IPaarden-l
Welvarende staat
in de staat
VITELLA
MAPRO
Britten houden
hun hart vast
FEEST
Wilhelminapolder
n ttt
Voor 650.000
Broodje polder....
Mechanisatie
Samen
Groots en modern
instant pudding
Leden van Tweede
Kamer naar
Spanje
Verkorting arbeidstijd
maar heel voorzichtig
Ook de pastoor liep erin
VROUW LEGDE INCASSEERDER
VOOR 620.- IN DE LUREN
Het
grootste
GORDIJNSPIRAAL
Wapenspreuk voor
Zuid-Holland
Vandaag verkiezingen in Singapore
Zaterdag 30 mei 1959
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 11
Van een onzer redacteuren.
QOES. Ir. J. Minderhoud is de
grootste particuliere boer van
Nederland. Landbouwkundig gezien,
zegt hij zelf, heb ik ook de
mooiste baan. Hij staat aan het
hoofd van een bedrijf van 1650 ha,
een heel dorp me* een zeshon
derd mensen, 38 kilometer verhar
de weg en een inventaris met ze
ven boerderijen, een stel graansi
lo's, een. koelhuis, garages en werk
plaatsen, 32 tractoren met 45 5-
tons wagens, negentig paarden,
vijf reuzen van maai-dorsmachines,
een anderhalve ton aan gereed
schappen en...een miljoen aan
werktuigen!
Tweehonderd mensen werken in dit
'bedrijf, dat ongeveer dertig maal gro
ter is dan de grote pachtbedrijven in
de Noord Oostpolder.
Het resultaat van hun aller werk is
om wel even stil van te worden. Zie
hier de oogst van één jaar: 12.000 ton
bieten. Vb miljoen kilo aardappelen,
tweeduizend ton granen, vijfhonderd
ton erwten, duizend ton lucerne meel,
vijfhonderd ton fruit. Transport:
dertigduizend ton per jaar; brandstof
verbruik 140.000 liter uit een eigen
pompstation.
Dit gebeurt allemaal in de Wilhel
minapolder op Zuid-Beveland, niet zo
ver van Goes vandaan. Woensdag 10
juni bestaat deze polder, dit dorp-op-
zichzelf 150 jaar. Gelijk een opgetogen
huisvrouw zo bereidt de hele polder
gemeenschap zich voor op het grote
feest. Als de honderden gasten komen
moet alles „schoon" zijn. Daarom
werken er nu nog eens twintig tot 25
man extra
Schorren en slikken in de omgeving
van Goes en Wolfaartsdijk vormen de
oorsprong van de polder. Hij dankt
zijn ontstaan aan de grootste inpol
deringsonderneming in Nederland in
het begin van de negentiende eeuw
(vijftienhonderd man werkvolk!) en
aan het feit dat een bijna geheel Rot
terdamse combinatie van 23 kooplie
den een bestemming zocht voor kapi
taal. dat in die Franse tijd moeilijk
rendabel was te maken.
Voor 650.000 werden de Rotter
dammers eigenaar van de schorren,
die, eenmaal voor 500.000 ingedijkt,
de Wilhelminapolder gingen vormen.
Onder hen waren mannen met namen
die ook nu nog een grote klank heb
ben: Van Hoboken. Suermondt, Mees,
Van den Bosch. De boerderijen herin
neren nog aan de eerste tijd: De Mos-
selbank, Goenje, Waterloo, Rotterdam.
Geldbelegging dus was het uitgangs
punt. maar haast automatisch rolden
de 23 in een eigen exploitatie. Er ont
stond een maatschap: mede-eigenaar
G. J. van den Bosch werd korte tijd
later de eerste directeur. Hij werd
ook de grondlegger van het Wilhelmi-
nadorp, op het kruispunt van het nieu
we kanaal naar Sas van Goes en dr
Langoweg.
wordt de zaak tevoren in het (eigen)
café al beklonken. Wie daar candidaat
wordt gesteld' komt erin óók. Moei
lijkheden met het personeel worden on
der elkaar opgelost: aan het verdelen
van de huizen komt geen bureau te
pas.
Winkels zijn er niet veel, alleen
twee kruideniers en een schoenmaker.
Moeder Aarde zorgt voor groenten en
aardappelen en een eigen bakkerij
voor het dagelijks brood, met zestig
procent eigen tarwe! De bakkerij is
een stichting, die dus geen winstoog
merk kent. Houden we toch wat over,
wel dan eten we allemaal een paar
dagen gratis. En als het om smaak
gaat, geef mij dan maar een broodje
uit de polder".
Zo gaat dat daar in de Wilhelmina
polder, waar nooit gebrek is geleden.
Goede of slechte tijden, werk was er
altijd, voor twee leden van ieder ge
zin. Zit er één in moeilijkheden dan
springen de anderen ongevraagd bij.
Sinds 1917 al kennen de mensen er
een premievrije pensioenvoorziening,
een eigen ziekteverzekering, huizen
die nu nog niet meer doen dan ge
middeld vijf gulden per week.
leiding geven. Weten zó te verkopen
dat hij het risico spreidt en van alle
markten profiteert. Het gaat tenslotte
om miljoenen!
Hij heeft moeilijkheden met het pro
bleem dat personeelsvoorziening heet,
want nog steeds bestaat er een zekere
aversie tegen het landarbeider zijn.
De moeders hebben misschien slechte
tijden meegemaakt, de tegenwoordige
meisjes kijken meer op tegen een post
bode, een spoorman of een P.T.T.-er.
Het Deltaplan, de Kreekrak en hét
Sloeplan werpen hun schaduwen voor
uit.
Het meeste geld wordt verdiend
door het gezamenlijk overleg op het
directiekantoor, waar driemaal per
week de bedrijfsboeren samen komen
met de leiding. Het zijn boeren
die verder hebben gekeken dan al
leen bij vaa'er thuis. Soms is het wat
moeilijk, hen ervan te overtuigen dat
het niet gaat om zes afzonderlijke boer
derijen maar om één grote Wilhelmi
napolder. Maar uit de botsing der me
ningen ontstaat altijd weer de waar
heid, en zo wordt daar dan het be
leid voor de komende dagen opgesteld,
de werktuigenvoorziening geregeld, de
mankracht verdeeld.
De bedrijfsboeren zijn de landbouw-
technische mensen, directeur Minder
houd en adjunct Boelman de twee die
aan de touwtjes trekken. Hun be
drijf' is niet te vergelijken met een
industrie, waar iedereen zijn eigen
plaats en werk heeft. Hier is het de
hele dag organiseren en „switchen".
Dat is het grote pobleem, maar ook
de aantrekkelijke kant van het werk.
De man die de Wilhelminapolder
veilig wil doen koersen, moet van ve
le markten thuis zijn. Hij moet land
bouwkundig en wetenschappelijk zijn
mannetje staan, om tien uur handel
drijven, om elf uur vee keuren, 's mid
dags de bouw van een graansilo be
oordelen. de beurs bijhouden en soci
ale problemen behandelen. Vooral or
ganisator zijn, en van vroeg tot laat
zal gaan doen. Mechaniseren dus tot
het bittere einde? We zouden, meent
ir. Minderhoud, indien het bedrijf
daarop wordt ingesteld, genoeg heb
ben aan 125 in plaats van tweehon
derd "mensen en een driehondefddui-
zend gulden minder aan loon kunnen
uitgeven. Een volledige mechanisatie
zou een anderhalf miljoen vergen, dus
is het wel rendabel te maken. Maar
de middelen moeten er zijn, en een
andere moeilijkheid is die machine te
vinden die het mogelijk maakt het he
le jaar door iemand uit te sparen.
We hebben machines van 35000,
die maar vier weken per jaar in be
drijf zijn
Bij de Wilhelminapolder gaat alles
in het groot. De gebouwen zijn verze
kerd voor vier miljoen; er staat een
prachtig koelhuis waarin tweeduizend
ton aardappelen tegelijk bewaard kun
nen worden; een installatie waarmee
in de drukke tijd 120 ton graan per
etmaal wordt gedroogd en getranspor
teerd', alles zonder dat het graan door
mensenhand wordt aangeraakt; aan
onderhoud en reparatie van de machi
nes gaat per jaar een tachtig- tot
honderdduizend gulden op, er liggen
ruim dertig ha boomgaard en honderd
ha weiland.
Het is alles groots en modern. Er
zijn voorzieningen getroffen, opdat bij
een eventuele volgende ramp met het
water iedereen veilig zal zijn; plastic
reddingboten liggen klaar om achter
geblevenen op te halen.
Toch zijn er klachten, juist in deze
moderne tijd. Directeur Minderhoud:
De oorlog heeft het herstel en de ver
nieuwing van ons huizenbezit tegenge
houden. Daarna hebben we aan ieder
huis voor zesduizend gulden vertim
merd en soms is het nog niks. Op
nieuwe bouw hebben we nu geen kans
meer.
Iets anders. Leven we langzamer
hand niet in een zo moderne, welva
rende staat, dat iedereen recht heeft
op gas, water en licht tegen een rede
lijke prijs? Maar wil een bepaalde
boerderij in de Wilhelminapolder
stroom hebben, dan kost dat dertig
duizend gulden en iedere kilowatt
een gulden.
Zo blijft er pa honderd en vijftig
jaren bij veel reden tot vreugde ook
nog wel wat te wensen
Eigen nieuwsdienst
SINGAPORE De toekomst van Sin
gapore staat vandaag op het spel.
Het kiesvolk van deze Britse kroon
kolonie gaat in de loop van de dag
naar de stembus om zich een volks
vertegenwoordiging te kiezen en
daarmee te bepalen in welke richting
het zal gaan met de zelfregering, die
Singapore tegelijkertijd krijgt.
De westerse gemeenschap is er hele
maal niet" gerust op. Alle tekenen wij
zen er op dat de snel opgekomen Peo
ple's Action Party een ruime meerder
heid zal krijgen in de 51 leden tellen
de volksvertegenwoordiging. De P.A.P.
nu, is zo links als het huidige ver
bod op communistische activiteiten in
Singapore maar even toelaat.
Vooral de Britse gemeenschap vraagt
Sich bezorgd af wat er gaat gebeuren
als de P.A.P. aan het bewind komt.
Men is zich maar al te zeer bewust
van het ressentiment dat in die kring
tegen de Britse invloed bestaat.
Fikse greep
Nu houdt Engeland ook na de ver
kiezingen nog wel een fikse greep op
de Singaporese zaken, want buiten
landse zaken en defensie blijven in
handen van de Britse regering. Er zal
echter gedecideerd een andere figuur
ontstaan dan thans bestaat, nu Singa
pore nog slechts een beperkte mate
van zelfbestuur heeft. Engeland zal
met de wensen van de nieuwe zelfre-
geerders terdege rekening moeten
gaan houden efi maatregelen voor het
Advertentie
de. 5^22-
38 ct per pakje
Eigen nieuwsdienst
DEN HAAG. Een aantal leden van
de Tweede Kamer zal van 1 tot 8 juni
een studie- en informatiebezoek brengen
aan Spanje.
De senatoren zijn uitgenodigd door mi-
Niemand^ weet ^wat het personeel dan, nister Solis Ruiz, ere-president van het
j - - - Spaanse comité van de interparlemen
taire Europese groep.
De Kamerleden zijn: A. W. Biewenga,
mr. F. G. van Dijk. Th. D. J. M. Koer
sen, dr. ir. C. J. van Meel, dr. J. Meu-
link, drs. W. J. G. Peters, C. F. van
der Peijl en dr. W. J. Schuyt, die als
voorzitter zal optreden. Als griffier gaat
mee mr. G. M. A. M. Huigens.
inwendige bestuur zelfs geheel uit
handen moeten gaan geven.
Vrij spel
De P.A.P. heeft bij de voorbereiding
voor deze verkiezingen in feite volle
dig vrij spel gehad. De partij is zelf
zeer gedisciplineerd en heeft bij haar,
propaganda goede aangrijpingpunten
gehad aan de corruptie die thans on
getwijfeld in regeringskringen in ruime
mate bestaat.
Wat erger is: alle pogingen van de
rechtse partijen om tot een gesloten
front te komen hebben gefaald. Het is
zelfs zo dat er voor de 51 zetels meer
dan tweehonderd kandidaten zijn, wat
bij het bestaande districtenstelsel zal
kunnen leiden tot een fatale verbrok
keling van de stemmen, die tegen de
P.A.P. worden uitgebracht. Het feit
dat de eerste premier van Singapore,
David Marshall, en diens opvolger,
de huidige premier, Lim Yew Hock,
elkaar bestrijden is het zelfde district,
is veelzeggend.
Veel Chinezen
De P.A.P. steunt op de Chinese massa.
De bevolking van Singapore bestaat
voor tachtig procent uit Chinezen! Be
kend is dat onder de kleine Chinezen
veel sympathie bestaat voor Peking-
China. Het is bijzonder opvallend dat
van het 590.000 man sterke electoraat?
324.000 pas in de laatste twee jaar
staatsburger van Singapore zijn ge
worden, nadat bekend was geworden
dat Singapore via vrije verkiezingen
een grote mate van onafhankelijkheid
zou krijgen.
Zekere voor onzekere
Wat gaat de P.A.P. met de Britse be
langen doen? Och, die zijn zo diep ge
worteld, zegt David Marshall schijn
baar achteloos. Dat hangt er van af,
zegt een gezeten middenstander: het
hangt er van af of het redeloze natio
nalistische sentiment de overhand zal
krijgen, zoals in Indonesië.
Vele Britse ondernemingen hebben vast
het zekere voor het onzekere genomen.
Er is de laatste tijd duidelijk een ka-
pitaalsvlucht met Singapore naar Koe-
ala Loempoer waar te nemen geweest.
Een dertig Britse ondernemingen heb
ben hun hoofdkantoor naar de Maleise
hoofdstad verplaatst, zoals ook de
grootste krant van Singapore, de
Straits Times, waarop de P.A.P. het
bijzonder heeft voorzien met zijn
hoofdkwartier heeft gedaan.
DEN HAAG. Het verbond van pro
testant-christelijke werkgevers in Neder
land vindt de verkorting van de arbeids
tijd een zaak, die positief kan worden
gewaardeerd en die als graadmeter voor
een stijgende welvaart aanvaardbaar is.
Het schrijft dat in zijn jaarverslag over
1958.
Er zijn echter, aldus het verbond, ver
schillende wensen, die voorrang verdie
nen boven de verkorting van de arbeids
tijd. Sanering van het subsidiebeleid, ver
betering van de voorzieningen voor in
validen en belastingverlaging dragen, ge
zien van het belang van het bedrijfsleven
uit, een urgenter karakter.
Zij mogen door verkorting van de ar
beidstijd niet in gevaar worden gebracht.
De enige mogelijkheid dit te voorkomen
is een zeer voorzichtige invoering onder
nemingsgewijs.
AMSTERDAM, (A.N.P.) Een
nuchtere 45-jarige Amsterdamse in
casseerder, die door zijn werk over
een gezonde dosis mensenkennis
meent te beschikken, heeft gistermid
dag voor de rechtbank in Amsterdam
uitvoerig verteld hoe hij zioh deson
danks door een 44-jarige vrouw voor
620 gulden in de luren had laten leg
gen.
Hij placht in de vorige herfst bij
haar woning aan de Zeedijk te Amster
dam aan te bellen en de termijnen te
innen van een op afbetaling gekocht ar
tikel. Bij één van die bezoeken vertel
de de vrouw, die A. van W. heet en
met een jongere vriend samenleeft, dat
zij binnenkort een erfenis van haar
grootvader uit Duitsland kon verwach
ten, waarvan de rente over de afge
lopen zeven jaar alleen al negentigdui
zend gulden bedroeg.
„Ik hoor zoveel van die verhalen",
zei de incasseerder, „en ik nam het
dus met een korreltje zout".
Bij een later bezoek-met-een-praatje
kwamen echter „officiële papieren" op
tafel: zij had aan een bank in Duits
land een brief gestuurd met het ver
zoek medewerking te verlenen bij de
overmaking van het geld. De bank had
haar brieven beantwoord.
Bij een notaris in Amsterdam had zij
zich uitgegeven voor Olga Maria The-
resia (en nog drie mooiklinkende voor-
Nu is de Wilhelminapolder het groot
ste landbouwbedrijf van Nederland
zeven bij twee kilometer in het vier
kant. Als directeur Minderhoud dc
boerderijen langs wil moet hij zestien
kilometer rijden: in zijn auto neem'
hij een verrekijker mee. omdat hij an
ders zijn mensen zo moeilijk kan vin
den op het wijde land.
Het is dan wel niet meer zo. dat
de directeur tegelijk koning en keize)
over de polder is. noch burgcmeestci
zoals de eerste Van den Ö&sschei:
maar de burgemeester van Kattcndij-
ke waartoe de polder behoort
moet wel voor veel zaken overleg ple
gen met directeur Minderhoud. Zodra
er moet gebeuren in deze ge
meenschap, waarin bijna iedereen
voor en van de polder leeft, hebben
zij elkaar nodig.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen
Stafvergadering. Driemaal in de week vergaderen de leden van de directie van Wilhelminapolder en de
zeven boeren. Zo goed mogelijk de beschikbare krachten verdelend komen zij tot een doelmatige bedrijfs
voering. Aan de tafel ziet u (van links af) de heren J. Buiskool, F. A. Bom, L. J. Burger, C. Burger, ir.
J. Minderhoud (directeur), R. B. Boelman (adj. directeur), P. H. Keukelaar (administrateur), F. de Groene,
C. J. Bal en M. van Nieuwenhuijzen.
namen) von Ravenstein, geboren in
Sleeswijk-Holstein op 1 december 1926
(dus ruim elf jaar te jong). Die had
een testament opgesteld en voorts het
testament van de grootvader opge
vraagd. Daarvan „toonde zij de incas
seerder de kwitantie.
„Wat geen zinnig mens zou geloven
geloofde deze notaris", zei de president
gistermiddag.
Vervolgens beloofde de vrouw, die al
eerder wegens oplichting was gestraft,
de incasseerder dat zij hem financieel
zou steunen bij het opbouwen van een
eigen zaak, als zij het geld had ontvan
gen. Daarnaar had de incasseerder wel
oren. Enkele weken later kwam de klap.
Betrekking opgezegd
„Wij waren er zo zeker van, dat wij
het geld verleden week zouden ontvan
gen, dat mijn man zijn betrekking
heeft opgezegd", deelde de vrouw de in
casseerder mee, „en nu is het nog niet
gekomen. Wij_ hebben haast geen geld
meer in huis". Kortom, de incasseer
der bood zelf wat huishoudgeld aan om
de twee mensen even te helpen. Het
werd 75 gulden per week. Twee weken
later zou het geld er echt zijn. Op een
avond zou de incasseerder alles terug
gaan halen, maar 's middags ontving
zijn vrouw een telefoontje: „Uw man
moet vanavond niet komen, mijn zoon
tje is gisteren overleden".
De incasseerder, reeds wantrouwig,
ging toch. Hij had er nooit een zoontje
gezien. De vrouw ontving hem diep be
droefd. „Zaterdag is de begrafenis", zei
zij. Dc incasseerder ging naar een pas
toor toe, die de vrouw goed kende. De
ze bevestigde het treurige nieuws en
wist eveneens, dat de vrouw veel geld
te wachten stond. Hij zou er zelf ook
een deel van krijgen. Ter terechtzitting
viel een opmerking, dat de pastoor
over een kopie van het testament be
schikte.
Valse rouw
Een dag later ontving de incasseer
der een zwart gerand overlijdensbericht
waarin met alle droefheid werd mee
gedeeld. dat kleine Henk. vier jaar oud
op 14 oktober 1958 was overleden. De
Heilige mis van requiem was volgens
deze volkomen vals gedrukte kaart op
18 oktober vastgesteld. De incasseerder
betaalde opnieuw enkele weken 75 gul
den aan de vrouw uit. Daarna liep hii
naar de politie.
Thans is de vrouw bezig de schad»
rnet tien gulden per week terug te be-
talen. ..Wat zei de pastoor er wel van'"
vroeg een rechter.
..Die hoopte, dat de hele zaak in de
doofpot zou gaan", antwoordde zij.
„••Hij was zeker hevig verontwaar
digd?
„Neen, helemaal niet, hij weet dat ik
enige tijd tevoren heel erg ziek ben ge
weest".
De officier van justitie eiste wegens
oplichting twaalf maanden, waarvan zes
maanden voorwaardelijk met een proef
tijd van drie jaar onder toezicht van
de Dr. Meyersvereniging.
ned. octrooi 74341
Let op de gele bus
TF/7J vieren maar eens in de
vijftig jaren feest en dan
hebben we daarvoor twee dagen
nodig, meent de directeur van
de 150 jaar bestaande Wilhel
minapolder op Zuid-Beveland.
Als de gasten op de ochtend van
de tiende juni aankomen, gaan
we eerst ons dorpshuis openen.
Dat is een geschenk van de
maatschap voor het personeel,
een prachtig gebouw waarin de
mensen alles zullen vinden wat
zij maar willen, zelfs een bad
huis.
Het personeel spaarde zelf
twee jaar lang voor zijn ge
schenk in omgekeerde richting;
het is een paneel van zeven bij
twee meter geworden, gemaakt
uit 23 houtsoorten en met voor
stellingen betrekking hebbend
op de polder.
's Middags om half zes de eer
ste dag: bedrijfsdefilé met tege
lijk demonstratie van zoveel
mogelijk (werkende) machines,
32 trekkers en twaalf span
paarden.
Om acht uur 's avonds, als het
werk is gedaan, halen autobus
sen alle mannen en vrouwen uit
de polder (en daarbuiten) op
voor een grote feestavond voor
zeshonderd „eigen" kijkers en
met een revue waarin de hele
geschiedenis van de Wilhelmina
polder aan bod komt.
Het jubileum wordt een grote
gebeurtenis, met kinder- en
volksfeesten, met een groots
gedenkboek, en een speciaal
voor de gelegenheid geslagen
penning voor alle vennoten,
gasten en leden van het per
soneel.
De volgende morgen om vijf
uur draait het circus weer, het
circus dat Wilhelminapolder
heet.
9 Paardenkracht en paardekracht. Op het moderne landbouwbedrijf
Wilhelminapolder bij Goes kunt u deze tegenstelling vinden. Als in een
wijdse prairie draven er grote groepen paarden terwijl even verderop
het leger tractoren grommend uitrukt. De paarden zullen op den duur
de ongelijke strijd verliezen, maar nu zijn zij nog een bruikbaar stuk
natuurpracht.
FOTO'S: BOB KUHRY
De oudste en de jongste arbeider van Wilhelminapolder. Adriaan
Nagelkerke is zeventig jaar. Vijftig jaar werkt hij al op het bedrijf.
Hij heeft alle machines zien komen. Hoewel hij al pensioen geniet is
hij blij, dat hij in de warme maanden nog in de gelegenheid is te
werken. Jo Wagenaar is gisteren (28 mei) veertien jaar geworden.
Dat was meteen de laatste dag op school. „Op school zitten is niks, de
hele dag in die ongezonde luchtDe landbouw moet er ook wezen,
redeneert hij en hij gaat met plezier aan de slag. Hij zou graag paar-
deknecht worden, maar hij heeft voldoende gezond verstand om zich
te realiseren, dat de paarden de toekomst niet hebben en daarom gaat
hij op zijn zestiende jaar op de avondschool om wat bij te leren.
Dan kan hij tractorchauffeur worden. Zo heeft hij nog een slag om
de arm, als de paarden het veld ruimen.
Eigen nieuwsdienst
DEN HAAG. Gedeputeerde staten
van Zuid-Holland willen aan het provin
ciale wapen de spreuk Vigilate Deo con-
fidentes waakt, vertrouwend op God
toevoegen.
Zij hebben aan Provinciale staten
voorgesteld de Koningin om toestem
ming daarvoor te vragen.
In de tijd van de Republiek der ze
ven verenigde Nederlanden werd dit de
vies beschouwd als de zinspreuk van het
gewest Holland.
Advertentie
MAPRO-spiroof is sterk en soepel
en overal in huis te gebruiken.
Voor Uw gordijnen, de was. Uw
garderobe enz.
Enorm practisch, eenvoudig te be
vestigen en te verwijderen.
meer mogelijkheden met
