Ambonezen vormen meer
dan ooit een probleem
Mol kent geen woord Japans
Talentvol
en vol
protesten
SLïeüoudheid?
programma's
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 7
INDONESIË WIL GEEN RISICO LOPEN
GEEN GELDKWESTIE
APART KAMP
radio i
IN HET KCUT
i radio 1
televisie
televisie
vandaag
bekeken
morgen
Niet afschuwelijk?
je bullen pakken
Hoofdschuddend
Als regisseur
„Kont maar mee"
Het drietal
Spectaculaire ijsrevue
Bruiloft in Radiostad
Zaterdag 13 juni 1959
radio
vandaag
1
ZATERDAG. De KRO heelt de
Tierelantijnen stopgezet, maar toch is
er amusement te over. Zij het dan dat
men er gemakshalve twee bandjes
van elders voor heeft gebruikt: u
hoort om 20.35 en 21.30 feestprogram
ma's die in Nijmegen en Utrecht zijn
uitgevoerd.
De Vara biedt een parade van lich
te vocale ensembles, zoals The Ink
Spots en The Coronets (20.05), en om
21.30 weer een aflevering in de reeks
Hoe was het ook weer?
Een grammof oonplatenconcert,
verzorgd door het Radio Filharmo
nisch Orkest o.l.v. de grote dirigent
Paul van Kempen, brengt om 18.20
(Hilv. 2) een opera-programma met
als solisten de Nederlandse vocalis
ten Gré Brouwenstijn, Erna Spoo-
renberg, Lidy van der Veen, Frans
Vroons en Theo Baylé.
De Zwitserse violoncellist Henri
Honegger komt vanavond om 19.40
(Hilv. 1) met het Radio Kamer
orkest o.l.v. Roelof Krol optreden.
Hij is de solist in het zelden uitge
voerde Concert voor violoncello en
strijkers van Danzi. Het orkest com
pleteert het programma met werken
van Handel en Wagner.
radio
morgen
i
Nederlandse symfonische muziek
kunt u in het zondagmiddagpro
gramma over Hilversum 1 en 2 be
luisteren. Allereerst komt om 14.00
(Hilv. 1) het Utrechts Stedelijk Or
kest o.l.v. Paul Hupperts de achtste
symfonie van Henk Badings uit
voeren.
Daarna komt om 14.20 over Hil
versum 2 het Radio Filharmonisch
Orkest, dat onder leiding van Ber
nard Haitink een eerste radiouit
voering geeft van het Concert voor
twee fluiten en orkest van Jan
Masséus. Solistische medewerking
verlenen de fluitisten Wim Clemens
en Raymond Delnoye. Het program
ma wordt geopend met Johan Wa
genaars Ouverture De getemde feeks
en besloten met Mendelssahns zon
nige vierde (Italiaanse) symfonie.
Aan een Bel Canto-concert door
het Promenadeorkest o.l.v. Hugo
de Groot, om 20.45 over Hilversum
1, verlenen de vocalisten Jan
Waayer, tenor, en Gé Genemans,
bariton, hun medewerking.
INDONESIË wil zijn Ambonezen, die begin 1951 „tijdelijk" naar
Nederland kwamen, niet terug hebben. De Indonesische rege
ring is bang dat zij van die Ambonezen last zal krijgen. Het
feit dat de rebellen in Noord-Celebes voor het grootste deel
oud-leden van het voormalige K.N.I.L. zijn, heeft haar op die ge
dachte gebracht.
Zij neemt met de Ambonezen liever
geen enkel risico. Na de soevereini
teitsoverdracht hebben de Ambonezen
in het K.N.I.L. de keus gehad uit op
neming in het Indonesische leger, de
mobilisatie in Indonesië of overbren
ging naar Nederland in afwachting
van het ogenblik dat zij naar Ambon
konden terugkeren. Voor hen was
Ambon toen „vijandelijk gebied" (be
zet door het leger van Djakarta) en
daar konden zjj volgens gerechtelijke
uitspraak niet worden gedemobiliseerd.
Djakarta is niet vergeten dat de Am
bonezen, die naar Nederland zijn ge
gaan, destijds niet onmiddellijk en spon
taan voor het nieuwe Indonesië hebben
gekozen. Het is bang dat die Ambone
zen, indien bij hen de oude twijfels
weer zouden bovenkomen, een groot ge
vaar zouden vormen als zij in groten
getale zouden zijn teruggekeerd.
Een kwestie van geld is het niet. De
terugkeer van Ambonezen naar Indone
sië zou Djakarta geen cent kosten. De
Nederlandse regering betaalt de over
tocht en bekostigt na aankomst in In
donesië nog een maand het levens
onderhoud, in welke tijd de gerepatri-
eerden zich kunnen vestigen in d»
streek van hun keuze.
In 1955 en in 1956 is een Indonesische
commissie in Nederland geweest, dip
de repatriëring van Ambonezen, die
daartoe de wens te kennen gaven, heeft
voorbereid. Als gevolg daarvan zijn in
totaal 34 gezinnen, tezamen 178 zielen,
en tien vrijgezellen naar Indonesië te
ruggekeerd. Proefgroepen waren het
eigenlijk nog maar.
In augustus 1957 werd de repatriëring
plotseling stopgezet. De Indonesische
vertegenwoordiging in Den Haag had
uit Djakarta opdracht gekregen geen
visa meer af te geven.
De Nederlandse autoriteiten hadden
intussen de Ambonese gezinnen, die zich
duidelijk voor onvoorwaardelijke terug
keer hadden uitgesproken, op advies
van de Indonesische commissie in een
apart kamp ondergebracht. Zij waren
anders bloot komen te staan aan agitatie
van fanatieke R.M.S.-aanhangei-s, die
ook wel terug zouden willen, maar al
leen nadat de R.M.S. zou zijn erkend.
In dat verzamelkamp, de Golflinks bij
Arnhem, verblijven nu nóg 48 gezinnen
en tien vrijgezellen. Het lijkt welhaast
zeker dat hun wachten vergeefs zal zijn.
In de andere kampen verblijven naar
schatting nog wel vijfhonderd Ambone
zen die terstond en onvoorwaardelijk
terug zouden willen. Zij hebben dat
echter uit voorzorg tot dusver nooit
openlijk uitgesproken en onder de hui
dige verhoudingen zullen zij dat ook
wel niet meer doen.
De gezinnen, die het geluk hebben ge
had vóór de stopzetting van de repa
triëring naar hun land terug te keren,
zijn vlot in de gemeenschap opgenomen.
De commissie van ontvangst, die in
Djakarta was gevormd, heeft goed werk
gedaan. Het grootste deel van de ge-
repatrieerden is naar Ambon terugge
keerd, sommigen hebben een andere
streek gekozen, enkelen zijn in Djakarta
gebleven.
Eén gezin, in Djakarta wonend, heeft
het niet naar zijn zin en beklaagt zich
erover geen enkele hulp te hebben ge
had bij zijn terugkeer en geen gelijke
kansen te hebben. Het is het enige gezin,
dat niet onder auspiciën van de Indone
sische commissie is teruggekeerd. Het
is bovendien een gezin, waarmee ook in
Nederland al veel last werd ondervonden
en dat men opgelucht heeft zien gaan.
De proef met de officiële repatriëring
evenwel is goed geslaagd. Er zou alle
reden zijn geweest haar met kracht
voort te zetten. Maar Djakarta durft
niet. Nederland zal voor niet te over-
ziene tijd met het probleem van de
(twintigduizend) Ambonezen blijven
zitten.
In 1951 kwamen
twaalfduizend Ambone
zen, voormalige leden
van het K.N.I.L., in Ne
derland aan, in afwach
ting van het ogenblik
dat zij zouden kunnen
terugkeren naar Ambon,
wat op dat ogenblik uit
politieke overwegingen
onmogelijk was. In 1950
was op Ambon de repu
bliek der Zuid-Moluk-
ken uitgeroepen en sinds
dien was het eiland door
troepen van Djakarta be
zet.
Thans zijn er ruim
twintigduizend Ambone
zen in ons land. Er zijn
met verscheidene groe
pen van deze Ambone
zen grote moeilijkheden
geweest. Men herinnert
zich die nog wel. Thans
is het zo dat de grootste
moeilijkheden achter de
rug lijken te zijn. Toch
blijft de groep Ambone
zen een groep buitenlan
ders in onze gemeen
schap. Zij blijft een pro
bleem. Een probleem
waarvan de oplossing
minder dan ooit in zicht
is.
kritisch
televisie
televisie
ZONDAG 14 JUNI
HILVERSUM I 402 m
ochtend
Hilversum I, 402 m. KRO: 8.00 Nws;
8.15 Gram; 8.25 Hoogmis; NCRV: 9.30
Nws en waterst; 9.45 Geestelijke liederen;
CONVENT VAN KERKEN: 10.00 Geref
Kerkdienst; NCRV: 11.30 Kamerkoor; 11.45
Alt en orgel.
middag
KRO: 12.15 Apologie; 12.35 Instr octet;
12.55 Gram; 13.00 Nws; 13.05 De hand
aan de ploeg, caus; 13.10 De wadders,
hoorsp; 13.30 Lichte muz; 13.45 Boek-
bespr; 14.00 Utrechts Sted. Ork; 14.25
Pianotrio; 14.55 De vliegende Hollander,
caus; 15.05 Zang en piano; 15.35 Muz
caus; 16.00 Sport; 16.30 Landdag van
Kerkkoordirigenten. IKOR: 17.00 Calvijn-
"herdenkingsdienst.
avond
18.00 Het geladen schip, caus; 18.30 De
Kerk aan 't werk, caus; 18.40 Bijbelvertel
lingen: NCRV: 19.00 Kerkelijks Nws; 19.05
jeugdkoor; 19.30 Het Evangelie van Jo
hannes. caus; KRO: 19.45 Nws; 20.00 Het
naadje van de kous, caus; 20.15 Cabaret;
20 45 Promenade ork en solisten; 21.20 U
bent toch ook van de partij? caus; 21.30
De werkers van het elfde uur. hoorsp;
'22.15 Lichte muz; 22.35 Gram; 22.45
Avondgebed en lit. kal; 23.00 Nws; 23.15
24.00 Philharmonisch ork en soliste.
HILVERSUM II 298 m
ochtend
VARA: 8.00 Nws en postduivenber; 8.18
V h platteland; 8.30 Gevar pro gr; 9.45
Geestelijk leven, caus; 10.00 Lichte muz,
10.30 Boekbespr; 10.40 Cabaret; 11.45
MAANDAG 15 JUNI
middag
AVRO: 12.00 Harmonie-ork; 12.30 Sport-
sDiegel; 12.35 Orgelspel; 13.00 Nws; 13.07
De toestand in de wereld; 13.17Meded of
bram: 13.20 Gevar progr v d sold, 14.00
Boekbespr; 14.20 Radio Filh ork en sol:
15.20 Weerzien van het verre Oosten, caus
15 35 Kinderkoor; 16.00 Dansmuz; 16.30
SPortrevue.onVARA: ^17.00 Gram met
•tiourn.
HILVERSUM I 402 m
ochtend
NCRV: 7.00 Nws; 7.13 Gram; 7.50 Een
woord voor de dag; 8.00 Nws; 8.15 Sport-
uitsl; 8.25 Gewijde muz; 9.00 V.d. zieken;
9.30 Gram; 9.35 Waterst; 9.40 V.d. vrouw;
10.15 Theologische etherleergang; 11.00
Gram; 11.20 Voordr; 11.40 Gram; 11.55
Lichte muz.
middag
12.25 Voor boer en tuinder; 12.30 Land
en tuinfo,meded; 12.33 Amus. muz; 12.53
Gram; 13.00 Nws; 13.15 Lichte muz;
13.40 Gram; 14.05 Schoolradio; 14.30
Gram; 16.00 Bijbellezing; 16.30 Piano-kwin
tet; 17.00 V.d. kleuters; 17.15 V.d. jeugd;
17.30 Gram; 17.40 Beursber; 17.45 Rege-
ringsuitz.: Rijksdelen Overzee: Oude sym
bolen en nieuwe normen in Nederl. Nieuw-
Guinea door dr. F. C. Kamma.
avond
18.00 Orgelspel; 18.30 Frrese uitz; 18.45
Jazz-muz; 19.00 Nws en weerber; 19.10
Orgelconc; 19.30 Radiokrant; 19.55 Gram;
20.30 De vlucht, hoorsp; 21.45 Gram;
22.00 Volk en Staat, caus; 22.15 Bariton,
viola da gamba m cello; 22.45 Avond-
overdenking; 23.00 Nws. en SOS-ber;
23.15—24.00 Gram.
HILVERSUM II 298 m
ochtend
VARA: 7.00 Nws; 7.10 Gym; 7.20 Gram;
8.00 Nws; 8.15 Gram; 9.05 Gym v.d.
vrouw; 9.15 Gram. VPRO: 10.00 Morgen
wijding. VARA: 10.20 Gram; 10.40 Voor
dracht; 11.00 Prom.ork. en solist; 11.40
Gram.
middag
pomm: 17 30 V d
7 sportuitsl en sportjo
avond
VPRO: 18.30 Kerkd. IKOR: 19.00 Kinder
J- i iQ rip r>nen deur, caus. A vit li
20.05 Lichte muz; 20.50 Hu-
moreoke voordrachten: 21.20 Accord spel;
21 33 Stemmingsbeeld; 21.50 Lichte muz,
.n 22.20 Act; 22.35 Pianoimprovisaties, -jj.uv
t Nws; 23.15—24.00 Gram.
Televisie: KRO: 9.45 Hoogmis, Na slto^p.
gesprek; NRCV: 20.00 Tobias en de En-
gel. toneelstuk; 21.35 Dagsluiting,
4 Pauze. Gez progr. van AVRO, KRO,
VARA en VPRO: 22.00 Sportact.
12.00 Lichte muz; 12.30 Land- en tuinb.
meded; 12.33 V. h. platteland; 12.38 Pia
noduo; 13.00 Nws; 13.15 V.d. middenstand;
13.20 Hammondorgel en zang; 13.45 Oog
voor de toekomst, caus; 14.00 Radio Filh.
sextet; 14.35 Misdaad per brief, hoorsp;
15.45 Orgelspel; 16.00 Zestig minuten voor
boven de zestig; 17.00 Volk muz; 17.15
Vacantietips; 17.50 Mil. comm.
avond
18.00 Nws. en comm; 18.20 Dansmuz;
18.50 Openb. Kunstbezt; 19.10 Pari. overz;
19.15 Regeringsultz.De B.B. van binnen
en van buiten, mr. L. Tielenius Kruyt-
hoff, directeur van de Stichting bevorde
ring bescherming bevolking, vraagt de
aandacht van de Nederlandse noodwacht
19.30 Amus. muz; 20.00 Nws; 20.05 Orkest-
conc; 20.30 In de veiling, klankb; 21.00
Radio Filh. ork. en soliste (In de pauze:
Voordr.) 23.00 Nws; 23.15 Dansmuz; 23.35
—24.00 Gram.
Generaal-majoor E. E. Holle, C0I5"
mandant van de derde divisie, wordt
r!p 1 juli plaatsvervangend legerkorps
commandant.
middag
NCRV: 17.00-17.30 V d kinderen.
vrouw ora wie het draait en met soepele en
dan weer uiterst strakke bewegingen werve
len Hans van Manen en Martin Schepers
om haar heen.
Albert Mol kijkt onafgebroken en
scherp toe en ieder moment verschijnt
er een glimlach op zijn smal gezicht die
oprechte bewondering uitdrukt. Bewon
dering voor deze keihard werkende jon
gelui voor wie in ons land eigenlijk geen
toekomst is.
TS HET NIET afschuwelijk dat een
meisje als Ingrid op een houtje moet
bijten en dat Hans en Martin nog dit
jaar naar Parijs en Amerika vertrek
ken," mompelt hij verbeten. Maar voor
vanavond heeft Albert Mol zijn zin. Vijf
jonge artiesten stelt hij aan de kijkers
voor in een programma dat van hen al
lemaal is.
„En vergeet de zesde niet,"
raadt Albert ons bij het vertrek
aan, „want als je de dansen dan
niet mooi vindt doe je ogen dan
vanavond gerust dicht en luister
naar de beeldschone muziek van
Enrico Neckheim.
A LS een derderangs komiek
55II maar even zijn geziekt op
de televisie laat zien of
het eerste het beste dansmeisje
maakt haar tv-debuut, dan heeft
iedereen de mond vol van hun
grote nervositeit, moeheid, lieve
vrouw of komieke kindertjes,
maar een grandioze rol van Ida
Wasserman wordt afgedaan met
een paar woorden. En als één van
onze meestbelovende jonge cho
reografen, Hans van Manen, twee
balletten speciaal voor de televisie
componeert en daarmee een
prestatie van internationaal ni
veau levert lees je één regel in
de krant: En de avond werd be
sloten met een fraai ballet.
DE man die dit niet zonder sar
casme zegt is Albert Mol:
choreograaf, regisseur, mimespeler,
parodist, acteur en danser. En mis
schien omdat hij vanavond zelf op
de televisie verschijnt nog wel
met zijn eerste grote tv-produktie
van veertig minuten laat hij er
meteen op volgen:
„De mensen begrijppen niet dat
de televisiestudio voor ons een ge
woon theater is geworden waar je
naartoe gaat om te werken, geld te
verdienen en waar je spel de ene
avond beter lukt dan de andere.
Maar de ellende bij televisie is dat
„goed" altijd tot „jantastisch" of
„fenomenaal" wordt gebombar
deerd, en heb je een minder geluk
kige dag dan kun je voorgoed je
bullen wel pakken."
Langs het terrasje waar w* met Al-
bert Mol zitten te praten tussen twee
repetities voor vanavond in schuifelt de
menigte van alle dag voorbij. Een
KLM-piloot maakt zich eruit los en komt
op ons toe: „Dat is ook krankzinnig!
Een paar uur geleden zag ik je nog op
het bioscoopjournaal in Romeflitsen
van het Filmfestival in Cannes!"
Voordat Albert antwoord kan geven is
de piloot hoofdschuddend verder gelo
pen. De film heeft hem bij het grote
publiek bekend gemaakt maar weinigen
weten dat achter het schutterige diri-
gentje in Fanfare een artiest schuilt
wiens kunstenaarschap na de oorlog in
heel Europa en Amerika de volledige
erkenning heeft gekregen waar het recht
op heeft.
Een kleine vijf en twintig jaar staat
hij op de planken en die planken liggen
genoeg verspreid over de wereld om te
kunnen zeggen, dat Mol één van de
zeer weinige Nederlanders is wiens cho
reografische en regisseursgaven beter
bekend zijn in het buitenland dan hier.
NA ZIJN dansopleiding in Parijs bij
de legendarische madame Preobra-
zenska (die is nu negentig en geeft nog
lessen!) werd hij in 1947 aangetrokken
door het Zweedse danstheater als eerste
karakterdanser. Drie jaar van tournees
door heel Europa volgden en in de plaat
sen waar hij kwam werden blijvende
kontakten gelegd.
Duitsland, Zwitserland en Frankrijk
hadden grote bewondering voor zijn uit
gesproken regisseurskwaliteiten. In
Stuttgart regisseerde hij de tweede acte
van de TV-film ,,Oh mein Papa" waarin
Karl Schönbock schitterde, daarna Mei-
ne Schwester und Ich, met Johan Hees
ters in de hoofdrol. Ook enkele bekende
Duitse cabaretgezelschappen lieten zich
door hem adviseren.
In Ziirich was het de directie van het
beroemde Schauspielhaus dat Mol enga
geerde voor grote produkties als Das
Schloss van Kafka en As you like it.
Vorig jaar werd hem de regie aangebo
den van de Walpurgisnacht maar Fanfa
re was de kink in de kabel. En in
Straatsburg voerde hij de regie en de
choreografie van Offenbachs La vie pa-
risienne.
DAT WAS NATUURLIJK niet aan de
lopende band," merkt Mol droog op,
„want zulke produkties nemen je hele
maal in beslag en daarom was het al
tijd een welkome afleiding om in ons
land weer heel andere dingen te doen:
cabaret bij Kan en Sonneveld, de musi
cals van de Haagse Comedie en Rotter,
dams Toneel., dit seizoen ga ik samen
met Jan Teulings de regie doen van Ir
ma la Douce in Rotterdam.
„We moeten opschieten, Albert," zegt
tv-regisseur Jef de Groot die van de an
dere kant van het Leidseplein komt
waarschuwen dat het weer tijd om te
repeteren is.
„Kom maar mee, dan kun je zien wat
Hans van Manen waard is als compo
nist van de moderne dans."
EEN paar minuten later staan we in een
grote lichte oefenzaal voor balletdansen
in de Stadsschouwburg. Langs de hele
lange wand is een spiegel aangebracht waar
in het drietal dat in een afmattend tempo
een blues instudeert iedere beweging kri
tisch gadeslaat. Ingrid Valerius is de jonge
Albert Mol met vflf leden van de groep, die vanavond het Divertissement
voor zes zullen uitvoeren en pianist Enrico Neckheim en regisseur Jef de Groot.
Van boven naar beneden: Jef de Groot, Enrico Neckheim, Carla Lipp, Martin
Scheepers, Ingrid Valerius, Hans van Maanen, Sant Heyermans en Albert Mol.
IÉ lib#5
West-Berlijn eiste gisteravond weer
eens de aandacht voor zich op. Ditmaal
echter niet voor verontrustende politieke
zaken, doch voor een spectaculaire ijs-
revue, waarin waarlijk grote kunstenaars
op de schaats ons lieten genieten van
hun wonderbaarlijke prestaties.
Vooral voor de „oudere" kijkers was
het een prettig weerzien met enige feno
menen die vroeger ai eens op het scherm
waren verschenen.
Een boeiend schouwspel, dat de kijker
een uur lang de ene verrassing na de
andere voorschotelde. In het bijzonder
de moderne dans op de schaats zal op een
ieder zeker een fascinerende indruk heb
ben gemaakt.
Gert Stemphert
ZONDAG. Een H. Mis opent om
9.45 's morgens het televisieprogram
ma van vandaag. Daarna verdwijnt
Lopik uit de ether om 's avonds om
8 uur terug te komen met het televisie
spel Tobias en de engel onder regie
van Peter Koen. Om 10 uur Sport in
beeld.
De Vlaamse t.v. geeft van 20.15 tot
21.55 twee muzikale showprogram
ma's. Vervolgens een recital voor
twee celli en flitsen van de bokswed
strijd tussen Graziano en Janiro uit
1950.
Voetballiefhebbers kijken zondag
middag om 3 uur vast en zeker naar
de Duitse televisie voor de voetbal
wedstrijd om het kampioenschap der
amateurs. Om 1 uur, tevoren dus, re
portages van diverse voetbalwedstrij
den. Om 4.40: Kunstturnen tussen
Duitsland en Zwitserland. Om 20.05
een Non-Stop artistenparade, om 21
uur Vrouwen in na-oorlogse Duitse
films, om 21.40: De hartaanval, een
medisch praatje over een veel ge
vreesde ziekte.
Albert Mol op het filmfestival te Cannes in gesprek met de Japanse actrice
Hildeo Takamatu, de hoofdrolspeelster in Le heron blanc, en de Japanse
fiimproducente madame Tawakita.
Lia Maasland, de 21-jarige (enige)
dochter van ,,tangokeizer" Malando
trad vrijdagmiddag in het huwelijk
met de slagwerker van haar vaders
orkest, de 23-jarige musicus Evert
Overweg.
Het was een sprookjesachtig huwe
lijk, waarbij de halve radiowereld op
de been waê. Binnen en buiten de mu
ren van het Hilversumse gemeente
huis klonken de bekende klanken van
het Bruidskoor op tangotempo.
Een zestigtal kleuters van de Zalt-
bommelse kleuterschool De gonzende
korf, waar Lia Maasland als „juf"
heeft gewerkt, kwam dit zonnige ra
diohuwelijk opfleuren met bloemen-
hoepels en zang. Het jonge echtpaar
Overweg (Evert Overweg is Hilver-
sums jongste slagwerker) vertrok te
gen de avond voor een huwelijksreis
naar Valkenburg.
ZATERDAG. Uit Hotel Bouwes
aan de Zandvoortse boulevard kcxmt
vanavond een internationaal variété
(21.30). U ziet o.a. het Engelse komie
kenduo Nesbitt, en het zingende Duitse
bakvis-sterretje Conny.
De avond opent met een luchtig
programma van Albert Mol: Diver
tissement voor zes (20.20).
De Vlaamse t.v. geeft om 21.00
weer Highway Patrol, en neemt ver
der de bovengenoemde Nederlandse
programma's over.
België Frans: Mister Box-Office
(20.30), en In de school der vedetten,
(21.35).
Advertentie
4
