K.V.P. WEER GROOTSTE PARTIJ; MEESTE WINST
VOOR V.V.D. EN P.S.P.
Kleine partijen in parlement
K.N.V.B. en N.S.F. dinge,n
hand in hand naar toto
ZEEUWSCH DAGBLAD
Nek - aan - nek - race A.R. en C.H.U. iets De einduitslag kwam
met dep.v.d.a.
verder terug
voor middernacht
STEMMEN IN DE NACHT
Relletj es op
de Dam
De Bilt: Weinig
wind
O
Ontslag kabinet
DE VERDELING VAN DE 150 KAMERZETELS
Opening zitting
TOTALE AANTALLEN UITGEBRACHTE STEMMEN
Grijp deze kans
NU tot 1 april voor
nt
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
De grote slag
AANZIENLIJKE winst voor de V.V.D., en een opmerkelijke groei
van de Pacifistisch Socialistische Partij. Dit zijn de twee feiten,
die bij een beschouwing van de resultaten der gisteren gehouden
verkiezingen voor de Tweede Kamer in het oog springen.
Race
Derde partij
2
Spelen met raketten
spel met de dood
NIEUWE STICHTING
OPGERICHT
COMMENTAREN
zakdoeken.
00
Hoofdkantoor: Goes, L. Vorststraat 90, telefoon 01100-2438;
bij geen gehoor: Hoofdredacteur 01100-2503; Chefred.
01100-3991; Postbus 4, giro 116666.
Bijkantoren: Middelburg, Korte Delft 50, tel. 01180-2009;
Vlissingen, Rembrandtlaan 24, tel. 01184-3224; Temeuzen,
Nieuwstraat 38, tel. 01150-3189, Zierikzee, Havenpark 24
tel. 01110-2991
Directeur: JACQ DE SMIT - Hoofdredacteur: R. HAGOORT
Zeeuwsch Dagblad
Abonnementsprijs f 0,56 per week, 7,per kwartaal
Losse nummers 13 cent.
Advertentietarieven op aanvrage. - Rubriek Kabouter»
7 cent per woord met een minimum van f 1,
14e Jaarg. No. 1552
Vrijdag 13 maart 1959
OP GROND van alle voorteke
nen verwacht mocht worden,
heeft de uitslag van de verkiezingen
gisteren bevestigd: voor Nederlandse
verhoudingen is door het kiezerskorps
een aardverschuiving in de bodem
van ons politieke bestel gebracht, die
nog groter is dan op grond van de
Statenverkiezingen in 1958 werd ver
wacht en ook anders, meer genuan
ceerd is uitgevallen.
Om een eerste punt te noteren: de
K.V.P. is weer de grootste partij in
ons parlement geworden. Zij heeft
echter de 51 zetels, waarop zij op
grond van de Statenverkiezingen hoop
te, niet gehaald en blijft op haar aan
tal van 49.
De P.v.d.A. is weer de tweede partij
in grootte. Zij verloor drie van haar
zetels, doch daarin zit een herstel na
de Statenverkiezingen, die voor haar
een verlies van zes zetels inhielden. De
actie, die de P.v.d.A. in wel zeer ster
ke mate heeft ontplooid, is hiermee be
loond.
De grote winnaar is de V.V.D. ge
worden. Deze liberale groepering werd
weliswaar tevoren als winnende par
tij gezien, doch men had haar een
winst van twee a vier zetels toege
kend. Dat het er zes zouden worden,
dat haar zetelwinst dus bijna vijftig
procent zou zijn, had niemand ver
wacht.
Teleurstellend is de uitslag voor de
christelijke partijen. Zowel A.R. als
C.H. verloren een zetel. Het feit, dat
de S.G.P. haar drie zetels handhaafde
en het G.P.V. met één zetel zitting
neemt in de Kamer, kan deze teleur
stelling niet opheffen, omdat met deze
groepen op onderscheiden terrein, al
thans voorshands geen eenheid van
christelijke partijen is te bouwen.
Verblijdend is de teruggang van de
communisten, die meer dan gehal
veerd zijn. Doch daartegenover staan
de twee zetels van de P.S.P. die dicht
bij de meest linkse groepering staat
en wel zo, dat zij meermalen met de
P.v.d.A. zal willen samenwerken. De
communisten en de P.S.P. samen zul
len op de P.v.d.A. een druk in radi
cale richting uitoefenen. Wie gedacht
hebben aan de mogelijkheid van een
christelijk kabinet in de geest van de
vroegere coalitie, zullen deze illusie
moeten laten varen. A.R., C.H. en
K.V.P. komen samen net aan de 75
zetels, precies de helft van het aantal
Kamerleden, te wienig dus om een
kabinetspolitiek op te bouwen.
Gegeven het feit, dat de V.V.D. de
grote winnaar is, zal deze trouwens
ongetwijfeld het eerst in aanmerking
komen voor een poging tot kabinets
formatie.
Bekend is, dat professor Oud niet
met de P.v.d.A. in zee wil gaan. Hij
zal zich wellicht wenden tot de drie
reeds genoemde partijen. Zijn oude
ideaal van een „derde macht" met de
beide protestants-christelijke partijen
kan niet in vervulling gaan en het lijkt
ons ook op zijn minst twijfelachtig of
de drie christelijke partijen met hem
samen zullen willen regeren.
Professor Romme, de leider van de
K.V.P., kan men nauwelijks een win
naar noemen. Maar dat, na een mis
lukking van de heer Oud, hij tot een
kabinetsformatie aan de beurt moet
komen, achten wij niet onmogelijk.
Hier echter moet ons vooruitlopen op
de mogelijkheid van een kabinetsfor
matie eindigen. Wij moéten afwach
ten hoe de situatie zich dan verder
zal ontwikkelen.
Professor Romme zou wel kunnen
pogen de brede basis te herstellen,
maar of dit mogelijk is achten wij
zeer onzeker. Zo stelt deze uitslag ons
voor een moeilijke vraag wat betreft
de vorming van een nieuw ministerie.
God geve dat de geest van samen
werking in ons volk toch zo sterk mo
ge zijn, dat de mogelijkheden hiervoor
aanwezig zullen blijken te zijn.
Wat de provincie Zeeland aangaat,
betekent een verlies van 0,3 procent
voor de A.R., 0,5 procent voor de
C.H. en 0,2 procent voor de Staatkun
dig gereformeerden tegenover een
winst van drie procent voor de V.V.D.,
ook al is de laatste winst voor een
zeer belangrijk deel afkomstig van de
P.v.d.A. (2,6 procent) toch een on
gedachte en pijnlijke verrassing. Het
betekent, dat het bolwerk, dat de chris
telijke partijen hier altijd meenden te
hebben, hoe langer hoe meer wordt
ondermijnd.
Zoals voor het gehele land, zal dit
punt in de komende jaren alle aan
dacht moeten hebben.
Dat de K.V.P. in Zeeland groeide
is vrij zeker te wijten aan haar sterker
bevolkingsgroei. De teruggang van de
communisten was in Zeeland gerin
ger dan in andere provincies, Dit moet
mede tot waakzaamheid leiden maar
over het geheel gezien blijft hier in
Zeeland een belangrijke taak wegge
legd voor de leiding van de christelijke
politieke partijen om te zoeken naar
wegen en mogelijkheden teneinde de
christelijke geest, die in Zeeland nog
heerst, weer op te richten ook op het
politiek terrein opdat komende ver-
kiezingen herstel zullen geven van
oude verhoudingen.
De K.V.P. is wederom de grootste partij geworden. De Partij van de Arbeid moest haar
positie wel is waar prijs geven, maar boekte toch een licht herstel.
Van de protestants christelijke
partijen hebben de Staatkundig
Gereformeerden zich kunnen hand
haven. Zowel de A.R. als de C.H.U.
boekten verlies. In de nieuwe
Tweede Kamer zullen zij beiden
met één zetel minder terugkeren.
Het G.P.V. komt met één zetel in
de Kamer.
Het grootste verlies boekten
opnieuw de communisten. Meer dan
de helft van hun stemmen hebben
zij verforen en van de zeven com
munisten komen er slechts drie in
de Kamer terug. De Brug-groep
van de heer Wagenaar is er in het
geheel niet aan te pas gekomen.
Twee kleine partijen doen in
de Tweede Kamer hun intrede.
Behalve de van de Partij van de
Arbeid afgescheiden groep der
Pacifistisch Socialisten, die met
twee zetels in de Kamer zal ver
schijnen, dient zich het Gerefor
meerd Politiek Verbond aan.
De Boerenpartij, de groep van de
heer Fabius, heeft het niet gehaald.
Zij bleef,met haar percentage van
0.65 onder het aantal stemmen, dat
Voor de uitslagen in de
kieskringen en in een
groot aantal gemeenten
zie men pagina 6 en 7.
voor het behalen van een Kamer
zetel vereist was.
De race wie van de twee de
grootste partij zou zijn is gister
avond spannend geweest. In het
begin van de avond was al snel te
zien, dat de P.v.d.A. zich enigermate
van de bij de Statenverkiezingen
van 1958 geleden nederlaag had
hersteld, doch haar totalen bleven
te ver onder die van de Tweede
Kamerverkiezing van 1956 om haar
de positie, die zij toen ging innemen,
te doen herwinnen.
Uiteindelijk bleef dus de K.V.P.
de grootste pantij in de Kamer. Zij
handhaafde zich op 49 zetels, ter
wijl de Partij van de Arbeid niet
verder kwam dan 47; zij gaf hier
mede drie zetels prijs.
De V.V.D. was een der weinige
partijen, die bij de verkiezingen
van gisteren de in 1956 begonnen
stijgingslijn voortzetten. Aan deze
stijging heeft zij thans haar positie
als derde partij in grootte te dan
ken. Negentien zetels zullen haar
deel zijn, tegen 13 in de oude
Kamer. De anti-revolutionairen zijn
in deze strijd om de derde plaats
de verliezers gebleken.
DEN HAAG. Het kabinet van de
Koningin deelde gisteren mee:
Heden heeft de minister-president
het gezamenlijke ontslag van de
ministers en van de staatssecretarissen
aan de Koningin aangeboden.
De Koningin heeft dit verzoek in
overweging genomen en de ministers
en staatssecretarissen uitgenodigd in
middels al datgene te blijven ver
richten dat zij in het belang van het
Koninkrijk noodzakelijk achten.
Hieronder, in de kolom 1959, staat de uitslag van de verkiezingen zoals deze tot
uitdrukking komt in de verdeling van de 150 zetels in de Tweede Kamer. Deze uitslag
is in de volgende kolommen vergeleken met
a) de verdeling van de zetels na de verkiezingen in 1956; met
b) een verdeling van de zetels, indien de voor de verkiezingen in 1958 (Prov. Sta
ten) en 1954 (Prov. Staten) uitgebrachte stemmen zouden zijn uitgebracht voor
een verkiezing van een Tweede Kamer met 150 zetels en ten slotte met
c) een verdeling van de zetels, indien de in 1952 gekozen Tweede Kamer 150
zetels had geteld.
PARTIJEN
1959
1958
1956
1954
1952
Partij van de Arbeid
Katholieke Volkspartij
Antirevolutionaire Partij
Volkspartij voor V. en D.
Christelijk-Hist. Unie
Bruggroep
Staatkundig GerefPartij
Comm. Partij Nederland
Boerenpartij en P.L.M.
Geref. Politiek Verbond
Pac. Socialistische Partij
Positief-Chr. Nat. Unie
Overige partijen
Totaal
47
49
14
19
12
3
3
1
150
(44)
(51)
(15)
(17)
(14)
(3)
(6)
(150)
50
49
15
13
13
3
7
150
(45)
(49)
(16)
(13)
(16)
(3)
(8)
(150)
(45)
(45)
(17)
(14)
(13)
(3)
(9)
(4)
(150)
De politieke leiders waren vannacht allen in touw. Hun indrukken van de verkiezingsuitslag,
die tegen middernacht bekend werd, geven wij hieronder weer.
PROF. OUD (V.V.D.):
Ik ben zeer voldaan. Vooral ben
ik tevreden over het feit dat mijn
partij in de afgelopen elf jaar door
lopend is geklommen, van de zesde
tot de derde plaats. En dit succes
hebben wij behaald in een verkie
zingscampagne waarin allen zich
tegen ons keerden.
Voor de samenstelling van het
komende kabinet staan vele we
gen open, maar wat de liberalen
betreft houd ik vast aan de bekende
opvatting dat samenwerking met
de socialisten uitgesloten is.
Dr. DREES:
Het is mogelijk dat de socialis
ten opnieuw aan de regering zullen
deelnemen. Het zal echter een
moeilijke zaak worden. De rechter
vleugel zal waarschijnlijk grote
obstakels aantreffen op de weg
naar een bevredigende coalitie.
Het socialisme heeft zich met
grote veerkracht van de vorig jaar
ontvangen klappen hersteld.
MR. VAN DOORN (K.V.P.):
De situatie van onze partij is ge
handhaafd. De V.V.D. heeft goede
prestaties geleverd, maar dat neemt
niet weg, dat ik zelf vijftig zetels had
verwacht voor de K.V.P. en zeventien
voor de V.V.D.
De algemene politieke situatie is
niet eenvoudiger geworden. De
P.v.d.A. is wel twee zetels teruggelo
pen, maar kan in veel opzichten op
de steun van de P.S.P. rekenen, die
met twee zetels in de Kamer komt.
Zeer gunstig vind ik, dat de commu
nisten van zeven tot drie zijn terug
gelopen, waardoor de uiterst linkse
krachten in het parlement aanmerke
lijk zwakker zijn geworden.
Voor zover ik de uitslagen heb ge
zien, is de P.v.d.A. er in het zuiden
niet in geslaagd het opnieuw tot een
begin te brengen van wat men een
doorbraak zou moeten noemen.
DS. VAN DER VEEN (P.S.P.):
Ik ben bijzonder verheugd dat
de P.S.P. een winst heeft gemaakt
van 0.6 procent.
DR. TILANUS (C.H.U.):
Over het algemeen blijkt ook nu
wel weer dat het Nederlandse kie
zerscorps constant is.
Ik ben niet ontevreden over de
uitslag van mijn eigen partij: 483.000
stemmen in 1956 tegen 486.000 stem
men thans. Helaas in percentages een
te geringe groei.
PROFESSOR ZIJLSTRA:
Wij moeten de cijfers nuchter
onder de ogen zien. We kunnen
konstateren dat in vele plaatsen
onze partij een redelijke stabili
satie laat zien, maar het in andere
plaatsen niet heeft kunnen houden.
Wat nu: we moeten het beste
geven wat wij hebben. Vooral be
langrijk is dit: nu is meer dan
ooit gebleken dat reformatorisch
Nederland niet meer gescheiden
kan optreden. Het reformatorisch
ideaal verdraagt dat niet meer. Nog
meer dan tot dusver moeten wij
oude waarheden in de taal van
deze tijd uitspreken.
AMSTERDAM De Dam in Amster
dam was gisteravond het toneel van
wilde gevechten tussen duizenden opge
schoten jongens en enkele tientallen
agenten. Verschillende malen moest de
politie, te paard en per motor, het na
tionaal monument schoonvegen. Daarbij
reden de motoren onvervaard de trappen
van het gedenkteken op en af.
In enkele steegjes stichtten doldrieste
knapen, hoofdzakelijk afkomstig uit de
duistere buurten rond de Nieuwendijk,
brandjes. De politie trad met de blanke
sabel en de gummistok tegen hen op. En
kele jongens en ook agenten werden
gewond.
Er sneuvelden ruiten van hotel Kras-
napolsky, waar de KVP, de AR en de
PSP (ook enkele ministeriële kopstuk
ken waren aanwezig) zich bezonnen op
het verloop van de verkiezingen. De ruit
van een politieauto moest het eveneens
ontgelden.
Het was opvallend dat van diegenen,
die steeds weer de fel heen en weer
golvende relletjes ontketenden, een niet
onaanzienlijk gedeelte behoorde tot de
categorie van de zogenaamde studeren
de jeugd.
DEN HAAG. De minister van
binnenlandse zaken is namens de
Koningin gemachtigd de aanstaande
zitting van de Staten-Generaal te
openen in een verenigde vergadering
op vrijdag 20 maart, 's middags om
één uur.
KOPENHAGEN (AP). Een jon
gen van 15 jaar, jjfrgen Olsen, heeft
zijn roekeloos spel met een zelfge
maakte raket met de dood bekocht.
Toen hij in de tuin achter de ouder
lijke woning, in Naestved bij Kopen
hagen, het gevaarlijke stuk speelgoed
wilde afschieten vloog het met een
harde knal uit elkaar.
DEN HAAG. Na overleg tussen
het bestuur van de Koninklijke Neder
landse Voetbalbond (KNVB) en het
bestuur van de Nederlandse Sportfe
deratie (NSF) is een stichting in het
leven geroepen, die zich ten doel stelt
van de regering de licentie te verwer
ven voor het organiseren van de na
tionale sporttoto, genaamd Nederland
se Sporttotalisator.
De stichting wil zich derhalve belasten
met de uitvoering hiervan, zodra een
wetsontwerp, dat naar mag worden ver
wacht door de nieuwe regering zal wor
den ingediend, zal zijn aangenomen.
In het bestuur van de stichting heb
ben namens de KNVB zitting de heren
A. L. M. Schroder, A. H. Martens en J.
J. Egberts en namens de NSF de heren
drs. S. C. Bakkenist, ir. A. Paulen, H.
J. L. Thien en dr. W. van Zijll.
De heer Van Zijll, secretaris van de
Nederlandse Sportfederatie, toonde
zich uitermate verheugd over de op
richting van deze nieuwe stichting. De
K.N.V.B. en de N.S.F. hebben elkaar
gevonden. In feite betekent dit de evo
lutie van de K.N.V.B.-pool naar een
nationale pool.
Hoe de nieuwe pool eventueel in de
praktijk zal werken, vormt nog een
punt van nader beraad van het nieuwe
stichtingsbestuur. Veel hangt hierbij
De totale aantallen stemmen, uitgebracht op de partijen die aan de verkiezingen hebben
deelgenomen, vergeleken met de aantallen stemmen voor de verkiezingen voor de Tweede
Kamer in 1956 en 1952, alsmede met de aantallen stemmen voor de verkiezingen van
de Provinciale Staten in 1958 en 1954, zijn als volgt:
PARTIJEN
1959
1958
1956
1954
1952
Partij van de Arbeid
1.821.677
1.654.396
1.872.209
1.566.667
1.545.304
Katli. Volkspartij
1.895.222
1.899.020
1.815.310
1.680.527
1.529.289
Antirev. Partij
562.996
544.248
567.535
569.363
603.111
Volkspartij voor V. en D
732.952
658.388
502.530
467.622
470.820
486.204
520.171
482.918
514.561
476.097
34.917
Staatk. Ger. Partij
129.621
129.089
129.517
116.243
129.057
144.371
239.164
272.054
283.486
328.641
Boeren en P.L.M
39.352
2.930
Ger. Pol. Verbond
40.033
43.493
37.206
38.127
35.488
Pac. Soc. Partij
110.174
35.051
Pos. Chr. Nat. Unie
1.340
Overige partijen
48.774
48.463
92.382
216.580
5.998,859
5.774.724
5.727.742
5.328.978
5.334.387
Dubbel gedupeerd is de bewoner van
een pand aan de Amsterdamse Wees-
perstraat. Woensdagmiddag woedde
bij hem een brandje. Om zijn bezittin
gen te beschermen bracht hij zoveel
mogelijk van zijn inboedel naar buiten.
Later bleek, dat uit zijn kleding hon-
derdvijftig gulden was verdwenen.
Advertentiën
0
Om qooittc. verge ten f
ook af van de eisen, die de regering
eventueel zal stellen.
Ook de heer Martens, de praeses van
het betaalde voetbal, juichte de gevon
den oplossing toe. De K.N.V.B. heeft
zelf contact met de N.S.F. gezocht, ten
einde ook de regering nog eens duide
lijk te onderstrepen, dat deze toto aan
de f-ehele Nederlandse sport ten goede
zal komen.
Het K.N.M.I. in
De Bilt berichtte
gisteravond om
23.15 uur:
Op de meeste
plaatsen droog
weer met enkele
opklaringen en in
de ochtend hier
en daar mist.
Zwakke wind.
Dezelfde tempe
raturen als gis
teren of iets
hogere.
MIESJE:
Links, rechts, links, rechts
14 maart: zon op 6.59 uur, zon
onder 18.41 uur; maan op 9.03 uur.
Als U het
nog niet elke ochtend 's morgens vroeg thuisbezorgd krijgt,
abonneert U dan ingaande
door middel van onderstaande Bon.
Aan de Adm. Zeeuwsch Dagblad
Postbus 4, Goes
Ik ben nog geen abonnee en wens het Zeeuwsch
Dagblad
tot 1 april te ontvangen voor 56 cent
en verder per week voor 56 ct. per maand
voor 2.43 of per kwartaal voor 7.—.
(Doorhalen wat niet verlangd wordt).
Naam
Straat
Plaats
