In 1968 1300 auto's per dag
op veerdienst Kats-De Val
Molen van Serooskerke (W.)
krijgt herstelbeurt
Sotheby veilde voor 57%
miljoen kunstwerken
ii4aB
Verschillende meningen over
de vluchtbergen in Zeeland
Reële vergelijking met veer
Gorinchem-Sleeuwijk bracht
interessante conclusies
ONBEKENDE KOPER NAM GEHELE
ZEEHONDEN WERF OVER
Bedrijf zal waarschijnlijk
worden voortgezet
ETI voor Zeeland stelde wiskundige prognose op
Blij met enkele
giftenmaar....
VEILINGMEESTER „BEHOORLIJK MOE"
Middenstandsdiploma
Burgerlijke stand
WAnöeUnqen öoor öe zeeuwse histoRie
MULO-EXAMENS
Zaterdag 25 juli 1959
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 5
MIDDELBURG Het aantal overgezette auto's per dag ex
clusief het toeristenverkeer bedraagt voor de toekomstige veer
dienst KatsDe Val in 1968 volgens een wiskundige prognose, op
gesteld door het Economisch-Technologisch Instituut voor Zeeland,
950. Inclusief het toeristenverkeer komt dit aantal in hetzelfde
jaar op 1300. Tot deze conclusie komt het E.T.I. voor Zeeland in
enige verkeersgeografische beschouwingen met betrekking tot de
aanstaande verbinding te water tussen Kats op Noord-Beveland
en De Val op Schouwen-Duiveland. De beschouwingen vormen een
aanvulling op het reeds eerder door het E.T.I. uitgebrachte rap
port over deze materie. In overleg met de voorzitter van het in
stituut, mr. dr. A. J. J. M. Mes, zijn de conclusies, in deze be
schouwingen neergelegd, ook ter kennis gebracht van de leden van
de Provinciale Staten van Zeeland.
De opgestelde prognose heeft,
zoals gebruikelijk is voor derge
lijke voorspellingen, een wis
kundig karakter, en lijkt daar
door vooral door de ogenschijn
lijk hoge uitkomsten van de
werkelijkheid af te wijken. In de
beschouwingen heeft men dan
ook een vergelijking getrokken
met de schijnbaar belangrijker
veerdienst GorinchemSleeuwijk
dus met een voorbeeld uit de
praktijk hetgeen reëler aan
doet.
Het ETI vond tiet echter gewenst de
wiskundige prognose aan de ervarings
cijfers te kontroleren. Een dergelijke
vergelijking stelde de werkers van het
instituut onder leiding van drs. M. C.
Verburg voor de noodzaak de verkeers
geografische aspekten van beide tra-
jekten naast elkaar te plaatsen. De
identiteit van of het verschil tussen
beide veerdiensten is immers geheel
terug te voeren op de verkeersfunctie,
die de verbindingen tussen eeonomisch-
geografische gebieden vervullen.
Het ETI bepaalt zich in de beschou
wingen dan eerst tot de vraag welke
gebieden verkeerseconomisch worden
verbonden. De toekomstige veerdienst
Kats-De Val verbindt gebieden van lo
kaal en regionaal belang, maar even
zeer Holland met West-Vlaanderen en
noord-west Frankrijk. In verband met
de verkeershindernissen in de laatste
lijn van de belangrijkste Noordbrabant
se bevolkmgsagglomeratie de sieden-
vierhoek Den Bosch, Tilburg, Eindho
ven en Helmond naar Rotterdam,
die zonder noemenswaardige omwegen
ten oosten of westen van het veer
loopt. Slechts in de diagonaal, die ZW-
NO loopt en die westelijk Noord-Bra
bant met Utrecht verbindt, vormt het
veer een natuurlijke schakel.
Over de aard van het veer kon men
kort zijn. Voor het veer KatsDe Val
is gedacht aan een koplading, welke
weinig beperkingen oplegt. Het veer
GorinchemSleeuwijk heeft een zijla
ding, die tijdrovend is en geen ver
voer van zware vrachtauto's met aan
hangwagens of opleggers toelaat.
Ook bij de toevoerwegen ziet men
een belangrijk verschil. Die van Goes
en de brug over het Haringvliet uit.
die nog moeten worden aangelegd, zul
len aan moderne eisen voldoen. De
toevoerwegen daarentegen naar het
veer GorinchemSleeuwijk zijn niet
aangepast aan de eisen van het mo-
MAK f itrn
KRABBENDIJKE, 24 juli. Yellow Trans
parant st. 75-80 64, 70-75 66, 65-70 58, 60-65 46,
55-60 27, h. 75-80 66. 70-75 65, 65-70 56, 60-5
48, 55-0 25, II 18, K 38—37, F 10—15, Kr.
15, val 6. P. R. Zomerappel h 70-75 45, 65-70
46, 60-65 40, 60-70 45, II 27, K 25—28, F lf
22, Kr 1115, val 16. Bramen p. doos I 21
28, II 16-21. Beauty o£ Bath h. 65-70 40, 60-
65 34, 55-60 20, II 11, K 19—34, Kr. 3—6. Rote
Spatlese p. doos II 2435. Stark Earliest h
II 21—23, K 22—30, F 14. Kr. 9—15. Ontario
h I 115-152, II 73—86, F 50. Early Victoria
h. 60-70 31, II 15. K 16—22, F 12, Kr. 3—6,
derne snelverkeer. Op verschillende
plaatsen zijn zij smal en bochtig en
enkele nauwe dorpskommen moeten
worden gepasseerd.
Er is nog een verschil. De vaste ver
bindingen, gecombineerd met een fre
quente veerdienst tussen Kats en De
Val zullen nieuw verkeer aantrekken,
vooral ook op het gebied van het toe
risme. Voor toeristen die de deltawer
ken bezoeken, blijkt de ervaring te wij
zen in de richting van een seizoensprei-
^ng over zes maanden. Een sterke
stijging ten opzichte van het huidige
vervoer ligt dus voor de 'hand. Dit al
les geldt niet voor het veer Gorin
chemSleeuwijk, omdat het vervoer
hier zeer lange tijd heeft gehad zich
uit te balanceren.
De beschouwingen eindigen met de
conclusie, dat zoals gezegd inclusief
het toeristenverkeer het aantal overge
zette auto's per dag op het toekom
stige veer Kats—De Val üi 1968 1300
zal bedragen. In 1958, dus tien jaar
eerder dan de prognose weergeeft, be
droeg het aantal overgezette auto's
per dag voor de veerdienst Gorinchem
—Sleeuwijk 1000 (totaal 370.000).
Op grond van al deze verkeersgeo
grafische argumenten, gevoegd bij de
algemene verkeerstoeneming, komt
het de onderzoekers van het ETI voor
Zeeland voor dat de prognoses voor het
veer KatsDe Val gehandhaafd kun
nen worden.
grotere centra van bedrijvigheid is voor I Early Laxton h II 74, F 59, Melba h 70-i
deze gebieden evenwel geen verkeer 63, 6U-<0 44, F 18. Czar Pruim h I 121 132,
i« rekening gebracht.
Bekend' is nu. dat No-ord-Beveland
en in mindere mate Zuid-Beveland
ün Walcheren voor hun afzet van
Mandfoouwprodukten op Rotterdam zijn
"georiënteerd. Niet zelden worden op
het veer Kortgene-Wolfaartsdijk 300
motorvoertuigen per dag overgezet,
welk verkeer voor een deel op de
Randstad Holland is gericht. Hoe
dichter nu het verkeer zijn uitgangs
punt neemt bij Kats, hoe eerder het
van het veer gebruik zal maken. De
aangenomen rem die de veerdienst
blijft vormen 67 tot 80 pet.
mag men zien als een gemiddelde
dat bij de verschillende afstanden
behoort.
Met betrekking tot het Veer Gorin
chemSleeuwijk kan de vraag aldus
worden beantwoord: op het eerste ge
zicht lijkt het of deze verbinding een
belangrijke schakel vormt voor het
verkeer tussen het zuiden en midden
westen van ons land.
CONCURRENTIE
Wat betreft de alternatieve verbin
dingen konstateerde het ETI voor het
veer KatsDe Val, dat als concurre
rende vaste verbinding alleen de
Zoomseweg in aanmerking komt. Met
het oog hierop is in de wiskundige
prognose een sterke rem aangelegd
67 tot 80 pet. Bij de veerdienst Gorin
chem—Sleeuwijk zijn de alternatieve
verbindingen veel sterker concurre
rend. 'De oorzaak hiervan is, dat de
centra van economische bedrijvigheid
in het zuiden en midden-westen van
ons land door lijnen worden verbon
den die bezijden het veer liggen. De
westelijke lijn loopt van Antwerpen
via Roosendaal of Breda over de Moer
dijk naar Rotterdam. De oostelijke
lijn loopt van Eindhoven via Den
Bosch. Vianen en Zaltbommel naar
Utrecht. Diagonaal hierop loopt een
Van een onzer verslaggevers
SEROOSKERKE. Ruim drie
weken zijn de timmerlieden van
de firma Crucq uit Arnemuiden al
bezig om de achthoekige houten
molen van Serooskerke te herstel
len. „Het is weer eens wat anders"
vinden ze. „Het is wel eens aardig
om een molen onder de reparatie-
werken te hebben, dat gebeurt
niet elke dag". Inderdaad zijn de
houten molens op Walcheren vrij
zeldzaam. Bovendien is deze mo
len een bijzonder fraai exemplaar
en het is dan ook zeer verheugend
dat het geheel weer eens een goe
de beurt heeft gekregen.
De steigers die de molen enige tijd uit
het landschapsbeeld hebben weggenomen
zijn nu weer afgebroken. Inmiddels
kreeg de kap een nieuw beschot en wer
den de kanten, die voornamelijk op de
wind staan en daardoor ernstig aange
tast waren, van nieuw houtwerk en as
falt voorzien. Tenslotte zullen de schil
ders er voor zorgen dat de inwoners van
Serooskerke binnenkort weer trots op
een frisgekleurde molen kunnen zijn.
Ergens binnen in de molen staat op
een verscholen plaats het bouwjaar 1835
geschreven. Sinds dat jaar is de molen
in gebruik geweest, op ongeveer zes jaar
na, toen de vorige molenaar te oud werd
om het inwendige dagelijks te beklim
men. Nu is het bedrijf overgenomen door
de heer M. Meulenberg, en het dient voor
namelijk voor het verwerken van gerst
II 76, F 50. Verpakt fruit Stark Earliest st.
75-80 91. 60-75 92, 65-70 84, 60-65 64, h 75-80
90, 70-75 80—95, 65-70 74—86, 60-65 62—73,
55-60 4144. P. R. Zomerappel st. 70-75 45,
65-70 45 60-65 39, h. 80-85 47. 75-80 45—51, 70-
75 47—52, 65-70 45—51, 60-6 38—41. Beautv of
Bath h 70-75 71—75, 65-70 61—66, 60-65 48—54,
55-60 27.
SINT ANN AL AND. 24 juli Doree
gewone I 21.10—21.16, II 19.63—20.04
Drielingen 9.14—9.53, voer 4.93. Eigen
heimer gewone I 20.70—21.18, II 17.50—
20.41, Drielingen 6.21—8.09, Bintjes bon
ken 24.00, gewone I 20.06—20.30, Drielin
gen 6.77. Aanvoer 100 ton.
SCHERPENISSE, 24 juli Doree gew.
I 20.61, II 18.3720.01, Drielingen 8.28, voer
5.00. Eigenheimer gewone II 15.9918.70,
Drielingen 5.50. Bintjes gewone I 18.50.
Aanvoer 35 ton.
VEILING MIDDELBURG, 24 juli. Aard
appelen, eerstelingenbonken 26—29
ten 1924, drielingen 912, kriel 3.504,
bintje: bonken 26.50—27, groten 19—20, drie
lingen 4—4.50. Aanvoer 40 ton. Fruit: ana
nasmeloenen 113142, suiker-meloenen 163,
netmeloenen 58108, perziken per stuk 845
rode bessen 54128, kruisbessen 81, bramen
per doos 3036, frambozen per doos 43—48,
druiven 2542T4, tomaten A 3746, toma
ten B 3541, C 203'8, Pruimen: czarpruim
30171, early laxton 161—174, tollenaars 44,
yellow transparant: huishoud 65 en op 45—
48, 65-75 31—54, 55-65 20—40, 50-55 26, 11-16
20, keuken 23—37, fabriek 12—26, kroet 3—
13, perzik rode zomerappel, huishoud 60-70
3857, huishoud 11 2931, fabriek 1725,
kroet 5. early victoria huishoud 70-80 27—
30, 60—70 20—21, 11 11—12, keuken B 18.
stark earliest huishoud 70 en op 85, 65-70
84, 60—65 70, 55—60 88—70, keuken 49, Pe
ren: oomskinderen: huishoud 45-55 70, a-
briek 40, groenten: kropsla 3—28, bloemkool
4 per kist 4896, 6 per kist 2982, 8 per
kist 1836, 10 per kist 1019, komkommers
A 16—48, B 12—37, C 9—28, andijvie 16—
32, postelein 2140, rabarber 6—18, snijbo
nen 35117, dubb princessen 7379, bospeen
10—50, bos kroten 2950, kroten per kg 41
45, waspeen 1041, prei 61—64. savoye-
kool 3948, rode kool 2843, spitskool 54.
augurken A 75—98, B 40—72, CC 1941.
en veevoeder. Het is te hopen, dat deze
zo karakteristieke molen nog lange tijd
deze schilderachtige plaats in het land
van Serooskerke zal mogen behouden.
Het is geen gewoonte, dat onze redac
teuren in de krant zetten, in welke stem
ming ztf verkeren. Maar ik doe het nu
eens wel. Ronduit gesproken zit ik in de
put. Diep in de put. Ik zet het echter
daarom in de krant, omdat U allen te za-
men me er op slag uit kunt halen. En
van harte hoop ik, dat ge dit doet.
Hoe het komt, dat ik zo in de laagte
verkeer? Wel mijn arme zwarte jochie
in Nieuw Guinea toch! Hoe moet ik het
voor elkaar krijgen om hem en zijn drie
honderd makkertjes een pakje te sturen,
als ik in de veertien dagen, die verliepen,
sids ik U vertelde dat ik ineens f 10,—
uit Kloetinge kreeg, niet meer ontving dan
f 11,50. Die duiten, waarvoor ik wel heel
erg dankbaar ben, kwamen van de heer
E. A. de W. te Bergen op Zoom, die Sa-
drach f 2,50 gaf. In Krabbendijke moeten
w etweemaal stoppen, want de heer T.
gaf f 1,50 en mevrouw W. A. G. f 2,50.
We moeten even snel de Schelde over om
in Terneuzen van de heer H. f 5,in
ontvangst te nemen. Dit maakt te zamen
met de f 10,die er al waren uit Kloe
tinge f 21,50.
Ik ben blij met dit geld, maar schrei
anderzijds haast dikke tranen om de dui
ten, die nog niet kwamen.
Een beetje troost ik me met de gedach
te, dat de goede gevers net alle maal te
gelijk met vakantie zijn. Maar als die te
rug komen
Nog even vertellen, dat mejuffrouw
Phia van den Berg in Axel gearriveerd
is. Zodra ze een klein beetje bekomen is
van de tropische hitte in Seroei komt ze
even bij ons buurten. Zorgt U er dan
voor, dat ik haar met vreugdevol nieuws
kan verwelkomen?
Het gironummer van het Zeeuwsch
Dagblad is: 11 66 66. Zet er op uw biljet
bij: voor SADRACH.
U weet, de volgende verantwoording
komt over veertien dagen, in welke tijd
ik zit maar te wachten op uw bijdrage
voor de inhoud van de kist voor Sadrach
en zijn vriendjes. MAJA.
Bij het oude gemeentetehuis te STA-
VENISSE kwam een auto, bestuurd door
de heer L. Hage in botsing met motor
met zijspan van de heer Rijnberg. Er de
den zich geen persoonlijke ongelukken
voor.
Van onze correspondent
LONDEN. Peter Wilson, de 46-
jarige veilingmeester die het seizoen
van de afgelopen tien maanden in de
veilingzaal van Sotheby voor ruim
dertig miljoen gulden aan schilde
rijen heeft verkocht, heeft gisteren
voorlopig zijn hamer erbij neergelegd
en is met vakantie naar Zuid-Frank-
rjjk vertrokken. Het was het einde
van het meest sensationele seizoen
dat Sotheby ooit gekend heeft.
De totale verkoop van 57V2 miljoen
gulden was een wereldrecord.
Het was Wilson die o.a. Cézanne's
Jongen met rood vest verkocht voor 2,2
miljoen gulden en tenslotte de magni
fieke Rubens Aanbidding door de drie
wijzen", voor 2.750.000 gulden.
Stierengevecht
Vanzelfsprekend is hij nu behoorlijk
moe. ,.Ik ga nu twee maanden lang lek
ker niks doen in mijn villa aan de
Franse zuidkust". Wilson zit al 35 jaar
in het veilingvak. Hij noemde het een
mengsel tussen het bezoek aan de paar-
Lectuurhuisje Roode Kruis
Bij het internaat voor schipperskinde
ren aan de Prinses Beatrixweg te We
meldinge is door het Nederlandsche Roo
de Kruis een lectuurhuisje geplaatst, dat
bestemd is voor lectuurvoorziening voor
diegenen, die hieraan dringend behoefte
hebben. De plaatselijke afdeling doet
een beroep op alle inwoners van We
meldinge om gelezen tijdschriften en zo
mogelijk boeken in het lectuurhuisje te
deponeren.
Waterbouwkundig opzichter
GOES. Voor het een deze dagen
aan het Zeeuwsch Technisch Instituut te
Goes gehouden examen voor waterbouw
kundig opzichter slaagden de heren Henk
Houtekamer, Rini Lindenbergh en Jo-
han Meijaard, allen te Wemeldinge.
Gevonden in Vlissingen
VLISSINGEN. Op het politiebureau zijn
inlichtingen te krijgen over de volgende ge
vonden voorwerpen: enige rijwielen en
autosteps, blauw kinder- en damesvest, bij
bel, sleutels, leesboek, witte kinderschoen
tjes, portemonnaie's met inhoud, pasfoto's,
zonnebril, rijwielslot, tas met gereedschap,
dolkmes in étui, portefeuille, gymnastiek
schoen, sleutels, portemonnaie's, zilveren
speldje, damespolshorloge's, bril, in étui,
monsterboekje, ritssluitingen, pakje shag,
damestassen, badhanddoek, kraagje, porte
feuille, set sleutels, honderiem, zwembroek,
kanarie, sjaal, beige koffer met inhoud,
zonnebril, armband en een jongensblause.
badtas met inhoud, geel damesvest, bonte
denrenbaan en een museum. Je hebt
aan de ene kant de verschrikkelijke
geestdrift, het niet weten wat er zal
gebeuren, en aan de andere kant het
grootse gevoel dat je bezig bent met
een waardevol kunstwerk. Maar het is
ook een beetje of er een stierengevecht
was. Het is bijzonder dramatisch en het
eindigt plotseling.
ZIERIKZEE Voor het middenstands
diploma slaagden de volgende leerlingen
van de Chr. Middenstandscursus te Zie-
rikzee: de dames M. E. Bolle te Zierikzee,
H. Th. van Beveren te Brouwershaven,
A. Stroosnijder-Kruis te Oosterland. De
heren M. P. Bal te Bruinisse, G. de Pen-
der te Dinteloord, G. Roozemond, en J.
C. Smits te Dreischor, R. Hage en J. v. d.
Hamer te Ouwerkerk, Ch. H. Kurvink te
Noordgouwe, J. L. Bom, A. Heijboer, H.
Koper, M. L. Koster, Th. Onnouw, G. C.
M. Wansink, F. Jv Willemse en D. Kou-
wenberg te Zierikzee.
Voor het schriftelijk examen werden 9
kandidaten afgewezen.
Voor het mondeling examen slaagden
alle kandidaten.
ZOMERAVONDVOETBAL RAYON GOES
GOES De uitslagen van de Zomer
avondvoetbal Rayon Goes luiden als
volgt Robur Vet.—De Zon 0—2, Haring
man—P.T.T. 1—3, V.V.Z.B.„De Typo's"
3—2.
GOES
Geboren: Marinus J, zv M Korstanje en
J Paardekooper. Peter P, zv J de Kimpe en
M T Busman. Ronny, zv J Pekaar en M A
Bom te Yerseke. Jan M, zv A Th Meertens
en A Buijze. Johannes W, zv J Butijn en
E S den Herder te Sint Maartensdijk. Jaco
bus C M, zv M P Wondergem en A J M
Buijsrogge. Catharina C A, dv P A Henning
en C C Tempelaars. Johannes, zv J Koster
en C Steketee te Yerseke. Willem J, zv E
Proos en P C Rijn. Gijsbertha, dv A Paai-
mans en P. van Haaften te 's-Heer Arends-
kerke. Geertruida J, dv H D Butijn en J C
Hoekman te Kattendijke. Elisabeth S, dv C
J Weststrate en G Jansma te Krabbendijke.
Neeltje J, dv A L v d Velde en T P Zwar
te poorte te Kapelle. Hendrik, zv W Derla-
gen en J M Mol. Frederike, dv J de Jonge
en M C Moerdijk te Borgerhout (België).
Margaretha A M, dv R van Gessel en J van
Eijkeren te Ovezande.
Ondertrouwd: J J den Hamer, 23 j en G
W Baan, 21 j. M van Hese, 19 j en M S de
Rijcke, 19 j. A H de Ridder, 25 j en C Ver-
couteren, 21 j, P A C Bikker, 22 j en M
Velthuizen, 21 j.
Gehuwd: J A Verboom, 31 j en K P
Schaap, 24 j. A Weezepoel, 42 3 en M R
Schrijver, 37 j. G Brouwer, 21 j en W M
v d Velde, 19 j.
Overleden: F Leijnse, 50 j, ev F P M de
Kok. C Steutel, 72 j, ev H de Dreu. P Priem
49 j, ev J de Jonge te Heinkenszand. J Go-
vers, 83 j, wv A de Jonge. J Louwerse, 48 j,
te Baarland. M van Nieuwenhuijzen, 76 j,
ev J Zeevaart te Kruiningen. A van Bure,
4 d, dv M J van Burg en J A Jansen te
Kruiningen. P Raas, 39 j, ev P Boonman te
's-Heerenhoek.P van de Velde, 6 m, dv C J
van de Velde en P G Landré te Oudelande.
H J Moerdijk, 76 j, wv P de Kunder te
Kloetinge. C Huige, 75 j, ev J M Huissoon
te Kortgene. C den Herder, 70 j, ev J Ver-
schuure te Wolphaartsdijk. P van den Hout,
79 j, wv J L Scheele te Terneuzen. M Zui-
dijk, 73 j, ev K Stroosnijder. J Quakkelaar,
67 j, ev J van Riet. C Koole, 85 j, wv J
Krombeen te Kruiningen. J P Wessels, 65 J,
ev E P den Herder. A St Joosse, 41 j, ev J
Janse van Noordwijk.
VLISSINGEN
Geboren: Ronald, zv H J de Jonge en M.
Kort. Hans A H, zv H Versteeg en L C J
Hoek. Renate I, dv R A Gijbeis en F W van
Beers. Virginia C P, dv A J Notenboom en
J W Kroon. Jan W G, zv J W Hendrikse en
J L v d Schelde. Maria A, dv C J Kramer
en C Huiszoon. Robert, zv J W Woudenberg
en J v d Ree. Miranda S, dv C A A Rasen
J R H van Zwynsvoorde. Willem F, zv W
Verstelle en M S Westdorp. Jan, zv J Stout-
hamer en C van Huizen. Juliana, dv M
Visser en S M Olree. Adriaan zv A Theune
en F Meulmeester. Alexander C, zv C A
Metting van Rijn en C M C van Loon. Jan,
zv J Platteeuw en B de Rijcke. Suzanna F,
dv H van Belle en J Boone.
Ondertrouwd: S Harinck, 25 j en E. Ha-
rinck, 22 j. Leonart, 25 j en S M de Ridder,
21 j. L J Pennarts, 25 j te Den Haag en M
C vd Sande, 23 j. I W de Jonge, 39 j en C
M Willemse, 35 j. L H J de Bruyn, 40 j en
A A Adriaensen, 43 j. W F vd Lee, 22 j en
C S. Mommaas, 21 j. H Gel jon, 26 j en M
de Leng, 23 j.
Gehuwd:
W Rauwe, 28 j en H Labrujère, 23 j. I Kool
wijk, 25 j en A Valkier, 18 j. L Hintzen,
31 j en F C Kolff, 29 j. J J vd Meulen, 27 3
en J T Exter, 19 j. J P de Ridder, 24 j en
A A Vader. A J de Bree, 25 j te Middel
burg en L. Meijnderts, 18 j. P J M Otten-
hoff, 24 j en E Ottenhof, 18 j. J Roelse, 22 j
en J Castel, 20 j. J J de Wit, 22 j en C van
Belzen, 20 3,
Overleden: S Huibregtse, 82 j. wv M Jan-
se. T Rab, 56 j ev W. Puijpe, H M Loeke-
meijer, 89 j wv C Kasdorp.
TERNEUZEN
Geboren: Ronaldus P, zv P J de Rijcke en
M P Piessens te Axel. Stefanus E C M, zv
J Segers en F W M Haers. Dina A, dv A C
Verschelling en E C Buijze te Axel. Cor
nelia J, dv I de Zwarte en C Pladdet. Mar
cel K R zv J Pieavet en A M Tieleman.
Hendrik C, zv H Smit en W M F Blok
huis. Licia S, dv A M Stoffels en P Pladdet.
Cornelia M, dv A M Stoffels en P. Pladdet.
Izaak J, zv J J Risseeuw en T J Dobbe
laar. Krina M E, dy D Hamelink en A C
Klaassen. Gerardus P, zv J K J van den Ber
ge en M van Hoorn. Caroline dv A J Dour-
leijn en E van der Wolde.
Ondertrouwd: M de Keizer 23 j te Axel
en H Verschoor 20 j. J P A Remerij 24 j en
E A Dieleman 24 j.
Overleden: E M Colpaert 63 j te Sas van
Gent ev E M L Greve. J J C Janssens 24 j
te Stekene (België).
door i. van Wallenburg
Zoals ik de vorige keer schreef,
heeft men de laatste jaren enkele
bergen wetenschappelijk onder
zocht. In 1926 die bij de hofstede
Berglust te Ritthem, die gedeelte
lijk is afgegraven evenalse de berg
bij Duivendijke op Schouwen.
Ook na de jongste oorlog zijn
een paar bergen nauwkeurig on
derzocht. De laatste was in okto
ber van het vorige jaar de „Berg
van Troye" bij Borssele.
Eeuwen geleden hadden enkele geleer
den trouwens al een andere mening dan
de eenvoudigste en meest gangare.
Boxhorn heeft van de kroniek van Rey-
gersbergh (zie eerste artikel) een verbe
terde herdruk in het licht gegeven, voor
zien van uitvoerige aantekeningen (1644).
Volgens hem dienden deze „hillen ofte
berchkens", die men niet alleen in Zee
land maar ook in Denemarken vond, ook
nog ergens anders toe. Hij zegt: „Ze wer
den gemaakt om zich daarop te bergen
tegen de invloed van de zee, of tot een
teken van aldaar ter plaatse bevochten
zege, of tot begraving van voorname he
ren en helden. Ook placht men aldaar met
kamp alle onderlinge twist onder de in
gezetenen te beslissen en neder te wer
pen." Kort samengevat dus: vliedberg
overwinningsmonument, begraafplaats,
gerechtshof.
Hij zegt ook dat er allerlei wapen en
ander tuig gevonden is, dat men de do
den meegaf in het graf, maar dat zal
wel gefantaseerd zijn, nergens heeft men
er iets van gevonden.
Offerhoogten
Dr. J. M. Utrecht Dresselhuis, een
Zeeuwse predikant uit de vorige eeuw
(17891861), die de oude geschiedenis van
Zeeland nauwkeurig heeft onderzocht,
meent dat de bergen heidense offerplaat
sen waren. Volgens hem zijn de gevonden
beenderen overblijfselen van de offerdie
ren. Ook is in sommige bergen as ge
vonden. De uitgang der bergen is meestal
naar het oosten of zuiden, dus naar de
zijde van het licht. Ook zijn de bergen
dikwijls te vinden op een driesprong,
vroeger een heilige plaats. Volgens hem
allemaal bewijzen voor zijn mening. Al
leen zou ik willen opmerken, dat er wel
veel beenderen gevonden zijn, maar dat
ze geen sporen van verbranding vertonen.
En toen hier het christendom werd in
gevoerd lezen we nergens, dat de evan
gelie-predikers tegen deze heidense „hei
lige" plaatsen zjjn opgetreden.
Ook jhr. C. A. Rethaan Macaré heeft
dezelfde mening. Hij was wethouder van
Middelburg en lid van de Staten van Zee
land. In 1834 was hij aanwezig bij de af
graving van de Luyksberg, te Seroosker
ke (W.). Daar werd een grote onbehou
wen steen van 1.80 x 0.7 x 0.37 meter ge
wonden. Over de lengte loopt een geul,
die dan volgens hem gediend heeft om
het bloed van het geslachte offerdier af
te voeren. Deze steen heeft jarenlang ge
diend als drempel van de deur die naar
de toren leidde. Bij de laatste restauratie
is deze toegang dichtgemetselde en nu
ligt de steen naast de toren.
Deze streek moet dan het middelpunt
van de heidense eredienst geweest zijn.
Hij verklaart de naam Hondegem, een
deel van het ambacht Serooskerke, als
offerplaats (kon offer, gem heim.
huis plaats). De oude, buitenplaats Noord
hout met een groot bos, dat in zijn tijd
nog gedeeltelijk bestond, was volgens hem
een heilig woud (Noord Niort, die god
van het vuur).
V erdedigingswerken
Een heel andere opvatting is dat de
bergen zijn opgeworpen als verdediging
tegen de vijand. Misschien wel door de
Denen en Noormannen. Lodewijk de Vro
me, de zoon van de bekende Karei de
Grote, heeft Walcheren in leen gegeven
aan Harald, die na een hoist uit zijn land
was gevlucht. Later kwam diens broer
Rorik hier, die wel 30 jaar geregeerd
heeft. Hij moest het land verdedigen te-
gen aanvallen van buiten, tegen zijn eigen
landgenoten en ook soms tegen de vijan
dig gezinde oorspronkelijke bevolking.
Daarom zou hij deze hoogten hebben
opgeworpen, een primitief soort forten,
waarop ook eenvoudige gebouwen wer-
neergezet. In de berg gevonden hout en
palen zouden de overblijfsels hiervan zijn.
De bergen waren ongeveer 15 meter hoog
en hadden een omvang van plm. 100 me
ter. Door afgraving zijn ze nu niet zo
hoog meer. Volgens anderen wijst het ge
vonden hout in de bergen op een schuur
of schapenstal; hier vond de herder een
hoge, veilige plaats voor zijn kudde.
De reeds genoemde Dresselhuis meent,
dat sommige ook zijn gebruikt als ge
zichtsplaats, zoals bijv. Eliwerve te Kapel-
Ie. Boven op de heuvel hield men een
rechtszitting.
Mattheus Gargon, de schrijver van de
„Walcherse Arcadia", beschouwt de ber
gen als grafstenen. Volgens hem werden
de grote mannen verbrand, de as werd
in een urn gedaan, deze werd begraven,
terwijl de vrienden en familieleden er zo
den overheen stapelden, die tenslotte de
hoogte van de heuvel vormden.
Maar nergens in de Zeeuwse bergen
zijn dergelijke urnen gevonden en nie
mand beschouwt ze als een soort kerk
hof.
De tegenstanders van de „vluchtbergen"
(vluchten voor het water) komen tot hun
opvattingen, omdat ze de berg te klein
en te steil achten, om er op te kunnen
vluchten. Hierin hebben ze gelijk, als ze
de berg zien als een blijvende vlucht-
plaats. De voorstanders wijzen er op, dat
de berg slechts moet worden beschouwd
als een tijdelijke wijkplaats, voor een dag
of een paar dagen. Dat ze deze dienst
kunnen verrichten heb ik gezien, toen in
1944-1945 Walcheren onder water stond.
Boven de golven staken de vluchtbergen
uit, waar men „hoog en droog" kon zijn.
Alleen wat ge-isoleerd, zodat de Duitsers
De „offersteen" voor de deur van de
toren te Serooskerke.
die in of bij sommige bergen bunkers had
den gebouwd, deze bij de inundatie in de
steek hebben gelaten.
Blijvende monumenten
Dat deze bergen de aandacht hebben
getrokken van de oudheidkundigen, bewij
zen wel de aanhalingen die ik uit ver
schillende schrijvers heb neergeschreven,
welke nog met heel wat te vermeerderen
zouden zijn. Dat bewijzen ook de onder
zoekingen en de wetenschappelijke afgra
vingen van de laatste jaren. Dat men
daarbij tot verschillende meningen komt,
is te begrijpen.
Welke de juiste is, valt moeilijk te zeg
gen. Voorlopig bewaren de bergen hun
geheim nog binnen het zoden-omhulsel.
Misschien wordt het door nauwkeurig on
derzoek nog wel eens mogelijk, de vraag
tekens te vervangen door een uitroep
teken.
Waar, vooral in de vorige eeuw, bijna
twee-derde deel der bergen weggegraven
is, stemt het tot blijdschap, dat men te
genwoordig zuiniger is op deze eigenaar
dige monumenten. Enkele blijven in elk
geval intact. Allereerst de „berg van
Troye" te Borssele, waarmee ik deze ar
tikelen begonnen ben en die volgens dr.
W. C. Braat, conservator bij het Rijks
museum van Oudheden, een kasteelberg
was.
Toen in 1930 de eigenaar hiervan, bur
gemeester J. L. Richel van Borssele ge
storven was, bleek uit zijn laatste wils
beschikking dat hij deze berg geschon
ken had aan de „Vereniging tot behoud
van natuurmonumenten" op voorwaarde
dat de berg met houtgewas niet verdwij
nen zou.
Ook het Zeeuws Genootschap van Kun
sten en Wetenschappen heeft drie bergen
op Walcheren in bezit, geschonken door
mr. J. Loeff, notaris te Koudekerke: in
1913 een berg onder Koudekerke, in 1919
de prachtige berg te Boudewijnskerke (de
mooiste van Zeeland) en in 1924 een berg
onder Grijpskerke.
BERGEN OP ZOOM. Voor het Mulo-
examen slaagden te Bergen op Zoom: J
M Abbink, Terneuzen; W .S R E Antheunis,
Axel; GE v d Berg, idem; CA de
Boeije, Westdorpe; P M v d Bos, Axel;
T J de Brauwer, Westdorpe; T V H Col-
sen, Sluiskil; LATA Cortvriendt, ^xei;
M J M van Damme, Terneuzen; E C F
Dijselinck. idem; ATS van den Heiden,
Axel; T L S Kerkhaert, Hengstdijk; T M
H Laurijs, Westdorpe en A W C van Pa-
melen, Sluiskil.
De leerlingen van de O.L.-School te
SCHORE maakten hun schoolreisje via
Hulst naar Antwerpen.
Bejaarden op reis
WEMELDINGE. Het comité „reis
bejaarden" te Wemeldinge heeft beslo
ten om op donderdag 30 juli a.s. een
reis te organiseren voor de bejaarden.
De reis, die (met een 4-tal bussen zal
worden ondernomen, gaat over Vlissin
gen door West Zeeuws-Vlaandere.; naar
Knocke in België en over Gent, Hulst en
Perkpolder terug naar Wemeldinge. Vol
gens de reeds bekend zijnde gegevens
zullen hieraan ongeveer 160 personen
deelnemen.
MIDDELBURG. Bij de Commissaris van.
Politie te Midetburg zijn inlichtingen te ver
krijgen over de volgende gevonden aangege-
ven voorwerpen:
18 centen en potloodje; rozenkrans; huis
sleutel; zilveren hanger; wit fietspompie;
damessjaal; sleutel no. 82; badmuts; blauwe
overall; bril licht montuur; blauw vestje
met ritssluiting; muntbiljetten; bruine knip-
portemonnee met in!h.; ring; duimstok: jonge
P°wu' zonnebril om over glazen te doen;
rubber kinderschoentje (slipper)groen, geruit
overhemd; brum lederen portefeuille; bruin
leaeren portefeuille met inh.; zwarte dames-'
padvindersportemonnee inh. sleutel no. 16 H-
nikkelen armbandje met parels; bruine he-
,r,f^?^femo,nn?e met inh- gevonden in een
winkel, wit damesvest; grjjs leren bandje;
tinnen kroesje met konijntje er op; jute zak;
broche; zonnebril; bruine tas inh. badgoede-
ren, pantalon en flessen; rode portefeuille*
manchetknoop; houtenstep gevonden op
17-7-oS, zonnebril; double montuur.
JiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiininiiiiiiiiiu
s pssiL
VLISSINGEN Aan het slot
van de openbare verkoping van
de Zeehondenwêrf die donderdag
en vrijdag te Vlissingen in het
Concertgebouw werd gehouden,
bleek toch nog dat er een koper
bereid was om de werf in haar
geheel over te nemen. Makelaar
Wesselius die, geflankeerd door
zijn assistente en de waarne
mende notaris Fr. A. G. Barbé,
de verkoop vanaf zijn hoge zit
plaats met bekwame hand had
geleid, kocht tenslotte zelf de ge
combineerde nummers 717 tot
735, zijnde de gehele werf, in op
dracht van een der kopers op.
Dit betekent dat de werf waar
schijnlijk toch nog voortgezet zal
worden.
Voordat de combinatie geveild werd
had de afslager reeds medegedeeld dat
bij eventuele voortzetting van de werf
de medewerking van de gemeente ver
kregen kon worden in de vorm van ver
lenging van de erfoacht tot het jaar
1996. Deze erfpacht bedraagt 786 per
jaar. Er rusten echter enkele servituten
op het bedrijf waarbij bepaald wordt
dat het alleen als scheepswerf gebruikt
zal worden, en dat door de gemeente
de erfpacht opgezegd wordt als de werf
langer dan een jaar buiten bedrijf is.
Tevoren was de snelboot, die al zo
lang in de vis-sershaven te bezichtigen
is. voor een bedrag van 4.000 in de
handen van een der kopers overgegaan.
Hoewel de torenkraan, de hellingen en
loodsen eerder afzonderlijk voor een to
taal bedrag van 11.000 waren verkocht,
gingen al deze hoofdbestanddelen van
de werf, samen met de hijsmast, hel-
linglieren en enkele andere loodsen de
combinatie vormend, voor een bedrag
van 24.117 weg.
Hoewel donderdag en vrijdag bijna
alle attributen van de werf die buiten
de combinatie vielen, in de handen van
de kooplustige veilingbezoekers weg
vloeiden. blijft de kans bestaan dat het
bedrijf nu toch wordt voortgezet. Dat
zou dan betekenen dat de Zeehonden-
werf, die zo nauw met de vissershaven
verbonden is geweest, het totaalbeeld
ervan zou blijven beheersen.
hebt u in de krant gelezen, dat de 2=
ouders van Wimpie F. uit Rotter-
dam voor de rechtbank terecht
hebben gestaan, omdat zij het
kleine ventje hadden geschopt en
geslagen, tot het bont en blauw EEï
en bijna dood was.
Hoe is 't mogelijk! zegt U.
Hoe konden die ouders dat
doen?
Je ranselt je kind toch niet H
naar de rand van het graf?
S Ik ga nu geen verhaal schrijven
over de verhoudingen tussen
ouders en kinderen. Er worden in
het lieve wereldje op dit gebied
af en toe wel eens rake klappen
uitgedeeld, waarbij het lichaam I
letsel krijgt. Maar hoe vaak I
wordt er niet met onbegrijpelijke 3
nonchalance op harten getrapt?
Van ouders en van kinderen.
De geest van het brute ge-
weid tracht keer op keer de lief-
de opzij te dringen.
Kan een vrouw haar kind
vergeten, als 'haar zuig'-ling
schreit van pijnstaat er in
het gezangboek van de Hervorm-
g de kerk (173)
enkele regels verder lees ik:
Vader, Gij vergeet mij niet". 5
.r" de relatie tussen ouders en
kinderen knerpt en kraakt het 5
keer op keer. Men schreit (stil-
S lekens) van pijn.
God wil als Vader de goede re-
Hl latae met^ Zijn kinderen.
H Sla mij met mededogen....
