GEVECHT
TEGEN
FOUTEN
POLAROID
Klooster te Eikerzee was
verboden voor mannen
Vijf gymnastieklokalen meer
nodig in Middelburg
BAAYENS
Aannemer Geuze voert in 's-Gravenpolder:
Christelijke Sportunie houdt
nationale sportconferentie
van mensen en
planten
Pag. 7
Fundamenten
nu opgegraven
Zusters
Ellemeet teleurgesteld
over ontwerp
Nieuwe voorzitter
Geref. Mannenibond
(Vrijgemaakt)
Oriënteringscursus
maatschappelijk werk
Op 17 oktober in
Amsterdam
19^
De speciaalzaak voor uw Bril
Meer pootaardappelen
ter keuring
Openbare les aan
ambachtsschool
Lichamelijke oefening
minder dan omvoMbende
Geen eigen
ziekenhuispredikant
Korfbalprognose
voor zaterdag
School J. Middelburg
moet dringend
worden verbeterd
Westkapelle houdt van
schoon strand
Met klei
ZONNEFILTER KAPT REFLECTIES
pust voor kostbare ogen
Beeldenstorm
Zaterdag 30 mei 1959
ZEEUWSCH DAGBLAD
Van een onzer verslaggevers
ELKERZEE. Op een van
Schouwens hoogste punten, ach
ter de boerderij van de heer W.
J. de Vrieze te Eikerzee hebben
moderne draglinemachines een
stukje historie aan de vergetel
heid ontrukt. Tijdens graafwerk
zaamheden zijn daar fundamenten
blootgelegd, welke toebehoord
hebben aan het Middeleeuwse
klooster „Bethlehem", waar zus
ters van de Cisterciënzer orde
hebben gewoond tot aan het eind
van de 16e eeuw het klooster in
verval geraakte en verwoest
werd.
Klooster Bethlehem" heet ook de
boerderij van de heer Vrieze, die op
ongeveer dezelfde plek is opgebouwd.
In de oudste schuur, die decimeters dik
ke muren heeft zijn nog de (dichtge
metselde) bogen te zien. die doen ver
moeden dat dit de kloosterkapel is ge
weest. Van de rest van het klooster zijn
slechts de fundamenten overgebleven.
In de oorlogsjaren, toen landbouwer
Vrieze een schuilkelder wilde bouwen,
stiet hij met zijn schop op een sténen
laag, die bij nader onderzoek een soort
kelder bleek te zijn. De heer P. van
Beveren, de archivaris van Zierikzee.
is van mening dat de noordelijke muui
van de grote landbouwschuur tot het
klooster heeft behoord, en waarschijn
lijk de zuidmuur van ..Bethlehem" is
geweest. Zekerheid hieromtrent is er
echter niet.
Van de historie van ..Bethlehem" is
aipsMnaaz ap ippui ism. "PU92l9Cl giinam
Volksafmanak (1840), dat het Cisterciën
zerklooster omstreeks het jaar 1200
moet zijn gesticht. Het was een vrou
wenklooster, gebouwd op een der hoog
ste punten van het eiland. Dat bleek
wel bij overstromingen als de Sint-Fe-
lixvloed (1530) en de Allerheiligen
vloed (1570), toen het klooster niet door
het water werd gedeerd. Trouwens ook
bij de februariramp van 1953 ondervon
den de bewoners van de boerderij op
deze plaats vrijwel geen hinder van het
water.
Een order van graaf Willem III in
het begin van de veertiende eeuw doet
vermoeden, dat de kloosterzusters de
eenzaamheid van het celibaat niet al
tijd bijzonder op prijs hebben gesteld.
In die order namelijk werd de Cister
ciënzer zusters met klem op het hart
gedrukt zich niet met mannen in te la
ten, terwijl van de zijde der regenten
de mannen werd bevolen de zusters met
rust te laten. Bijzonderheden omtrent de
juiste redenen van deze mogelijke te
rechtwijzingen houden de geschied
schrijvers echter verborgen. Insiders
vermoeden echter dat .Bethlehem"
een soort verzamelplaats is geweest
voor de minder brave zustertjes, die uit
andere klooster waren weggestuurd.
Het klooster, dat aan een Belgische
Abc'ij (te Brugge) onderworpen moet
zijn geweest, geraakte in het eind van
de 16de eeuw in verval en werd afge
broken, waarna er de boerenhofstede
werd gebouwd.
Sindsdien zijn de nonnetjes uit Eiker
zee verdwenen en behoefden de Schouw-
se mannen zich niet langer verre te
houden van het vrouwvolk" dat hun we
gen kruiste.
Het vijfjarige zoontje Peter van
landbouwer De Vrieze op onderzoek
tussen de fundamenten. Op de ach
tergrond de schuur, die vermoedelijk
vroeger de kloosterkapel is geweest.
Advertentie
Eigen nieuwsdienst
ELLEMEET De gemeenteraad van
Ehemeet heeft er tijdens de raadsver
gadering zijn teleurstelling over uitge
sproken. dat in de definitieve tekst van
het ontwerp van wet voor de gemeente
lijke herindeling vrijwel niets is veran
derd. De raad vraagt zich af, waarom
men eigenlijk de moeite heeft genomen
dit bestuurlijk college te horen, wanneer
toch geen rekening wordt gehouden met
de redelijke wensen de inwoners.
Het voorstel van b. en w. geen school-
melkvoorziening in te voeren voor Elle
meet kon de goedkeuring van de raad
wegdragen. Voor een kleine school geeft
dit te veel rompslomp en daarnaast was
men niet ovetuigd van het nut van deze
voorziening voor Ellemeet.
De muziekvereniging Kunst na Kracht
zal een subsidie van f 400,krijgen. Dit
is f 100,— minder dan het vorige jaar.
Mien heeft echter hoop dat het verschil
door donaties kan worden goedgemaakt.
Voor de aanschaf van instrumenten wordt
naar een oplossing gezocht.
Aan de vereniging van burgemeesters
en secretaressen werd een een subsidie
van twee cent per inwoner toegekend ter
dekking van de hogere kosten van de ge
beeldhouwde bank te Amsterdam' negen
cent per inwoner. De wethoudersbezoldi
ging werd verhoogd.
's-GRAVENHAGE. Te Haarlem
is de bondsdag gehouden van de Ge
reformeerde Mannenbond (Vrijge
maakt). In de huishoudelijke vergade
ring, die aan de toogdag voorafging,
werd in felle bewoordingen kritiek ge
uit op de bondsvoorzitter, ds. R. H
Bremmer te Enschede, wiens artike
len in de pers en wiens optreden, sa
men met predikanten van de gerefor
meerde kerken, waarin duidelijke ver
zoening jegens deze kerken naar voren
trad, bij velen geen instemming vond.
De voorzitter, die aan de beurt van
aftreden was, verkreeg van de 107 afge
vaardigd e verenigingen slechts 36 stem
men, tegen 34 op ds. W. G. de Vries te
Leiden. De rest der stemmen was ver
snipperd. Op verzoek van ds. Bremmer,
die de uitslag niet duidelijk vond. werd
een nieuwe stemming gehouden. Nu ver
kreeg ds. Bremmer 25 en ds. De Vries
55 stemmen, waarmee de aftredende
voorzitter was weggestemd.
Ds. Bremmer hield een referaat over
,,Op de grens van twee werelden" ge
wijd aan de reformator Calvijn. Hij
deelde aan het ëind van zijn referaat
mee, dat hij van gevoelen was, dat men
berei-d moet zijn tot samenspreken met
de Gereformeerde Kerken en een streep
dient te zetten onder het verleden. Voorts
verklaarde hij dat hij de -hamer neerleg
de, en met ds. F. A. den Boeft te Help
man, die zich niet meer herkiesbaar had
gesteld, van mening was dat een goede
samenwerking in het bondsbestuur niet
meer mogelijk is. Daarop verliet ds.
Bremmer de vergadering.
De heer J. H. Bedeker te Amsterdam
deelde mede.dat het bondsbestuur alle
klachten die tegen het optreden van ds.
Bremmer waren ingekomen had onder
zocht. Hij keerde zich met kracht tegen
de beschuldigingen uit de vergadering
over ontrouw en sabotage van de zijde
van ds. Bremmer.
In de middagvergadering heeft ds. De
Vries van Leiden gerefereerd over Cal-
vijns oecumenische betekenis, waarna
ds. A. Bos van Haarlem een slotwoord
sprak.
GOES. In het Medisch Centrum
werd de tiende en laatste les gegeven
van de oriënteringscursus in maatschap
pelijk werk, die door de Provinciale
Zeeuwse Vereniging tot Bestrijding der
Tuberculose voor districts- en wijkver
pleegsters was georganiseerd.
De volgende onderwerpen werden ach
ter een volgeijs behandeld:
Het maatschappelijk gezin door drs.
J. Haverda te Utrecht. De kinderbe
scherming door mr. J. Zwartendijk te
Middelburg, De alcoholist door de heer
R. Visser, directeur van het Zeeuwse
consultatiebureau voor alcoholisme te
Middelburg. Criminaliteit en reclasse
ring door mr. J. L. Andrea te Middel
burg, De algemene maatschappelijke
werkster en de wijkverpleegster aan de
hand van een of meer praktijk-gevallen
door mej. C. Kloosterman te Middelburg,
Adoptie door mr. J. Zwartendijk te Mid
delburg. De sociologische kaart van Zee
land, door de heer J. Rienks socioloog
verbonden aan de Stichting Zeeland voor
maatschappelijk en cultureel werk, Sexu-
ele voorlichting door dr. C. C. Sluyter
te Vlissingen, film .,De Parapluie", met
toelichting en inleiding over Pro Juven-
tute door dr. K. Pels te Utrecht. Gees
telijke gezondheid van de maatschappe
lijke mens, door drs. E. de Waal te
Amsterdam.
De heer A. de Lange dankte aan het
slot van de cursus in het bijzonder zus
ter A. F. G. Hulman te Utrecht en mej.
W. J. N. Westera te Middelburg voor de
uitstekende leiding, die zij aan deze cur
sus hebben gegeven.
Namens de cursisten dankte zuster C.
Luteijn te Wilhelminadorp eveneens de
leidsters maar ook het bestuur dat deze
cursus had georganiseerd.
Jeugddienst in Goes
GOES Op zondag 31 mei a.s- om
f uur wordt in de Grote Kerk te Goes
ten jeugddienst gehouden, waarin ds.
C. Metselaar zal spreken over het on
derwerp: ,,Van je vrienden moet je
H maar hebben."
Van onze sportredactie
MIDDELBURG Het belang
rijkste evenement in de Neder
landse Christelijke Sport Unie
wordt ongetwijfeld dit jaar de na
tionale sportconferentie, die op
zaterdag 17 oktober a.s. in zaal
Marcanti te Amsterdam zal wor
den geho'uden. Het doel van deza
conferentie is in de eerste plaats
in groot verband van gedachten
te wisselen over de problemen
rondom de Christelijke sportbe
oefening.
Het bestuur van de NCSU heeft hier
toe een verzoek gericht tot enkele aca
demici, die geacht worden terzake kun-
a'ig te zijn. Prof. dr. P. A. van Stem.p-
voort uit Groningen en prof. ir. H. v.
Riessen uit Delft hebben zich bereid
verklaard als referent op te treden.
Prof. Van Stempvoort zal 's morgens
spreken over principe en etiek van de
Advertentie
(Van onze landbouwmedewerker)
GOES De aangifte voor de keuring
van pootaardappelen heeft in verschillen
de delen van ons land een aanzienlijke
uitbreiding ondergaan. Het totaal areaal
is gestegen van 25.599 ha. in 1958 tot
31.683 ha. in 1959.
In Zeeland werden in 1958 ongeveer
970 ha. pootaardappelen voor de keuring
aangegeven, tegen 1360 ha. in 1959. Een
belangrijke stijging dus, welke overigens
nog groter is in de Noordoostpolder en
Flevoland, waar het areaal is uitgebreid
van 3218 ha. in 1958 tot 4814 ha. in 1959.
In Friesland en Noordholland werd resp
met 1000 ha. en 800 ha. uitgebreid.
Onder leiding van mevrouw Holthuis-
v. d. Broek vergaderde de afdeling VLIS
SINGEN van de N.C.V.B. De dames had
den met mevrouw Heystek-Tissing een
vraaggesprek over haar reis en beleve-
I nissen in Canada en Amerika.
sport, prof. Van Riessen 's middags
o-ver de plaats van de Christelijke sport
organisaties temidden van andere jeugd
organisaties. Prof. mr. I. A. Diepenhorst
uit Amsterdam zal als conferentieleider
fungeren. De bijeenkomst vangt aan
om half elf. Tussen de bedrijven door
zal een groep dames o.l.v. mej. I. T.
Lems een stukje ritmiek laten zien en
ook de heer R. M. Bloem zal m,et een
uitgelezen groepje NCGV-ers optreden.
Burgem eestersvrouw
gewond bij val van fiets
HAAMSTEDE. De vierjarige Joke
Smit liep gistermiddag het rijwielpad
op, juist op het moment, dat mevrouw
Röell. de echtgenote van de burge
meester. op de fiets passeerde. Het
kind botste tegen de fiets en mevrouw
Röell smakte tegen de grond.
Enkele voorbijgangers droegen haar
naar binnen. Dokter Stenger werd ge
waarschuwd, die overbrenging naar het
ziekenhuis in Zierikzee noodzakelijk acht
te. Daar werd een bekkenbreuk gecon
stateerd. Joke mankeerde niets.
Nog geen nieuw gebouw
MIDDELBURG. Woensdagmiddag en
donderdagmiddag werd in de Ambachts
school te Middelburg een eindles gegeven.
Woensdagmiddag was dit voor speciale
genodigden, waaronder de burgemeester,
mr. Joh. de Widt en personen uit het
bedrijfsleven, donderdagmiddag was dit
voor het publiek. De directeur van de
school, de heer J. Huisman, zette uiteen,
waarvoor deze eindlessen worden gehou
den. Behalve om de band met de ouders
te verstevigen, hoopt men op deze wijze
ook het bedrijfsleven, dat groot belang
heeft bij de school, meer in 1 contact te
brengen met de ambachtsschool.
Desgevraagd verklaarde de heer Huis
man, dat de eerste jaren nog geen kans
op een nieuwe school is, hoewel het hui
dige gebouw is afgekeurd. Men hoopt
echter wel binnen zes tot acht jaar een
nieuw pand te kunnen betrekken. Optie
is aangevraagd op een terrein in de
stromen wijk.
De resultaten over 1958, zo blijkt uit
het jaarverslag van de school, waren
zeer goed. Aan 147 leerlingen kon een
diploma worden uitgereikt. In het ge
bouw is men met verbouwing begonnen.
De smederij en het meetkunde-lokaal
ondergaan wijzigingen.
Zomeravondvoetbal-
wedstrijd
TERNEUZEN De in de zomeravond
gespeelde wedstrijd lussen Scheepswerf-
De Hoop gaf een gelijk spel 3—3.
0 Vijftien van de zestien leerlingen van
de diaconieschool te AAGTEKERKE
slaagden voor het verkeersexamen.
MIDDELBURG. De toestand
van de gymnastieklokalen in Middel
burg is zeer onbevredigend. Van de
drie gemeente-lokalen (Nieuwe Ha
ven, Verwerijstraat en Veerse Bol
werk) is dat aan de Nieuwe Haven
nog het beste, hoewel ook dit lokaal
niet aan redelijk te stellen eisen
voldoet. De andere twee lokalen zijn
echter beslist onvoldoende. Het totaal
Stroschelf in de brand
OOSTERLAND Woensdagmiddag
ongeveer drie uur werd de plaatselijke
vrijwillige brandweer gealarmeerd, om
dat er brand was uitgebroken in een
stroschelf op de hofstede bewoond door
de landbouwer K. Hendrikse onder
Viane. De oorzaak moet waarschijnlijk
worden gezocht in het spelen met lu
cifers door kinderen. Tengevolge van
nogal straffe wind greep het vuur snel
om zich heen, doch de motorspuit wist
er wel raad mee, en had de brand
spoedig bedwongen.
VLISSINGEN. Omdat het zieken
huis „Bethesda" een interkerkelijk ka
rakter draagt en omdat er geen geld
aanwezig is heeft het bestuur besloten
geen eigen geestelijke verzorger aan te
stellen. Wel is een telefoonaansluiting
met de Johanneskerk en de gerefor
meerde kerk tot stand gebracht. Dit
werd medegedeeld tijdens de gister
avond gehoud 'edenvergadering van
de vereniging stichting en instand
houding van een chr. ziekenhuis ,Bo-
thesda' te Vlissingen".
De voorzitter, de heer J. Moll vertel
de verder, dat waarschijnlijk deze zo
mer een goede opbergplaats gereed zal
komen. Ook zijn er besprekingen ge
voerd over de modernisering van het
ziekenhuis.
In zijn jaarverslag deelde de secre
taris, de heer W. J. Berg mede, dat in
1958 2804 patiënten verpleegd zijn, van
wie 1604 uit Vlissingen. In totaal zijn
1091 operaties verricht. Dr. H. Krediet
kwam het .specialistenkorps versterken.
Om het de kleine patiëntjes zo aan
genaam mogelijk te maken werd een
pick-up aangeschaft, waarmee iedere
week een kinderuurtje wordt verzorgd.
De penningmeester kon voor het eerst
een sluitende rekening presenteren.
In de plaats van de heer J. Jasperse
werd in het bestuur gekozen de heer A.
Leynse, herkozen werden de heren J.
de Voogd en B. C. Sorgedrager.
Namens het comité „Vrienden van Be-
thesda" verklaarde de heer L. Jozias-
se, dat door giften een voordelig saldo
was ontstaan van 206.15-
Na de pauze hield dr. H. H. Merke-
lijn een interessante causerie over de
ervaring in de praktijk van een vrou
wenarts.
In de eerste klasse gaat Tjoba 1 een
lastige uitwedstrijd tegemoet tegen Elto
1, dat tot op heden nog ongeslagen is.
Toch menen wij dat ze zaterdag de eerste
nederlaag zullen incasseren. Van de ove
rige wedstrijden in de eerste klasse zijn
de uitslagen moeilijk te voorspellen om
dat hier weinig krachtsverschil aanwezig
is. Zowel in klasse 2a als in 2b gaan de
nummers één en twee van de ranglijst
de strijd met elkaar aanbinden. O.i. zijn
de thuisclubs hierbij favoriet. Onze ver
wachtingen:
1. Animo 1Vios 1 (3); Elto 1Tjoba
(2); Zuid. 1—Swift 2 (2). 2a. Elto 2—Öndo
(1); Bi. wit 1Swift 3 (1). 2b. Luctor 1-
Volharding (1); Vios 2De Poel (1); Vi
tesseZeelandia 1 (3). 3a. Vedo 2BKC
(2); StormvogelsZuidzande (1). 3b. Kats
Olympia 2 (1); Dos '55—VZOD 2 (1);
VZOD 1—Vopo (2). 3c. WKV—Scampolo 2
(3); BI. wit- 2Tjobas 3 (2).
Adspiranten: A: Swift bAnimo a; B
StormvogelsSwift vlug; Noad aAnimo
c; C: VitesseZeelandia; Luctor bElto
a; D: Top aZuidwesters b; Dos '55
Swift kwiek; E: Swift vlotNoad b; Ondo
bAtlas b; F: ViosDe Poel; Luctor c
-Volharding.
Van een onzer verslaggevers
MIDDELBURG. De huidige toe
stand van school J aan de Nederstraat
is onbevredigend, delen B. en W. de
raad mee in hun onderwijsnota. Op de
begroting van dit jaar werd reeds een
post uitgetrokken voor inwendig schilder
werk. maar nog meer voorzieningen zijn
nodig. B. en W. achten belangrijke ver
beteringen verantwoord; daardoor zal in
de eerste tien jaren nieuwbouw niet
noodzakelijk zijn.
Wel moet er naar worden gestreefd
o.m. bij ontruiming van de thans tijde
lijk bezette lokalen voor de gerefor
meerde ULO-school aan de Noordzijde,
deze lokalen af te breken, evenals die
van de voormalige ULO-school voor jon
gens met het daarbij gelegen gymnas
tieklokaal, waardoor dan tevens de daar
achter gelegen openbare kleuterschool uit
haar isolement wordt verlost. Ook aan
school C zullen dit jaar enkele verbe
teringen worden aangebracht.
De raad besloot onlangs tot de
bouw van een nieuwe lagere school
in de Stromenwljk. Deze school zal de,
eerste jaren dienst doen als „moeder-
school", waaruit geleidelijk enkele
„dochters" kunnen groeien. De Vere
niging voor gereformeerd onderwijs
krijgt voorlopig drie lokalen.
B. en W. zijn voorts van mening, dat
de kleuterschool aan de Vlasmarkt met
tertijd vervangen zal moeten worden. Bij
het samenstellen van saneringsplannen
voor de binnenstad zal rekening worden
gehouden met een nieuwe openbare kleu
terschool. Daar het schoolgebouw op het
Zanddorp als noodschool moet worden
beschouwd, zal ook hier een andere op
lossing moeten worden gevonden. In
verband met de groei van de wijk 't
Zand zal de bouw van een nieuwe open
bare kleuterschool aldaar spoedig in
overweging dienen te worden genomen.
Enige tijd geleden verleende de raad
medewerking aan de stichting van een
nieuwe Chr. kleuterschool in de Stromen-
wijk. Inmiddels is de urgentieverklaring
voor de bouw van deze school ontvangen.
aantal gymnastieklokalen in Middel
burg is eveneens onvoldoende. Ze
worden gebruikt van 's mogens
vroeg tot 's avonds laat, terwijl het
toch aanbeveling verdient na enige
lessen de lokalen te ventileren. Bo
vendien moeten de leerlingen vaak
een heel eind lopen, waardoor kost
bare lestijd verloren gaat. Het is dan
ook een dringende eis, dat zo spoe
dig mogelijk nieuwe aan alle gezon
de wensen tegemoetkomende gym
nastieklokalen worden bijgebouwd.
Dit delen B. en W. van Middelburg
de raad mee in hun gisteren uitge
komen onderwijsnota.
In voorbereiding is thans de bouw
van een nieuw lokaal aan de Bachten-
steene. Daarnaast zullen evenwel nog
twee lokalen moeten worden bijge
bouwd. Uit een enquête is namelijk ge
bleken, dat momenteel aan de diverse
in Middelburg gevestigde scholen nog
ongeveer 110 uren per week te weinig
onderwijs in. lichamelijke oefening wordt
gegeven bij gebrek aan de nodige ruim
te.
Deze situatie zal zich wijzigen. De
COAK bouwt een nieuw gymnastiek
lokaal, waardoor de uren die de mi
litairen thans doorbrengen in het lo
kaal van ..Kinderzorg" straks vrij
zullen komen. Onderhandelingen wor
den reeds gevoerd om deze uren te
benutten voor de leerlingen van de
huidige ULO-Nieuwe Haven, welke
school tezijnertijd aan de Sportlaan
zal herrijzen. Daardoor komen dan
weer negen uren vrij aan de Nieuwe
Haven.
De Chr. Kweekschool krijgt de be
schikking over een nieuw schoolgebouw
met gymnastieklokaal in de Stromen-
wijk, waardoor 20 uren vrij komen in
het lokaal aan de Herengracht. Het te
bouwen gymnastieklokaal aan de Bach-
tensteene kan nog in zijn geheel wor
den toegewezen. Het is echter zo, dat
ondanks deze vernieuwing en het lokaal
aan de Bachtensteene niet in de ge
hele behoefte is voorzien, zodat nog
minstens één oefenruimte meer zal
moeten worden gebouwd. Getracht
wordt ook de thans bestaande gemeen
telijke gymnastieklokalen door nieuwe
te vervangen.
Dit betekent, dat gerekend met de
vervanging van drie oude lokalen en
de Bachtensteene minstens vijf lo
kalen moeten worden gebouwd. Eén
van deze lokalen zouden B. en W.
graag zien op het terrein tussen de
Rotterdamsekaai en de Breestraat.
Het koor van de kerk in 's-Gra
venpolder staat nu nog in de stei
gers, maar over een jaar zal het
gebouw weer op eigen fundamenten
kunnen staan.
Wedvlucht „De Reisduif"
ST.-PHILIPSLAN.D. De P.V. „De
Reisduif" te St.-Philipsland hield een
wedvlucht van Coblenz met 84 duiven.
De uitslag is: 1. Joh, Reijngoudt, 2. J. C.
Verwijs, 3, 5 en 9. C. Verwijs, 4 en 10.
K. Reijngoudt, 6. G. Hooglander, 7, W.
Neele, 8. J. Bakker. Snelheid eerste duif
1479 m. per min.
WESTKAPELLE. Het bestuur de
V.V.V. besloot in de maanden juni, jul
en augustus het strand schoon te laten
houden door de heer M. Peene, die dit
werk dagelijks zal doen.
Ook zullen weer enkele banken worder:
geplaatst. Met de voetbalclub „De Noor
mannen" zal contact opgenomen wor
den, om enkele vriendschappelijke wed
strijden tegen de badgasten te spelen.
Nu 'het strand van de Joosterweg t.m
de grens Zoutelande door de V.V.V
Westkapelle in beheer is, zal een begir
worden gemaakt met het schoonmaker,
van dat strand.
Van een onzer verslaggevers
's-GRAVENPOLDER. „Ik
heb nog nooit een kerk onder han
den gehad, waaraan zoveel verknoeid
was als aan deze" zegt aannemer
uitvoerder D. Geuze, die de leiding
heeft bij de restauratie van de Her
vormde kerk in 's-Gravenpolder.
Aannemer Geuze kan vergelijken,
want de kerk van 's-Gravenpolder is
nu niet direct het eerste oude ge-
houw, dat onder zijn leiding wordt
opgeknapt.
De inwoners van 's-Gravenpolder hoe
ven zich deze uitspraak niet aan te trek
ken ze is ook niet als verwijt bedoeld.
Maar wel staat de heer Geuze verbaasd,
als hij ziet hoe onoordeelkundig het voor
geslacht te werk is gegaan.
Zo omstreeks het jaar 1700 werd er
aan de kerk een stuk gebouwd, vermoe
delijk omdat de ambachtsheren in de
kerk moesten worden begraven en de
kerk vol was. Dat stuk kerk is er plomp
verloren tegenaan gebouwd. Of het nu
paste, of het nu uitkwam met het dak.
och, dat was kennelijk niet van zo'n
groot belang.
Toen het koor van de kerk te klein
bleek honderden jaren geleden
werd een nieuw gebouwd. Maar de bou
wers rekenden er niet mee, dat de grond
Tiveer werklieden halen wortels
uit het puin, die door de muur
gegroeid zijn.
die het kleine koor reeds had gedragen,
reeds was ingeklonken, terwijl de aarde
die voor het eerst een stuk kerk moest
torsen, nog los was. Het gevolg laat zich
raden; verzakking en scheuren.
Het plafond om dit onvakkundig
klinkende woord nu maar eens te ge
bruiken van het middenschip, dat met
zijn spitse boogvorm een typisch voor
beeld van Gotische stijl was, heeft men
door planken aan het oog onttrokken en
een platte zoldering daarvoor in de
plaats gesteld.
De ramen, die heb-ben het moeten
ontgelden. Er is aan gehakt en gemet
seld, al naar men licht wilde hebben.
Vierkante gaten zijn het gevolg. Maar
de kenner van bouwstijlen en bouwwer
ken laat zich niet misleiden. Zijn oog
ontdekt dan hier, dan daar een aanwij
zing, waaruit hij leert, hoe de bouwheer
het heeft bedoeld.
Bij de restauratie die thans wordt
uitgevoerd, is de toren van de kerk niet
betrokken. Maar dat neemt niet weg,
dat ook met dit gedeelte van het kerkge
bouw iets mis is. In de negentiende eeuw
is op het stompje van vroeger datum
Advertentie
verder gebouwd, maar zonder dat men
naar de fundamenten heeft gekeken. Ge
volg: een toren, waarvan men nog
slechts kan hopen dat hij nog even wacht
met omvallen.
Niet alleen de mensen hebben de kerk
geweld aangedaan. Ook de planten droe
gen het hunne bij tot ondermijning van
het Godshuis. Speciaal de onderste delen
van de muur hebben van de planten te
lijden gehad. Deze onderste delen da
teren van vóór 1500, toen men de stenen
nog met klei aaneen hechtte. Wat een
wortel bij onze inderhaast opgetrokken
nieuwbouwwoningen niet licht zal pro
beren, door de voeg heen te dringen,was
bij de solide fundamenten van de 's-Gra-
venpolderse kerk een gretig gelukken:
de wortels voelden zich in de voegklei
best thuis.
1959 wordt een jaar waarin nóg meerllicht-als-een-veer. Uw zonnebril weegt
Nederlanders voor 100% genieten van nog geen 11, uw clip-over maar 4,6 gr.
zonlicht. Met Polaroid zon
nebrillen wordt kjjken een
feest. Vroeger verduisterde
donker glas het kijk-ge-
noegen. Polaroid zonnefll-
ters kappen onnutte re
flecties af. Alleen 'zuiver-
zien'-lieht bereikt uw -
kostbare - ogen. Vermoei
ende schittering van een
glinsterend wegdek, van
bruisende golven of reflec
terend autolak wordt ver
leden tijd: u ziet helder,
duidelijk en vooral... mak
kelijk. Dèt is genieten van
de zomer, van de zon, van uw vakantie.leen passend model
sunglasses have exclusive stop-
glare guarantee, provide you
with thrilling days-of-sunshine.
Enjoy colour - be smart -
with Polaroid sunglasses.
BEST UNDER THE SUN!
Zie het ver
schil met
Polaroid sun
glasses - mor
gen reeds.
Polaroid zon
nebrillen, voor
elk gezicht een
flatteus mon
tuur f 19.- tot
f25.-
Clip-overs, de
vederlichte
uitkomst voor
brildragers
voor elke bril
f 14.-. Polaroid
De Polaroid lenzen zijn buigzaam, vrij- sunglasses uitsluitend by de opticien
wel onbreekbaar, splintervrij en de vakman voor het beter zien.
and POLAROID, registered trademarks of Polaroid Corporation, Cambridge, Mass., U.S.A.
Aannemer Geuze herstelt de fouten van
het voorgeslacht. Hij en zyn mannen
hebben bovendien geleerd, op ieder de
tail opmerkzaam te zijn. Door hun oplet
tendheid is het duidelijk geworden, dat
het plan, de ramen in houten sponningen
te vatten, niet juist was. Ergens vond
de heer Geuze een overblijfsel van een
stenen sponning.
Zelfs de geschiedenisboeken krijgen on
gelijk, als het nodig is. Er is in deze
contreien geen beeldenstorm geweest, zo
vertellen de boeken. Maar de heer Geuze
stelt daartegenover beeldjes die hij in
de kerk heeft gevonden, beeldjes, die
met hun afgeslagen koppen duidelijk be
wijzen dat het echt anders is geweest.
Het is de vraag, of de Hervormden
van 's-Gravenpolder hun kerk nog terug
zullen kennen, als die na ongeveer een
jaar weer voor de eredienst zal open
gaan. Zelfs de grond rondom de kerk
zal een dertig centimeter lager komen
te liggen. De heer Geuze vermoedt, dat
de verhoging van de grond, die beslist
eerst na de bouw van de kerk is tot
stand gekomen, een gevolg is van de
St. Elisabethsvloed. die ook Zuid-Beve
land heeft geteisterd. Het zouden dan de
slachtoffers van deze vloed zijn, wier
stoffelijke resten in een -groot massa
graf in de kerk zijn aangetroffen.
De heer Geuze gaat verder met
zijn zorgvuldig werk. Wie hem zo
ziet lopen, met zijn witte sport
petje op, zou niet zeggen, dat daar
een man gaat, met een intense
interesse voor een moeilijk werk.
Maar Geuze heeft die interesse,
daarvan getuigen de foto's in het
logboek, dat hij van de restau
ratie bijhoudt; daarvan getuigt
nog meer de kerk van 's-Graven
polder zélf.