electriciteit. Er zitten zulke batterijen
in de laatste Amerikaanse kunstma
nen, en er zijn ook al meer aardse toe
passingen, zoals stroomvoorziening van
verkeerslichten en vuurtorens op afge
legen plaatsen, en zelfs een grammo
foon die speelt op de zo<n!
Voor technische fijnproevers, en
voor wie zich alleen maar eens wil
verbazen bied't de Firato ook verder
het nodige. Daar is 'bijvoorbeeld de
Delta-C-meter, een capacitieve ver
plaatsingsmeter.
Dit apparaat heeft een voor de leek
onvoorstelbare gevoeligheid, die men
o.a. zal demonstreren door de door.bui-
ging te meten, die ontstaat in een
zware ijzeren balk als ereen pakje
sigaretten op wordt gelegd!
In de welbekende Stille Zaal zijn ver
der o.a. te zien een horizontaal echo
lood, dat tot op 4 kilometer rond een
schip naar obstakels onder de water
spiegel tast; onderzeeversterkers voor
transatlantische telefoonkabels; een
draagbare televisie-straalzender; en
bedrijfstelevisie-apparatuur, zoals bij
zondere camera's die kunnen rondkij
ken in nauwe buizen, of in ovens en
ketels imet zeer hoge temperaturen.
pRANSISTORS en andere electro
nische slimmigheden gaan voort
ons het leven op allerlei wijze aan
genaam te maken.
Zo is er voor managers-onderweg
de Travelier uam Telefunken: een
dicteerapparaat dat door accu's
wordt gevoed. Het gedicteerde komt
op een heel dun grammofoonplaatje
te staan, dat in een speciaal envelop
je per post kan worden verzonden.
Telefunken toont ook een recor
der-adaptor voor televisietoestellen.
Het is een regelrechte aansluiting
van bandrecorder op tv-toestel, zo
dat het geluid van een televisie
uitzending kan worden opgenomen
zonder dat ook het gerammel met
theekopjes en andere huiskamerge
luiden op de band komen.
Ettelijke merken exposeren dit
jaar draadloze oproepsystemen:
kleine zendertjes, waarmee door het
bedrijf dwalende functionarissen
e.d. individueel kunnen worden be
reikt.
Die functionarissen moeten dan
een piepklein ontvangertje in de
zak dragen, en als ze eenmaal zijn
opgezoemd, is het ook nog mogelijk
een gesproken boodschap over te
brengen.
WEET u nog, hoe in de dagen
van de vorige Firato veel
mensen leden aan een nieu
we ziekte? Zij waren stereo-
ziek, en hadden er grote bedragen
voor over om er van te genezen, via
de aankoop van een omvangrijke
installatie.
Misschien, zeggen de mensen van
de Firato nu, is de stereo het vorige
jaar wel wat te vroeg op de markt
gebracht. De kinderziekten waren
nog niet overwonnen, en economisch
gezien is de verkoop niet groot ge
weest. Slechts een betrekkelijk kleine
groep Nederlanders heeft er op inge
haakt, maar de meeste luisteraars
hebben de kat eerst eens uit de
boom willen kijken.
Nu wordt het waarschijnlijk anders.
De fabrikanten hebben nu wat aan te
bieden, stereo is nu ook voor de ama
teur te betalen. Hij kan te kust en te
keur gaan aan apparatuur die voor
stereofonische weergave is gebouwd.
Ook de keuze in stereogrammofoon
platen en stereobanden is nu veel gro
ter dan èen jaar geleden.
De radio-industrieën brengen ver
scheidene tafelmodellen op de markt
die geschikt zijn voor stereofonische
weergave, compleet dus met twee
kanalen-versterker en extra luidspre
ker. De combinatiemeubelen zijn bijna
zonder uitzondering aldus uitgevoerd.
Bij enkele plano-modellen bestaat de
mogelijkheid tot aansluiting van klank
zuilen, hifi-boxen en dergelijke.
Om nog even bij de stereo te blijven:
ook grammofoons voor deze nieuwe
wijze van weergave zijn er in alle
soorten en prijzen.
Zij zijn niet veel duurder dan de
klassieke éénkanalige combinaties van
grammofoon met versterker.
Iets nieuws op grammofoongebied is
verder de ingebouwde pick-up-weeg-
schaal. Zijn bezitter kan de naalddruk
van zijn pick-up méten, en aan de
hand daarvan regelen! Dit zijn er nog
maar enkele, maar de meeste fabri
kanten hebben wel de pick-up-arm zo
danig gebouwd dat hij voor alle ele
menten geschikt is. Een uitkomst dus
voor hen die graag experimenteren,
of net zo lang zoeken tot zij de best
denkbare weergave hebben bereikt.
De transistor zet inmiddels zijn op
mars gestaag voort. Er komen dus
ook steeds meer zogenaamde snoerloze
toestellen op de markt, die op iedere
willekeurige plaats binnen of buiten de
woning kunnen worden gebruikt. De
televisie spreekt hier echter ook wel
een woordje mee. De kijker wil er een
kleiner radiotoestel bij hebben, dat
weinig ruimte inneemt en gemakkelijk
is te verplaatsen.
Welnu, ook die zijn er in grote varia
tie, mét F.M., geschikt voor ontvangst
op een auto-accu, maar evengoed
voor aansluiting op het lichtnet. Drie
mogelijkheden in één toestel dus!
En dan de heel kleine, van zak
formaat. Zij groeien tegen de verdruk
king in. Er zijn er nu ai weer een
paar, met een kamerluidspreker er bij.
Zij worden daarin geschoven en vor
men er dan één geheel mee, met een
beter geluid en groter volume uiter
aard.
Tenslotte de vormgeving en kleuren,
waaraan gelukkig steeds meer aan
dacht wordt besteed. Vooral zullen op
deze Firato belangstelling trekken de
serie asymmetrische toestellen en ty
pes, waarbij ö'e bedieningsknoppen in de
kastrand zijn opgenomen en de in
warme tinten gekleurde radio's. Ook
voor de afstemschalen zijn hier en
daar nieuwe vondsten toegepast. Met
de uitbreiding van het F.M.-zendernet
voor de deur is het zeker van groot
belang, dat steeds meer kleinere toe
stellen ook van een F.M.-band zijn
voorzien.
De transistor heeft zijn terrein van
werkzaamheid uitgebreid en heeft zich
nu ook gehuisvest in de bandrecorders,
hetgeen zo veel wil zeggen als „Neem
mij gerust mee naar buiten, ik heb
geen stroom nodig"!
De bandrecorder krijgt steeds meer
mogelijkheden die als een magneet op
de massa werken. Er zijn nu al typen
met vier-sporensysteem; op één band
vier sporen in etages boven elkaar.
Extra lange speeltijd dus, maar bo
vendien de mogelijkheid tot het af
zonderlijk opnemen van spraak en
muziek en. het later gezamenlijk weer
geven. Er zijn spoelen van 15 cm in
de handel met een totale opneemtijd
van twaalf uur en veertig minuten!
Met verscheidene bandrecorders
kunnen nu in de handel zijnde stereo-
banden worden weergegeven. Er zijn
er zelfs al enkele, waarmee de ama
teur zelf stereobanden kan opnemen.
Zijn apparaat is daartoe uitgerust met
tweekanalen-versterker, extra luid
spreker en twee stereo-microfoons.
Oproep-ontvangerlje
door Ui. van Bergen
AMSTERDAM Ik bewonder haar. Enkele maanden geleden
stierf haar man, plotseling, tijdens hun laatste vakantie in
Italië. Onder veel van zijn brieven stond H. J. Kazemier,
secretaris Firato radiotentoonstelling. De brieven die de Firato
sinds zijn overlijden verstuurt dragen de handtekening van J. Ka-
zemier-Neger, eveneens met de toevoeging „secretaris.'
i