GOES, het centrum van
handel en industrie
NIEUWE
gebouwen
Een kern in de kern Goes
Rijke variatie op geestelijk
en cultureel gebied f
Havenplan
Beleid in drie punten
Belangen van streek bepalen
beleid van gemeentebestuur
ZUID-BEVELAND, GELEGEN TUSSEN TWEE INDUSTRIEGEBIE
DEN, DIE NA VERLOOP VAN EEN AANTAL JAREN EEN GROTE
ROL ZULLEN SPELEN - HET KREEKRAK EN HET SLOE -
STAAT VOOR EEN BELANGRIJKE ONTWIKKELING, DIE IN
EEN STERKE MATE WORDT GEACCENTUEERD DOOR DE
AANWIJZING VAN EEN IN DIT GEBIED LIGGENDE GEMEEN
TE ALS ONTWIKKELINGSKERN, NAMELIJK:
te
Woensdag 6 mei 1959 ZEEUWSCH DAGBLAD Pag. 7
In de gemeente Goes zullen in de
eerstvolgende jaren veel nieuwe ge
bouwen, die van grote betekenis zijn
voor de stad en de omgeving ver
rijzen. Voor de volgende gebouwen
liggen de plannen klaar:
Protestants Christelijk streekzieken
huis met 175 bedden, bejaardentehuis
van de Geref. kerk voor ongeveer
vijftig personen, bejaardentehuis van
Geref. gemeenten op de Bevelanden,
eveneens voor ongeveer vijftig per
sonen, vergroting van het bejaarden
tehuis van de Herv. gemeenten, ver
pleegtehuis voor bejaarden, te stich
ten door de gemeente Goes, consu
lentenhuis, H.K.-lyceum, Rijks-H.B.
S., Chr. Uloschool met negen loka
len, Openbare kleuterschool, twee
Christelijke kleuterscholen, B.L.O.-
school met negen lokalen, Grossier-
derij, vestigingen van drie autodea
lers. Voorts zijn drie banken, die
van betekenis zijn voor heel de om
geving van plan nieuwe gebouwen
te stichten, t.w. de Middenstands-
bank, de Boerenleenbank en de
Nutsspaarbank. Een verzekerings
maatschappij is voornemens de kan
toren belangrijk uit te breiden en
het Gemeenschappelijk Administra
tiekantoor heeft plannen voor het
stichten van een nieuw gebouw.
De werkplaats voor minder valide
arbeidskrachten ^al worden uitge
breid en plannen' zijn in voorberei
ding voor het bouwen van een
nieuwe drukkerij, een constructie
werkplaats en een plaatwerkerij.
Volgend jaar zal waarschijnlijk het
plan tot stichting van een zwembad
reeds voor een belangrijk gedeelte
zijn gerealiseerd evenals het plan
voor een nieuw veilingsgebouw,
waarvan de kosten worden geraamd
op 1.200.000,—.
Momenteel is de bouw van een nieu
we technische school in uitvoering.
Dinsdag is de Markt te Goes
geheel bezet met kramen. De
markt van zaterdag is minder
groot, waardoor één groot ge
deelte van het terrein kan wor
den benut als parkeerruimte
voor de velen die per auto Goes
bezoeken
AA#V\A^VWVWWWWWWVW\AA^%^WV\
Dat Goes als vestigings
plaats voor de industrieën in
trek is, blijkt wel uit het feit,
dat het gemeentebestuur,
voor de aanwijzing van Goes
als ontwikkelingscentrum,
contact had met tien bedrij
ven, die vestiging in deze
stad serieus overwogen. De
besprekingen met de leiders
van deze bedrijven worden
nog voortgezet.
Wanneer de journalist in deze da
gen aan de burgemeester van
een tot ontwikkelingskern aan
gewezen gemeente vraagt hem
iets te vertellen over de beteke-
Goede verbindingen voor het
zijn zeer aantr
steven
DAT VALT ME TOCH mee, zei de adjunct-directeur van 'n ver
maard Haags bouwbedrijf, het valt me honderd procent mee.
Hij parkeerde zijn snelle en sierlijke auto op de markt in Goes, bleef
enkele ogenblikken geïmponeerd staan kijken naar de klassieke schoon
heid van het stadhuis en de ranke toren van de Magdalenakerk, peu
terde het cellofaan van zijn sigaar en begaf zich naar een hotel, waar
hij een zakelijke bespreking met een Zeeuwse relatie tot op heden
nog slechts bekend uit in handelscorrespondentietaai gevoerde brief
wisseling zou hebben.
Dat valt mee, mompelde hij enkele ogenblikken later weer, toen in
het hotel een ober zijn jas en hoed aannam en hem voorging naar een
rustig hoekje, waar de bespreking zou plaats vinden.
Ruim twee uur geleden zat hij
nog een brief te dicteren aan zijn
secretaresse, die hem een tikkeltje
meewarig had aangekeken, omdat
ze wist, dat ,,de baas" vandaag
naar Goes in Zeeland moest.
Pas maar óp, dat U niet zeeziek
wordt, had het meisje gezegd,
want U zult wel moeten varen.
Zeeland, zei ze. daar is de wereld
dichtgeplakt met krantenpapier,
daar lopen de mensen op klompen
en eten ze niets dan tarwebrood.
Dat valt me toch mee..
EEN KERNPLAATS VOOR INDUSTRIALISATIE moet meer
hebben dan grond om fabrieken op te bouwen, dan havens en spoorlijn,
land- en waterwegen, dan mensen, die bereid en in staat zijn, om te
werken. Ze moet ook, wil ze uitgroeien, hebben een sfeer, die vestiging
aantrekkelijk maakt. Ze moet hebben, wat men tegenwoordig met een
lelijk en zelfs foutief geconstrueerd woord noemt: een leefbaar kli
maat, dat wil zeggen: ze moet alles bieden, waardoor het aangenaam
leven is in die plaats en waardoor ze met recht kan zijn: centrumplaats
voor een wijze omgeving.
Wij stellen dit voorop, om daarna te
vragen: kan Goes zo industriekern zijn?
Biedt het geestelijk, sociaal en cultu
reel die mogelijkheden?
Wij beantwoorden die vraag volop be
vestigend.
Maar voor we dat gaan bewijzen, zet
ten we eerst iets voorop. Want wat
Goes, als industriekern, nodig heeft, is
allerereerst de simpele woongelegen
heid, het huis, waarin mensen van bui
ten zich kunnen vestigen. Helaas heeft
Goes dat niet zelf in.handen. Nodig zal
zijn, dat Goes een ruimer woningtoewij
zing krijgt. Dat het als het die heeft,
goed kan bouwen, bewijzen de mooie
woonblokken, die met name in de latere
jaren verrezen zijn en die een comfort
bieden, wat de moderne mens vraagt.
Voor de mensen, die dan komen,
heeft Goes de goede sfeer.
Geestelijk allereerst. We zetten dat
bewust voorop, omdat we dat het be
langrijkste vinden en omdat het feitelijk
de grondslag is van al het andere. Wel
nu, als we de kerken zien als centrum
van het geestelijk leven, dan kunnen
we zeggen, dat Goes een gezond kerke
lijk leven heeft, goede kerkgebouwen
niet alleen, maar predikanten, die hun
roeping verstaan en het Evangelie bren
gen, waar onderling een goed contact
is, terwijl de jeugdbeweging in al haar
vertakkingen aan de jeugd op dit punt
biedt, wat zij behoeft.
En cultureel?
Beginnen we bij de jeugd. In Goes
zijn onderwijsinrichtingen van allerlei
variatie. Mooie, moderne scholen voor
de kleuters zowel als de middelbare
scholieren, voor het vak zowel als
het landbouwonderwijs, scholen, waar
van de resultaten frappant gunstig zijn
Goes is geen „uitgaansstad" met een
„vermaakcentrum". Maar het heeft zijn
prima restaurants, zijn goed zalen
waarvan er enkele stellig binnen niet
al te lange tijd gemoderniseerd zullen
worden en andere al op dit peil staan
waar het culturele leven zich in al
lerlei manifestaties kan ontplooien.
„Waar mensen zön, daar is nering",
zegt het spreekwoord. Wie daaraan in
dit verband denkt, beseft, dat, als de
industrie zich zal ontwikkelen, al deze
dingen, die we voor Goes noemden, nog
zullen worden uitgebreid. Dan zullen er
ongetwijfeld ook mogelijkheden komen,
die er thans (naar veler oordeel: ge
lukkig) niet zijn.
De adjunct-directeur herhaalde het
nog een keer of wat, liet zich toen ach
terover zakken in de diepe hotelfau
teuil en wachtte. Hy was namelyk veel
te vroeg van huis gegaan, omdat hy in
de mening verkeerde, dat de rit van
Den Haag naar Goes vry lang zou du
ren. Dat voor een reis van het centrum
van de Randstad Holland naar het cen
trum van de Bevelanden geen tocht met
een veerboot moest worden gemaakt,
dat wist hij wel. Ik zal myn secretares
se een nieuwe atlas cadeau doen, be
sloot hy im een grootmoedige bui.
Het carillon van de Magdalenatoren
strooide een leutig liedje tussen het
stadsgewoel, toen de Zeeuwse zaken
relatie binnenkwam, zonder klompen,
zonder pet, maar met de allure van
iemand, die gewoon js op charmante en
vriendschappelijke wijze zaken te doen.
Aan het slot van het gesprek, dat tot
belangrijke afspraken leidde, vertelde
de Zeeuwse zakenman aan zijn Haagse
collega, die zich zeer geïnteresseerd
toonde, hoe Goes en omgeving zich in
het verleden heeft ontwikkeld en welke
plannen er in dit deel van Zeeland voor
de toekomst bestaan.
Goes heeft een bijzondere functie te
midden van de Zeeuwse gemeenten,
omdat zij een centrumgemeente is, het
middelpunt van Züid-Beveland. Rond
Goes liggen tal van dorpen met een be
volking, die in de agrarische sector
werkzaam is, althans voor het over
grote deel. In deze dorpen worden wel
iswaar de voorzieningen voor het maat-
schappelijke leven in summiere vorm en
wat betreft het meest noodzakelijke
aangetroffen, doch in belangrijke mate
is men toch op „de stad" aangewezen.
Er zijn zelfs dorpen, waar men geen
kapper vindt. Is dat erg? Het ligt er
maar aan, hoe men het bekijkt. Er zijn
namelijk op de Bevelandse dorpen tal
van mensen, die het prettig vinden, dat
zij voor het verhogen van de manne
lijke schoonheid en de vrouwelijke
charme een bezoek aan Goes moeten
brengen. De afstand is immers, vooral
in deze tijd, geen bezwaar meer. Wat is
zes a zeven kilometer in een auto, op
een brommer of bij zonnig weer op een
fiets?
Afgezien van de noodzaak van de
dorpsbevolking om van tijd tot tijd
een bezoek aan Goes te brengen, is
er toch ook vooral een traditionele
drang om naar het centrum van het
voormalige eiland te komen, vooral op
dinsdag, de marktdag.
Op die dag worden in Goes belang
rijke bedragen omgezet. De handel viert
dan op en rond de markt hoogtij en de
meeste middenstanders in Goes weten
dinsdagsavonds al of zij een igoede week
zullen hebben.
Goes profiteert van de gunstige lig
ging: centrum van de Bevelanden met
busdiensten naar alle plaatsen in de om
geving en met een voortreffelijke trein
verbinding, zowel met Middelburg en
Vlissingen als met het westen van het
land. Anderhalf uur nadat men op het
perron in Goes in de elektrische snel
trein is gestapt, is men gearriveerd in
de drukke handelscentra van Rotter
dam.
Waarom het zakenleven in Goes zo
goed floreert en steeds meer bedryven
besluiten zich in deze gemeente te ves
tigen? Het komt mede, omdat deze
Zuidbevelahdse stad een verkeerscen-
trum is.
Belangrijk voor het vervoer in Zee
land zijn de bodediensten. In de loop
der jaren is een organisatie opgebouwd,
die voortreffelijk werkt. Op Zuid-Beve
land zijn 31 bodediensten, die Goes als
middelpunt hebben. Ook de zeven
Noordbevelandse bodelijnen vinden in
Goes hun belangrijkste centrum. Uit
Walcheren zijn er vijf bodediensten op
Goes en verder zijn er dagelijks vaste
autodiensten tussen deze plaats en Tho-
len, Sint Philipsland, Schouwen en
Duiveland, Zeeuwsch-Vlaanderen en
westelijk Noord-Brabant.
Bootdiensten zijn er met Schouwen
en Duiveland, Dordrecht, Rotterdam,
Utrecht, Amsterdam en de Zaanstreek,
terwijl er dan voorts nog de zgn. lange
lijndiensten zijn met een grote frequen
tie, o.a. op Dordrecht, Rotterdam, Den
Haag, Utrecht en Amsterdam.
Behalve deze particuliere vervoersbe
drijven is er dan nog de mogelijkheid
om per spoor goederen te verzenden,
een verzending, die evenals het reizi-
gersvervoer, zeer vlot verloopt.
Wat de toekomstige ontwikkeling van
Goes betreft, heeft men grote verwach
tingen. De minister van Economische
Zaken heeft Goes aangewezen als ont
wikkelingscentrum, waardoor voor ves
tiging van bedrijven belangrijke finan
ciële faciliteiten worden verleend. Bo
vendien ligt, gelet op het streven naar
integratie, deze Zeeuwse stad zeer gun
stig met betrekking tot België en Frank
rijk. Het aantal industrieën is in de
laatste tien jaren reeds belangrijk toe
genomen en men verwacht, dat de aan
trekkelijke voordelen, die vestiging in
Goes biedt, in de toekomst animerend
zullen werken.
nis van deze aanwijzing en over
de verwachtingen, welke hier
door zijn opgeroepen, dan krijgt
hij enerzijds deze functionaris
gemakkelijk aan het praten; an
derzijds moet hij veelal teleur
gesteld worden, daar de infor
maties nog niet volledig kun
nen zijn.
Zeker, de plannen bestaan. We
weten wat wij willen. Maar wij
weten nog niet precies op welke
manier deze wil tot werkelijk
heid zal worden.
Hier mag ik dan meteen een zeer
belangrijke wens uitspreken.
Mogen allen, die met de verwe
zenlijking van de nieuwe plan
nen van de regering te maken
krijgen, er van doordrongen
zijn, dat snelheid en efficiency
bepalend kunnen zijn voor het
Drie punten beheersen in belangrijke mate het beleid van het
gemeentebestuur van Goes met betrekking tot het scheppen van
meer welvaart in deze gemeente en het benutten van de mogelijk
heden, die gelegen zijn in de centrale ligging van deze stad.
1. Zorg voor goede verbindingen, (zowel wegen, als kanaal en
haven), naar gunstig gelegen industrieterreinen (droog en
nat).
2. Zorgen voor goede woongelegenheid, het scheppen van een
prettige sfeer voor de bevolking en het verlenen van zo groot
mogelijke service. (Woningbouw, bouw van winkels, kerken
en scholen).
3. Zorgen voor een voortdurend afgestemd houden van de in
directe ontwikkeling op de groei van het inwonertal en op de
behoeften van de tijd, o.a. door bevordering van het onder
wijs en het verruimen van de mogelijkheden voor ontspanning.
(Het scheppen van recreatiemogelijkheden ziet het gemeente
bestuur vooral als een noodzaak om mede te werken aan op
voering van de arbeidsproduktiviteit van de bevolking).
Op het industrieterrein te Goes heerst veel bedrijvigheid.
De jachthaven te
Goes mag zich in
een groeiende foe»
belangstelling
verheugen
Het haventerrein in Goes zal
volgens de plannen ongeveer
twintig ha groot worden.
druk
is
het altijd
gezellig
Goes
haven
waar
De
intieme
De gunstige ontwikkeling van
Goes is vooral te danken aan de
centrale ligging en aan de vele
vervoersmogelijkheden, die in de
ze plaats benut kunnen worden.
Hierbij speelt uiteraard ook de
haven een belangrijke rol.
Het gemeentebestuur heeft in
middels bericht ontvangen, dat
geen budgettaire bezwaren bestaan
tegen het plan tot uitdiepen van
de haven, waardoor deze voor
grotere kustvaarders geschikt
wordt. Binnenkort wordt met de
uitvoering van het werk begon
nen.
Dit is de eerste fase van het
havenplan. Het ligt voorts in de
bedoeling vier insteekhavens aan
te leggen, waarvoor de plannen
klaar liggen en de vaargeul van
het kanaal te verbeteren en te ver
diepen. Ook tot uitbreiding van de
industrieterreinen zal worden
overgegaan. Men hoopt op deze
wijze rond de haven mogelijk
heden te scheppen om handel en
industrie op vlotte wijze van dienst
te zijn, waarbij aan zware econo
mische eisen kan worden vol
daan.
klimaat, dat wij allen zó guns-
stig willen beïnvloeden, dat de
ondernemer aan de lokroep ge
hoor zal kunnen geven.
Een zo snel mogelijk scheppen
van een gunstige vestigings
plaats voor het bedrijf is punt
één. Met alle faciliteiten, welke
daarbij behoren zoals water-,:
spoor- en wegverbindingen; gas,
water, elektriciteit, afvoermoge-
lijkheden, etc. De redelijkheid
van de tarieven en de service
van de openbare nutsbedrijven
verlieze men daarbij niet uit het
oog. Zeeland zou daarbij niet
duurder zijn dan andere lands
delen. De uitstekende spoorweg
verbinding met de expresse-
treinen, welke ons in een goed
uur de randstad Holland doen
bereiken geven een goed voor
beeld.
Het scheppen van een prettig
woonklimaat is punt twee en
niet minder belangrijk. Hu men
welbewust gekozen heeft voor
die plaatsen, waar al veel is,
treuzele men niet met de „rest".
Woningen voor alle categorieën
zullen in behoorlijk tempo moe
ten worden gezet. Het huidige
tempo is niet onbevredigend; het
zal ten minste gehandhaafd moe
ten worden; op bijzondere pun
ten verhoogd. Van scholen zijn
wij rijker voorzien dan vrijwel
iedereen verwacht. Er is plaats
voor nog meer! Cultureel cen
trum en zwembad zijn knelpun
ten, waaruit wij ons zo snel mo
gelijk moeten ontworstelen.
Sportvelden, leeszaal, recreatie-
bedrijven ik noem ze maar
op in de volgorde, dat zij mij in
vallen moeten blijvend gesti
muleerd worden. Het moet ple
zierig wonen zijn in Goes ook
voor de vrouw van de man, die
hier werk vindt en voor zijn
kinderen.
De aanwijzing betekent dat wij in
de kern Goes een kern moeten
maken. Een kern, waarop de in
dustrieel en zijn medewerkers
kunnen bouwen in alle betekei
nissen van het woord, waarin
hun gezinnen kunnen leven op
een manier, welke hun niet doet
verlangen naar de te volle rand
stad. Hoe wij dat zullen doen
weet ik in alle opzichten nog
niet nauwkeurig, maar dat wij
dat zullen doen is de vaste over
tuiging van
(H. K. MICHAËLIS),
Het gemeentebestuur van Goes ver
wacht, dat het aantal inwoners van de
ze stad zich in de toekomst belangrijk
zal uitbreiden. In het structuurplan
wordt rekening gehouden met een in
wonertal van 45.000, doch na de re
cente aanwijzing van Goes als ontwik
kelingskern, spreekt men reeds van een
inwonertal van 60.000.
De aanwijzing van Goes als ontwik
kelingskern is voor heel het gebied rond
deze stad van enorme betekenis. Het
merendeel van de bevolking van Zuid-
Beveland vond zijn bron van bestaan
in de landbouw. Mechanisatie en ratio
nalisatieherverkaveling wordt op ruime
schaal toegepast hebben tot gevolg,
dat veel minder arbeidskrachten nodig
zijn dan vroeger. Zet dit proces zich
voort en men mag aannemen dat dit
het geval zal zijn dan kunnen de in
Goes gevestigde en nog te vestigen in
dustrieën voor een belangrijk deel het
benodigde personeel uit de omgeving
betrekken, waarna na verloop van ja
ren deze werknemers naar de plaats,
waar zij hun werk verrichten, kunnen
verhuizen. Voor velen zal het echter
aantrekkelijk blijven in Goes te werken
en in een van de omliggende dorpen te
wonen, omdat zij gehecht zijn aan de
dorpsgemeenschap en aan hun tuintje
achter het huis. De afstand van de
dorpen naar de stad. variërend van vier
tot tien kilometer, levert geen bezwaar
meer op.
Men mag dan ook verwachten, dat in
de eerstvolgende decennia een belang
rijk deel van de bevolking der dorpen
op Zuid-Beveland sterke economische
banden met Goes zal krijgen, sterker
nog dan het nu in veel gevallen al heeft.
Het gemeentebestuur van Goes is er
zich van bewust, dat het een belangrijke
functie heeft te vervullen als centrum
gemeente. Vrijwel bij alle plannen, die
het gemeentebestuur moet maken met
betrekking tot bijv. het onderwijs, het
culturele leven, de recreatie en het sti
muleren van de middenstand, moet in
zeer belangrijke mate rekening worden
gehouden met de belangen der omlig
gende gemeenten. En aan deze belangen,
wordt dan ook in de Goese gemeente
raad grote aandacht geschonken.