De Doorman zocht de zon op
VEEL GELEERD
VEEL GEZIEN
Oceaanreuzen voor
8000 passagiers
Zorg dat je eribij komt
Bloeiend koolzaad
in O.-Flevoland
Pullitzer-prijzen
Arrestatie met
traangas
Minister Lloyd
naar Berlijn
WILLEM PAREL EN BARTELS
KOMEN VANAVOND TERUG
Dinsdag 5 mei 1959
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 5
LISSABON-NEW YORK VOOR 50 DOLLAR?
FLESJE GEZONDHEID VOOR
PRESIDENT SOEKARNO
Radiohistorie herleeft
Winnaar Rudy Carrell
Dodenherdenking
Treffend debuut
Op dit kaartje staat schematisch aangegeven, hoe onze speciale
verslaggever zijn reis naar de Karei Doorman maakte naar de
ingang van Het Kanaal, waar de twee smaldelen elkaar ont
moetten: Karei Doorman (1), jager Gelderland (2), jager Am
sterdam (3), onderzeeboot Zeeleeuw (4) en kruiser De Ruyter
Ijager Drenthe (II), jager Limburg (III), fregat De Leeuw
(IV) en onderzeeboot Zwaardvis (V).
B Zij behoorde tot de jonge meisjesdie
in luchtige kostuumpjes onze murine na
mens Jacksonville begroetten. Zij werden
vereerd met een lint van een matrozenmuts.
Tot de grootste attracties tijdens
het verblijf in Florida behoorde het
bezoek aan de gedresseerde dolfij
nen. Deze sierlijke dieren springen
boven water uit om hun voedsel uit
de hand te eten. Ook de bezoekers
mogen zich met deze sport bezig
houdenmet het voederen wel te
verstaan. ET at onder anderen com
mandeur Van Karnebeek en kapi
tein ter zee Van Oostrom Soede
geluktehet verkrijgen van het cer
tificaat van qualified jumpmaster",
moest Karei Doormans facteur
Bruijnoogc gepaard laten gaan met
een hap in zijn hand van een al
te gulzig exemplaar.
Haaienvangen behoorde eveneens lol
het tijdverdrijf. Ara dit exemplaar van
anderhalve meter volgden nog twintig van
zijn broertjes en zusjes: knapen van één
tot drie meter.
KAMPEN (ANP) n de polder Oos
telijk Flevoland staat zesduizend hecta
re koolzaad in volle bloei. De velden lig
gen langs de weg naar de toekomstige
dorpen Dronthen en Ketelhaven. Die is
vanaf Harderwijk en Elburg over de
polderdijk te bereiken en vanaf Kam
pen over de Roggebotsluis.
MASSA's opgezette krokodilletjes en rumbaballen zitten naast
kimono's en gramofoonplaten als souveniers in de bagage
van de 1750 marinemannen, die nu met smaldeel V (bijna)
zijn thuisgevaren. Op de kop af zestien weken heeft de reis naar
de West en de Amerikaanse wateren geduurd.
Negentig van de 112 dagen werden op zee doorgebracht. „De ge
oefendheid is nu dan ook zeer hoog", zei ons commandeur A. van
Karnebeek. „En het geld voor het hoekdek is er dik uit", meende
kapitein ter zee H. van Oostrom Soede, commandant van de Karei
Doorman.
JAJVIVEIV STONDEN VERSTOMD
Maar de maand, die in stukjes en brokjes in diverse havens werd
doorgebracht, was niet minder succesrijk. Wie verwacht een welkom met
een rij knappe meisjes in badpak, die voorop glimmende sleeën langs de
kade rijden, zoals dal op de Amerikaanse marinebasis Florida het geval was.
Onze Jantjes waren zo verbluft, dat de commandant van het vliegkamp
schip door de microfoon riep: „Er kan gejuicht worden".
Kort tevoren had het schip een tot de Amerikaanse verbeelding sprekende
prestatie geleverd door in dikke mist naar deze haven op te varen. Dat had nog
geen enkele carrier eerder gedaan onder zulke weersomstandigheden.
Overrompelend was de gastvrijheid van de Amerikanen. „Dat was een van
mijn vrezen", vertrouwde de commandeur ons toe, „dat de jongelui te weinig geld
zouden hebben. Maar de manier, waarop zij' als gast behandeld werden, bracht
hen nooit in verlegenheid/
Kapitein ter zee Van Oostrom Soede zei het zo: „In Port Ever
glades byv. had je weinig kans om op straat te blijven lopen. Als
er een paar matrozen bij elkaar liepen, stopte er zomaar een auto
instappen en je kreeg
geen kans om een cent
uit te geven.
Commandeur Van Kar
nebeek: „In Miami had
ik een ontmoeting met
een Amerikaanse admi
raal in een van de
grootste en duurste ho
tels, maar daar zaten
ook enkele matrozen
heel rustig te eten met
hun gloednieuwe gast
heren."
Dat dit fantastische
dagen waren, zal nie
mand ontkennen. De
ene iiaven verschilde
met de andere, maar
ook de ontvangsten in
de West zullen heugen
en het verblijf op Cuba
en Bermuda had even
eens zijn charme.
Na vier maanden van
huis kun je over dui
zend onderwerpen pra
ten. Over het ongeluk
met de Avenger, waarbij telegrafist
Müller het leven verloor, maar ook over
de piëteit te zijner gedachtenis, toen
op de terugreis een krans boven de
noodlottige plek werd vrijgezet.
Over bootsman Hermans, die midden
in de grote taart stapte, waarmee de
oliegevende Amerikaanse tanker Wae-
camaw verrast had moeten worden.
Over de optocht in Mayport, waarin
twee dozijn marinemannen de cowboy
filmster Roy Rogers gezelschap hielden.
Over de redding van twee Ameri
kaanse schipbreukelingen.
Over de matrozen, die in Jackson
ville aan een fietswedstrijd deelnamen.
Over de duizenden, duizenden en
duizenden mensen, die de schepen tij
dens „open house" kwamen bezichtigen.
Over het succes van de tientallen film
voorstellingen en causerieën, die aan
de wal werden verzorgd voor clubs en
scholen.
Over het optreden van de Kadoband
voor het televisiestation Guantanamo
op Cuba.
Over de trouwerij in Mayport aan
boord van de Karei Doorman.
Over het geschenk van de burge
meester van Holland in Michigan aan
de commandeur: een paar klompen
De stad Jacksonville dacht kennelijk: jonge mannen zien graag jonge meisjes.
Ziehier het resultaattoen onze schepen arriveerden.
Spannend
Maar ook over het met scherp vuren
op een radiografisch bestuurd Ameri
kaans vliegtuigje. Over de 25 landingen,
die 's nachts werden uitgevoerd op een
inktzwart dek met alleen wat geleide-
lichten. Over de landingen midden op de
oceaan, zodat er geen uitwijkmogelijk
heid was. Dat waren allemaal span
nende prestaties, waartoe onze marine
nooit in staal was geweest. Dat kon nu
ook door de teamgeest en de sportieve
rivaliteit, die in het lange tezamen
werken gegroeid waren.
Er is geoefend met Amerikanen, die
met de tweemotorige vliegtuigen van
het type Sentinel op de Karei Door
man landden Amerikanen, die eerlijk
verbaasd waren over de moderne in
stallaties (en wat ermee gedaan werd)
op de Karei Doorman en de jagers.
Hun verbazing strekte zich ook uit tot
het flesje bier. aan boord, dat op zee
voor hen maar vijf dollarcents kostte.
Een borrel bracht het maar tot twee-
en-halve cent.
betrokken waren op deze tocht, waarop
16.500 zeemijlen 30.000 km), dus
driekwart van de omtrek der aarde
werd afgelegd
Bovendien brachtten de laatste twee
dagen nog de unieke gebeurtenis, dat
aan de ingang van Het Kanaal het
operationele smaldeel V (Karei Door
man, de jagers Gelderland en Amster
dam, onderzeeboot Zeeleeuw) het op
leidingssmaldeel I (kruiser De Ruyter,
de jagers Drenthe en Limburg, fregat
De Zeeuw en onderzeeboot Zwaardvis)
ontmoette en om samen oefenend thuis
te varen. Dit betekende een zeldzaam
voorkomend rendez-vous van een groot
en belangrijk deel der Nederlandse
vloot.
YanmUldtifi binnen
Vanmiddag omstreeks het middag
uur wordt de Karei Doorman weer
in Rotterdam verwacht. Iedereen
van smaldeel V krijgt dan vier dagen
extra verlof.
Die hebben zij ruimschoots ver
diend, zei commandeur Van Karne
beek gisteren in zijn dagorder.
Op de uitreis hebben de schepen gedurende tien dagen nogal met slecht weer
te kampen gehad. Bij de thuisvaart was het dikwijls bijzonder fraai weer. Bij honder
den tegelijk zochten de Jannen toen de zon op. Beter strand dan het vliegdek tan de
Karei Doorman u>as toen moeilijk denkbaar.
LISSABON (ANP) Te Lissabon is een scheepvaartmaatschappij
opgericht, die twee zeer grote schepen zal laten bouwen voor een passa-
giersdienst tussen New York en Europa. De maatschappij, die haar zetel
in de Portugese hoofdstad zal hebben, werkt met Amerikaans en Portugees
kapitaal.
Ontmoeting
Zo schijnt deze reis naar alle kanten
een succes te zijn geweest. Naar eigen
aanschouwing ook voor de jongelui,
die een prachtige baard hebben gefokt.
Idem voor de vliegers en de vele an
deren die bij de 1500 deklandingen
NEW YORK (A.P.). De Pullitzer-
prijs voor romans 1959 is toegekend aan
Robert Lewis Taylor voor zijn boek The
Travels of Jaimie McPheeters.
Voorts zijn drie journalisten en een
persfotograaf met een prijs beloond.
In een oude kerk in Monasterolo in
Italië is een groot fresco ontdekt van
de zestiende-eeuwse schilder Pellegrino
Pellegrini. Het stelt Christus, de apos
telen en de heiligen voor.
BLACKPOOL (Reuter) Met assis
tentie van soldaten tleeft de politie eer
man die niets met de justitie te maken
wilde hebben met traangas uit zijn wo
ning verdreven.
Verscheidene Blackpoolse politieagen
ten drongen met gasmaskers op de wo
ning van Gerald Baines, de weerspan
nige man, binnen nadat zij traangas-
bommen naar binnen hadden geworpen,
maar het was een politiehond die de
man overmeesterde.
Baines, die voor de rechter moet ver
schijnen in verband met een autodief
stal, had zich volgens zijn huisgenoten
vijf maanden lang thuis schuil gehou
den en was al die tijd met een pistool
en een dolkmes gewapend geweest.
De twee, in Japan te bouwen sche
pen van elk 110.000 ton, de New-
Yorker en de Lisbon, zullen een dienst
onderhouden tussen New York en
Lissabon en een haven in Frankrijk
en een in Engeland.
Elk schip zal 8.000 passagiers kun
nen vervoeren. De passageprijs
zonder maaltijden zal 50 dollar be
dragen.
In Lissabon worden reeds voorbe
reidingen getroffen voor de bouw van
kade met verderè accommodatie om
er tegelijkertijd een der beide super
schepen en een schip van 80.000 ton
te kunnen behandelen.
VAN WIE?
(Dit bericht wekt de indruk, dat
alles in kannen en kruiken is. Noch
tans is het niet volledig. Onder an
dere ontbreekt de naam van de
promotor. In de jongste jaren heb
ben twee Amerikanen, Cantor en
STOCKHOLM, (U.P.I.). President Soekarno van Indonesië, die een
wereldreis maakt en nu in Stockholm is, heeft bij een bezoek aan de fabriek
van telefoontoestellen L. M. Ericsson een flesje met C- en B-vitamine
tabletten gekregen. Belangrijke gasten ontvangen doorgaans een telefoon
toestel in een bijzondere uitvoering. Soekarno zei echter, dat hij zo'n apparaat
al bezat. Toen hij hoorde dat het bedrijf aan zieke employé's geneesmiddelen
verstrekte vroeg hij om de vitaminen.
Detuiiler ieder afzonderlijk
plannen voor dergelijke schepen be
kend gemaakt. De eerste sprak over
twee 90.000 tons drijvende reuzen-
hotels. De andere gaf verhalen over
vier passagiersschepen, elk van
108.000 ton. Deze laatste zouden ge
bouwd worden bij Verolme op Ro
zenburg.
Vele maanden is het rustig geweest
rondom deze giganten. Bij Verolme
vernamen wij, dat dit bericht geen
betrekking kan hebben op Detwilers
plan, want men heeft nog steeds
contact met hem. Alleen is de finan
ciering nog niet in orde. „Als die in
orde is, gaan wij bouwen".
Dan moeten het de groter ge
projecteerde schepen van Cantor
zijn, ofweer een ander. Red.).
LONDEN (Reuter). De Britse mi
nister van buitenlandse zaken. Selwyn
Lloyd, heeft een uitnodiging aanvaard
van Willy Brandt de burgemeester van
West-Berlijn, om een bezoek aan die
stad te brengen. In beginsel is de uit
nodiging aanvaard. Lloyd hoopt in de
loop van de zomer een bezoek aan Ber
lijn te kunnen brengen.
GLORIEUZE figuren uit een
nog tamelijk vers radio
verleden maken nog één keer
hun opwachting in het feest
programma van vanavond: Wij
leven vrij, wij leven blij; om
vijf over acht over beide zen
ders.
Willem Parel zult u weer kunnen
horen Niet-op-reageren-Lena! en
Kossie van Tutte. Het mannetje Baar-
tels, Sjaan en Willem, en de onvergete-
Iijk-gekke Adèle de Bonbon. En ook
de tophits uit de jaren sinds de Be
vrijding gaan vanavond nog eens de
ether in.
HELEENTJE
Heleentje van Cappelle, die als 7-
jarige debuteerde met het Succesliedje
Naar de speeltuin, is nu uitgegroeid tot
een blonde Mulo-leerlinge. Zó groot
was haar succes, dat mevrouw Van
Capelje zich nog steeds voorstelt als
,,de moeder van Heleentje".... Heieen
is de speeltuin-genoegens inmiddels ont
groeid, maar ze zal het liedje met een
kinderlijk stemmetje nog eens in her
innering brengen.
Joop de Knegt, de militair die door
zijn vertolking van High Noon jaren
geleden promoveerde tot bejubeld zan
ger, zal het indringende filmlied nog
eens aan de microfoon toevertrouwen.
High Noon werd zyn eerste grote suc
ces, en later zijn privé-nachtmerrie,
want liedjes die hij later aan zijn reper.
toir toevoegde vonden nooit zo'n gretig
gehoor als de eersteling.
GEMOPPER
Natuurlijk waren er in de radio-
periode 19451959 méér successen dan
U vanavond hoort. De overtuigende op
komst van vocalisten als Willy Alberti,
Johnnie Jordaan en Maria Zamora
(Grand prix artistique) blijven in deze
uitzending geheel onvermeld. Hierover
wordt in Radioland al fiks gemop
perd
Er blijft echter voldoende te genie
ten. Met dit programma toont de radio
zich weer eens een geduchte concur
rent van de televisie. Menig kijker zal
tóch nog een keer de stem van het
„Parel-genootschap" willen horen, de
dwaze grappen van orgeldraaier Willem
(Parel) Sonneveld.
BEDRUKTE RIJK
Na afloop van de feestelijke opname
van deze oude radio-successen, troffen
Rudy Carrell, bekend uit vele Avro-
radioprogramma's, is winnaar gewor
den van het ICC-cabaret-concours.
Dinsdag 12 mei komt hij voor de mi
crofoon met zijn winnende liedje en
conference in Avro's Gastenavond.
radio
vandaag
DINSDAG. Willem Parel,' Adèle
de Bonbon, Baartels en andere ouae
bekenden keren terug in Wij leven vrij,
wij leven blij (21.05), de amusements
show in het nationaal programma van
vanavond.
's Middags, ook voor beide zenders,
is er een herdenkingsbijeenkomst in de
Rotterdamse Ahoy'-hal (16.20), en een
licht programma over ons land en zijn
bewoners (17.30).
In het avondprogramma hoort u
voorts een herdenkingsbijeenkomst in
de Grote Kerk in Deventer (20.05), een
klankbeeld over Emmen (19.00), en
lichte muziek om 18.15 en 22.45.
In het nationaal programma over
beide zenders Hilversum kunt u
vanmiddag om 16.40 luisteren naar
oude opnamen van het Radio Fil
harmonisch Orkest onder leiding
van zijn eerste dirigent en oprichter,
de in 1952 overleden Albert van
Raalte.
De uit te voeren werken zijn van
eigen bodem, en wel van de com
ponisten Johan Wagenaar, Dina
Appeldoorn en Bernard' Ziveers.
Dan is er op de late avond, om
23.15. een stereofonische uitzending,
waarbij onlangs in de handel ge
brachte stereofonische grammofoon
platen worden gedraaid.
Alleen zij, die de beschikking
hebben over twee ontvangtoestellen
kunnen dit ruimtelijke experiment
meemaken.
"yANAVOND om kwart over elf geven
v de Hilversumse zenders weer een
stereofonische uitzending. Het is een
programma van pas uitgebrachte ste
reofonische grammofoonplaten.
Wat u doen moet om mee te kunnen
genieten van dit ruimtelijke klank
menu.? Hier is het recept.
Zorg dat u de beschikking hebt over
twee ontvang-apparaten. Dat mogen
zijn radiotoestellen, televisietoestellen,
of draadomroepaansluitingen (uiter
aard' met luidspreker). Iedere combi
natie van deze mogelijkheden is goed,
als het er maar twee zijn.
OPSTELLING
Zet nu de twee ontvangapparaten op
ongeveer drie meter van elkaar, en
zo dat de geluidsrichtingen een hoek
van circa vijfenveertig graden maken.
Stem het toestel links af op Hilver
sum 1, d'at rechts op Hilversum 2, ga
zitten bij het snijpunt van de twee
geluidsstromen, en u hoort als alles
goed gaat muziek met diepte, waar
bij elk instrument helder en apart tot
zijn recht komt.
televisie
1 vandaag
1
DINSDAG. De t.v. viert vanavond
feest met een vrolijk programma uit de
Philips Jubileumhal in Eindhoven
(20.50).
Daar zijn o.a. te gast Christine Spie
renburg en Herman Emmink, de panto
mimekunstenaar Rob van Reyn, het
parodistentrio Triplesec en de Britse
Songfestivalfinalisten Pearl Carr en
Teddy Johnson.
Vooraf: Onderaardse schoonheid, een
film over sprookjesachtige grotten in
Frankrijk (20.30).
Vlaanderen presenteert het poppen
spel De verdronken hoed (20.45), een
klassiek ballet (21.15), en de rubriek
Vergeet niet te lezen (21.45).
Op België Frans: de film Le fil a la
patte (20.30), en flitsen van het film
festival in Cannes (22.05).
De Duitse t.v. vertoont de spannende
film Berlin-Express, met Merle Oberon
(20.20), en een documentaire over Af
ghanistan (21 40).
WILLEM PAREL
aan de slag
wij Rijk de Gooyer wat bedrukt achter
een kleintje koffie.
„Ik heb Baartels weer gedaan", ver
telde hij, 't Was écht moeilijk om hem
na al die tijd weer in m'n systeem op
te nemen Wat denk 'ie waaét
Goeiedaaag".
kritisch
bekeken
SOBER was de reportage die de tele
visie gisteravond wijdde aan de
Dodenherdenking bij het Nationaal
Monument op de Dam in Amsterdam.
De roerloze mensenmenigte, de voor
dracht van Nijhoff's Ode aan de Doden,
het défilé van burgers die bloemen leg
den: van dat alles was de televisie een
terecht bescheiden getuige. Dat gold zo
wel voor de beelden, als voor het com
mentaar, dat werd verzorgd door G.
Sluizer.
Door heel ons land zullen de kijkers
deze indrukwekkende plechtigheid in
tens hebben meebeleefd.
kritisch
beluisterd
i
Het „stemmenspel" De laatste, gister
avond uitgezonden door de Vara, was
een treffend, merkwaardig debuut van
de 21-jarige auteur André Kuyten.
Merkwaardig omdat de schrijver, die
zelf in oorlogstijd nog een kind was,
voldoende verbeeldingskracht bezat om
een aangrijpend facet van de oorlogs
sfeer in een woordenspel vast te leg
gen.
André Kuyten bewaarde daarbij
wellicht juist door zijn gebrek aan
persoonlijke herinneringen een dich
terlijke afstand die gecombineerd
met con zuiver menselijk meegevoel
voor de figuren die hij opriep tot
een prachtig resultaat leidde.
Het fraaie samengaan van de dich
terlijke taal (verbonden met de dro
men over het meisje Eline) en de ge
wone dialogen vormde de kern van
dit belangrijk debuut.
Helaas werd de stem van Eline wat
te uitbundig gespeeld door Barbara
Hoffman. Zeer goede rollen hoorden
wij van Johan Wolder, Johan Fiolet en
Han Bentz van den Berg.
B. J. v. S.
programma's
(ln het kort
WOENSDAG 6MEI
RADIO
HILVERSUM I 402 m
ochtend
NCRV7.00 Nws: 7.10 Gram; 7.40 Idem:
7.50 Een woord voor de dag; 8.00 Nws-
(f,ram: 9'00 v d zieken; 9.30 Gram;
ft ¥rst: ?,4° Vd vrouw; 10.15 Gram;
10.30 Morgendienst; 11.00 Gram; 11.10
Hoorsp.
middag
12.00 Voiksmuz; 12.30 Land- en tulnb
meded; 12.33 Lichte muz; 12.53 Gram en
}H° Nws; 1315 Met PIT op pad;
13.20 Lichte muz; 13.50 I] filosofo di Cam-
PfKa'„opera <gr)-: 15-°° Harmonie-ork;
15.40 Gram; 16.00 V d jeugd; 17.20 Mu-
settemuz; 17.40 Beursber; 17.45 Gram.
avond
18.00 Idem; 18.15 Spectrum v h Chr or
ganisatie en Verenigingsleven; 18.30 Jazz-
Uuz: .l .i5 Boekbespr; 19.00 Nws en weer-
19-10 Koorzang; 19.30 Radiokrant;
19.55 Op de man af; 20.00 Pianorecital;
20.15 Kamerork en solist; 21.00 Calviin
en het Apostolaat, caus: 21.20 Gram-
21.30 Geestelijke liederen; 22.00 Dagb uit
de wildernis, rep; 22.15 Gram; 22.45 Avond-
overdenking; 23.00 Nws en SOS ber; 23.15
Sportuitsl; 23.20—24.00 Gram.
HILVERSUM II 298 m
ochtend
VARA: 7.00 Nws; 7.10 Gym; 7.20
Gram; 8.00 Nws; 8.18 De ontbijtclub; 9.00
Gym v d vrouw; 9.10 Gram VPRO
!?'25 Schoolradio. VARA: 10.20 V d vrouw
11.00 Gevr progr.
middag
12.00 Lichte muz; 12.30 Land- en tuinb
cried; 12.33 V h platteland; 12.38 Gram;
13.00 Nws en tentoonstellingsagenda; 13.20
Orgel en zang; 13.50 Medische kron; 14.00
Gram: 14.45 Idem; 15.00 V d jeugd: 17.00
Emigratiepraatje.St°e^: 1750 Rcgeri»gsuitz.
avond
.A8-00. ?ws en eomm: 18.20 Dansmuz;
18.50 Act; 19.00 V d kind; 19.10 De da-
ls Hassan, toespr: 19.25 VARA-Va-
Iia' U'30 v d jeugd. VARA: 20.00
Nws; 20.05 Comm; 20.15 Sport; 20.25
Weense muz; 21.10 Misdaad per brief
hoorsp; 22.20 Lichte muz; 22.45 Tussen
mens en nevelvtek, caus; 23.00 Nws: 23.15
Gram; 23.30 Orgelspel; 23.50—24.00
nws in Esperanto.
Soc
TELEVISIE
NTS: 14.50—16.45 Eurovisie: Interl voet-
balwedstr Engeland—Italië. NCRV 17 00 V
d jeugd. NTS: 17.30 V d jeugd.
avond
NTS: 20.00 Journ en weeroverz AVRO-
20.20 Sportpanorama; 20.50 De veroordeel
de. TV spel; 21.30 Pauze, 21.36—22.15 The
Perry Como Show.
