Supralux
Amerikaans eredoctor
zijn levenswerk
maakte
van
DE NATUUR
D
DRIE SLEPERS
HALEN BRITS
REUZENDOK
Bestrijding van pijn
belangrijkverbeterd!
Chefarine4
KAPPIE en de Kletzkische vlam
Vrijdag 8 mei 1959
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 2
Een woord
Klein begonnen
I
Naar Amerika
Eredoctor
D'
Voorzien
PLASTICLAK
Botter aangereden I
Totale automatisering
eind 1961 een feit
Nieuwe Amerikaanse
luchtdienst op
Djakarta
Griekse vlieger in
ongelijk gesteld
Rotterdam wil hoger
gehalte van stadsgas
Burgemeester opende
rusthuis
in en om uw huis
DE
TINTELS
Jack
Dunkley
O Van een onzer redacteuren
P de deur naar het privé-kantoor van
dr. H. van der Horst te Hilversum staat
„Binnen zonder kloppen". Dat is als
een visitekaartje van de eredoctor in
de wetenschappen die achter die deur zetelt in een prachtig betim
merde werkkamer. Hij heeft daar de tropheeën verzameld die getuigen
^an^e,9rote momenten in zijn leven van zijn roem in Amerika, waar
hij bijdroeg aan de overwinning der geallieerden. Voordat hij één
woord heeft gesproken imponeert hij al. Hij zal dat waarschijnlijk in
elk gezelschap doen, ook al was hij in overall gestoken, zoals vroeger
toen hij speurde naar nieuwe vindingen.
Wie en wat is deze doctor Van der Horst, die in vroeger jaren
zijn eigen piloot was op lange vluchten boven de U.S.A.?
Mensen van zijn staf zeggen: Hij is een man met één hobby die
zijn levenswerk werd, de techniek, culminerend in de scheepsdiesel-
motor. Hij is ons, academici, in gedachten allemaal ver vooruit.
Ondanks zijn 68 jaren volgt hij de techniek als een jonge kerel op de
voet. En het lukt hem nog ons een stap vóór te zijn ook.
HIJ zelf: Ik draag nu wel een
doctorstitel, maar ik ben geen
gestudeerd mens. Ik heb alleen
een paar dingen in de gaten gekregen
die anderen niet zagen, bijvoorbeeld
dat chroom een technische toepassing
zou kunnen vinden om slijtage tegen
te gaan. Maar ik heb een hekel aan
het woord uitvinder. De meeste van
hen blijven arm, omdat zij iets niet
commercieel kunnen opzetten.
Mijn succes is niets anders ge
weest dan de gave, mijn vindingen
technisch en commercieel goed uit te
werken. En het laboratorium natuur
lijk, want research is heel belangrijk.
Ik heb er 25 mensen zitten, dat is
meer dan één op tien van het hele
personeel. Waarom zou ik er dan zelf
nog werken, al heb ik wel weer eens
zin in proeven nemen
IN" de bedrijven van dr. Van der
Horst Hilversum. Zwolle en
Olean in de staat New York
heerst maar één woord: chroom en
kent men maar één procédé: chroom
harden. Denk daarbij vooral niet aan
een aansteker of een deurknop. Der
gelijke simpele zaken komen bij Lemet
Chromium niet de deur in. Wel uit
bijna alle windstreken cylinders van
scheepsmotoren, knapen van twee,
drie meter lengte en een diameter
van 6075 centimeter. Reders uit Ja
pan, Tanger en Algiers sturen die he
lemaal naar het kleine Holland, om
hun binnenste hier te laten voorzien
van een zeer bijzondere soort
chroomhuid, die een levenlang mee
zal gaan. De naam én faam van Le
met Chromium zijn als een magneet!
NATUURLIJK is ook dit klein be
gonnen. Wel was de toen nog
jonge Van der Horst de eerste
ln Nederland, die het vernikkelen ver
ving door chroom harden. Hij deed
dat in een klein werkplaatsje in Hil
versum. Overigens studeerde hij in die
tijd tot diep in de nacht in allerlei
buitenlandse vaktijdschriften, „maar
soms ging het wel wat boven m n
petje". Bovendien had hij nog tijd
voor het vinden van nieuwe mogelijk
heden.
Jarenlang heb ik geleefd van het
verchromen van walsen voor roto-
gravuredruk.r Het was buitengewoon
lastig werk, maar het lukte wel. La
ter heb ik eens zes maanden lang
proeven genomen voordat ik slaagde
in het verchromen van de punt van
grammofoonnaalden. De radio was er
in die dagen rond 1930 gek op, want
zij gingen zestig maal langer mee.
Vinding en installatie heb ik voor vijf
honderd pond plus royalties verkocht
aan een Engelse maatschappij.
Dit en een chroompunt in plaats
van irridium voor vulpennen was alle
maal nog klein werk. Ik bedacht me,
dat ik al die tijd beter had kunnen
gebruiken voor commercieel grotere
dingen. Ik ben toen begonnen aan
scheepsmotoren.
Neen, vertelt de grijs-gekuifde
man van nu, het is me gelukt poreus
hard chroom te maken, dat de olie* in
zijn nerven vast houdt. Dit is mijn
grootste vinding geweest, die over de
hele wereld wordt toegepast.
Zijn grote geheim is de hechting
van het chroom op de laag electro-
lytisch ijzer er onder. Die lagen zijn
niet meer te scheiden en afbladderen
is uitgesloten. Een stuk of zes fabri
kanten buiten Nederland hebben het
systeem gegapt", maar zij doen het
niet best, stelt de doctor vast, die
hechtingen weet u....
Met dat al was hetgeen in Hilver
sum werd gemaakt goed en stukken
goedkoper dan een nieuwe voering.
Van der Horst ging naam maken, Ame
rika kreeg belangstelling.
N 1939 kwam ik in Amerika in
contact met de marine. De heren
hadden, zonder dat zij mij ooit
hadden gezien, al een heel dossier
over me.... Ik heb er de overall
maar weer aangetrokken en ben in
Philadelphia cylinders voor duikboten
gaan verchromen. De licentierechten
heb ik goedkoop verkocht, want als
ik de marine heb komen de anderen
ook wel, dacht ik.
5 mei 1940 zou ik terug naar Ne
derland, maar de boot was er niet en
daar stond ik met m'n 1100 dollar. Het
is een hele strijd geworden tegen de
bevoorrechting van de eigen industrie,
maar ik heb het dik gewonnen. In
drie fabrieken hebben we met 750
man personeel 250 motoren per dag
behandeld.
E Nederlander Van der Horst
werd er eredoctor, hij kreeg het
recht een eigen vlag op de fa
brieken te voeren, ieder lid van het
personeel droeg een speldje als on
derscheiding.
Na de oorlog bleef alleen de fabriek
in Olean over, Hilversum werd opge-
Uit alle delen van de wereld sturen reders cylinders van scheepsmotoren
naar Nederland, waar zy by Lemet Chromium worden voorzien van een byzon-
dere soort chroomhuid. Hier in de fabriek te Zwolle een knaap van een paar
meter lengte.
bpuwd, Zwolle kwam er in 1952 Üij
voor het grote" werk. Waar eens
de Jumbo's van de N.S. werden op
geknapt, beschermen nu Nederlandse
arbeiders dieselmotoren uit de hele
wereld tegen hun vijanden zwavel en
warmte. Geen werkstuk is er hetzelf
de, de precisie viert er hoogtij, want
het gaat om langere levensduur, gro
tere bedrijfszekerheid en lagere kos
ten van onderhoud.
We hebben de wind de laatste
tijd niet mee, bepeinst de 68-jarige.
De scheepvaart gaat achteruit, maar
toch ben ik optimistisch gestemd. Wij
hebben nu vijftien procent van het
potentieel der wereldscheepvaart. Het
moet mogelijk zijn, dat we er 25 pet.
van maken.
Aldus de man, van wie de Ameri
kaanse marine in de oorlog getuigde,
dat zijn werk voor haar ,,van het
grootste belang" was.
173
i E kruisen, die langs alle wegen
stonden, waren zwart van de
raven en op de bergtoppen
loerden de goeren. De boogschut
ters vonder er vaak plezier in, de
hongerende Joden, die op de be
graafplaats hokten, als mikpunt te
gebruiken. Andere Romeinse solda
ten begaven zich alleen of in troe
pen naar de muren, zodat ze wel
buiten schot waren, maar de ande
ren hen toch zien konden: dan toon
den ze hun hun overvloed.
Sinds het begin der belegering
waren zeven weken verstreken. De
Joden vierden nu hun Pinksteren,
een beklagenswaardig Pinksteren
en niets werd anders. De Joden
deden uitvallen tegen de nieuwe
wallen, doch zonder resultaat. Des
ondanks knaagde deze veldtocht
sterker aan de zenuwen der Ro
meinse legionairen dan andere
veldtochten, die zwaarder en ge
vaarlijker waren geweest. Langza
merhand maakte zich van de be
legeraars een onmachtige woede
meester tegen de stille en stinken
de stad. Gelukte het de Joden, de
vier nieuwe wallen te vernietigen,
dan bleef er geen mogelijkheid
over andere belegeringswerken te
bouwen en was al het hout ver
bruikt.
Grimmig keken de soldaten
naar de tempel, die steeds gelijk,
onaangetast, in wit en goud bo
ven op zijn heuvel stond. Ze spra
ken niet over „de tempel", maar
alleen vol angstige bevreemding,
woede en afschuw over „dat",
„dat ding." Zou men nu eeuwig
voor deze witte, onbehaaglijke ves
ting moeten liggen?
In het Romeinse kamp heerste
een sombere, vertwijfelde span
ning. Geen andere stad had ooit
zolang tegen burgertwisten, hon
ger en oorlog stand gehouden. Zou
men deze krankzinnige uitgehon
gerde vlegels dan nooit tot rede
kunnen brengen? Onmogelijk kon
men nu tijdig voor het feest van
het Oktoberpaard in Rome terug
zijn. Van de generale legioenen tot
de laatste treinsoldaat van de af
delingen der bondgenoten barstte
iedereen bijna van woede op deze
God Jahve, die verhinderde, dat
de Romeinse krijgskunst het fana
tisme va:
won.
Op een der laatste dagen van ju
li nodigde Titus Jozef uit, hem op
een inspectie te vergezellen. Zwij
gend liepen beide mannen, de veld
heer zonder enig teken van zijn
waardigheid en Jozef zonder, wa
pens, door de grote stilte. Gelijk
matig vroegen de wachtposten het
parool en gelijkmatig beantwoord
den zij met het wachtwoord: Ro
me bovenal. In een omtrek van
twintig kilometer lag nu de omge
ving van Jeruzalem leeg en kaal
voor hen en het woord van de Hei
lige Schrift was nu vervuld:
„Daarom zegt de Here Here al
zó: Zie, mijn toorn en mijne grim
migheid zal uitgestort worden over
deze plaats, over de mensen en
over de beesten en over het ge
boomte des velds en over de vrucht
des aardrijks en zal branden en
niet uitgeblust worden."
Ze kwamen bij een ravijn, waar
in de mensen uit de stad hun lij
ken pleegden te werpen. Een bij
tende stank steeg omhoog en be
nauwde hun adem. Overal in het
rond lagen lijken opgestapeld. Ti
tus bleef staan. Ook Jozef bleef
gehoorzaam staan. Titus keek zijn
begeleider, die geduldig op deze af
schuwelijke plek bleef staan, eens
van terzijde aan. Nog pas van
daag had de prins weer vertrou
welijke mededelingen ontvangen,
dat Jozef spioneerde en geheime
verbindingen met de belegerden
onderhield. Titus geloofde daar
geen woord van. Hij wist heel
goed, hoe moeilijk Jozefs positie
was en dat zowel de Joden als de
Romeinse soldaten hem voor een
verrader hielden. Hij was erg op
hem gesteld en meende dat hij
hem als vriend kon vertrouwen,
maar er waren toch ogenblikken,
waarin hij hem even vreemd en
onbehaaglijk vond als zijn solda
ten. Hij zocht nu bij dit lijkenra
vijn of hij op Jozefs gelaat een
spoor van afschuw en droefheid
kon ontdekken. Jozefs gelaat
bleef onbewogen en het werd de
prins kil en vreemd tc moede.
Hoe kon Jozef dit uithouden?
In waarheid werd Jozef door
een onweerstaanbare drang naar
plaatsen gedreven waar de gruwe
len der belegering zich op een bij
zonder afzichtelijke manier open
baarden. Hij was hierheen ge
stuurd als het oog, dat al deze el
lende in zich op nam. Zich hier
over uiten was gemakkelijk ge
noeg, maar zwijgend toekijken was
veel moeilijker.
(Wordt vervolgd)
Advertentie
"Jék-wat? 'Jebienkat
veerkrachtig-ploo'ihoudend- wasbaar
HET klinkt heel eenvoudig zo,
maar insiders weten wat er aan
vast zat. De stookolie (met zwa
vel) had zijn intrede gedaan, in tien
jaar tijd was het vermogen van de
motoren opgevoerd van 8000 tot 24.000
pk. Van der Horst had die ontwikke
ling vlijmscherp voorzien en ook wat
het gevolg zou zijn: hoge slijtage aan
de cylinders. Toen het zover was had
hij zijn produkt klaar. Geen gewoon
glad chroom, want dat laat zich niet
smeren.
Advertentie
is beter kost mindert
AMSTERDAM (ANP) De recht
bank in Amsterdam heeft de 49-jari-
ge vishandelaar J. K. uit Monniken
dam veroordeeld tot twee weken ge
vangenisstraf en een jaar ontzegging
uit de rijbevoegdheid.
Half februari was de man 's nachts
vlak bij zijn huis met zijn auto van de
dijk afgereden. Over een dunne ijslaag
was de auto 25 meter van de wal gegle
den en tegen een botter terechtgeko
men. Na de botsing was de wagen door
het ijs gezakt. De vishandelaar werd
gered. Hij was dronken.
(Advertentie)
Vier werkelijk betrouwbare middelen
helpen elkaar en... doen wonderen I
ten heeh ontdekt, dat bepaalde combi
naties van geneesmiddelen een bijzonder
weldadig effect hebben. Olschoon de
werking van elk middel afzonderlijk
bekend was, bleek zulk een combinatie
krachtiger te werken dan kon worden
verwacht. Eén der bestanddelen zorgt
dat - niettegenstaande de krachtige
werking ook de zwakste maag niet
van streek raakt. Chelarine „4' is dan
ook hèt middel bij uitstek tegen pijnen
en griep.
en griep.
DEN HAAG (ANP) Einde 1961 zal
de totale automatisering van het lande
lijke telefoonnet een feit zijn. Inmid
dels wordt begonnen aan een driejaren
plan om althans voor de grootste ste
den van ons land automatisering van te
lefoonverbindingen met België en
Duitsland mogelijk te maken. Van en
kele grote Belgische gemeenten uit kan
men reeds automatisch met diverse de
len van ons land telefoneren.
DEN HAAG. (ANP). Pan Ameri
can Airways zal met ingang van 5 juni
een nieuwe luchtdienst op Djakarta ope
nen. De dienst zal eenmaal per week
worden uitgevoerd met „stratocruisers'
van San Francisco via Honoloeloe, Ma
nilla, Saigon en Singapore naar Djakar
ta. De vliegtuigen van de dienst zullen
des vrijdagsmorgens vroeg in Djakarta
arriveren en na een oponthoud van iets
meer dan een uur de terugvlucht via de
genoemde plaatsen aanvaarden.
Eigen nieuwsdienst
ROTTERDAM. De drie nieuwste
schepen van de zeegaande vloot van
L. Smit en Co's internationale sleep
dienst te Rotterdam brengen volgen
de week het grootste ooit versleepte
dok van Engeland naar de Rotter
damse Droogdokmaatschappij. Deze
scheepswerf heeft dit dok met een
hefvermogen van 54.000 ton gekocht
van de Britse Admiraliteit.
De sleepboten Elbe met 4000 pk (kapi
tein A. Poot), Schelde met 2500 pk
(kapitein P. J. van der Snoek) en
Tasmanzee met 1650 pk (kapitein C.
J. Broek) hebben de zorg voor deze
240 mijl lange reis van Portsmouth
naar Rotterdam. Het plan is om vol
gende week donderdag te vertrekken.
Onder gunstige weersomstandigheden
kan het 260 meter lange, bijna zes
tig meter brede en haast twintig me
ter boven zee uitstekende gevaarte op
de ochtend van eerste Pinksterdag voor
de Nieuwe Waterweg arriveren.
Voor een goede gang van zaken op
het dok zullen twintig runners zorgen
onder leiding van eerste stuurman
Schonerberg. Het commando over het
transport het betreft tegelijk de
honderdste belangrijke sleepreis van
Leen Smit berust bij kapitein Poot,
die behalve gezagvoerder van de
grootste sleper ook de oudste kapitein
in dienstjaren is.
Dit 54.000 tons dok is groter dan het
beroemde Singaporedok, dat indertijd
in tweeën, telkens met vier boten,
werd gesleept. Het voorgaande groot
ste dok, dat in zijn geheel op trans
port ging, had een hefvermogen' van
46.000 ton. Dit gebeurde in 1920. De
sleepboten Humber, Schelde, Seine
en Donau (waarvan geen enkele meer
in de vaart is) brachten dit dok van
Hamburg naar Wilton-Fijenoord te
Schiedam.
legen pijnen en griep. Geschikt voor de gevoeligste maag,
want die wordt heschermd door het bestanddeel Chelarox.
Eigen nieuwsdienst
Eigen Nieuwsdienst
ROTTERDAM. B. en W. stellen de
gemeenteraad voor de calorische waar
de (het gehalte) van het stadsgas te
verhogen. Voor producent zowel als voor
consument zou dat, menen B. en W..
voordelen hebben.
Een verhoging van ca. 4.000 cal. op
ca. 4.500 kcal. per m3 achten B. en W.
gewenst. De kosten van de grondstoffen
zouden daardoor dalen.
Zonder bezwaar voor de branders van
de normale huishoudelijke toestellen zal
stadsgas van de voorgestelde calorische
waarde kunnen worden gebruikt.
Een verandering in de methode van
vaststelling van het tarief zal noodzake
lijk blijken te zijn.
DEN HAAG. De Haagse kanton
rechter heeft de vordering van de 41-
jarige Griekse piloot B. K„ die herstel
in zijn functie van tweede piloot bij de
KLM had gevraagd, afgewezen.
K. was in februari 1958, nadat hij zes
jaar bij de KLM had gewerkt, ontslagen
wegens ongeschiktheid. Dat feit vormde
de aanleiding voor de actie van de Ver
eniging van KLM-vliegers, die resulteer
de in het ontslag van twee bestuursle
den c^tarvan en de daarop gevolgde sta
king van vliegers.
De kantonrechter overwoog, dat het
enige criterium voor de rechter in deze
zaak de vraag is, of het ontslag „kenne
lijk onredelijk" is geweest, zoals de wet
stelt. Hij beantwoordde de vraag ont
kennend, want volgens hem bestond er
gezien de overgelegde rapporten over K.
gegronde twijfel aan zijn bekwaamheid.
Dat derden van mening zijn, dat K.
wel had kunnen worden gehandhaafd,
vond de kantonrechter van geen belang
omdat de KLM daarover moet oorde
len. De verantwoordelijkheid voor de
veiligheid berust immers alleen bij haar.
DRIEBERGEN De vroegere bui
tenplaats in Driebergen van de familie
De Beaufort, huize Leeuwenburgh, is
woensdag als rusthuis van de stichting
voor Kerkelijk sociale arbeid te Rotter
dam geopend door burgemeester mr. G.
E. van Walsum.
Coniferen die men verleden herfst of
dit voorjaar heeft gepoot of verplant
kunnen het nu wel eens te kwaad krij
gen met de droogte. Als het voldoende
regent zullen ze zich zelf wel redden,
doch veel krijgen ze over het algemeen
niet mee; de struiken zijn te dicht en
er komt onvoldoende water bij de wor
telkluit terecht en daarom is het nut
tig er éénmaal per week een emmer
water bij te gieten. Dat zal hen goed
doen en dat geldt vooral voor struiken
die op de volle wind staan.
Vrij naar
1 Maurice Lebtanc
Üiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiuimi
piiniiiiniiiHiiniiiiiiiiiiiiniiiiiii
§j door
51IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
|IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll|llllllll||l|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||i|||||||g
57. Prins Kletzky was juist bezig een
voetenbankje te plaatsen op de stoel die
op een kist op de tafel stond, toen hij
boven zich in het dak een hand ont
waarde, die in het stro van de bedek
king rondwoelde en grote plukken los
trok.
„Hé! Wat moet dat?" riep de vorst
streng naar boven.
Toen verscheen het jeugdige gelaat
van Okki in de opening.
„Sssti" fluisterde de scheepsjongen
met stralende ogen. „Wij komen u red
den eh, ik bedoel ik kom gij eh..ik!"
„Gij komt ons redden," kwam de
prins hem te hulp.
„Belangrijk! Dat is het, jofel hè?"
glunderde de scheepsjongen.
.Welzeker. Zulks komt ons zeer ge
legen," beaamde Kletzky terwijl hij
minzaam met het hoofd knikte. „Maak
het gat maar fluks wat groter, zodat
wij er onze gestalte doorheen kunnen
wringen. Ban Bijt Sm «en béste knaapl"
Okki toog weer ijverig aan het werk.
„Reken maar dat dit een sappige ont
snapping wordt!" sprak hij tevreden.
„Die lefjas van een Bandelos zal nog
eens even een beetje opkijken, hè
vorst?"
Maar de vorst antwoordde niet. Er
was een klein strosprietje op zijn lamp
gevallen, dat langzaam brandend naar
beneden dwarrelde en neerdaalde op
-het petroleum-oppervlak,
KERKNIEUWS
NED. HERV. KERK
Bedankt voor Oud-Alblas: P. de Jong,
Kootwijkerbroek; voor Oosterwolde (G.):
J. C. Schuurman te Bleskensgraaf.
Ongeldig beroep. Vorige week ontving
ds. Van Estrik, Ned. Herv. predikant te
Nieuwland, een beroep naar Klundert
(N.-Br.), Door een administratieve onvol
komenheid is dit beroep ongeldig. Er
wordt geacht, dat ds. Van Estrik geen
beroep van Klundert heeft ontvangen.
GEREFORMEERDE KERKEN
Beroepen te Klazienaveen: Joh. Dijk
stra te Schermerhorn.
GEREF. KERKEN (vrijgemaakt)
Beroepen te Stadskanaal: D. Berghuis
te Grootegast.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Bedankt voor 's-Gravendeel: J. H.
Carlier te Zutphen.
Een tweejarig kindje van de familie
W. Braam uit Lobith is daar woensdag
onder een vrachtwagen geraakt en ge
dood.
De heer P. Laddrak, de fabrieksdi
recteur van de Verenigde fabrieken van
L. J. Heijmeijer te Edam, is zaterdag
zestig jaar bij het bedrijf in dienst. Hij
is zijn loopbaan begonnen aLa veertien
jarigs jongen.