Den Bosch wil ook
een tunnel
ARCHEOLOGIE
BLOEIT IN
NEDERLAND
MAAR
Goede diensten
voor c.a.o. grafici
KAPPIE en de zeezeef
Visserij conventie voor
Atlantische Oceaan
Rotterdam te zien
in Groningen
FLITS
GORDON
in het
heelal
Dan Barry
„Met naar Leiden
DAG-PUZZLE
Maniakken
Sporen
vernietigd
Van Nievelt Goudriaanmo': 25 mandaat.
opent nieuwe lijn
Schat op dressoir
Duitse mijnwerkers
Maandag 26 januari 1959
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pag. 2
Gevechten om vondsten
mmmmmmi
A i MËMlillHM
DEN BOSCH (ANP) Burgemeester
en wethouders van Den Bosch hebben de
gemeenteraad voorgesteld een tunnel te
laten aanleggen in het gedeelte van de
Noord-zuid traverse voor het Stations
plein.
De tunnel moet 48 meter lang wor
den en zal onder de Drakenfontein en de
wegen, die van het station de stad in
gaan, doorlopen. De bouw zal ruim twee,
miljoen gulden kosten; de helft daarvan
moet door de gemeente worden betaald.
DEN HAAG. In Londen hebben
vertegenwoordigers van tien landen
zaterdag een visserijconventie voor de
noordoostelijke Atlantische oceaan onder
tekend. De conventie voorziet in mid
delen tot behoud van de visstand en een
rationele exploitatie van de visserij.
De betrokken landen zijn Denemarken,
Frankrijk. Ierland, Noorwegen, Polen,
Portugal, Rusland, het Verenigd Ko
ninkrijk, West-Duitsland en IJsland.
Nederland, België, Spanje en Zweden
zullen de conventie later ondertekenen.
Een commissie met subcommissies
zal de maatregelen uitwerken. Voordat
de conventie van kracht wordt, ,moet
zij door de ondertekenende landen wor
den geratificeerd.
Tentoonstelling geopend
GRONINGEN (ANP) De burge
meester van Groningen, de heer J. Tuin,
heeft zaterdagmiddag in het Groninger
museum de tentoonstelling ..Rotterdam,
een vernieuwde stad in ontwikkeling"
geopend.
Het is de eerste keer dat de tentoon
stelling in Nederland wordt gehouden.
Wel is een deel van hel geëxposeerde
gebruikt op de wereldtentoonstelling voor
de architectuur te Moskou.
87
ONDANKS het zware, drukken
de masker van de god moet de
keizer lachen. Hij betreedt het
toneel en zegt de galmende verzen
van de god. De rol is klein gewor
den maar nog nooit denkt hij
heeft hij zo volmaakt zijn verzen
gezegd als heden. Hij heeft zijn ap
plaus verdiend.
Generaal T. Fl. Vespasianus
kwam van het openluchtspel te
rug in de kleine villa in de bui
tenwijk, die hij van Laches, een
koopman, voor de tijd van zijn ver
blijf in Corinthe had gehuurd. Hij
trok zijn jas uit en zijn feestkle-
dij, vloekte omdat zijn bediende
zijn pak, waar hij zo netjes op was
geweest niet voorzichtiger opvouw
de en trok een pasgewassen maar
al wat afgedragen huisjasje aan
en dik ondergoed, want het was
een vrij koude dag in het begin van
de lente, en hij was langzamer
hand achtenvijftig en kreeg al weer
last van reumatiek.
Slecht gehumeurd, met diepe
rimpels in zijn voorhoofd, liep hij
hardop en wrevelig zuchtend door
de kamer. De feestvoorstelling was
voor hem onfeestelijk verlopen.
Overal, waar hij kwam, had men
een ijzig stilzwijgen bewaard en
zelfs nauwelijks zijn groet beant
woord, en Gortijn, een der ka
merheren. dat anders zo vleierig
schoelje, had op zijn vraag of er
kans bestond, dat hij in een der ko
mende dagen bij Zijn Majesteit
zijn opwachting mocht maken, in
brutaal provincie-grieks geant
woord: ,,Je moet je eigen zaakjes
maar redderen". Als hij er goed
over nadacht bleef hem geen an
dere uitweg over. Die beroerde ge
schiedenis van drie dagen, geleden
ook. Waarom had dat juist hem
moeten gebeuren? Nu had die hele
dure Griekse reis geen nut meer.
Bovendien was die hele geschie
denis hij het reciteren van de kei
zer niet half zo erg.
Hij was in slaap gevallen, dat
moest hij toegeven, maar hij had
niet gesnurkt, dat was een bru
tale insinuatie van dat schoelje
van een kamerheer. Zijn adem
was nu eenmaal van natuur zo
duidelijk te horen.
De oude generaal sloeg zijn ar
men tegen elkaar om warm te
worden. Hij zou nu wel nooit
meer door de keizer ontvangen
worden, dat had vandaag in de
schouwburg zelfs iemand zonder
bril wel kunnen merken. Hij kon
nog blij zijn als men hem geen
proces wegens majesteitsbeledi
ging op zijn dak stuurde. Het zou
wel het beste zijn rustig naar zijn
Italiaanse bezittingen terug te gaan.
Op zichzelf kwam het feit, dat
hij nu een rustige oude dag zou
krijgen, hem niet ongelegen. Uit
eigen beweging zou hij nooit zijn
oude botten bij elkaar hebben ge
raapt en de keizer naar Grieken
land zijn nagereisd om het nog
een laatste keer te proberen. Dat
kwam alleen om dat Madame
Canis, zijn vriendin, daar zo op
had aangedrongen. Steeds weer
opnieuw had ze hem opgepord tot
hij weer een der hoogste baantjes
had, waar hij na een poosje dan
weer voor had moeten bedanken.
In zijn jeugd was dat eigenlijk
al begonnen en dat vervloekte bij
geloof (dat boeren altijd hebben)
van zijn moeder was daar schuld
aan geweest. Toen bij zijn ge
boorte een oude, heilige eik, die
aan Mars gewijd was, plotseling
nieuwe wortels schoot van een on
waarschijnlijke vruchtbaarheid,
had de potige dame dat als een
gelukkig voorteken opgevat en ge
dacht dat haar zoon duor het lot
was voorbestemd meer te be
reiken dan een inspecteur bij de
belastingen, een bankier uit de pro
vincie of een linieofficier, waarvan
hij afstamde. Van kind af aan
had hij plezier gehad in landelij
ke spaarzaamheid en het liefst
was hij zijn leven lang op dc boer
derij van zijn ouders gebleven om
met zijn uitgesproken boerse voor
liefde voor financiële kwesties de
opbrengst van zijn bezittingen te
beheren. Maar zijn kordate moe
der had net zo lang aangehouden
tot ze hem deelgenoot had ge
maakt van haar onverwoestbaar
geloof aan zijn grote toekomst en
hij tegen zijn wil een politieke en
militaire loopbaan had gekozen.
Nu de oude generaal aan al de
misslagen dacht, die deze loop
baan hem had gebracht, ging zijn
adem sneller en beet hij zijn lan
ge lippen vaster op elkaar. Drie
maal achter elkaar had hij geen
succes gehad. Ten slotte was hij
met hangen en wurgen burge
meester van de hoofdstad gewor
den. Twee maanden ging alles
voortreffelijk. Zijn politie func
tioneerde, de veiligheidsdienst bij
sportfeesten en in de schouwbur
gen liep gesmeerd, de toevoer
van levensmiddelen er. het markt
wezen waren goed geregeld en de
straten van Rome een sieraad
der stad. Maar juist met de be
strating had hij pech gehad.
Wordt vervolgd
Een groezelig klompje steen, gevonden bij
graafwerken in Heerlen. Heeft het waarde
Dat zou pas na zorgvuldige restauratie
blijken.
Hetzelfde klompje steen, schoongemaakt en
gerestaureerd: het beeldje stelt Mercurius
voor en is achtergelaten door de Romeinen.
Er moet bij het publiek
niet alleen meer belang
stelling, maar ook meer
begrip voor de archeolo
gie ontstaan. Anders
„graven" oudheidkundi
gen tiaar opgegraven
vondstenin museum-
kelders bijvoorbeeld
Van een onzer verslaggevers
DE ARCHEOLOGIE bloeit
in Nederland. Er wordt
sinds de oorlog in de
grond gewroet als nooit
tevoren. Moedertje Aarde moet
ha^r oudheiclkundige 'schatten prijs
geven. Zij doet het en gul. terden, voorrang te geven boven werke-
Vreemd genoeg echter vielen er 'ük interessante projecten,
weinig optimistische klanken te j-i. j
beluisteren in de rede, die dr. P. LilllCl lil ZlCllt
Glazema, directeur van de Rijks
dienst voor oudheidkundig bodem- nOOR verkaveling, toegenomen bou-
«n-i vveri.i en de uitvoering van tal van
oncieizoek, op eon recent oudheid- grote waterbouwkundige kunstwerken,
kundig congres hield. Het bleek, 11S echter ook het eind in zicht gekomen
d.t de archeologen moeien vechten -*
voor de aan de aarde ontrukte
buit. In dat gevecht moeten 'zij
klappen incasseren van onweten
den, die vondsten vernietigen
geniepige tikken van maniakken,
die vondsten ongemeld in „ge
heime" collecties bijeenbrengen
en opdoffers van min-of-meer on-
aeskundigen, die, merkwaardiger-
zij mogen beslist niet over één kam
worden geschoren geven de directies
voorkeur aan wat ,,mooi" is boven wat I
wetenschappelijk van belang Kan zijn. j
Krijgen zij bijvoorbeeld het beheer i zz
over de hierboven omschreven ,,geslo-
ten vondst" (wapens, sieraden en aarde-
werk uit één graf), dan lichten zij daar;
uit een prehistorisch kommetje, dat zij
„mooi" vinden. De rest gaat in kisten
naar de kelder of de zolder. De weten
schapsmensen weten niet meer wat bij
wat hoort en hun onderzoek raakt op
een zijspoor.
Dr. Glazema laakt dat „beheer" hart
grondig. Hij noemt het „de dictatuur
van het esthetische", spreekt ya.n een
„onvergeeflijke fout" en aarzelt'niet het
optreden van sommige museumdirec
teuren als „wangedrag" aan te merken.
E door
ik web Hervieeis antistralinös-j
UNJEKTie GEGEVEN, MAAR HIJ
/VtOET(v\ÊER DAM 6EN BLOED,
TRAMSEUSlË HEBBEN
ZET U
MU BO
VEN AAN
DE LIPST
S
„Nog twintig, hoogstens dertig jaar
kan de Nederlandse grond zo intensief
worden onderzocht als nu gebeurt. Dan
is het voor ons bekeken." aldus de heer
Houttuin.
Zodra bijvoorbeeld de Deltawerken
gereed zijn is Zeeland voor de archeo
logen verloren. Juist daarom is het
noodzakelijk, dat alle vondsten bewaard
blijven voor latere bestudering.
Vooral is het belangrijk, dat ..geslo
ten vondsten" series bij elkaar ho
rende Dre-historische voorwerpen, bij
wijs, officieel oudheidkundige col-jvoorbeeld wapens, aardewerk en siera-
6 den uit een graf met verloren raken
lecties moeten beheren. De onwe-iof worden gesplitst,
tenden, maniakken en „min-of-
meer ondeskundigen" bemoeilijken jy mUSGO
in deze bloeiperiode van de ar-'
pheoiogie het wetenschappelijke rrOCH wórden er gesloten vondsten
work van Hp arrhpnlnupn nf makpn gesplitst. Dat gebeurt in sommige
e d a C eo oge Ot ma musea, waarvan de directies officieel leden, dat tegelijkertijd het meest ar
dat werk zeits onmogelijk. het beheer over de vondsten toever-chaïsche zou zynj bergt de meeste krach-
„De Nederlandse bodem wordt metltr°uwd hebben gekregen. In die museaten ln zlcd om ons dezd rust te ver
grote snelheid radikaal onderstebovenI schaffen.
gekeerd." heeft dr. Glazema gezegd.
Daar zijn direct aanwijsbare oorzaken
voor De ruilverkaveling en de «terke j
groei van de Nederlandse bevolking1
noodzaken oudheidkundigen uitge- No. 14.
strekte percelen snel en grondig te Van doze puzzel zijn de woorden hier voor de oudheidkunde. Dat
onderzoeken. De groeiende bevolking onder in alfabetische volgorde gegeven. De lichtzijden. Museumdirecties
NIETTEMIN blijft de mogelijkheid, dat
deze museumdirecties het beheer krij
gen over nieuwe vondstcomplexen. De
Rijksdienst voor oudheidkundig onder-
zoek heeft namelijk geen eigen verza-
meling. Een rijkscommissie, die eens i
per jaar bijeenkomt, beslist, wat er met i
de vondsten gebeurt. De meeste na- j
melijk alle, die van landelijk belang
zijn belanden in het rijksmuseum
voor oudheidkunde te Leiden.
Zijn de vondsten echter van regionaal
belang, dan worden zij toevertrouwd aan
de directies van provinciale musea.
Déze gang van zaken is er de oorzaak
van, dat men „in de provincie" na bijna Ej
elke vondst de leus „de domme leus" =z
volgens dr. Glazema hoort; „Niet naar j s
Leiden". I!
Meer en meer dringt ook bij de mu-
seumdirecties echter het besef door, dat
het Nederlandse publiek zich in toene
mende mate voor de archeologie gaat
interesseren. Het is een bijna onver
klaarbare belangstelling, die volgens
dr. Glazema wellicht .een psychoïogi- j
sche achtergrond heeft.
Wij leven zo redeneert hij in een j s
tijd, waarin alles zo onzeker is, waarm 1 s
de wereld in twee delen is gesplitst en
waarm wij ons voortdurend bedreigd j
voelen. Wij moeten rust zoeken en doen I
dat door ons te verdiepen in het leven
van onze voor aderen. Het oudste ver-
|_jOE dan ook: het Nederlandse publiek
heeft het bouwen van huizen
dus graafwerk tot gevolg.
„TN verkavelde percelen grond zijni
alle voor oudheidkundigen belans-
"ijke snoren vernietigd" Dat zei ons de
'lêer P C. Houttuin, die op de Rijks-1
dienst voor oudheidkundige bodemnn-
-'orzoek in Amersfoort de ..oudheidkun
dige kaart van Nederland" bijhoudt
Hij is hoofd van de fonografische afde
ling Alle vondsten worden bij hem ge
meld. hij registreert ze on de kaart en 1
tal van belangwekkende conclusies zijn j
daarvan het gevolg.
..De verkavelde grond wordt geëgah-
seerd en er worden rechte sloten in ge-1
trokken." legde hij uit. ..Er wordt in
begraven en geploegd. Het perceel is i
dan Voor ons zonder waarde. Wij zijn
namelijk niet alleen op zoek naar
..vondstjes" kommetjes, vuurstenen
bijlen, oude sieraden maar zoeken
ook de vaak nauwelijks waarneembare
sporen in de bodem".
Het gewroet in de Nederlandse grond
is voor de archeologen maar gedeelte
lijk gelukkig. Nadelen zijn. dat zij woi-
den gedwongen stukken grond, waarvoor
zij eigenlijk weinig belangstelling koes-
taak is het deze woorden zo in het schema j nu misschien toe overgaan gesloten
te plaatsen, dat een normaal ingevuld kruis- vondstcomplexen in hun geheel in de
woordraadsel ontstaat. j vitrines te plaatsen. De Rijksdienst voor
Horizontaal* aan his fata mn nn« oudheidkundig onderzoek krijgt meer
110 zontaai. aan. bis, lala, geep, gang, medewerking. Meer vondsten worden
gamelan, geweten, gom, kuip, lade, olijk, gemeld en meer beschrijvingen toege-
rev., rijst, ster, zot. stuurd. De toegenomen 'belangstelling
Verticaal: aval, best, dis, enig, gaan. heeft echter ook nadelen: Amateurs be-
gefemel. gong. mot, nabij, pagekop, sake, finnen zelf een collectie en houden hun
tal, tan, vel, wijze. activiteit, uit :es vondsten te moeten
-afstaan, geheim.
I ,,Er zijn maniakken," vertelde de heer
Houttuin, „die bijna niets anders doen
1 dan achter vondstjes aanjagen, alleen
maar „voor het hebben". Zij zijn er bij
1 tientallen. Wat zij vinden komt niemand'
te weten. Zij zelf kennen er het belang1
j niet van."
De vondsten, waarvan de Rijksdienst'
Ivoor oudheidkundig onderzoek nooit iets;
verneemt, zouden de schakel kunnen zijn j
in een belangrijk onderzoek, zij zouden j
zelfs hele theorieën omver kunnen wer- j
1 pen. Dat gebeurt niet. De maniak be-
waart zijn scnatten in een kastje en j
I „zegt lekker niks
z
2
3
4
5
6
7
B
m
9
!0
m
IX
m
H
'4
5=
16
'7
/B
'9
2 O
2t
m
22
23
24
m
2 5
26
27
STl/ifi--"
G V-'-'i':'
Oplossing van dc vorige puzzel
Horizontaal: 1. kritiek: 7. toe: 8. Edda;
9. hoos; 10. aal; 11. atrium: 13. me; 14. ds;
16. Urania: 19. rob; 21. soes; 22. Eden: 24
Verticaal: 1. koor; 2. residu; 3. te; 4. Ida;
Eigen nieuwsdienst
ROTTERDAM Van Nievelt Gou
driaan Co's stoomvaartmaatschappij
n.v. te Rotterdam gaat een nieuwe
scheepslijn openen tussen Zuid-Amerika
en West-Afrika. De dienst zal onder de
naam SAWA line South America-West
Africaline maandelijks onderhouden
worden met schepen van achthonderd tot
duizend ton deadweight.
5. Edam: 6. kalebas; 7. tot; 9. handrem:
12. miasma; 15. soda; 17. noot; 18. iet; 20
ben; 23 Nd.
Oplossing van het kryptogi-am
d.d zaterdag 20 dezer
Horizontaal; 1 toverij, 5 spit,
6 leek, 8 oost, 10 ober. 11 aar. 12 edel
13 stro, 16 an-ti, 17 enig, 18 emotie.
Verticaal: 1 toko, 2 vlas, 3 ijskorst
4 pikeur, 7 etalage, 7 onding, 14 tint, 15
olie.
EEN veel onschuldiger „vijand" van de
oudheidkundigen, is de onwetende vin-
der van oudheidkundige schatten. De boer
vindt bijvoorbeeld bij het ploegen een
prehistorische stenen bijl. Misschien
gooit hij hem weg. Misschien ook, v;indt
hij hem wel aardig en neemt zijn vondst
mee naar huif.
Belangrijke vondsten komen izo te
prijken tussen de foto's van Pa en Moe
op het dressoir Daar leiden zij een nut
teloos en uiterst broos bestaan.
Soms hoort de Rijksdienst echter Wel
eens van zo'n vondst. In het hele land
heeft de .die.ist correspondenten, die
alles wat zij ontdekken aan „Amers
foort" melden.
Wanneer de vinder op de waarde van
zijn vondst wordt gewezen, staat hij
meestal graag rijn 'at af. Gebeurt dat
niet, dan is hij wel bereid de dienst in
zijn testament met de vondst te ge
denken.
BOCHUM tUPIi. In de Westduitse
mijnwerkersstad Bochum hebben zondag
70.000 mijnwerkers gedemonstreerd voor
een vijfdaagse werkweek met dezelfde
beloning als zij thans genieten.
De vakbonden van dc mijnwerkers zien
de vijfdaagse werkweek als enige oplos
sing 'voor de crisis in de Westduitse
kolenindustrie.
35. Het neerstorten van de zeezeef
met aanhang had bij de opvarenden van
de Kraak een grote schok te weeg ge
bracht. Enigszins onzeker probeerden
Okki, de meester en professor Zifter
uit te maken welke armen en benen
ieder van hen toebehoorden en daarna
begon ieder van hen zich bezorgd af te
vragen, wat voor schade er door de
klap zou kunnen zijn ontstaan aan het
schip en zijn wonderlijke sleep.
„Dat gesol met dit schip is technisch
onverantwoord!" riep de meester de
geleerde woedend toe. „In het begin heb
ik mijn mond nog maar gehouden,
maar dit loopt langzamerhand de spui
gaten uit! Het schip is er h,elemaa] niet
op gebouwd, om uit de lucht te komen
vallen, begrijpt u dal niet? Zoiets kan
sinistere gevolgen hebben! Boegijzers
en kromspanten hadden eerst behoorlijk
verstevigd moeten worden en.."
„Welja, welja!" viel professor Zif
ter uit. „Maakt u zich maar bezorgd
over dat schip! Alsof mijn uitvinding
niet belangrijker is! Van het slagen van
mijn proef hangt ontzaggelijk veel af,
meer dan zo'n doodgewone sleepboot!"
Piekerend boog hij zich over zijn wij
zerplaten.
„Er heeft iets niet geklopt!" prevel
de hij. „Zou ik een telfout hebben ge
maakt? De zeezeef had op het laatste
moment op moeten stijgen! Er zal toch
geen draadje geknapt zijn.."
„Dat jullie nog heibel over je snert-
techniek kunnen maken, terwijl we niet
eens weten wat er met Kappie en ome
Tjeerd is gebeurd!" riep Okki veront
waardigd, „Wie weet liggen zij onder de
Kraak naar adem te happen!"
Maar wat zij niet wisten was, dat
Kappie en de Maat zich niet onder de
Kraak, doch óp de Zeezeef bevonden.
Toen zij in het water lagen te sparte
len. was die eigenzinnige uitvinding na-
melijk toch weer opgedoken, juist op de
plek, waar zij zich bevonden...
AMSTERDAM (A.N.P.) Op verzoek
van de grafische werkgevers- en werk
nemersorganisaties hebben prof. mr. W.
F. de Gaay Fortman" (kroonlid van de
S.E.R.) en de heren T. J. Twijnstra en
W. F. van Tilburg, resp. voorzitter van
het Nederlands verbond van werkgevers
en secretaris van het N.V.V. en eveneens
lid van de S.E.R., zich als personen be
reid verklaard tezamen een commissie
van „goede diensten" te vormen om uit
de impasse te geraken in de onderhan
delingen over een nieuwe c.a.o. voor het
grafisch bedrijf. Sedert 1 november 1958
is er een contractloze periode in deze
bedrijfstak*. Het knelpunt in de onder
handelingen is de wens van werknemers*
zijde tot invoering van de vijfdaagse
werkweek.
4
