Structimrwerkloosheid Zeeland sterk gestegen m DE WONDERK1ST VAN ZIERÏKZEE Vijfenzestig jaar getrouwd Zeeuwen verzonden vorig jaar ruim 25 miljoen poststukken het enige moderne toiletpapier Middelburg maakt zich op verjaardag Koningin te vieren Zeeuwsch Dagblad Niet vergeten Weinig hoop voor de toekomst 1 holen en Oostburg zeer ongunstig Vakantie- vriendschap A.R. Yerseke wenst Ds, Van der Zaal weer in Kamer Trojka Vijf maal zilver en goud) Minder telegrammen, Benelux rondvlucht van sportvliegers meer giro s Vrachtauto greep motorbakfiets Spelregelwedstrijd voor voetballers ,De Kyriale waardigheid van Christus in de verkondiging aan de wereld" Conference uit koelhuis Kaoelle Algerijnen Snoepreisje Nog altijd „leeft" de slavenkas Boutven Raad St. Annaland akkoord met bouw van dorpshuis Vrijdag 9 januari 1959 ZEEUWSCH DAGBLAD Pag. 3 Protestants-Christelijk VAN DE TWINTIG MILJOEN, die de regering heeft gereserveerd voor het bevorderen van de werk gelegenheid, is er één voor Zeeland bestemd. Wij willen met erkentelijk heid noteren, dat de regering hier-1 mee blijk geeft, dat Zeeland niet ver- geten wordt. Als men in den lande hoort spreken Van een onzer verslaggevers MIDDELBURG Zeeland moet, wat betreft de werkgelegenheid over de probleemgebieden voor de in deze provincie, de toekomst met zorg tegemoet zien. De structuur- a. »™»»i nitnri e werkloosheid in deze provincie neemt sterk toe en naar het zich laat aanzien, zal hoewel er enkele maanden zullen zijn, waarin de werk loosheidscijfers dalen de werkloosheid in dit gewest steeds van om vangrijke omvang zijn. Om het aantal werkzoekenden in de toekomst te beperken zullen dan ook belangrijke maatregelen nodig zijn. De herverkavelingswerken nemen af en hebben daardoor minder mensen nodig, de bouwactiviteit, extra verhoogd door oorlogs- en rampschade, vermindert nu de schade nagenoeg is hersteld en de mechanisatie in de iandbouw gaat steeds verder. Het is te begrijpen dat veel jonge uu gezinnen van het Zeeuwse platteland onder de huidige omstandighe- veertigste van het"aantal"Nederlanders den geen perspectief zien en wegtrekken naar sttreken, waar meer telt, niet slecht uit de bus gekomen, al werkgelegenheid is. het desondanks men zie de cijfers werkloosheid, wordt vrijwel altijd het oog uitsluitend geslagen op Drenthe, Friesland, Groningen. Maar dat heeft d* regering niet gedaan. Dat deze drie provincies een hoger bedrag krijgen dan Zeeland begrijpen wij. De werk- loosheidsnood is er groter en het aan tal inwoners hoger. Zo begrijpen wij ook, dat Overijssel, een volkrijke pro vincie, meer krijgt dan Zeeland. Want met een twintigste van het bedrag voor heel het land is Zeeland, dat een mille, in Sas van Gent 42 personen of 15 pro mille, in Terneuzen 387 perso nen of 45 pro mille, in Tholen 612 per sonen of 113 pro mille, in Vlissingen 540 personen of 51 pro mille en in Zierikzee 348 personen of 50 pro mille. Beroepen van de werkloosheid in dit nummer een druppel op een gloeiende plaa MAAR HET IS TERECHT" VVant iV1 Zeeland heeft zijn probleemge bieden zoals we reeds meermalen aan toonden. Zien we naar de bestemming. voor Oost- en West-Zeeuws-Vlaande ren voor Tholen, voor Goes en Mid delburg, dan is met de zwakke punten het gebied van de structurele werk- onze provincie op een In de maand december is het aantal werkzoekenden in Zeeland gestegen tot 5524. dat is het dubbele van eind no vember 1958, toen 2729 werkzoekenden stonden ingeschreven. In Zeeland is de werkloosheid in december steeds het grootst. Verleden jaar, toen er ook veel werkzoekenden stonden ingeschreven, op nei geuicu een was het aantal echter toch nog bedui loosheid in onze provincie P denc! minder, namelijk 4540. Het gebrek iuiste wijze rekening gehouden, voo aan lrKiustne doet zich wel in sterke komt de moeilijkheid pas mate geiden en bovendien mag de vraag acnouwei worden gesteld of, gelet op de werk- later. u-p-tpn T0 loosheid in de bouwnijverheid (eind de- Als nu de uit te voeren cember stonden 1258 personen ingeschre- eericht kunnen worden, dat er DiiJ- venl verhoging van het contingent wo- L„de werkgelegenheid uit voortvloeit, ningwetwoningen voor deze Provincie niet een maatregel zou zijn, die naai twee kanten van sociale 'betekenis zou zijn. enerzijds om ihet woningtekort te verminderen, anderzijds om meer men sen aan werkgelegenheid te helpen. In de rayons Oostburg en Tholen is de werkloosheid het grootst. In Oostburg stonden eind december 1958 niet minder dan 1090 personen ingeschreven en in Tholen 612 personen. Eind november waren de cijfers resp. 473 en 160. In fei te is, wat Tholen betreft, het werkloos heidscijfer nog gunstig beïnvloed door het feit, dat ongeveer 200 mensen van het eiland in Rotterdam werken. Wie garandeert echter, dat bij een voort gaande concurrentie in het bedrijfsleven, wanneer de noodzaak zich voordoet zeer scherp te calculeren, diverse Rotter damse werkgevers er niet toe zullen overgaan, terwille van een verlaging van het kostenpeil, arbeidskrachten in de buurt te werven? Deze arbeidskrach ten zullen namelijk goedkoper kunnen zijn in verband met geringere reiskos ten. De positie is, wat Tholen betreft, eigenlijk nog ongunstiger, want momen teel werken hier nog 125 personen in de herverkaveling. Over twee jaar zal ech ter de herverkaveling hier achter de rug zijn en het is de vraag, of men te gen die tijd werk voor deze mensen zal hebben gevonden. De vooruitzichten zijn, wat betreft het vinden van werk gelegenheid in West-Brabant niet gun stig. In Etten—Leur bijv. is de werkloos- groot, omdat in Rotterdam- ling veel minder personeel nodig zijn dan voor herverkaveling. Het ministerie van landbouw is namelijk van mening, dat ruilverkaveling voorlopig slechts op globale wijze tot stand' dient te worden gebracht, namelijk door aanleg en ver betering van sloten en wegen. Het egali seren van gronden vrij arbeidsinten sief wil men niet tegelijkertijd uitvoe ren. In het rayon Goes stonden eind de cember 828 werkzoekenden ingeschre ven, d.i. 48 pro mille vah de manne lijke beroepsbevolking, in Hulst 684 per personen of 86 pro mille, in Kruiningen 274 personen of 58 pro mille, in Mid delburg 819 personen of 66 pro mille, in Oostburg 1090 personen of 127 pro veilde werkgelegenheid zal het des te beter zijn. In dit opzicht houden wij het oo„ op het Sloeplan en de verdere ont wikkeling langs de Westerschelde. Ged. Staten hebben de mening uit gesproken, dat het nog wel enige tijd zal duren, eer dit plan in uitvoering komt. Kan dat niet verhaast worden., zouden wij willen vragen. Dat is niet alleen een Zeeuws, maar ook een na tionaal belang. Het is van betekenis, dat een econoom als prof. Tinbergen daar nog gisteren in een interview in ons blad op wees. Men behoeft hem niet van Zeeuws chauvinisme te ver- denken. Daarom is zijn uitspraak van te groter waarde. AKAMTES hebben soms gevolgen voor heel het leven. Dat zal menig een kunnen getuigen, die tijdens een vakantiereis de vriend(in) voor het leven vond. Het eigenaardige is daarbij echter, dat men er gewoonlijk niet met va- hejd kantie op uittrekt, met het doel, cue „,erkeiK](, inwoners dezer gemeente, ont- vriend(in) te vinden. Dat komt zo siag hebben gekregen. vanzelf, of beter dat wordt zo ongunstige cijfer van de geregls- geleid. treerde arbeidsreserve in de provincie Hoe anders is dat met de „vakantie- Zeeland wordt ook nog gunstig bein- i>„. i.,nru tweede man Miko- vloed door het feit, dat bij de herverka- reis die Ruslands tweedeman, m. veljngswerken op Sch0uwen-Duiveland jan, thans in de V crenigüe Sta e ]u>„ mannen werk vinden. Dit jaar maakt. Het wekt sterk de indruk, dat loopt echter op dit eiland de lierver- hij er daar op uit is, Amerika's vriend- kaveling af. schap te werven, waarbij hij dan onge- Weliswaar hoopt men van lieverlede twijfeld verzekeren zal, dat dit „voor ovel. (e schakelen van herverkaveling het leven" is °P ruilverkaveling, doch naar 'het zich Men zal daar in Amerika natuurlijk laat aanzien, zal voor de ruilverkave- niet zonder meer op ingaan. Maar het is voor onszelf goed, te overwegen, dat dit ook zeer gevaarlijk zou zijn. Allereerst is de vraag: is het echt gemeend?. Het is nu eenmaal wel erg en opzettelijk gezocht. En bovendien voorbereid door een aantal onvrien delijkheden (Berlijn e.d.), waardoor het wel opgelegd-gemakltelijk is, om terug te treden, zonder dat er aan de werkelijke verhoudingen iets veran- dert, terwijl toch de schijn van vrien-iciesvereniging ..Ora el Labora" te Yer delijke concessies gehandhaafd wordt. seke, heeft het initiatief genomen, om Maar in de tweede plaats is eenoen actie te voeren, teneinde ds. C. van i bof locon" uit de der Zaal, die in verband met zijn leef- verzekering „voor het leven uit detyd njet meer op de adviesiijst van de mond van een vertegenwoordiger van AR partij voor de leden der Tweede Ka een dictatoriale staat zo erg onzeker, mer is geplaatst, toch op een kansbie Men is zó de tweede man <«°elganin) XhtoWe AR k'ie^vereni- en zo de zondebok, die de woestijn n gjngen ;v/Kiere vissersplaatsen ge wordt gestuurd, met de mogelijkheid, wend. met het verzoek, deze actie, die dat „voor het leven" maar een heel in de eerstvolgende vergadering van de .kiesvereniging besproken zal worden, te erg korte tijd is. ondersteunen „Ds. Van der Zaal", Dat Amerika zijn bondgenoten al schri-ft het bestuur, ..is voor ons voor op de hoogte gesteld heeft van de in- lopig de enige AR volksvertegenwoordi- houd der besprekingen, die de „va- ger, die met volledige kennis van zaken b„„f,-.»iTio.cr<> hielfl ic van waarde ten volle de visserijbelangen kan behar- kantiereiziger hield, is van waari tigen Hjj hee(t dit gedaan op een wijze. Het bewijst, dat de V.S. zich niet maar weike zeifs van politieke tegenstanders door een vakantievriendschap van zijn bewondering afdwong", oude vrienden Iaat vervreemden. Want ..Waar voor vele vissers rondom het het komt bij vakantievriendschappen IJselmeer en straks in Zuid-Holland en Zeeland het bestaan wordt bedreigd Eigen nieuwsdienst GOES. Het bestuur van de AR toch b*»t meest voor, dat dc vriendschan vergeten is, als de reis is beëindigd. de AR in Yerseke schrijven dit met de dreiging van het Deltaplan in uitvoering dringen wij er met de meeste klem op aan, dat ds. Van der Zaal wordt op genomen in de kandidatenlijst en wel op één der meest kansbiedende plaatsen." pOMMUNISTEN kunnen er merk- waardige vriendschappen op na- TjCCIIWSC ili'OOtllclIlllc 1 houden. En miljonairs kunnen zich k door hun geld(macht) excentriciteiten JllOI'iv |p (rpy'O Iffpf] Vflll veroorloven. r- Dat bewiist we! het geschenk van |)68tcdillS[$])CI)Prkin(ir een trojka (Russisch rijtuig) met drie t-' I paarden, dat Chroesjtsjef liet brengen GOKS Dc grootham)el in ZeeIand aan zijn (een der communisten) vriend heeft in het afgelopen jaar de gevolgen de Amerikaanse miljonair Eaton. van de bestedingsbeperking goed kun- Wij behoeven hier niets van te zeg- tweede^ dee. .van gen. Alleen zijn we blij, dat we niet jn de houthandel was sprake van een verplicht ziin, een dergeliike vriend- dalende omzet. In de tweede helft van schap en het presenteren of het accep- ï1^ Jaa>; werden de verkoopprijzen van teren van een dergelijk geschenk goed In de bouwnijverheid waren eind de cember in Zeeland 1258 werkzoekenden tegen 653 in november vorig jaar en 998 in december 1957. Ook in de metaal nijverheid was sprake van een stijging namelijk van 156 in november tot 201 in december. Het aantal werkzoekenden in de textiel steeg van november tot december van 56 tot 180. In de groep landbouw stonden eind december 1496 personen als werkloos ingeschreven te gen 333 eind november, toen de bieten campagne nog vrij veel mensen vroeg. Eind december 1957 waren 1415 perso nen in de landbouw werkloos. Nog en kele cijfers over de werkloosheid in di verse beroepsgroepen: niet-varend trans- portpersoneel 313 tegen 92 eind no vember en 337 eind dec. 1957, losse ar beiders 774 tegen 728 eind november en 637 eind december 1957, minder geschik- ten 774 tegen 728 eind november en 623 eind december 1957. Een analyse van de geregistreerde mannelijke arbeidsreserve geeft bet vol gende beeld: seizoenwerkloosbeid 2500, wrijvingswerkloosheid 800, minder ge- schikten 770, structuurwerkloosheid 1300 en conjunctuurwerkloosheid 150. De ge registreerde vraag naar mannelijke ar beidskrachten is momenteel erg klein en betreft slechts een aantal van 130. Eind december stonden in totaal 318 vrouwen ingeschreven als werkzoeken den tegen 230 eind november en 349 eind december 1957. 125 jaar Fa. Beij de Jonge GOES. Het jubileum ter gelegenheid Duine en S. van Brander; Cornelia C., d. van het 125-jarig bestaan van de firma T. Faberij De Jonge, waarin thans het vierde en vijfde geslacht in de lijn van de „gouden De Jonge" als nazaat van de „ijzeren" en „koperen" optreedt, is een bijzondere gebeurtenis geworden. Nadat in de ochtend de firmanten met het per soneel het heuglijk feit hadden herdacht waarbij ieder personeelslid een aan denken in de stijl van het bedrijf ontving begon om tien uur een receptie, die de gehele morgen en daarna de middag! voortduurde. Een onafgebroken stroom van zakenrelaties, leveranciers, klanten, vrienden en collega-winkeliers uit ande- re branches vulde de gehele dag de tot* receptiezaal ingerichte ruime winkel, die door de vele bloemstukken een bijzonder fleurig aanzien kreeg. Het college van b. en w. van Goes in zijn geheel kwam gelukwensen aanbie den. Bij de geschenken, die werden aan geboden, waren er, die een bijzonder ka rakter hadden, zelfs in het bedrijf van de kleinodiën. De firma Gerritsen en Van Kempen bijv. bood een zware zilveren plaquette aan, waarop het feit van het jubileum was vastgelegd. Een andere firma had uit rosekwarts een asbak laten slijpen, in lijn en kleur van grote bekoorlijkheid. Weer een andere bood een sigarettendoos aan met in de deksel een zeldzame plaat nifriet. Al met al voegde de geziene fir ma een gloriedag toe aan het toch reeds glansrijk bestaan. Advertentie IN NEDERLAND GEMAAKT Van onze Middelburgse redacteur MIDDELBURG In het gehele land worden op het ^ogenblik voorbereidingen getroffen om de vijftigste verjaardag van H.M. de Koningin op waardige wijze te vieren. Dat Middelburg als Zeeuwse hoofdstad hierbij niet wil achterblijven ligt natuurlijk voor de hand. In het be stuur van de Koninklijke Vereniging ,,Uit het Volk - Voor het Volk" zijn reeds enkele suggesties naar voren ge bracht en is de wenselijkheid uitgespro ken een zo groot mogelijk deel van de bevolking in de gelegenheid te stellen aan de feestelijkheden deel te nemen. Teneinde nu te geraken tot een meer definitieve samenstelling van het pro gramma heeft het bestuur van de zo juist genoemde vereniging besloten met een aantal directeuren en hoofden van scholen en bestuursleden van verenigin gen en corporaties van gedachten te wis selen in een vergadering, waarbij ook het college van B. en W. wordt uitge nodigd, met welk college uiteraard nauw kontakt wordt onderhouden. Deze bijeenkomst zal worden gehou den op donderdag 15 januari des avonds om acht uur in de bovenzaal van de sociëteit „De Vergenoeging". Als plaatselijk correspondente van dè Suriname-zending te Sint Annaland treedt op mej. M. J. Slager uit de Voor straat. Zij heeft inmiddels een aantal le den voor dit doel gewonnen. De contri butie kan in vier keer worden voldaan, deze bedraagt één kwartje per kwartaal of fl,per jaar. Van onze correspondent BIERVLIET. Het echtpaar C. Dees- Dingemanse te Biervliet, hoopt zondag 18 januari a.s. zijn 65-jarig huwelijks feest te vieren. De heer Dees werd 17 augustus 1871 te Vlissingen geboren; zijn echtgenote op 15 maart van dat jaar te Biervliet. Op 18 januari 1894 traden ze te Biervliet in het huwelijk. De heer Dees heeft een zwaar leven als binnenschipper, eerst in de zeilvaart en later op een motorschip, achter de rug en geniet dan nu ook van een wer kelijk verdiende rust. Hij heeft zijn vrouw echter nooit mee kunnen krijgen het water op. Sinds hun trouwdag bleef ze op de wal. Hun hu welijk werd gezegend met twaalf kin deren, t.w. zeven jongens en vijf meisjes, waarvan nog vier zoons en drie dochters in leven zijn. Verder heeft het echtpaar Dees nog zestien kleinkinderen en acht achterkleinkinderen. MET UITZONDERING VAN Z.-VLAANDEREN Eigen nieuwsdienst VLISSINGEN. Dit jaar zal Neder land weer het land van samenkomst worden van sportvliegers uit vele lan den wanneer in juni een nieuwe door de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart te organiseren sport vliegers rally wordt gehouden. Met de Belgische Aeroclub zijn via een centrale commissie onderhandelin gen gaande om deze rally tot een Bene lux rondvlucht te maken. In ieder geval zal het uiteindelijke vliegdoel de Rotter damse vlieghaven Zestienhoven zijn, ter wijl de mogelijkheid wordt overwogen om bovendien het binnenkort te herope nen vliegveld in Haamstede in te scha kelen. GOES. In Zeeland (met uitzonde ring van Zeeuwsch Vlaanderen)wer den in 1958 25.06 miljoen brieven, brief kaarten, enz. per post verzonden tegen 29,91 miljoen in 1957. In 1957 werden totaal 581.828 pakket ten verzonden en 618.978 besteld. In 1958 was dit resp. 425.500 en 585.300, een da ling dus van resp. 27 procent en 5,5* procent. Het giroverkeer nam toe. In 1957 wa ren er 1958169 stortingen en 285220 uitbe- taala'e cheques, in 1958 2048066 storten gen en 292418 uitbetaalde cheques. nummercapaciteit van de automatische telefooncentrales met 2300 nummers worden uitgebreid. In 1959 zullen de centrales Kruiningen en Nieuwerkerk ieder met honderd nummers worden uitgebreid. Het telefoonverkeer steeg in Zeeland met tien procent. Telegraaf Door de toename van telefoon- en te- lexverkeer liep het aantal verzonden en ontvangen telegrammen ook in 1958 ver der terug. In 1957 135743 stuks tegen in 1958 123800 stuks. Telefoon Het aantal telefoon-aanslüitin'gert in Zeeland (behoudens Z.-Vlaanderen) dat per 1 jan. 1958 14.729 bedroeg, zal me\ (naar schatting) 700 aansluitingen toene men. Het aantal aanvragen, dat nog op de uitvoering wacht, bedroeg per 1 jan. 1958 490 en bedroeg ultimo 1958 onge veer 300. Deze afneming van het aan tal wachtenden wordt enerzijds veroor zaakt doordat de nieuwe vraag naar te- lefoonaansluitengen geringer is gewor den door de tariefsverhogingen en de minder gunstige conjunctuur en ander zijds door uitbreiding van de capaciteit van een aantal volbezette telefooncen trales. Als gevolg van het in ruimere mate beschikbaar komen van gelden dan aan vankelijk werd verwacht, kon de totale Bij 's H.H. Kinderen GOES. Op de rijksweg is een motor bakfiets van de melkhandelaar de S. uit 's-Heer Hendrikskinderen door een vrachtauto aangereden. Op het moment van de aanrijding bevond de melkbezor ger zich niet bij het voertuig, dat op een uitwijkplaats onder Wissekerke ge parkeerd stond. De bestuurder van de vrachtauto is na de aanrijding doorgere den. De lading werd weinig beschadigd, doch het voertuig liep flinke schade op. De rijkspolitie stelt een onderzoek in naar de identiteit van de dader. MIDDELBURG. Gezien het succes, waarmee vorig jaar de door de scheids- rechtersvereniging „Walcheren" uitge schreven spelregelwedstrijd werd be kroond heeft men besloten ook dit jaar, zij het op kleiner schaal, eenspelregel- wedstrijd te organiseren. Om finantiële en organisatorische redenen zal men zich ditmaal tot het eigen rayon, dus Walche ren, bepalen. Het is de opzet, dat in groepen van 5 personen van een en de zelfde vereniging aan deze test zal wor den deelgenomen, met dien verstande, dat van elke vereniging ten hoogste twee groepen voor deelname in aanmerking kunnen komen. Elk der 5 kandidaten krijgt een drietal spelregelvragen te be antwoorden, die dan door een uit drie personen bestaande jury worden gehono reerd met maximaal 10 punten per ant woord. Een feilloos antwoord van een kandidaat levert zijn ploeg dus 30 punten op. Een niet geheel juist of volledig, maar niet fout antwoord kan dus naar even redigheid nog punten voor de ploeg op leveren. Los van deze spelerswedstrijd zal bij voldoende deelname een soortgelijke test worden gehouden voor bestuurs- en com missieleden der verenigingen. Het ligt in de bedoeling een en ander op één avond in de maand februari af te werken. Voor de winnende ploegen is een prijs je beschikbaar. AMSTERDAM. Het congres van de stichting Verenigde studenten in de theologische faculteiten in Nederland", dat rooms-katholieke en protestantse theologen en aanstaande theologen van de meest verscheidene kerkgenootschap pen tezamen brengt en waar het thema ,,De kyriale waardigheid (dat is: Het Heer Zijn) van Christus in de verkondi ging aan de wereld" wordt behandeld is donderdag te Amsterdam voortgezet met een inleiding van dr. J. M. de Jong uit te praten. het hout belsngrijk gereduceerd. Wat betreft de metaal- en al'valstof- fenhandel trad in d<> tweede helft van het jaar herstel in. Voor het jaar 1959 kan niet van optimistische verwachtin gen worden gesproken. De verkoop van bouwartikelen ijzer waren en aanverwante artikelen was in; het begin van 1958 veel minder dan in het voorjaar van 1958. In de zomer nam de omzet toe. Hetzelfde deed zich voor bij de handel in bouwmaterialen. De groothandel in pharmaceutische artikelen gaf in 1958 een stijging te zien KAPELLE. In Kapelle-Biezelinge op de veiling ziin woensdag de eerste Con ference uit het koelhuis geveild. Hier voor is een zgn. ..pool" gevormd. Dat wil zeggen dat er regelmatig elke veiling- i van ongeveer zes procent, dag een kwantum zal worden verkocht en de telers krijgen als alles verkocht is, de gemiddelde prijs uitbetaald. Het totale aanbod van de „pool" is 100 ton. Dit zal worden geveild in ongeveer 4 weken. Woensdag werd een kwantum van 10 ton verkocht t.w. 7 ton huishoud 1 fijn welke opbrachten 52 tot 52.80 en 3 ton huishoud grof waarvoor 56.80 per 100 kg werd betaald. Vrijdag zal op nieuw 10 ton worden geveild. De prijs welke werd betaald is zeer bevredigend. Landbouw prod likten De handel in aardappelen verliep vrij gunstig. De uienhandel is momen-l teel lonend. De teelt van plantuitjes nam toe. Bij de export neemt Zeeland het grootste deel voor zijn rekening. De handel in granen, zaden en peul vruchten had een rustig verloop, al-1 thans rustiger dan in voorgaande jaren. ZIERÏKZEE. In de mu seumzaal van het fraaie Zierikzeese stadhuis staat een honderd jaar oude geldkist. Een weinig opzienbarend geval letje, zo op het eerste gezicht. Ik heb er even in gekeken leeg. Maar wist u, dat uit die oude, ijzeren kist een hele rits huizen en twee kleuterscholen te voorschijn zijn gekomen? En dat er in die kist na verloop van een aantal jaren weer een be drag van rond 100.000.zal zitten? Laat ik u het nog sterker vertellen. Talrijke Zierikzeeënaars hebben aan de inhoud van de kist hun leven te dan ken en tientallen weduwvrouwtjes van zeevarenden kregen er een onbezorgde oude dag door. Dat heeft de bekende gemeente-archivaris, de heer P. VAN BEVEREN, tevens secretaris-boek houder van de Slavenkas, mij gister middag temidden van vergeelde foli anten en vervaarlijke kurassen uit de doeken gedaan. Inderdaad, het heel „slavenkas'" en dat is h-et dan ook 9 Om het naadje van de slaven- kous te weten te komen, heb ik bij de heer Van Beveren heel wat kalen- dertjes tering moeten bladeren. Nu is dat voor de Zierikzeese archivaris een klein kunstje en hij schudde dan ook zo die historie uit zijn kennersmouw. 1734. Dat was het geboortejaar van de slavenkas. Men zal zich uit de schoolboekjes de verhalen van de Al gerijnse zeerovers herinneren, de woeste piraten die onze (nu ook niet altijd even brandschone) voorvaderen ter koopvaardij op zee overvielen. Met deze ruige knapen hadden onze Zeeuw se voorouders het in de achttiende eeuw te stellen. Geen wonder, dat het bloed in hun aderen stolde, wanneer de doodskopvlag aan de einder opdook, want de zeeschuimers stelden zich niet alleen tevreden met de kostbare lading, maar ook de schepen en zelfs de bemanning werden triomfantelijk als buit meegevoerd. Menige Hollander kwam z-o als galei slaaf bij de Algerijnen terecht en het spreekt, dat de thuiszittende families daar nu niet zo erg blij mee waren. Zo ook niet de Zierikzeese kooplieden, die faun schepen met het fiere oranje- blanje-bleu naar het Middellandse Zee gebied plachten te sturén. ,,Dat moet uit zyn," spraken de Zie rikzeese kooplieden en het stadbestuur was het daar roerend mee eens. Maar hoe? De Algerijnen bevechten was geen kleinigheid. Men vond een op lossing langs vreedzamer paden. „La ten we geld bijeen brengen en de slaven vrijkopen," vond de vroed schap. En zo gebeurde het. Elke reder stortte naar verhouding van het aantal varende personeelsleden een bedrag in een pot en ziedaar, de slavenkas was geboren. Dat was in 1734. De eerste slavenkas in Nederland. „En tevens de eerste so ciale voorziening," aldus de heer Van Beveren, en daar is geen speld tussen te krygen. Af en toe kon er een Zierikzeeënaar die op de slavenmarkt werd aange boden, worden vrijgekocht en hij keer de dan met nieuwe moed naar Schou- wens hoofdstad terug. Maar ook aan de slavernij kwam gelukkig een einde en dus ook aan de slavenkas. Neen, toch niet, want de slavenkas, on der het toeziend oog van de vroedschap en beheerd door vijf regenten, werd in ere gehouden. Het lieve sommetje, dat was aangegroeid tot enkele tienduizen den guldens (thans rond 100.000,-) werd bestemd voor een soort fonds tot oprichting en instandhouding van de welbekende proveniershuizen voor oud zeelieden. En daarin werd almaar door die bijdrage gestort, tot in het begin van onze 20e eeuw toe. Toen werd het een pensioenfonds, en de laatste weduwe van de betalende kooplieden ontving in 1937 nog het prettige bedragje van 70,60 per week. Een der weeuwtjes trok nog profijt van een vroeger snoepreisje van haar man. Kunsthandelaar Gudde mocht na melijk eens een zeereisjes mee naar De kleine Kees Blom uit Zierikzee bekijkt nieuwsgierig cle slavenkasdank zij wel ker inhoud hij straks naar een nieuwe kleuterschool kan gaan. J) Engeland maken en had toen ook een premie in de kas gestort. Wie had ge dacht dat zijn lieve vrouw daar nog vele jaren plezier van zou beleven. Want 11a zijn dood kreeg ze eveneens de wekelykse uitkering. Tot aan haar 103e levensjaar Toen in 1937 de laatste pensioen-! genietende weduwe overleed, besliste de gemeentex-aad want die mag de bestemming bepalen, aldus is in de statuten vastgelegd, mits het geld maar j aan Zierikzeeënaars wordt besteed dat de tien ton belegd moesten worden, j In Zierikzee is de koopmansgeest nim mer zoek geweest en zo werden de be-1 leggingen weldra weer met winst van de hand gedaan om na de februari- j ramp het geld in bouwcertificaten te steken. Ook deze werden weer met winst verkocht, om de bouw van woningen te kunnen financieren. De woningen kwamen er en geleidelijk vloeide de 100.000 terug in de inmiddels tot een doos van Pandora geworden slavenkas. Maar opnieuw stroomde de wonderolie nu voor de financiering van een Chris- telijke en een openbare kleuterschool. Die beide scholen kwamen er onlangs, hoewel niet een van deze kleuters en wie van de ouders wel? wist dat deze prachtige aanwinst te danken is aan het particuliere initiatief van hun 18de eeuwse vroedschap en burgerij. „Ja, in die dagen was regeren een kunst," vindt de archivaris ervan, en in mijn fantasie zag ik hem even zijn (eveneens denkbeeldige) pet lichten. „Tegenwoordig wordt alles gefinancierd door de banken, maar toentertijd deden j de schepenen dat zelf." Vijf commissarissen en de secr.-boek-l houder beheren nu de slavenkas. Een lege kist. jawel. Maar geleidelijk zal het geleende sommetje van 100.000 in de ijzeren kist terugdruppelen.'En dan? Ja. dan zal de wonderkist opnieuw kun nen meewerken aan de uitbouw van Zierikzee E11 laten rode-brillen-kijkers als Evert en al die andere verongelijkte rood huiden nu nooit meer zeggen, dat Drees en Suurhoff ons toch zo prachtig de weg gewezen hebben, want dan denk ik even aan onze stoere opa's van 1734 en die waren toch heus geen socialist. 1HK Uéé 11.11 Driebergen over het onderwerp „Chris tus, Kurios en hedendaagse mens. Op aandringen zowel van protestantse als van rooms-katholieke leden van de V.S.T.F. heeft men zich met het centrale thema aangesloten bij het onderwerp van het komende congres van de Wereldraad van Kerken te Ceylon. Men gaf daarmee gehoor aan het verzoek van de Wereld raad tot het leveren van een constructie ve bijdrage ter uitwerking van dit the ma. De veelzijdigheid van het onderwerp dwong de studenten tot bepei-king. De uiteindelijke formulering werd aldus: „Hoe en in hoeverre worden het feit, de methode en de middelen van de verkon diging gekarakteriseerd door de kyriale waardigheid van Christus?" Prof. dr. E. C. F. A. Schillebeeckx uit Nijmegen sprak als eerste over dit on derwerp onder de titel „Christus, de Ku rios (Heer) in woord en sacrament". De r.k. hoogleraar maakte in zijn inleiding onderscheid tussen de primitief-apostoli sche vei'kondiging en het kerkelijk kerug- ma (boodschap). Het pi'imitief apostolaat droeg een eenmalig karakter, ontleende de inhoud van haar boodschap aan on middellijke oog- en oorgetuigenis, in te genstelling tot het kerkelijk kerugma. Prof. dr. A. J. Rasker uit Leiden sprak vervolgens over „Het Heer zijn van Christus en de profetie der kerk". „Ku rios" is volgens spreker de titel die slechts God toekwam. Wanneer Paulus de naam Kurios op Christus betrekt, ziet hij daarmee op het Heer-zijn van Chris tus als de vervulling van het Heer-zijn van Jahwe. De fundering van het Heer zijn van Christus ziet spreker ook in het Oude Testament. In de middaguren besprak de heer C. Wegener Sleeswijk. sociaal-geograaf van de gemeentelijke dienst der publieke wei'ken. de sociologische aspecten van het congresthema. J ST.-ANNALAND. De gemeenteraad dezer dagen in openbare vergadering bijeen, heeft zich akkoord verklaard met het plan voor de bouw van een nieuw I dorpshuis. Van de N.V. Bank van Nederlandse Gemeenten is de aanbi^dte'? van een vaste geldlening van 70.000, voor de bouw van een oijzondere kleuterschool, ontvangen. Tot deze lening werd met enige voorwaarden overgegaan. Bij de besluiten, daterende van 22 januari '58 en 16 december '58 is op de vergoedin gen een voorschot verleend van 2400 I en 500 gulden. B. en W stellen' voor het bedrag ter vergoeding ingevolge art. 73 van de wet op het kleuteronderwijs vast te stellen op 2374,40 gulden en een bedrag van 500 ingevolge art. 136. De raad stemde daarmee in. B. en W. stel len verder voor de nog openstaande ka pitaalsuitgave van 1958 over te brengen naar de dienst 1959 door de begrotingen van beide jaren dienovei*eenkomstig te wijzigen. De vergadering kwam bijeen onder leiding van de eerste wethouder, de heer G. Goedegebure, die in verband met ziekte van de burgemeester diens taak overnam. Voorts haalde hij de di verse gebeurtenissen van het afgelopen jaar aan. zoals de aanleg van de nieu we haven en de verbetering van de di verse straten en riolering. Ook sprak hij de wens uit, dat het bestuur der bij zondere lagere school er spoedig in zal slagen een volledige personeelsbezettinj te krijgen.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1959 | | pagina 3