NEDERLAND IN VERZET TEGEN
NAASTING DOOR INDONESIË
TONY
SAILER
IN DE
BUURT
Twee negerjongetjes
in vrijheid gesteld
Juridische
puzzel
Kustvaarder vergaan
op maidentrip
Conferentie
GOEDE HEERTJE MOET
NOG 2l/2 JAAR BOETEN
Reis een dag
onderbroken
De Bilt: Somber
VUILNISBELTARCHIEF
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
Tabaksmarkt
naar Bremen
Cultuurondernemingen
genationaliseerd
Schade is nog
niet geregeld
Onaanvaardbaar
Rust voor gasten
in Sankt Anton
Actie Sneeuwbal heeft succes
GEEN REACTIE
Strijdig met algemeen
belang, zegt S.E.R.
D.M.L.-rapport
nog vóór
verkiezingen
VERMISTE MAN IN
SLOOT GEVONDEN
Dulles doorstaat
operatie goed
Britse ondernemingen
overgenomen
Zó gaat pellen van
garnalen vlugger
In cel begonnen
aan memoires
Prins Bomhard ziek
Vandaag
Hoofdkantoor: Goes, L. Vorststraat 90, telefoon 01100-2438;
bij geen gehoor: Hoofdredacteur 01100-2503; Chefred.
01100-3991; Postbus 4. giro 116666,
Bijkantoren. Middelburg, Korte Delft 50, tel. 01180-2009;
Vlissingen, Rembrandtlaan 24, tel 01184-3224; Terneuzen,
Nieuwstraat 38, tel. 01150-3189, Zierikzee, Havenpark 24
tel. 01110-2991
Directeur: JACQ DE SMIT - Hoofdredacteur: R. HAGOORT
Zeeuwsch Dagblad
Abonnementsprijs f 0,56 per week, 1 7,— per kwartaal
Losse nummers 13 cent.
Advertentietarieven op aanvrage. - Rubriek Kabouters
5 cent per woord met een minimum van 1,
i4e Jaarg. No. 1531 Zaterdag 14 februari 1959
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - De actie van de Indonesische
regering tegen de Nederlandse belangen is
in een nieuw stadium getreden:
®in Djakarta is gisteren een overeenkomst ge
tekend waarbij de exclusieve rechten op de
afzet van Indonesische tabak in Europa worden toe
gediend aan vier tabaksfirma's te Bremen. Zo men
weet is reeds eerder een overeenkomst getekend voor
de afzet van Indonesische thee in Europa met de
handelsonderneming Soconiabel te Antwerpen;
Aan te nemen is dat Neder
landse juristisehe deskundigen be
rig zijn na te gaan, welke wette
lijke acties in het buitenland mo
gelijk zijn. De acties zelf moeten
uitgaan van de ondernemers, wier
bedrijven in Indonesië zijn gecon-
fiskeerd en wier goederen dus op-
rechtmatig door derden worden
verhandeld.
Zij kunnen zich evenwel verzekerd
wcten^ van alle steun die de overheid
hierbij kan geven, zowel op juridisch
als op diplomatiek terrein. Juridisch
wordt het een enorme puzzel, omdat
nationaal en internationaal recht door
elkaar gaan spelen, zo meent men op het
ministerie van buitenlandse zaken. De
ondernemers moeten hun eigen produkten
onderkennen cn deze in beslag laten
nemen zou het zo ver komen, begint
daarna het juridische gevecht.
Het eerste punt, waarop Nederland zal
wijzen, is dat de nationalisatie van de
bedrijven in 'Indonesië „volkenrechtelijk j
onaanvaardbaar" is. Nationalisatie is een
tweezijdige zaak: de nationalisatie van
het bedrijf en de schadevergoeding aan
de eigenaar. De Indonesische wet laat
zulk een vergoeding nog volkomen in
het midden.
Ten tweede wijst Nederland de natio
nalisatie af omdat in de wet alleen ge
sproken wordt over Nederlandse be
drijven. De ondernemingen van andere
buitenlanders in Indonesië worden on
gemoeid gelaten. Dit is een discriminatie,
die evenmin volgens het internationaal
recht aanvaardbaar is.
Het standpunt van Nederland zal dan
ook zijn: Indonesië heeft zich Neder
landse eigendommen wederrechtelijk toe
geëigend.
Op 3 december 1958 werd in het Indo
nesische parlement de wet op de natio
nalisatie van Nederlandse bedrijven
aangenomen. Zij verkreeg terugwerkende
kracht tot 3 december 1957 (de datum
waarop het eerste Nederlandse bedrijf
het hoofdkantoor van de K.P.M.
door Indonesische arbeiders werd „over
genomen")-.
Het bedrag van de schadevergoeding
zou volgens een in een afzonderlijke
wet vast te leggen procedure worden
vastgesteld door een bijzondere com
missie, aan te wijzen door de regering.
In diezelfde wet zou worden bepaald hóe
de schadevergoeding zou worden uitbe
taald. Het ontwerp van die wet is tot
dusverre niet bij het Indonesische par
lement ingediend.
De ondernemersraad voor Indonesië in
Den Haag ziet in de nationalisatie een
poging van de Indonesische regering om
juridisch een sterkere positie te kunnen
innemen bij de verkoop van Nederlandse
de Indonesische minister van landbouw, Sad-
jarwo, heeft gisteren meegedeeld dat alle grote
Nederlandse cultuurondernémingen in Indonesië,
waaronder de Verenigde Delimaatschappij, bij besluit
van de Indonesische regering zijn genationaliseerd.
De Indonesische regering zal voor het einde van deze
maand bekend maken welke van de 248 „overgeno
men" bedrijven zijn genationaliseerd;
@over vaststelling en uitbetaling van schadever
goeding is nog niets officieel bekend gewor
den. President Soekarno en minister Subandrio
hebben eind vorig jaar gezegd, dat betaling van scha
devergoeding pas zal worden overwogen, nadat Neder
land zich bereid heeft verklaard westelijk Nieuw-
Guinea aan Indonesië over te dragen;
®De Nederlandse regering zal zich met hand en
tand verzetten tegen overplaatsing van de ta
baksmarkt naar Bremen en van de theemarkt naar
Antwerpen. Zij is dagelijks in informeel diplomatiek
contact met de regeringen van België en West-Duits-
land, aan wie zij de gegronde bezwaren tegen derge
lijke transacties kenbaar maakt. Stapppen bij de In
donesische regering zijn in voorbereiding.
AANNEMEN
ondernemingsprodukten naar het buiten
land. Zij is daarom niet los te zien van
het streven van Djakarta om de tabaks-
markt naar Bremen en de theemarkt
naar Antwerpen over te plaatsen. Het
is wel opvallend dat de ministeriële
bekendmaking over de nationalisatie van
de Nederlandse plantages is gekomen
precies op de dag dat in Djakarta de
overeenkomst met de Bremer tabaks-
handel werd getekend.
Tegen eind februari zal de eerste
lading Indonesische tabak naar West-
Duitsland worden verscheept. („Bremen
is gekozen", zei minister Sadjarwo gis
teren, „omdat het bereid was risico's
te nemen".) De eerste Veiling van Indo
nesische thee, die ooit in Antwerpen is
gehouden, zal eind april of begin mei
geschieden. Antwerpen hoopt ook bin
nenkort Indonesische rubber, koffie,
palmolie én palmpitten op de markt te
kunnen brengen.
Tot dusverre zijn in Indonesië de vol
gende Nederlandse bedrijven over
genomen: 77 plantages, 92 mijnbouw-
ondernemingen en industrieën, zes
scheepvaartondernemingen, zeven ener
gie- en nutsbedrijven, 31 bankinstellingen
en verzekeringsmaatschappijen, 32 han
delsondernemingen, twee farmaceutische
ondernemingen en de Indonesische tak
van Radio Holland.
Voor het eind van deze maan^ zal de
lijst verschijnen van bedrijven, die In
donesië (van deze 248) zal nationaliseren.
Eigen nieuwsdienst
ROTTERDAM. De 792 feit me
lende Nederlandse kustvaarder He
lemar-H van de rederij A. A.
Hoogerwerff nv te Rotterdam is
gistermorgen om Iialf vijf in de
baai van Dunmore (Zuid-Ierland) op
de rotsen gelopen en gezonken. De
tien opvarenden zijn door dé red
dingboot van Dunmore van liet zin
kende schip gebaald en behouden
aan land gebracht. Kapiteiu Land
straten was de laatste die het wrak
geslagen schip verliet.
De Helemar-H, die haar eerste reis
maakte, was met een lading kunst
mest onderweg van Amsterdam naar
Waterford. Op haar noodsein werd
geantwoord door liet Panamese ss
Aguante en het Nederlandse nis Tide,
die zich vlak in de buurt bevonden.
Ook de Nederlandse zeesleper Noord
holland zegde hulp toe, maar reeds
een uur na de stranding maakte de
macliinekamc^ water en verkeerde
de Helemar-H in zinkende toestand.
Zeven leden van de bemanning spron
gen over op de enige malen langszij
komende reddingboot.
De kapitein, de eerste stuurman
en de marconist bleven tot het laatst
toe aan boord van het steeds dieper
zinkende schip dat reddeloos verlo
ren ging. Het wrak ligt thans goed
deels onder water, slechts liet voor
schip dat op de rotsen rijdt, was
nog zichtbaar toen de laatste drie
opvarenden zich in veiligheid stel
den.
SANKT ANTON. Tegen vier
uur gistermiddag, toen de zon al was
verdwenen achter de bergen, kwa
men twee kleine figuurtjes langs de
bergwand omlaag stuiven. Het ble
ken prinses Beatrix en haar trainer,
Toni Marth te zijn. Van 's morgens
half tien af hadden zij geskied en
toen zij in Sankt Anton aankwamen,
was de Prinses zo moe, dat zij bleef
zitten rusten, voor zij haar ski's af
bond. Gelukkig herkende niemand
haar, zodat zij rustig weer op adem
kon komen.
In de buurt van het skirestaurant
Galzig had de Prinses koning Boude-
wijn ontmoet. De Koning, die nieuwe
handschoenen had gekocht, kwam van
boven, juist op het moment dat de
Prinses met de skilift van beneden
kwam. Na een kort gesprek ging
ieder zijns weegs.
Hoe betrekkelijk roem kan zijn is
gisteren gebleken. Plotseling hadden
alle persfotografen Sankt Anton ver
laten: in Leeh, een levendig ski-oord
ongeveer honderd meter boven Sankt
Anton bevond zich Tony Sailer, drie
voudig Olympisch ski-kampioen en
nationale held van Oostenrijk.
Sailer was daar voor de buiten
opnamen van dè film Fünf Madchen
und ein Mann. Toen hij in het dorp
terug kwam, nog in de uniform van de
Bundesgendarmerie, werd hij over
vallen door ongeveer veertig foto
grafen.
Gewillig liet hij zich fotograferen,
met ski's en zonder, met zonnebril en
zonder. Even gewillig zette hij hand
tekeningen.
Met al zijn beroemdheid was de
filmheld echter slechts een nummer.
De produktieleider van de film, die
zeer hautain en verveeld aan de open-
luehtbar hing, snauwde kortaf „Tony,
zet je zonnebril op".
Gewillig deed de grote Tony wat
hem bevolen werd.
Eigen nieuwsdienst
RALEIGH. James en David,
de Amerikaanse negerjongetjes,
zijn vrijgelaten. De raad van het
tuchthuis, waarin zij tot hun 21e
jaar werden geplaatst, omdat zij
een blank meisje hadden gekust,
besloot de jongens te ontslaan,
„omdat huiselijke omstandighe
den vrijlating rechtvaardigden".
„Fantastisch"
Over de hele wereld heeft de veroor
deling van de jongens nog al wat stof
doen opwaaien. In Nederland werd
voor hun vrijlating de actie Sneeuwbal
begonnen, met het doel hand handteke
ningen te verzamelen, die aan de Ame
rikaanse ambassade zouden worden
aangeboden.
„Het is fantastisch", was de reactie
van de leider van de Sneeuwbal, de
heer S. Saris, toen hij vannacht het be
richt van de vrijlating te horen kreeg.
Tot gisteravond waren er bij het Mar-
tinushuis te Rotterdam, waar de actie
werd geleid, 32.400 handtekeningen
binnengekomen.
Volgens een verklaring van de Ame
rikaanse ambassade in Den Haag, die
enige tijd geleden werd uitgegeven, be
rustte de veroordeling van de jongens
niet op rassendiscriminatie. Zij zouden
afkomstig zijn uit a-sociale gezinnen en
hadden een heropvoeding nodig. De
jongens zullen nu zo spoedig mogelijk
bij hun moeders, die intussen in een
ander stadje zijn gaan wonen, worden
gebracht.
AMSTERDAM. De Amsterdamse ef
fectenbeurs heeft de berichten omtrent
nationalisatie van Nederlandse maat
schappijen in Indonesië naast zich neer
eelegd. In de koersen van de cultuur
maatschappijen kwam vrijwel geen ver
andering.
Arbeidstijden landbouw
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Met een grote meer
derheid van 36 tegen zes stemmen heeft
de Sociaal-economische raad in zijn open
bare vergadering zich uitgesproken tegen
de verordening arbeids- en rusttijden in
de landbouw. De raad zal de minister
van sociale zaken adviseren deze ver
ordening door het landbouwschap uit
gevaardigd niet goed te keuren.
In het bijzonder heeft de meerderheid
van de raad bezwaren tegen de in de
verordening vastgelegde strafbepalingen
tegenover de werknemer bij overtreding
van de bepalingen. Dat maakt de ver
ordening strijdig met het algemeen be
lang, aldus de raad.
Het landbouwschap heeft de verorde
ning indertijd vastgesteld na een .heftig
debat. De toenmalige staatssecretaris van
sociale zaken heeft daarop de SER om
advies gevraagd.
De Nederlandse kustvaarder
Helemar-H van de rederij A. A.
Hoogerwerff n.v. te Rotterdam liep
gistermorgen op haar eerste reis
bij Dunmore in Zuid-Ierland op de
rotsen. Van de tien opvarendeh
werden er zeven door een redding
boot van het wrak gehaald. Kapi
tein Landstratende eerste stuur
man en de marconist sprongen op
de rotsen toen het achterschip
geheel dreigde weg te zinken.
LONDEN (Reuter) Ne een ver
gadering van drie-en-een-half uur heb
ben de ministers van buitenlandse
zaken van Groot-Britannië, Grieken
land en Turkije besloten dinsdag een
driemogendhedenconferentie te beleg
gen over Cyprus. Aartsbisschop Ma-
karios en de leider van de Turkse be
weging op Cyprus, Kutch.uk, zijn uitge
nodigd en zullen aan de conferentie
deelnemen.
Van onze parlementaire redacteur
DEN HAAG Daar het de bedoe
ling is om het D.M.L.-rapport nog voor
de verkiezingen in de Tweede Kamer
te behandelen, zodat er met minister
Staf over kan worden gedebatteerd,
zal het binnen twee weken moeten
verschijnen.
De commissie-Koersen is nu druk bezig
om het zo ver te krijgen. Van een vast
stelling van het verslag, dat over tal van
zeer ingewikkelde zaken gaat, is voor
lopig echter nog geen sprake. De werk
zaamheden van de commissie zijn de laat
ste tijd ook door het werk in de Kamer
opgehouden.
Het streven is er echter wel op ge
richt om het rapport, dat zeer uitvoerig
beloofd te worden, op een zodanig tijd
stip aan dé Kamer voor te leggen, dat
een openbare behandeling tezamen met
minister Staf nog mogelijk is. Een een
voudige rekensom leert a'an dat het
daartoe binnen twee weken zal moeten
uitkomen.
De openbare behandeling zal dan
kunnen plaats hebben in de eerste week
van maart, de laatste gelegenheid die
deze Tweect'e Kamer nog heeft.
Eigen nieuwsdienst
BREDA De rijkspolitie te Rijsber-
gen heeft gisteren in een sloot het lijk
gevonden van de 72-jarige inwoner
van Rijnsbergen P. C. Braspenninckx.
De man, die geestelijk was gestoord,
werd van zondag af vermist. Met de
hulp van militairen had men dagen
lang naar hem gezocht.
WASHINGTON (Reuter) John
Foster Dulles, de Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken, heeft gis
teren in het militaire hospitaal Wai
ter Reed met goed gevolg een hernia
operatie ondergaan.
De chirurgen achtten de lichamelijke
toestand van Dulles na de operatie, die
nagenoeg een uur in beslag nam, be
vredigend. Zij spraken de verwachting
uit dat Dulles nog tien tot 15 dagen
het bed zal moeten houden.
Dulles, die op 25 februari 71 jaar
wordt, zal in ieder geval zijn verjaar
dag in het hospitaal moeten vieren.
Immers, hij zal nadat hij de gevolgen
van de operatie te boven is gekomen
nog enige tijd in het hospitaal rust
houden om te herstellen van een darm
kwaal waarvan hij sedert december
van het vorige jaar hinder heeft.
LONDEN (A.P.) De overneming
van vier Britse cultuurondernemin
gen op Sumatra heeft in Londen
verontwaardiging gewekt. Naar het
ons voorkomt zei gisteren een woord
voerder van het ministerie van bui
tenlandse zaken, is dit Indonesische
optreden geheel in strijd met het be
leid dat de Indonesische regering
zegt ten aanzien van buitenlandse
investeringen te volgen.
De plantages zijn overgenomen op last
van de Indonesische minister van
landbouw, Sadjarwo, omdat de con
cessies voor de ondernemingen wa
ren afgelopen. De ondernemingen
moesten als werkend bedrijf wor
den overgedragen aan nationale On
dernemingen. Er mocht niets wor
den weggehaald.
Eigen nieuwsdienst
MAKKUM De directeur van de
Makkumer visafslag. de heer G. Reyns,
heeft een machine geconstrueerd, die in
zeven uur duizend kilo garnalen kan
pellen. Geroutineerde pelsters in Vo-
lendam is het pellen een belangrijke
vorm van huisarbeid brengen het tot
een kilo per uur. De nieuwe machine
wordt in een machinefabriek te Henge
lo verder ontwikkeld.
Van onze Amsterdamse redactie
AMSTERDAM De Amsterdamse rechtbank heeft het Goede
heertje, de vijftigjarige boekhouder Carnelis Robijn van H., veroor
deeld tot een gevangenisstraf van vijf jaar met aftrek.
De rechtbank overwoog dat Van H.,
die in de loop van tien jaar een bedrag
van 2.073.210 gulden heeft verduisterd
en een groot aantal vervalsingen heeft
gepleegd, schromelijk misbruik heeft ge
maakt van het vertrouwen dat zijn su
perieuren, de directeuren van de make
laardij Berger en Co, in hem hadden
gesteld.
Bij de bepaling van de straf, di'e een
jaar lager ligt dan de straf, die de offi
cier van justitie veertien dagen geleden
eiste, had de rechtbank de lange duur
van het misdrijf en de enorme omvang
van het verduisterde bedrag zwaar laten
meetellen.
Uiterlijk geheel onbewogen hoorde het
Goede heertje gisterochtend het vonnis
aan. Slechts weinigen waren naar de
strafzaal gekomen om de laatste acte
van het drama van zijn spilzucht mee
te maken. Van de getuigen was alleen
aanwezig de Bredase accountant J. Drag't,
over wiens gebrekkige controle tijdens de
drie procesdagen zoveel te doen is
geweest.
NIET IN BEROEP
Het is niet waarschijnlijk dat het Goe
de heertje tegen het vonnis van de recht
bank in hoger beroep zal gaan. Het
gerechtshof zou, gezien het hoogst ge
compliceerde karakter van het dossier,
zeker niet voor het najaar aan de appèl
behandeling kunnen Beginnen. De wacht
tijd voor de zitting van het hof zou wor
den opgeteld bij het voorarrest, maar
ASUNCIóN (AFP, Reuter) Een
flinke griep, gepaard gaande aan een in
het warme klimaat vaak voorkomende
lichte maagdarminfectie, heeft prins
Bernhard genoodzaakt zijn reis door
Zuid-Amerika te onderbreken. Gisteren
zou hij van Paraguay naar Brazilië ver
trekken. Hij heeft het vertrek 24 uur
uitgesteld.
De ziekte heeft de Prins overvallen
na een zeer druk programma, dat hij
donderdag heeft uitgevoerd, 's Morgens
voerde hij besprekingen met de presi
dent van Paraguay, generaal Stroessner.
Deze besprekingen hadden o.a. een al
ouder plan over de vestiging van Neder
landers uit Indonesië in Paraguay tot
onderwerp.
Radiorede
s Middags, na een vliegtocht, over de
mooiste delen van het land, heeft prins
Bernhard zich over de radio tot het volk
van Paraguay gericht. Hij gaf uiting aan
zijn vreugde over het feit, dat hij in de
gelegenheid was Paraguay te leren ken
nen.
De ziekte van prins Bernhard betekent
een teleurstelling voor vele Nederlandse
emigranten. Het bezoek, dat de Prins
aa de emigrantencentra zou brengen, is
namelijk komen te vervallen.
Bij het oversteken van de Kerklaan
te Oude Pekela is gisteren het vijfjarige
meisje F. Rijnbergen, toen zij uit de
kleuterschool kwam. a'oor een auto ge
grepen en gedood.
GOEDE HEERTJE
.onbewogen.
worden afgetrokken van de straftermijn,
waarop bij goed gedrag de voorwaarde
lijke invrijheidstelling een derde van
de na het vonnis uit te zitten straf in
mindering kan worden gebracht. Als het
Goede heertje zich bij het vonnis van
de rechtbank neerlegt, zal hij tot zijn in
vrijheidstelling nog ruim twee en een
half jaar in de gevangenis moeten door
brengen.
De rechtbank heeft als bijkomende
bepaling bevolen dat een in het bezit
van mevrouw Van H. aangetroffen be
drag van duizend gulden aan de fa. Ber
ger zal worden teruggegeven. Mevrouw
van H. kreeg zelf een beauty-case met
enkele gouden voorwerpen toegewezen.
De fa. Berger krijgt verder nog de ver
valste koopmansboeken en bescheiden,
die na de arrestatie van het Goede
heertje op 3 februari 1958 in beslag
waren genomen.
De naargeestige getallenreeksen heb
ben hun dienst gedaan. Het Goede heer
tje is teruggekeerd naar zijn cel. Tegen
de tijd dat hij die zal kunnen verlaten
hoopt hij klaar ie zijn met de memoires,
waaraan hij tijdens het voorarrest reeds
is begonnen.
Op de meeste
plaatsen somber,
maar droog weer
met mist of laag
hangende bewol
king en voor
namelijk in het
oosten van het
land kans op en
kele verspreide
opklaringen.
Lichte vorst tot
temperaturen om
het vriespunt en
zwakke wind.
MIESJE: Als ik denk aan toen!
15 FEBRUARI: Zon op 7.57, zon
onder 17.52; maan op 11.02, maan
onder 1.20.
16 FEBRUARI: Zon op 7.55, zon
onder 17.54; maan op 11.37, maan
onder 2.19.
BUSSUM De donkere wolk, die boven het veertigjarig bestaansfeest
van de Bussumse konijnenfokkersvereniging dreigde te gaan hangen, is
over gedreven. Het knipselboek van de club, in feite het verenigingsarchief,
dat al enige tijd zoek was, is door een lid bij het uitoefenen van zijn fundi»
teruggevonden. Het lid was sorteerder van de gemeentelijke vuilnisbelt.
