Heftige disputen
de Noordoost polder
Akkoordje met
smokkelaars
DE NATUUR
Pingo
De eerste van twee reportages uit het Nieuwe Land
KAPPIE en de zeezeef
lil
E'
Alleen jong
Het centrum
H
I
Ons zelf blijven
Een koude bakker
Drijvende bok
ramt brug
Koning Boudewijn
had aanrijding
In- en uitbreker
opnieuw gegrepen
Monsterachtig
D
N
in en om uw huis
Dinsdag 16 december 1958
Pagina 2
EEN OF VIER
-£f- Elke donderdag komt „de hele polder" in Emmeloord. Dan is het
markt- én beursdag. En op het grote plein vóór 't Voorhuys staan dan dé
tientallen kraampjes en auto's terwijl intussen in twee Voorhuys-zalen de
beurs draait en de zaken voor de hele week worden gedaan. Hoe de laatste marktdag gebukt
ging onder sneeuw- en regenstriemen, dat laat deze foto zien.
^MMELOORD
Midden in het
Nieuwe Land,
op de bodem
van wat u als
kind leerde dat
Zuiderzee heette,
stap ik een eethuis
binnen. De ober
geeft de kaart en
ik lees: „Cham
pignons au jam
bon sur toast",
verder „Caneton a
l'orange" en ook
„picatta a la Mi-
lanaise". Bij de
deur van dit eel-
lokaal, dat tegelijk
een hypermodern
hotel is en' ,,'t
Voorhuys" heet,
staan vier paar klompen. Netjes op
een rij en naast de cocosmat. i.Petites
carottes glacées" zegt het menu ook
en aan de leestafel praat een stem in
duidelijk Zeeuws: ..Toch is één ge
meente het enige dat de Noordoost-
polder redden kan". In een zijzaal zit
ten veertien mensen in rotanstoelen
te kijken naar een televisietoestel. „Le
Misanthrope" van Molière. ..De VVD
is in z'n geheel ook voor één gemeente
en als je met AR-mensen alleen praat,
geven ze je gelijk; alleen als fractie
zéggen ze; vier gemeenten", klinkt het
aan de leestafel, nu in een onvervalst
Fries. „Vier kalfsoesters, licht gepa
neerd", bestelt de ober aan het kéuken-
loket.
zegt de lieer De Feyter. „Neem de
industrie, die wordt hier nog steeds
niet gevestigd. Volgend jaar komen er
twee- tot driehonderd jongens van de
ambachtschool. Waar moeten die gaan
werken? In Emmeloord wonen 150 in
genieurs en alle onderwijzend perso
neel. Het is een heel andèrs geaarde
bevolking dan in de dorpen. Eer we
een jaar verder zijn hebben we in
Emmeloord acht gymnastieklokalen,
maar in de dorpen is er niet één".
Financieel is het voordeliger: één
gemeente. Dat zegt de heer De Feyter
ook. Dat kost maar één burgemeester,
één paar wethouders, één gemeente
raad. „Maar het gaat erom dat we de
gemeenten een functionele positie moe
ten laten innemen in de landelijke
gemeenschap. En ik stem voor dit
laatste".
meentelijke plantsoenendienst finan
cieel'cfe gemeente zouden nekken. Ik
zou wel eens willen weten hoe de voor
standers van vier gemeenten zich
voorstellen, dat al die gemeentedien
sten moeten werken enbetaald
worden!".
EN wat die van Bant zeggen?
„Ons dorp ligt zes kilo
meter van het gemeente
huis van Emmeloord. Maar
komen er vier gemeenten, dan
horen we onder Nagele, dat is
8 kilometer van ons vandaan. Wordt
er een baby geboren, dan moeten we
eerst die acht kilometer brommen om
het kind aan te geven en dan toch
eens door naar Emmeloord, want al
leen daar kun je kaartjes laten druk
ken
grond, die éen, rijke
brengst leveren.
al^kerbouwopr
fN de Noordoostpolder gaat
het leven van alle dag ge
woon zijn gang. Een modern
leven, van moderne, jonge
mensen, afkomstig uit alle delen
van ons land en alle soorten van
onze taal sprekend. Het is óns en
toch een ander land, dat men achter
Kampen binnenrijdt. Ouden van dagen
zijn er niet. En mocht hier of daar al
eens êén bejaarde man of vrouw lopen,
dan is het een opa of oma op bezoek
by de kinderen.
Kinderen kléine kinderen die
ziet men des te meer. Wat wilt u? Een
jong land, goed tien jaren, dat door
jonge, sterke handen rijp voor een
steeds grotere opbrengst wordt ge
maakt. Waar jonge mannen en jonge
vrouwen wonen, die bouwen aan een
verse toekomst, daar zyn kleine
kinderen
Een stuk van Nederland deze Noord
oostpolder en tóch, bijna zo'n beetje
Australië. Zestienhonderd boerderijen
en tuinbouwbedrijven en bijna alle
boeren hebben auto en telefoon. Biina
geen landarbeider zult ge er vindon
zonder bromfiets. Niet omdat ze er
allemaal zo rijk zijn of worden. Maar
omdat ze teven in een moderne ge
meenschap, die gebruik maakl van
de hedendaagse techniek
IK WEET niet of er werkpaar
den zyn in de Noordoostpolder.
Maar ik heb er niet één ge
zien. Landbouwtrekkers en
dorsmachines bij honderden.
„Melk krijg ik van mijn buur
man en eitjes van tic kruidenier", zegt
me de lieer H. P. H. Waalkens uit Tni-
lebeek, pachter van 48 staatsheotaren
Het is niet zo, dat elke boer zijn
eigen kippetjes, wat varkens en koeien
heeft en daarnaast doet, wat men noemt:
de landbouw beoefenen. Dit hier in
de Polder zijn industrieën en uit de
„fabrieken" rollen de honderden en
duizenden tonnen aardappels, bieten
cn wat dies meer zij.
Gerichte akker- en tuinbouw op een
land. onttrokken aan de zee en inge
deeld in kaarsrechte lappen grond,
waarvan ruim 27.000 mensen leven.
Volkomen in de geest, die deze eeuw
van technische sprongen ons biedt.
rET GAAT dus allemaal
prachtig in die Polder? Ja,
met de machines en de
hele beste wegen, dat wel.
Maar ik proef êr iets, dat ik
een ongezonde onrust zou willen
noemen. Het is terug te brengen tot
twee getallen en één woord: 1 of 4
Wat moet er met deze Noordoostpol-
der gebeuren? Een provinciaal bestuur
kent men niet. Want er zijn wel een
heleboel mensen die met „onze twaalfde
provincie" de Polder bedoelen, in feite
is het helemaal geen provincie, valt
alleen Urk onder Overijsel, kunnen de
overige polderbewoners alleen maar
voor een Tweede en niet voor een
Eerste Kamer hun stem uitbrengen en
worden ze bestuurd door éen land
drost, die ir. A. P. Minderhoud heet en
in Zwolle woont.
Vanwaar dan onrust? Het gaat toch
al jaren goed, zo?
0 Door een wetsontwerp en nergens
anders door. Want als dat wets
ontwerp erdoor komt, dan is het: vier.
geen vraag meer; dan is het: vier.
En daarmee is, heb ik mijn oor goed
te luister gelegd, heel veel meer dan
de helft van de rolderbevolking het
niet eens.
H. P. H. WAALKENS
één
„Het dorp Tollebeek zou, bij het
instellen vén vier gemeenten, onder
Nagele komen", vertelt de heer H. P.
H. Waalkens. „Stel je voor: er zijn nu
al dikwijls venijnige verhoudingen als
men bij het houden van collectes op el-
kaars gebied komt. En Creil, dat
moet dan ook een zelfstandige ge
meente worden. Er is niet eens een
bakker. Alleen maar een „koude bak
ker", die zijn brood uit. Emmeloord
krijgt. -7 Ik stem voor één gemeente".
Gymnastieklokalen spelen
geen rol. De dorpen krijgen
ze ook, dat kan ik u verze
keren", vertelt me de heer
Wier in ga.
„Ik woon zelf in éen van de
dorpen", zegt de heer Waalkens. „In
Tollebeek, zoals ik u al zei, waar ik
boer ben. Maar ik kan u vertellen,
dat de band van de dorpen onderling
net zo vast is als los zand. Je treft
elkaar allemaal in Emmeloord: Dat
is van het eerste begin het centrum
van de polder geweest en dat blijft
het. Daarpbi moet "de polder ook één
gemëènte worden. En twee of drie
dorpjes' telkens sarrt'ertvoégeif tot"-één
géméente, dat klopt niet. Danu zou jé
krijgen, dat bijvoorbeeld de bevolking
van Tollebeek zou vragen aan het ge
meentebestuur van Nagele (waar we
dan onder zouden vallen) om ééns in
de week een zitdag te houden in Em
meloord, omdat we daar toch voor
onze zaken moeten zijn. En als er in
Emmeloord één gemeentebestuur zit
voor de hele polder, dan kun je alles
achter elkaar afdoen".
„Nog iets", zegt de heer Waalkens.
„Neem datzelfde Tollebeek. Dat heeft
zoveel gras en plantsoenen, dat alleen
al de kosten van een zelfstandige ge-
Treinverkeer vertraagd
Eigen nieuwsdienst
DORDRECHT. Een bijna zes meter
hoge drijvende bok is gisteravond om
streeks half elf tegen de onderkant van
de spoorbrug bij Dordrecht over de Oude
Maas gevaren. De schipper had zich in
de hoogte vergist.
Op de spoorbaan werden een paar
ijzeren platen opgeschoven over de rails,
waardoor het treinverkeer- van Dor-
dréefrt-'rt&aï** "Rotterdam moest"worderr
stopgezet. 'Bussen hebbede dg reizigers
vervoerd-.t a.* v.**
BRUSSEL (UPD. - 'Koning Boude
wijn heeft bij Oostende een kleine aan
rijding gehad maar is er zonder kleer
scheuren afgekomen. Hij kwam zondag
in een sportwagen in botsing met een
kleine personenauto. Zijn vader, ex-ko-
ning Leopold, die met hem meereed,
bleef ook ongedeerd.
55
Plechtig stonden de Leviten met
hun instrumenteh op de treden van
de heilige tempel, achter hen, bin
nen in de tempel, de priesters van
alle 24 rijen. Na de plotselinge
overwinning op Ceslius Gall, die
ieder verrast had, had de opper
priester Anan, ofschoon hij leider
der „Onwrikbaar rechtgelovige
partij" was, een dankdienst moe
ten ordonneren en nu celebreerde
men het grote Hallel.
De gebeurtenissen der laatste da
gen hadden langs alle wegen
vreemdelingen de stad doen binnen
stromen, die nu diep onder de in
druk het strenge ceremonieel aan
gaapten. Van de gouden treden
hoorde men een gebruis als Van af-
en aanrollende golven: dit is de
dag des Heren. Laat ons juichen
en vrolijk zijn. En telkens weer
in de 123 voorgeschreven variaties:
loof de Heer.
Jozef stond helemaal vooraan.
Hij droeg zijn witte ambtskledij
met een blauwe ceintuur, waarin
bloemen geweven waren, om zijn
middel. Opgaande in het ritueel
wiegde hij als de and -ren zijn bo
venlichaam op de voorgeschreven
maat. Hij was werkelijk geheel en
al overgave op dit ogenblik en nie
mand voelde dieper dan hij hoe
wonderbaarlijk deze overwinning
was, die ongeschoolde troepen vrij
willigers op een Romeins legioen
hadden bevochten dit meester
werk van techniek en nauwkeurig
heid, dat zich ofschoon het uit vele
duizenden was samengesteld, voort
bewoog als één man, als geleid
door één brein. Beth Hores, Josua.
Dit alles was een grandioze beves
tiging van zijn gevoel, dat voor de
benauwenissen van het huidige Je
ruzalem enkel verstand niet vol
doende was. Al deze wondere da
den waren geen daden van zuiver
verstandelijke aard, maar ontspro
ten uit goddelijke inspiratie. Dui
zenden, die op de tempeltreden
stonden, zagen met ontroering hoe
innig vroom deze jonge priester de
dankhymnen meezong.
In zijn heilige overtuiging kon
hij niet verhinderen, dat hij zich
in gedachten afvroeg, wat -"oor ge
volgen deze onvoorziene overwin
ning der Makkabilieden hem per
soonlijk brengen zou.
Jeruzalem had niet veel tijd ge
had om hem voor zijn succes in de
kwestie der drie onschuldigen te
huldigen Nauwelijks een week na
zijn terugkeer waren de onlusten
uitgebroken. Desondanks was hij
door zijn succes in Rome populair
geworden en kon de gematigde re
gering de jonge aristocraat, ofschoon
men hem dikwijls in de Blauwe
Zaal van de „wrekers van Israël"
had gesignaleerd, niet langer ne
geren. Men had hem dus het ambt
j
rpri'Arfi?'in dPnach^van Jepp'iibp" i sPaanse regering is bijzonder
ren, die in de nacht van 3 decenrbei Awa
op spectaculaire wijze uit het Huis van;
bewaring in Dordrecht was ontsnapt.
is gisteravond in zijn woonplaats ge-'|
arresteerd.
en de titel van geheimschrijver in
dienst van de tempel gegeven. Vee!
te weinig. Zijn kansen zijn nu na
de overwinning natuurlijk geste
gen. De regering zal er niet aan
kunnen ontkomen ook enkele
„Makkabilieden" hoge posities te
geven Ze zai niet anders kunnen
met het oog op de stemming on
der het volk. Morgen of overmor
gen zal er reeds een algemene
vergadering van de drie wetgeven
de lichamen plaatsvinden. De hoge
staatsbetrekkingen moeten op
nieuw worden verdeeld en toege
kend. Ontoelaatbaar hem daarbij
over het hoofd te zien.
„Looft de Heer'4, klonk het
„looft de Heer."
Hij kon heel goed begrijpen, dat
de regering tot nu toe de oorlog
met Rome met alle middelen had
trachten te vermijden. Zelfs giste
ren nog. na de grote overwinning,
hadden een paar heel verstandige
lieden overhaast de stad verlaten
en waren gouverneur-generaal Ces-
tius Gall achterna gerend om
hem, ondanks zijn nederlaag', te
verzekeren, dat zij geen deel had
den genomen aan de arglistige
overval van de muiters op het le
ger van de keizer. De oude rijke
Chananja is heimelijk ui* de stad
verdwenen, staatssecretaris Sebu-
lon heeft zijn huis en verdere be
zittingen gelaten voor wat het is en
is verdwenen, Zefanja en Herodes,
twee priesters, zijn naar de over
zijde van de Jordaan gevlucht in
het gebied van koning Agrippa.
Ook vele Essaeërs zijn vlak na de
zege over Cestius weggetrokken en
al de sektariërs, die zich Christe
nen noemen, hebben ook de benen
genomen.
Wordt vervolgd
MADRID (U.P.I.) In Spanje is een
begin gemaakt met het onschadelijk
maken van een bende smokkelaars
die het land voor miljoenen schade
heeft berokkend. Er zijn volgens
onbevestigde berichten vijftig men
sen gearresteerd. Zij hebben zich be
zig gehouden met het smokkelen
van dollars uit Spanje.
In totaal zou er een bedrag van 280
miljoen dollar langs illegale weg uit
het land ,verd wen en zijn, .waarschijn
lijk" naar Zwitserland.
Bijna duizend mensen, onder wie voor
aanstaande figuren uit de'Spaanse
fianciële wereld, schijnen thans on
der politietoezicht te staan.
Spaanse regering is bijzonder in
verlegenheid gebracht door deze On
verkwikkelijke zaak. Vooral omdat
zij, gezien de steeds zwakker wor
dende economische toestand van het
R. T. zat in voorarrest. Hij wordt ver-
land. geen dollar kan missen.
dacht van een groot aantal inbraken in! Men zou bereid zijn niet al te rigoureus
Noord- en Zuid-Holland. Hij werd in
dertijd gearresteerd na een inbraak te
Leerdam.
op te treden tegen de deelnemers aan
het complot, op voorwaarde dat de
dollars terugkomen.
E heer W. G. de Feyter is
lid van het adviescollege
van de Landdrost, voorzit
ter van de AR-fractie en
boer.
Hij voert steeds volgaarne het
woord in dat adviescollege, dat
men zo'n beetje een gemeenteraad kan
noemen en het kost hem weinig moeite
te praten als ik hem naar zijn mening
vraag.
„Ik ben vóór vier gemeenten", zegt
hij. „Ik geloof, dat 99,9 procent van
de polderbevolking zegt: we willen de
12de provincie zijn. Maak je van de
polder één geheel, dan krijg je midden
in het land één monsterachtige ge
meente. Bovendien: de taak van de
commissaris der Koningin in een pro
vincie is toezicht houden op de ge
meenten. Hoe kan dat met één ge
meente?"
„Wat er bij gemeenten behoort,
dat gebeurt hier niet in de polder",
U praat ik met een inge
nieur: „Ruim een jaar
geleden was het plan, dat
de hele polder één ge
meente zou worden. Dat leek
niet anders dan logisch, want
de opzet is altijd als één geheel ge-
No 19
Omschrijving
Horizontaal: 1. eenheid v. elektr. weer
stand: 4. robe; 8. zwartsel; 10. lofdicht; 11.
gerief; 13. leerling; 14. bijzondere handig
heid om zich ergens door te slaan: 16. uit
wcest. Toen kwam half oktober van 1 Denemarken: 18. groeizaam: 19. verlaagde
-t j J 4 .,./\4/.nr>4,iTnvn unnr- 4!l/ir I *-
OUDERKERK A. D. AMSTEL (ANP)
Twaalf schapen werden gisteren ge-,
dood. toen de veewagen, waarin zij wei -1
den vervoerd, op de Polderweg in Ou
derkerk aan de Amstcl door het ver
schuiven van de levende lading onbe
stuurbaar was geworden en van de ho
ge weg naar beneden tuimelde.
In de wagen stonden 36 schapen, twee
stieren, een koe en een paard, die naai
de veemarkt te Amsterdam werden ge
bracht. De chauffeur J. van der Lee
bleef ongedeerd.
Hortensia's &ijr. met volkomen w.nter-i
hard en zekér niet dé nieuwere soorten;
het is dus goed hen een weinig te dek-1
kén. Turfmolm bij de voet aanbrenger,
kan echter alleen niet voldoende be-
schutting bieden; de bloemknoppen zit
ten juist aan de uiteinden van de tak-
kén en die moet men beschermen Bindt l
daaróm dé takken bij elkaar en steek
er daarna wat sparregroen tussen. Zelfs
dé réstanten van de kérstboom kunnen
hiervoor nog goede diénsten bewijzen.
dit jaar, dat wetsontwerp voor vier'
In een officiële publikatie lees ik j
het: Bij de Tweede Kamer is ingediend
een wetsontwerp tot instelling van
vier gemeenten: Emmeloord, Creil.
Marknesse en Nagele. De taak en de I
bevoegdheden die krachtens wettelijke
voorschriften toekomen aan Provinciale
Staten, Gedeputeerde Staten of aan de
commissaris der Koningin in de pro-
vincie. worden ten aanzien van de
gemeenten uitgeoefend door de minis
ter van Binnenlandse Zaken. Bezits
vorming en Publiekrechtelijke Be
drijfsorganisatie. En intussen stuurt
de Poldercommissie voor Algemene
Belangen een adres aan dr. W. Drees.
waarin men de regering met de meeste
klem verzoekt te willen bevorderen.
..dat de gemeentelijke indeling uiter
lijk medio 1959 tot stand zal zijn
gekomen"
„En daarmee zijn we het nu hele
maal niet eens", zegt mc de heer II.
J. Wieringa, directeur van 't Voorhuys.
„Waarom nu uit elkaar gooien wat
als één geheel werd opgericht en goed
marcheerde. Dat is tegennatuurlijk,
dat is niet logisch. Ik hoor hier in de
zaak van honderden mensen de mening:
driekwart is voor één gemeente".
De heer Wieringa roept een man
aan, die met een zwarte pet op het
hoofd .midden in het café staat. „Cor.
kom eens"
toon: 20. damp: 23. klein hert; 24. berg
plaats: 25. nooddruft; 26. voorzetsel.
Verticaal: I. bacchanaal; 2. vragend
vnw.: 3. moeder (Fries); 5. assurantiedocu-
ment; 6. rivier in Duitsland; 7. landtong;
9. meubel; 12. gering v. grootte; 15. steek
wapen v. insect; 16. rijsmiddel; 17. op
koper v. gestolen goed: 18. opnieuw; 19.
spoedig: 21. Ion; 22. plaats in Gelderland.
83-6 Van die grote boom daar gaan
we een schip maken. Ik heb een hele
nieuwe manier uitgevonden. Als we die
boom maar eenmaal omgehakt heb
ben
Maar we zijn d'r nog niet. Het men. Alleen zijn we nu allemaal erg
geeft ook niet, want als het vandaag
niks wordt, dan lukt het morgen wel.
Neen, we zijn niets verder geko-
Oplossing van de vorige puzzel
Horizontaal: 1. label; 4. mos; 7. abeel;
8. ramen; 10. Eva: 11 Edda; 13. nona; 15.
23.
„Dat is de man vanhet taxibedrijf |kopt; ,8 me6r. 20. wee: 22. engte;
m Emmeloord. een KVPer. vult hij d - -
aan. En dan: „Cor. wat is je mening: las' tdlua' terwijl hij speurend om het gebouwtje
één of vier?''. Verticaal: i. Laren; 2. bomen; 3. land; liep. Waar was de zonderling gebleven.
..Eén. natuurlijk", antwoordt Cor. 4. mee; 5. oever; 5. sla; 9. Edam; 12. Aken; die hem een sleepje had beloofd? Er-
..Èén, en als polder zelfstandig, want 114. omega; 16. orgel; 17. tweed; 19. eelt; gens in dat rare botenhuis, dat stond
onder Overijssel willert we ook niet. 120 wel; 21. sas. .voor hem vast.
We zijn ons zelf en we moeten onszelf u ..Kom er eens uit riep hij. met zijn
blijven". I bonen vangen veel wmd. vuisten tegen de wanden beukend.
3. Kappie begon zich op te winden,
Ik
weet best dat je binnen bent. Ik laat
me ja niet voor aap zetten!"
Maar niemand gaf antwoord. Grimmig
pakte hij een balk op. en deze als storm
ram gébruikend, rende hij op het boten
huis toe.
Maar juist op het ogenblik, dat hij
de wand met een dreun dacht te raken.
schoof deze plotseling opzij, zodat nij
hals over kop door de opening tuimelde.
Een ogenblik leek bet er op dat hij
in een vaargeul zou duiken, waarin een
vreemdsoortig vaartuig dobberde. Maar-
vlak bij de rand bleef hij als aan de
grond genageld staan, want zijn voelen
zaten eensklaps muurvast aan de grond! ga te Hengelo (O.).
moe.We zijn al over zoveel moeilijk
heden heen gekomen, dat we ook nog
wel over die boom heen zullen komen.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Wijk bij Heusden: J. C.
Schuurman te Bleskensgraaf. door de
gen. synode voor buitengew. werkzaam
heden (geestelijke verzorging collectief
gehuisveste gerepatrieerden in Gronin
gen, Friesland en Drentel. A. L. la Pré
voorheen pred. prot. kerk in westelijk
j Indonesië, te Groningen.
Bedankt voor Waddinxveen (vac. J.
v. d. Haar) G. H. v. Kooten te Gette-
l muiden,
GEREF. KERKEN
Beroepen te Tholen-Poortvliet W. H. v.
Halsema. kand. te Zwolle. Te EindhO-
ven (zesde pred. plaat) J. Couvee té
i Velp.
i Tweetal te Hoogeveen 'vac. L. ri.
Kwast) M. J. C. Bosscha te Westerbork
en M. N. de Wolf te Klazienaveen.
CHR. GEREF. KERKEN
Tweetal te Gouda M. Baan te Dor
drecht en G. Bilkes te Amsterdam, van
wie laatstgenoemde is beroepen.
GEREF. GEM.
Beroepen ïe Moerkapeile A F. Iion-
köop te Goes.
OLD GEREF. GEM.
Bedankt voor Scheveningen L. Ge
braad L St. Philipslancl.
VRIJE EVANGELISCHE GEMEENTEN
Bedankt voor Amsterdam-Oost M. Nij,
kamp te Meppel.
BAPTISTEN GEMEENTEN
Bedankt voor Treebeek F. E. Huiz«
