Recht en orde in
kosmische ruimte
KAPPIE en de SUPERSKOOP
Maandag 31 augustus 1959
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 2
De kosmos
Schaderegeling
Fel uitslaande brand
snel bedwongen
Tal van problemen
Heerser over heelal
Scherts-krijger
1 uit Hawaii kivam
groeten brengen
Vrouwen die het heelal verkennen
UTRECHT. Mevrouw dr. I. H. Ph. de Rode-
Verschoor, privaat-docente in het luchtrecht aan de
universiteit in Utrecht, is een vrouw met een levendige
geest die zich gemakkelijk in hoger sferen beweegt,
al staat zij wetenschappelijk met de beide voeten op de
grond. Wie met haar spreekt komt onmiddellijk onder
de indruk van haar grote kennis die ook uit een
indrukwekkende reeks publicaties blijkt. Op interna
tionale luchtvaartcongressen is zij een veelgevraagde
spreekster en zo zal zij ook in de komende dagen het
woord voeren op het tiende internationale ruimte
vaartcongres.
Het onderwerp van haar rede is; The influence of
outer space exploration on mankind (De invloed van
de doorvorsing van de wereldruimte op de mens). Zij
zal daarin aandacht schenken
aan de wetenschappelijke kant
die de bouw van raketten en
andere ruimtevaartuigen mee
brengt, aan de militaire aspecten
en aan de politieke vraagstukken.
Doch daarmee zijn de mogelijk
heden lang niet uitgeput, want
ook andere vragen doemen op:
de betekenis van de kosten bij
de bouw van ruimteschepen, de
sociologische aspecten, die van
de godsdienst enzovoorts.
Er zijn sedert ok
tober 1957 tientallen
kunstmanen de wereld
ruimte ingezonden. Het
begint boven ons druk te
worden! Het wordt nog
drukker zodra men een
begin gaat maken met
de bouw van televisie-
kunstmanen en ruimte
stations, die vaste banen
om de aarde of de maan
(zoals op nevenstaande
fantasie) zullen be
schrijven. Tegen die tyd
zal men het niet meer
zonder verkeers- en
rechtsregels in de we
reldruimte kunnen stel
len. Ook vrouwen hou
den zich als deskun
digen bezig met het
vaststellen van die
regels.
Mevrouw De Rode zoekt in een
veelheid van paperassen naar een ma
nuscript waarin de indrukken van het
juridisch colloquium op het ruimte
vaartcongres in Amsterdam gehouden,
zijn neergelegd. Zij vertelt ons dan,
dat een aantal op dit gebied gespe
cialiseerde juristen zich tezamen in de
Rolzaal te Den Haag met de onder
havige kwesties heeft bezig gehouden.
De kosmische ruimte, vertelde de
Amerikaanse gedelegeerde Fulton, zal
in de volgende oorlog misschien wel
het belangrijkste strijdperk worden.
Voordat het zover komt, moeten
Oost en West bij voorkeur in het ka
der van de Verenigde Naties, tot over
eenstemming komen over het recht
van de ruimte. De vertegenwoordiger
van Joegoslavië, Smirnoff, toonde zich
een voorstander van een beperkte vrij
heid van de kosmische ruimte.
Hij meende dat de ruimte boven
een bepaalde grens vrij moet zijn,
maar dat een internationale organisa
tie, b.v. de Verenigde Naties, contro
le zal moeten uitoefenen op het ge
bruik van ruimtevaartuigen voor
vreedzame doeleinden. Deze mening
word door vele andere juristen ge
deeld.
De voorzitter, dé Amerikaan Ha
ley, wees op de noodzakelijkheid van
het feit dat landen die een kunstmaan
lanceren, radiocontrole over deze
ruimtevaartuigjes moeten kunnen hou
den. Tevens wees hij op de noodzake
lijkheid om de radiofrequentie welke
door de kunstmanen wordt gebruikt, zo
te regelen dat zij de frequenties wel
ke voor andere doeleinden noodzake
lijk zijn, niet hinderen.
de
op
Dllillililllllllllllllllllllllilliliiiljllf
Eigen nieuwsdienst
ROTTERDAM. Op du zoiderverdie-1
ping van het perceel Willebrordusstraat
125 had de achttienjarige M.T.S.'er Arie
Stoel zondagmiddag voorbereidingen ge
troffen om een onderdeel van zijn brom
fiets te solderen toen zijn zuster hem
riep om een kopje soep te komen drin
ken Hij liet zijn soldeerbout op het
brandende gaskomfoor liggen, maar
nauwelijks beneden hoorde hij op zol
der een verdacht geluid. De gloeiende
bout was van het com fooi op de onder
de bromfiets uitgespreide kranten geval
len en de brand die daarvan het gevolg
was bleek met een ijlings aangedragen
teil water niet meer te blussen.
Weinige tellen later stond de gehele
zondefverdicping in vuur en vlam en
dat was het begin van eei fel uitslaan
de brand die in de dichtbevolkte buurt
heel wat consternatie verwekte
De brandweer, onder leiding van
hoofdman J S C. Schoufour, bestreed
het vuur met twee hoge- en twee lage-
druk-stralen en hoewel het dak reeds
was ingestort slaagde zij er in de om
vang van de brand tot de zolderver
dieping tc beperken. De bromfiets en
de op de zolder afgeschoten slaapkamer
tjes gingen met het beddegoed in vlam
men op.
Mevrouw De Rode sprak over
schaderegeling. Men kan deze
drieërlei wijze beschouwen.
1. Door een aansprakelijkheidsre
geling waarbij de schade volledig
vergoed wordt, uitgaande van het prin
cipe dat derden, welke niet deelne
men aan het verkeer, zoveel mogelijk
beschermd moeten worden, zoals dat
voor het luchtrecht b.v. in de verdra
gen van Rome van 1933 en 1952, is
neergelegd.
2. Door een aansprakelijkheid waar-
iiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiirtTiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMMiiiiiiiiiiiriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiimi
f£UXT V zich iet» mannelijkervoorstellen dan de ontzag
wekkende proefnemingen met torenhoge rakettentien
tallen tonnen zwaar? Toeh hebben in dat werkwaarin de top
van het menselijke technische vermogen wordt bereiktook
vrouwen een belangrijk
aandeelm Onlangs bericht
ten wij U du arover al
uitvoerigBij de vrouwen
die wij toen bij n intro
duceerden was ook een
Amerikaanse die in JK'e-
derland werd geboren:
Frankie van der Wal. Be
meeste van die vrouwen
hadden aandeel in de
technische kant van de
ruimtevaart. Fr zijn ook
vrouwen die zich met de
theoretische kant bezig
houdenEen daarvaneen
Nederlandse, zal binnen
kort in Londen het woord
voeren in het tiende in
ternationale ruimtevaart-
congres. Deze vrouwdr
1. H. Ph. de Bode—Xer-
schoor, privaat-docente in
het luchtrecht aan de
Utrechtse rijksuniversi
teit. heeft ons dezer dagen
een indruk gegeven van
de ruimtevaartvraagstuk
ken, die haar als rechts
geleerde bezighouden
Mevrouw dr. I. H. Ph. de Rode-
Verschoor is privaat-docente in het
luchtrecht aan de universiteit van
Utrecht. Als Nederlands deskundige
gaat zij deelnemen aan het internatio
nale ruimtevaartcongres in Londen.
Wanneer wij met mevrouw De Ro
de spreken over het luchtrecht zegt
ze ons dat het moeilijk valt de gren
zen te bepalen tussen luchtrecht en
ruimtevaartrecht. Bij het luchtrecht
is het grondprincipe, dat iedere staat
de souvereiniteit voert over de lucht
boven zijn land. Bij de ruimtevaart
kent men verschillende theorieën o.a.
die dat de souvereiniteit zich uit zou
strekken tot onbeperkte hoogte.
Men kan ook de souvereiniteit van
het luchtrecht beperken tot aan de
dampkring; alles wat daarboven ligt
valt onder het ruimtevaartrecht. De
Verenigde Naties zijn nog bezig een
en ander te bestuderen. Die zullen
een keus kunnen bepalen.
Bij deze materie doen zich ook
praktische vragen voor, zoals de scha
de op de grond als gevolg van neer
stortende projectielen of onderdelen
daarvan. Ook vormen de radiogolven
een probleem, want de zenders van de
kunstmanen sturen golven uit die de
uitzendingen van de op aarde geves
tigde stations beïnvloeden.
Xn 1956 heeft men in Rome de eer
ste samenspraak gehouden op het ge
bied van het ruimtevaartrecht; in 1957
te Barcelona en in 1958 werd die dis
cussie voortgezet in ons land. Dat was
in Amsterdam waar voor het eerst de
ze vraagstukken in het kader van de
Internationale vereniging voor ruimte
vaart werden behandeld. In de eerst
genoemde steden waren ze slechts
„aangeraakt".
bij bijvoorbeeld de schade veroor
zaakt door overmacht wordt uitge
sloten of waarbij de staat naar ana
logie van hetgeen voor de luchtvervoer
der in het verdrag van Warschau van
1929 is bepaald, niet aansprakelijk zal
zijn, wanneer hij kan bewijzen de
noodzakelijke maatregelen tot voor
komen van de schade te hebben geno
men.
3. Door het stichten van een interna
tionaal garantiefonds onder controle
van de Verenigde Naties.
Een verplichting tot registratie van
elk ruimtevaartuig is onverbrekelijk
met een schadevergoedingsregeling
verbonden, teneinde na te kunnen gaan
welk ruimtevaartuig de schade heeft
veroorzaakt. De Amerikaanse hoogle
raar Gorove gaf een interessant over
zicht over de juridische status van de
kosmos. Hij merke op: „He who con
trols the cosmic space, rules not only
the earth, but the whole universe"
(Wie de kosmos beheerst, is niet al
leen meester op aarde maar heerser
over het heelal).
Deze hoogleraar ging eveneens de
mogelijkheden na tot welke hoogte
men de souvereiniteit zou dienen op te
voeren. Over de grens van de damp
kring merkte hij op dat deze zich vol
gens de laatste onderzoekingen uit
strekt tot ongeveer 30.000 mijl. Men
kan niet aannemen dat het de bedoe
ling was van de staten om hun souve
reiniteit tot zover uit te strekken toen
zij een overeenkomst sloten, gebaseerd
op de volledige en uitsluitende souve
reiniteit boven hun grondgebied. Het
feit dat er geen toestemming is ge
vraagd en gegeven om de kunstmanen
boven anders gróndgebied te laten cir
kelen, houdt niet in dat de staten een
definitieve grens betreffende hun sou
vereiniteit hebben erkend'. Dat men te
genover <fe satellieten niet dezelfde
houding heeft aangenomen als t.a.v.
vliegtuigen, ballon: e.d. vloeide voort
uit de wens de experimenten in bet ka
der van het Internationale Geofysisch
Jaar, d.w.z. wetenschappelijke proef
nemingen voor objectieve non-agressie
ve doeleinden, te bevorderen.
De Verenigde Naties houden zich
momenteel met drie vraagstukken be
zig die door een internationale com
missie bestudeerd zullen worden, nl. 1)
is het mogelijk een grens aan te wij
zen tot waar de souvereiniteit van de
staat zich uitstrekt? 2) wat moet de
juridische status van de kosmische
ruimte zijn? 3) zijn de maan, de pla
neten en andere hemellichamen ont
vankelijk voor toeëigening door degene
die er het eerst landt?
Dit waren dus de hoofdpunten van
de het vorige jaar gedurende een sa
menkomst var, juristen op het terrein
van de ruimtevaart gehouden voor
drachten. Ovei enkele dagen wordt in
Londen een nieuw congres gehouden
door de Internationale federatie van
ruimtevaartverenigingen en wel van 31
augustus tot 5 september.
Mevrouw De Roue acht het een
praktische noodzaak, de lucht boven
3090 km volkomen vrij te laten. Een
bepaalde limiet heeft alleen zin als er
effectief controle mogelijk is. Boven
dien is het een wereldbelang als de
ruimtevaart zich zo royaal mogelijk
kan ontwikkelen.
N5
:PMSWWÜi'
36. Het was voor de hoofdstedelijke
bevolking van Batavierië een hele te
leurstelling te bemerken, dat Kappie. de
meester en Bizniz niet optraden vooi
hun genoegen. Toen het plotseling geld
stukken begon te regenen van de Zijde
der belangstellenden, maakte Joseph
Bizniz daar namelijk gauw een einde
aan door uit het raampje van zijn op
vallende auto enige dollarbiljetten te la
ten waaien. Wie meent, dat het publiek
daarop gunstig reageerde, vergist zich
echter. Inplaals van hardzwoegende ko
medianten, zag het in het vreemde
groepje nu een aantal rijke Ameiikanen
die buitenissigheden bedreven voor hui
éigen genoegen. Na eerst wat getwist te
hebben over de gevonden waardepapie
ren. begon het volk nu erg onvriendelijk
te doen.
„Ze hebben ons een streek gespeeld,
die uitlanders!" werd er geroepen.
..Wat zoeken jullie hier? Was thuis
gebleven!"
Gelukkig voor onze vrienden bereik
ten zij juist op dat ogenblik het sta
tion en daar mocht men zonder perron
kaartje niet doordringen.
zuchtte
,,Hè. hè. de kust is vrij!"
Kappie opgelucht.
..Alle kniezenbieters op een gege
ven moment dacht ik werkelijk, dat ze
ons zouden enteren! Een deksels raar
volkje, hoor, die Bataviriërs.
AMSTERDAM. Zaterdag hebben
de Amsterdammers, aangevoerd door
burgemeester Van Hall. zich kunnen
vergapen aan de geweldige afmetingen
van een Hawaiiaanse scherts-krijger. de
gouvernementsklerk Hokulani.
Hij was met een vroeger parlements
lid van Hawaii, mevrouw Kahanamolcu.
naar Nederland gekomen om de groe
ten te brengen van de gouverneur van
zijn eiland, dat als vijftigste staal van
i de Verenigde Staten binnenkort zijn
eigen ster op de Amerikaanse vlag zal
krijgen.
Het bezoek aan Nederland vormt een
I onderdeel van een Europese tour, die
j tevens is bedoeld als reclame voor de
Amerikaanse luchtvaartmaatschappij
Panamerican.
In Amsterdam was de krijger in zijn
kleurrijk kostuum de tafelheer van een
scherts-Volendamse, een lieftallige em
ployé van de Amsterdamse V.V.V. Tus
sen aperitief en maaltijd werd het en
thousiasme de krijger even te machtig.
Zonder veel omhaal tilde hij de kleine
Amsterdamse op, en hij liet zich door
een fotograaf vereeuwigen. ..Leuk voor
de mensen thuis" vond iedereen.
A NDREA lachte. „Soms kan ie-
mand alleen doen wat het bes
te voor hem schijnt, en hopen dat
dit tevens het goede is. Pax vobis-
cum, goede meester Cresques."
Het was de gewoonte van Senhor
Bartholomeu di Perestrello om na
het ontbijt te luisteren naar verzoe
ken of klachten van leden van zijn
huishouding en slaven, geschillen
te vereffenen en de dagtaken toe
te delen, zoals door Dona Leonor
aanbevolen. Op de morgen na zijn
gesprek met Mestre Jacomé ging
Andrea naar Senhor Bartholomeu
en zijn dochter. Hij wachtte gedul
dig tot de andere slaven hun or
ders hadden gekregen.
Dona Leonor keek op de lijst die
ze had opgemaakt.
„Hakim deze morgen moet er
hout worden gehakt," zei ze, „en
vanmiddag gaat ge met me naai
de markt om de manden te dra
gen."
Andrea boog het hoofd maar
bleef staan.
„Wat is er?" vroeg ze. „Hebt ge
misschien liever ander werk?"
,,Ik zou graag een verzoek willen
richten tot Dom Bartholomeu."
„We zullen naar u luisteren Ha-
kim, zoals we naar alle slaven
luisteren," zei Senhor di Peresuel-
lo. „Wat wenst ge?"
,,Ik zou mijn vrijheid willen ko
pen."
Dona Leonor sperde de ogen op
van verbazing. „Uw vrijheid ko
pen? Waarmee?"
„Met mijn kennis aangaande
verre gebieden in de wereld en de
routes waarlangs ze kunnen wor
den bereikt."
„Ge zijt een slaaf," zei Dona Le
onor ietwat scherp. „Wat ge ook
bezit, het behoort aan uw mees
ter."
„Ge vergist u, hnadonna. Mijn
lichaam kan aan ketenen word n
gelegd, doch mijn geest niet."
Ze kreeg een kleur. „Onbe
schaamde vlegel is dit weer een
van uw streken?"
„Ik bied, in ruil voor mijn vrij
heid, mijn kennis van kaarten en
scheepvaartwegen en misschien
nog meer aan," verklaarde An
drea. „Als ge die niet waardevol
vindt, zijn er misschien mensen
die een andere mening zijn toe
gedaan."
„Is dit uw dank dat we u van de
scherprechter hebben gered?"
vroeg Dona Leonor verontwaar
digd. „Ik beloofde Signor Santorini
dat hetgeen ge zoudt kunnen ver
tellen, nuttig zou kunnen zijn."
„Op dat punt is de rekening ver
effend, madonna," zei hij rustig.
„Senhor Vallarte heeft erkend dat,
indien ik die moorse galei niet on
klaar had gemaakt, ge ru een sla
vin zoudt zijn van de Islam."
Hierop verbleekte ze wat tn ze
beet zich op de lippen. „Er is veel
waars in wat ge zegt, Hakim,"
sprak Senhor di Perestrello. „Maar
noch mijn dochter, noch ik, zijn ge
rechtigd de waarde van uw kennis
te beoordelen."
„Vergunt u me dan een verzoek
te richten tot de Infante?" vroeg
Andrea.
Sinds de vorige avond had An
drea veel nagedacht, en steeds
meer raakte hij ervan overtuigd
dat hij zich niet tevreden moest
stellen met zijn vrijheid in ruil
voor de openbaring van zijn ken
nis omtrent bet weinig bekende
oostelijke deel van de wereld en de
kundigheden van de Arabische zee
vaarders in het bijzonder. Het was
een gewaagd spel, maar als hij
zijn troeven goed uitspeelde, zou
Andrea Bianco wellicht weer een
ereplaats in de wereld kunnen gaan
innemen, vooral onder de vele
knappe lieden die hier in Villa do
Infante waren verenigd. En voor
hem was dit van het grootste be
lang.
„Wat denkt gij ervan, dochter?"
vroeg Dom Bartholomeu.
„Hakim had gelijk toen hij mij
herinnerde aan de verplichting die
we tegenover hem hebben," erken
de ze. „En het was verkeerd van
mij dat ik hem liet bedreigen met
lichamelijke tuchtiging. Indien
Prins Henry erkent dat zijn kennis
zijn vrijheid waard is, vind ik dat
hij moet worden vrijgelaten."
„Ik dank u, madonna," zei An
drea kalm. ,,Ik wist wel dat ge
rechtvaardig en redelijk zoudt
zijn.'?
Dona Leonor wierp het hoofd
achterover. „Ge kunt gaan. Er
valt nog "-erk te doen."
Later op de morgen kwam Fra
Mauro langs de houtopslagplaats
waar Andrea met ontbloot bo
venlichaam bezig was hout te
hakken voor de keuken. Zijn be
zwete huid glansde in de zor ter
wijl hij even op zijn bijl rustte.
„Buon giorno, frater," begroette
hij de dikke monnik in het Itali
aans.
„Ge ziet er merkwaardig tevre
den uit voor een slaaf!" zei Fra
Mauro.
„Ik zal misschien niet lang een
slaaf meer zijn. Dom Bartholomeu
zal de Infan e vragen te luisteren
naar wat ik op mijn reizen heb ge
leerd. Indien Zijne Hoogheid van
oordeel is dat mijn inlichtingen
mijn vrijheid waard zijn, dan her
krijg ik die!"
„Ge speelt hoog spel!"
„Het hoogste. Het was al erg ge
noeg een slaaf van de moren te
zijn. Maar een slaai te zijn van
blanken, van mijn gelijken dus, dat
is honderd maal erger voor iemand
met zelfrespect Ik zal alles doen
om me daarvan te bevrijden."
Wordt vervolgd
