Kunst in vele vormen groeit in Deurne
d
ë)r°tenmakerz.
Ongestoor
maar ook
ongeprezen
werkt daar
Martinali
KAPPIE en de SUPERSKOOP
DE NATUUR
P. W. RUSSELS
Ut de kerken
I DE
TINTELS
J Jack
Dunkley
Prins Charles moet in
vakantie Frans leren
in en om uw huis
Duitse kanovaarders
dood gevonden
Duik bleek dodelijk
Dinsdag 11 augustus 1959
ZEEIT SO! DAUJ5!,U)
Pag. 2
DEURNE Waarschijn
lijk zal ik er nooit ach
ter komen, waarom ze
in het Noordbrabantse
Deurne een Suezlaan hebben.
Maar ik heb wel ontdekt, dat
er daar een man woont, van
wiens bestaan veel te weinig
mensen nog weten. Een man
met de volkomen on-Nederland-
se naam Willy Martinali, maar
in zijn praten Brabantser dan
professor De Quay. Een man
die daar, tussen de bossen, een
brok levende kunst het licht
doet zien, dat in het buitenland
reeds lang de erkenning zou
hebben gekregen, die het naar
mijn smaak verdient.
Misschien mag ik een keer zeggen,
wat mij al lang op het hart ligt.
Misschien mag ik tonder ook maar
de gedachte te willen oproepen
kunstkennerte zijn eens probe
ren te formuleren wat er naar mijn
persoonlijke mening dikwijls gebeurt,
hier in dit goede land. En daar hoeft
u het. bij voorbaat, niet mee eens te
zijn. Als u niet wilt.
Rest Ik woestijn
Ik geloof dan, dal je als kunstenaar
in Nederland in steden als Amsterdam,
Den Haag of Rotterdam moet wonen,
wil je je werk regelmatig onder de
aandacht krijgen van de critici-van-
naam en de directeuren van grote
musea. Je mag ook uit de ..provincie"
komen, maar dan moet je op z'n minst
in Amsterdam gaan wonen, zodat men
van je zeggen kan dat je een Lim
burgse Amsterdammer" of een Bra
bantse Mokummer" bent. Dat staat en
dat geeft nog een pikante persoonlijke
noot aan je persoon.
Maar als je ergens in Drente of
Zeeland, Brabant of Overijssel woont
en nog wel een stuk van de grote
weg", dan moet er heel wat gebeuren,
wil je doordringen tot die mensen, over
wie ik hierboven sprak.
Lukt je dat toch, dan heb je op een
goede manier de aandacht op jezelf
weten te vestigen. Public relations
maken" heet dat.
En ..public relations maken" is nu
juist iets, dat Willy Martinali bepaald
niet ligt. Er is over hem geschreven,
o ja, zeker. In tijdschriften, die een
verhaal in hem zagen. Die meldden,
hoe hij als jongen met zigeuners rond
trok. Die vertelden, dat hij met aapjes
langs de deur ging. Die de aandacht
vestigden op zijn korte circusloopbaan.
En dan terloops werd er ergens opge
merkt: hij schildert nu.
Willy Martinali laat dat allemaal
koud. Hij heeft een bordje op zijn voor
deur gehangen waarop staat dat, wan
neer men na drie keer bellen geen
deur ziet open gaan, hij wil werken.
Alsjeblieft rust
Hij heeft zichzelf de vorige week
op het toilet opgesloten toen een bus
met dertig mensen voor zijn deur
stopte en men de kunstenaar"
kwam bekijken. Een drie kwartier
heeft hij in die kleine ruimte ge
zeten, terwijl de busgangers rond
zijn huis liepen, door de keuken naar
binnen keken en zeiden: „Hij is er
wel. er staat xuater op het gas." Maar
MaHinali heeft zich niet laten zien.
Dat is allemaal geen verwaandheid
of zo van hem, voor geval u dal mocht
denken. „Ik wil zo graag mezelf zijn",
vertelde hij me. „Niet bekeken worden,
maar kunnen werken".
Werken, werken en nog eens werken.
Van de ochtend' tot de avond, in een
geweldig tempo met een. ontzagwek
kende productie.
Dat bezoek van mij in Deurne
legde Jack Harden vast op papier.
In negen minuten deed hij dat en
toen kreeg ik deze tekening mee.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiniiinir
S «f
y
t
-
H- -•
hebben we bezoek gehad van ken
nissen, die ons onder het genot
van een kopje koffie en een beste
sigaar, hebben getracteerd op een
verschrikkelijk verhaal, dat wel
iswaar niet werkelijk is gebeurd,
maar toch bijna. Het was het
vervolg, dat zou hebben kunnen
plaatsvinden, nadat twee Barne-
veldse boeren met een schop aan
het graven waren geslagen om
granatcyi te zoeken in een wei
land. U hebt er gisteren in de
krant uitvoerig over kunnen le
zen. Bijna waren hier zeer ernsti
ge ongelukken gebeurd.
't Was onverantwoord om
ook nog te gaan graven, merkte
een onzer kennissen op. Je be
grijpt zulke mensen niet. Het is
spelen met het leven. Vréselijk
roekeloos.
Het gesprek ging verder over
koetjes en kalfjes. Natuurlijk ook
over de vakantie en over hel
weer. Onze kennissen vertelden.
dat zij met een auto een tochtje
gaan maken. 5
Heb-ie een rijbewijs?, vroeg
ik.
Nee. nog niet. maar in deze
drukke vakantielijd let de politie
daar niet op. Je wordt bijna nooit s
aangehouden.
Zou je dat wel doen, een
auto besturen zonder rijbewijs?
Och, waarom niet man? Ik
rij behoorlijk safe en dus... =s
Behoorlijk safe. Dat dachten die s
boeren in Barneveld ook....
NED. HERV. KERK
Beroepen te Ommen: J. N. de Rui-1
ter te Leiden.
Bedankt voor Houten <U): P. de Jong
te Kootwijk; voor Hoogeveen (derde:
pred. plaats): W. Bloemendaal te Ze-
venhuizen (Z. Holland).
GEREF. KERKEN
Beroepen te Aalten (vac. .J van Wijn-
gaarden): J. Rinzema, evangelisatie-pre
dikant te Baarn.
Aangenomen naar Goor: F. H. Veen-
huizen, kand. te Huizen (N. Holland),
die bedankte voor Tholen-Poortvliet en
voor Schildwolde; naar Krimpen aan de
Lek, Krimpen aan de IJssel: H. Lije-
sen. kand. te Beverwijk, die bedankte
voor Munnekeburen, Westeremden en.
voor West-Terschelling—Midsland; naar
Buenos Aires: R. van Benthem. aan
staand missionair predikant op Soemba;
naar Zaamslag: M. den Boer te Voor
schoten.
CHR. GEREF. KERKEN
Tweetal te Sneek: M. Rebel, kand. ie
Hilversum en W. van 't Spijker te Dro-
geham.
Aangenomen naar Kornhorn: T. Har
der, kand. te Leeuwarden, die bedank
te voor Den Helder, De Krim (0>,
Oud-Beijerland en voor Wildervank. j
Aangenomen naar Rozenburg: H. P.
Brandsma, kand. te Sneek, die bedank
te voor Aalsmeer.
Naar Bennekom: P. van Zonneveld, j
kand. te Bussum, die bedankte voor
AarlanderveenNieuwkoop, Êendijkj
Elburg, Doornspijk, Klundert, Leerdam,
Maassluis. Mijdrecht, Nieuwpoort, Oude-,
kerk a. d. Amstel, St. Jemaklooster,
Woerden en Zwaagwesteinde.
Schilderen, pottenbakken, kunstnaald-
w erken.
Nieuw en heel mout
Ik heb wandkleden gezien, kleintjes
en grote, van die Brabander met zijn
Iia-liaanse voorouders. Wondermooi van
kleur en soms aangrijpend van
schoonheid.
Ik heb bekers, potjes, kannen en va
zen gezien. Met nieuwe motieven, zon
der na-aperij, zacht van kleur, gracieus
van morïel.
Ik heb ook de schilderijen van Willy
Martinali gezien. Technisch op vele
verschillende manieren tot stand ge
bracht. Met voorstellingen, waarvan
u zegt; „O ja, dat is een vrouwenfi
guur" en waarvan u óók kunt opmer
ken: „Wat is dat nu?"
Naar de natuur heeft hij veel ge
schilderd. Zo, dat u helemaal kon zien:
Daar loopt een koetje en dat is een
jongetje.
Helemaal vrij
„Maar als je nu zelf je verhalen
van tien jaar geleden nog eens zou be
kijken, zou je dan niet zeggen: die zin
nen kan ik nu zo niet meer maken?
Wel, zo is dat met mijn schilderen ook.
Ik wil los van de traditie, helemaal
vrij werken. Als ik nu nog huisje-
'boomipjeJbeestje zou schilderen, dan
zou ik oneerlijk zijn tegenover me zelf.
Je gaat verder, je1 ontwikkelt je zelf,
je kunt dat werk van vroeger gewoon
niet meer maken".
Het is geen ^erdeaiging van zijn
abstracte schilderwerk. Het is een uit
leg omdat ik vroeg: Waarom heeft u
dat zó geschilderd?
Eigenlijk een domme vraag. Want
als u mij vraagt waarom ik die be
paalde zin zó en niet zó schreef, dan
kan ,ik alleen maar zeggen: Omdat
het toen zó moest.
„Ik verander nooit. Kijk, hier een
Madonna, die ik jaren geleden maak
te". Door het open raampje kwam
de boslucht binnen en een zwarte
kouw wandelde een beetje herrie
schoppend door het atelier.
Kan niet
„Een uitgever heeft me gevraagd
om „van die lieve Madonna-kopjes"
er meer te maken. Hij wilde ze als
prentjes uitgeven en bood een mooi
honorarium. Maar ik kan niet; vroeger
ging dat, maar nu zou ik mezelf ge
weld aan moeten doen om het zo op
papier of linnen aan te brengen en
dan mislukt het".
.2000.
In de hoek van de kamer zit een
jongeman van 23 jaar. Hij is Jack
Harden uit Hoensbroek. een neef van
Martinali en ook schilder..
Men strooide een stapel tekeningen
voor me uit op de grond' en Martinali
zei: „Jackie heeft meer dan 2000 teke
ningen. Hij kon ze in Frankrijk expo
seren en ze verkopen. Maar hij wil
graag in Deurne blijven".
Ik keek die twee aan en zei hardop
wat ik dacht: Jullie werk moest in
Amsterdam en Rotterdam eens te zien
zijn.
Ze haalden de schouders op. „Och,
als je in Deurne zitDan kan dat
nooit veel betekenen. Dat zal dan wel
Brabants parochiewerk zijn".
Ik ben weggegaan, moeilijk. Om-
dal ik me bijna niet kon losmaken
uit dat huis in Deurne, waar de
mooie dingen de schilderwerken
en de wandkleden zomaar rond
slingeren, zonder dat er mensen van
dat moois genieten.
Een paar honderd tekeningen, zo
op een hoop. Een paar tentoonstel
lingen, waar duizenden hun in
tens genoegen aan zouden beleven,
daar in een Deurnese kamerhoek.
Wandkleden in een la van een com
mode; wandkleden die (huishoren
op strakke, gladde muren van scho
len of in huizen, om'daar de warmte,
de sfeer, de kleurenpracht te bren
gen die ze in zich hebben.
In Deurne, heren museumdirec
teuren, daar wonen ze.
Willy Martinali en Jack Harden.
Twee mensen in Deurne, van
wie u dacht ik veel meer
ïoudt moeten weten. Links Willy
Martinali en rechts Jack Harden.
15
DAN zal ik voor de wet weer le
vend worden." Maar dat zou
niet zo eenvoudig zijn, dat zag hij
heel goed in. Hij hield nog van An-
gelita. Was het mogelijk dat een
man en een vrouw elkaar bemind
hadden zoals zij en dat een van
hen dit was vergeten?
,,Ja. er moet iets worden ge
daan," gaf Mattei toe. ,,Ik zal er
met mijn advocaten over praten.
Intussen is het misschien beter
dat het niet algemeen bekend
wordt dal ge zijt teruggekomen."
.Waarom niet", vroeg Andrea.
„Moet ik soms verstopt worden als
een krankzinnige, voor wie de
bloedverwanten zich schamen?"
Langzaam kréég Mattei zijn zelf
beheersing terug. ..Onze bezittin
gen zijn nu nauw verbonden met
die van de Medici's in Florence,"
verklaarde hij. ,,Ik heb juist een
prachtige overeenkomst met heri
getroffen, en een plotselinge ver
andering zou hun niet welgevallig
zijn. Bovendien zal dit een hevige
schok voor Angelita betekenen. We
moeten haar erop voorbereiden."
Dit alles kon Andrea nog wel
aanvaarden. ,,Ik begrijp wat ge
bedoèlt, wooral wat Angelita be
treft," zei hij dus.
„Er is nooit een schandaal in on
ze familie geweest we moeten
behoedzaam te wef-k gaan."
Andrea was naar het venster ge
gaan en staarde naar buiten. Daar
was het donker even donker
als het in zijn ziel was. Alles was
heel anders verlopen dan hij had
verwacht en het was alsof hij een
warnge smaak in zijn mond kreeg,
En toch als hij aan Angelita
dacht, kon hij een gevoel van
woede niet onderdrukken omdat
Mattei met zijn spillebeentjes en
zijn vooruitstekende wenkbrauwen
zijn plaats had ingenomen.
„Wat wilt ge dat ik doe?" vroeg
hij.
Mattei fronste het voorhoofd.
„Heeft dat Portugese schip lig
plaats gekozen aan de Fondaco?"
„Ja. Ik ben hierheen gekomen
van het palazzo van Signor Mar-
tello, die Prins Henry van Portu
gal hier in Venetië vertegenwoor
digt."
FRANK G-. SLAU&HT€,
Mattei's gezicht klaarde op.
„Zoudt ge daar vannacht nog bun
nen logeren met het gevolg van
die Signor di Perestrello?"
„Ze denken dat ik een slaaf
ben" bromde Andrea. „De per
soonlijke bediende van zijn doch
ter."
„Niemand zal egonder lijden als
ge dit nog een paar dagen vol
houdt", argumenteerde Mattei.
„Intussen zal ik gaan praten met
Messer Donato, onze advocaat, en
Angelita voorbereiden op de schok
van uw terugkeer."
„Ik had iets anders verwacht,"
zuchtte Andrea. „Maar ik zal het
nog wel een paar dagen volhouden,
denk ik."
Mattei werd opeens heel vrien
delijk, nu hij meende zijn eigen
gang te kunnen gaan, al te vrien
delijk, als Andrea goed had opge
let. „Ge hebt waarschijnlijk geld
nodig om kleren te kopen en naai
de kapper te gaan", meende hij.
„Ik zal een beurs voor u halen."
„Ja, ik verlang er naar weer be
hoorlijk gekleed te zijn, en mijn
haar en mijn baard te laten ver
zorgen", stemde Andrea ietwat
stuurs in. „Laat het een goedge
vulde beurs zijn. Mattei per
slot hebt gij een best leven geleid
met mijn geld. Vijf jaar lang heb
ik niet anders gegeten dan oudbak
ken brood en beschuit, en mijn
drinken bestond uit azijn, met olie
en water vermengd."
„Ik ga naar boven om geld te
halen", zei Mattei. „Neem intus-
ten een glas wijn. We hebben heel
wat aan u goed te maken, An
drea!"
Rusteloos bleef Andrea op en
neer lopen terwijl Mattei bouen
was. Toen zijn halfbroer niet di
rect terugkwam, opende hij de
kast waarin hij zijn kaarten placht ',f
op te bergen. Er 'stond nog een
map, stoffig en droog, die hij er r
acht jaar geleden in had gezet.
Eerst bekeek hij de kaarten
wat vluchtig, maar al dra. raakte
Andrea er geheel in verdient nét
als vroeger. De bekoring van ver- -ó"
re steden, vreemde -eilanden en i£
befaamde streken was nog steeds- soit
even groot, al had hij veel gereisd.
misschien veel meer dan iemand r.^
die op dat moment nog leefde.
Het duurde geruime .tijd eer Mat-
tei terugkwam, maar Andrea was f
zo verdiept- geweest in de kaarten
dat hij er geen acht op had ge-
slagen.
„Neem me niet kwalijk dat ik
zo lang weg bleef", zei Mattei die
een dikke geldbuidel in de hand
had. „Hier ik denk wel dal ge
daar voorlopig genoeg aan hebt."
Andrea nam de beurs en hing
die aan zijn gordel.
„Waarschuw me vooral zo gauw
ge alles hebt geregeld!" drong hij
aan.
„Dat beloof ik u:" verzekerde
Mattei hem. -
Terwijl Andrea door de duistere
straten terugkeerde naar het P.a-
lazzo Martello, werkte zijn brein
koortsachtig. Hij had er geen mo-
ment aan gedacht dat zijn plotse-
linge terugkeer tot complicaties
zou leiden, maarlnu zag hij toch
wel in dat Mattei's reactie ftiet
meer dan logisch was. 1
Wordt vervolgd
1 Maurice Leblanc
illlllltllHIIIIHIHIItllillllllUIHiml
jpiMIIIIIIHIIHHlllllllllHllttlHIM
1 door
fiwtmiMiiiiiiimiiitiHiiHHtimn
'HllflIIIHIIIIlllllllltlllllllllfllltlllllllllltlllllllllllllllllltlllltllllMlItllitllilltllllllllllllllillHtllllllllllllllllllllllltlllllftlllllllllltilljillllltllitltllflIIIIIMIIIflIllllllllllltlllUllllllllltlllllllllllllltllllllillllllllini
Van onze correspondent
LONDEN Prins Charles zal tijdens
zijn zomervakantie op het kasteel Bal
moral in Schotland Franse les krijgen.
Tot zijn leraar is benoemd de 27-jarige
Frans-Canadese luitenant Jean Lajeu-
nesse van het Royal 22nd Regiment,
waarvan de Koningin erecommandant is.
De gezaaide en uitgebloeide judaspen
ning zal nu inmiddels wel rijpe zaden
hebben; de zilveren schijven kunnen
dar, geoogst worden. Als men ze pelt
kunnen ze voor de winterboeketten ge
bruikt worden; ze doen het vooral goed
indien ze in een grote pul met blauwe
distels en oranje lampionnetjes geschikt
worden. Ze kunnen voorlopig aan klei
ne bosjes ondersteboven te drogen ge
hangen worden; liefst op eén luchtige
en droge plaats.
19. Kappie, die geen weet had van de
moeilijkheden, die Bizniz in de weg
werden gelegd, besloot niet langer op
zijn opdrachtgever te wachten.
stoom af te blazen? Ik verga van de
dorst!"
„Niks, daarvan, Siep Tuitkan," ant
woordde Kappie streng. ..Bedenk wat
weet, isMLwel^gens gestrand tl^lon^erst en "dan
met zijn vliegtuigmoederschip op wiel
tjes/' opperde hij. ,,Ga mee. Siep. Ik
maak me ja sterk, dat wij onze walvis
ook wel weten te vinden."
Krakende krukassen! Je kunt toch
niet de hele stad gaan afzoeken?" riep
ö'e meester. „Een walvis is wel erg
groot, maar die stad hier is ook niet
bepaald een dorp. Zouden we niet eerst
eten."
Daarop wendde hij zich beleefd tot
een voorbijganger. ,,Kunt u me mis
schien ook naar de dierentuin loodsen?"
vroeg hij. „We moeten ergens een wal
vis ophalen, ziet u? En ik heb ja zo'n
idee, dat we daarvoor niet bij de vis
boer moeten zijn."
De aangesprokene keek de beide
ergens cais anker uitwerpen om wat mannen even niet-begrijpend aan.
herhaalde hij moei-
diergaarde", ver-
Dierentuin
lijk.
..Ja dierentuin,
duidelijkte Kappie.
.Ach ...de heer meent de zoölogische
gaard!" viel de vreemdeling hem vlug
in de rede. ,,Dan gaat u de eerste al
lee rechts, tot u aan een grote plaats
komt, dan de eerste allee links
Niet lang daarna dwaalden Kappie
en de meester een beetje terneergesla
gen dooi* de afdeling Vissen van de
dierentuin. Want het was duidelijk, dat
er daar niet was gerekend op de huis
vesting van een walvis
O
Eigen nieuwsdienst
SPAKENBURG. De lijken van
Claus Nikhoff en Manfred Nowak, de
twee zestienjarige Duitse jongens uit
Heme, die een week geleden bij een
kanotocht op het IJsselmeer zijn ver
dronken, zijn gevonden in de buurt van
Spakenburg.
Eigen nieuwsdienst
TILBURG. De negentienjarige dpi.
[soldaat A. F. M. van der Linden is gis-1''
teren in een ziekenhuis in Tilburg over"
leden. Hij was daar in opgenomen na
dat hij op 6 augustus door een ongeluk--
kige duik in de Dommel onder Eindho
ven zijn nek had gebroken.
PARIJS (Reuter) Op het ogenblik,
worden te Parijs de rapporten onder
zocht, die door de bemanning van twee
onderzoekingsschepen zijn samengesteld
bij het vinden van de juiste route voor,
een onderzeese pijpleiding, welke aard
gas van de Sahara naar Engeland en-
andere Europese landen moet transpor-'
teren.
Een 300 mijl ten zuiden van Algiers
bevindt zich een zeer grote hoeveellieict,
van dit gas in de bodem van de Sahara,
