Jeanne
van de
evenement
eerste
Nederlandse arbeiders
zwaar gedupeerd
DE NATUUR
Donderdag 9 oktober 1958
ZEEUWSCH DAGBLAD
RADIO
TELEVISIE
Voor zes minuten
Italiaanse T.V.
beging blunder
Heel mooi
..BEMIDDELAAR" SPOORLOOS
School-tv-exp e r i n 1 en 1
Tv-maximum in 72
Synode-Spakenburg
Geen samenspreking
met Geref. Kerken
Oratie van prof. dr.
P. J. Roscam Abbing
Het Bossche hof:
„Geen boze opzet
bij aanrijding"
Oom Bazurka en Jampie en <le alchemie
Twee en half jaar
voor dader
P. W. RUSSEL'S
Over dus en opnieuw naderde ik, hal
verwege, die ellendige tijdschriften. ,,Dat
gebeurt me niet meer", had ik tegen
mezelf gezegd en toen ze er aankwa
men, toen zei ik dat „BElangrijke" met
zoveel nadruk op ,,be" of het hele mens
dom er vanaf hing.
,.Een "kwart miljoen mensen gaat
dat filmpje zien", was me meegedeeld.
Dat is fout, hé? Dat moeten ze niet
zeggen. Dat maakt maar zenuwachtig.
U moet eens bij u aan tafel gaan
staan en vijf zinnen hardop spreken,
erbij denkende, dat een kwart miljoen
mensen naar u luistert. Dan hakkelt
u dat het eind zoek is.
Enfin, het einde is ook gisteren geko
men en tegen enen was alles klaar.
Voor zes minuten tekst.
En als die ene meneer nu eens niet,
gezegd had „Over"? Dan had een
kwart miljoen mensen moeten luis
teren naar langrijke tijdschriften".
Het is om grienend op de vuilnisbak
te gaan zitten-
Een blunder zonder weerga heeft
gisteravond de Italiaanse televisie ge
slagen.
Op slag van half negen kondigde
televisieomroepster Hannie J*ips aan
dat de K.R.O. ging overschakelen naar
Italië voor een belangrijke medede
ling. Na een minuut nieuws en .vier
minuten reportage uit- Castelgandolfo,
in het Italiaans, kwam tot ieders ver
bazing Hannie Lips weer terug, met
de mededeling: „Dit was een repor
tage uit Castelgandolfo, waaruit bleek
dat er geen verandering is gekomen
in de toestand van de Paus".
Wat was er aan de hand? Via de
spreeklijn, waarmee Bussum gister
avond voortdurend in verbinding stond
met Italië, was uit Rome om kwart
over acht officieel aan de K.R.O.-
televisie meegedeeld, dat om half ne
gen de Italiaanse nieuwslezer op het
Eurovisienet zou komen om het over
lijden van de Paus mede te delen.
Vanzelfsprekend gaf het hoofd van de
K.R.O.-televisie, Jan Castelijns, op
dracht om half negen over te schake
len, waarna de nietszeggend^ repor
tage volgde. De aankondiging van het
overlijden bleek een vergissing te zijn
geweest van de officiële Italiaanse
zegsman.
ER IS in Nederland een
filmpje gemaakt van zes
minuten. Over gebouwen
en de mensen, die er in werken.
En iemand heeft het nuttig ge
oordeeld, dat mijn stem de com
mentaar erbij zou spreken. Wel,
dat is dan gisteren gebeurd. En
zoiets is een hele ODwindende
geschiedenis.
Om kwart voor acht in de och
tend verliet ik het echtelijk huisje en
spoedde mij derwaarts, alwaar ik om
goed negen uur aankwam. Er werden
handen geschud en iemand gaf mij
een paar velletjes met schier onlees
bare lettertjes. Toen begon het.
JEANNE D'ARC, het met zo
veel spanning tegemoet ge
ziene televisiespel, heeft aan de
verwachtingen beantwoord: het
werd een dramatisch evenement
van de eerste orde.
Het in het vorige seizoen zo ge
slaagde experiment van de Toneel
groep Theater uit Arnhem om enige
speciale tv.-producties op het scherm
te brengen, heeft gisteravond een
glansrijke voortzetting gevonden. Van
een experiment is eigenlijk geen spra
ke meer. De co-producties tussen Thea
ter en t.v. hebben hun bestaansrecht
inmiddels duidelijk bewezen waar
bij vooral de gedegen voorbereiding
een groot winstpunt vormt.
Vooral dit laatste was gisteravond
zeer duidelijk merkbaar, met het ge
volg, dat wij een gave vertoling te
zien kregen, met een niet alleen zicht
bare maar ook voelbare dramatische
spanning, zoals wij nog niet vaak op
het scherm zagen.
Overtuigingskracht
Auteur Max Mell bezit in hoge mate
de gave, om de essentiële voorwaarden
te scheppen tot het uitbeelden van
puur menselijke emoties, met een sterk
aansprekende overtuigingskracht.
De grote bezetting, die het stuk voor
de camera's bracht, heeft dit, zonder
uitzondering, volkomen begrepen, en
daardoor kwam men tot vaak aangrij
pende creaties.
Ontroerende vertolking
Dit gold in het bijzonder Anne Marie
Heyligers, die als Jeanne d'Arc een
ontroerende vertolking te zien gaf.
Beheerst maar niettemin geladen,
overtuigde zij onvoorwaardelijk als de
geestelijke zo markante figuur, die
Jeanne d' Are moet zijn geweest. Een
prachtig t.v.-debuut althans üa een
grote rol waarmede men de jeug-
9
U wilt eerst zeker het filmpje
wel eens zien?, vroeg een vriendelijke
meneer. Graag, zei ik want tot dan
wist ik van toeten noch blazen. Eigen
lijk een gekke uitdrukking. Heeft u
wel eens iemand ontmoet die zei: „Ik
weet wèl van toeten en van blazen"?
Het filmpje draaide en ik zat in een
«oort studio rnet allemaal glazen rui
ten, een heleboel knoppen en massa's
draaiende schijven* waaraan diverse
heren nu en dan iets deden.
Zes minuten en vijf en twintig se
conden en het filmpje was uit. Dat is
heel mooi, als ze je zoiets laten zien.
Onder het filmdoek ziet u grote cij
fers, die telkens verspringen. Dat zijn
seconden. Verlichte seconden, met een
lampje erachter, begrijpt u wel?
We draaiden het filmpje drie keer
en toen meende iemand: „Ja, luister
nu eens. dat handschrift is niet te le
zen. Kan dat niet overgetypt wor
den?"
Dat kon en wat later zat ik met
de vellen typsel op de knie en las.
dige actrice van harte geluk kan wen
sen.
Sterk spel gaven eveneens Gerard
Hartkamp te zien als de sluwe, hard
vochtige Monsieur de Ligny, en Anny
de Lange, die als de niet bij hem
passende echtgenote haar fijnbesnaard
gevoelsleven tot een sprankelen
de realiteit maakte. Rob de Vries
was de meer menselijk begrijpende
dan eng plichtsgetrouwe advocaat des
konings, waardoor zijn vertolking een
bijzonder warm karakter kreeg.
Sterke regie
Te waarderen viel ook de beheerste
en strakke vertolking van Richard
Flink, de in wezen zo strenge Bisschop
van Beauvais. Ontwapenend was even
eens de vertolking van de jeugdige
Pandra Sok, als Hendrik IV.
Met grote voldoening kan men op
deze avond terugzien, die bij de weinige
hoogtepunten in onze TV kan worden
gerangschikt. Dit succes kwam voor
een belangrijk deel tot stand door de
voortreffelijke regie van Wim Bary,
de prachtige kostuums van Henny
Doornink, de virtuoze decors van Peter
Zwart, en de uitnemende vertaling van
Jan Willem Hofstya.
Peter Manuel, advocaat van de
Koning (Rob de Vries), en Jeanne
(Anne Marie Heyligers) in het tele
visiespel Jeanne d'Arc
het Gemeentelijk administratiekantoor
in Rotterdam gaan thans na of er
wel premies zijn betaald.
Op straat
De arbeiders staan nu op straat. Zij
hebben geen inkomsten meer. Was het
nu zo, dat zij zich bewust in een avon
tuur hadden gestort door zich op de
buitenlandse markt te „werpen", dan
mochten zij niet klagen. Zij verdien
den dan meer, maar moestèn ook het
grotere risico dragen. Zij zeggen ech
ter, dat er van een avontuur en van
een risico geen sprake was. De heer
B. had hun verzekerd, dat alles in
orde was.
Wantrouwen
Er was aanvankelijk ook geen reden
tot klagen. Een gedeelte van het week
loon de arbeiders stelden zelf vast
hoeveel werd aan de vrouwen in
Rotterdam betaald. Die betaling ge
schiedde prompt. Toch waren het de
vrouwen, die argwaan kregen.
„Waar blijven de bonnen van het
ziekenfonds?" vroegen zij. De dokters
rekeningen kwamen namelijk binnen.
Nadat zij het enkele weken zonder
bonnen hadden moeten doen. zei een
vertegenwoordiger van B.: Er komen
bonnen van de Duitse ziekenfondsen.
Die bonnpn kwamen niet, wèl
na een paar weken de gewone bon
nen van het Nederlandse ziekenfonds
weer.
Vorderingen
De 250 ontslagen arbeiders hebben
'nu nog allerlei soorten vorderingen.
Eén van hen. de elektrisch lasser M.
Koorneef vertelde ons dat hij wasgoed
in Hamburg had liggen. Dat was nog
niet terug van de wasserij, toen hij
ontslagen werd. Hij vraagt zich af,
hoe hij dat moet terugkrijgen.
Een ander, scheepsbouwer ,,Neen,
mijn naam niet in de krant. Ik wil
weer terug.." eist vergoeding voor
een wachtweek (bij ontslag is de op
zeggingstermijn immers een week),
overuren en vakantietoeslagen die nog
niet zijn uitbetaald, vakantiedagen en
tariefloon.
Onvindbaar
De heer B. is onvindbaar. Hij stuur
de gestencilde briefjes naar zijn werk
nemers:
„Hierbij delen wij u mededat
met ingang van 22 september 195S
alle verzoeken en klachten in be
handeling genomen kunnen worden
op ons hoofdkantoor. (Volgt adres
en telefoonnummer in Zwijndrecht)
Maar dat nummer geeft geert ge
hoor!
Het is niet zo, vernamen wij, dat
de Nederlandse arbeiders op de Duit
se werven niet „gewenst" zijn. Het is
evenmin zo, dat Oostduitse vluchtelin
gen de arbeidsmarkt hebben verza
digd. Nederlandse arbeiders zijn er
welkom.
Zestig van de ontslagen arbeiders,
zo deelde het Gewestelijk arbeidsbu
reau in Rotterdam mee. hebben zich
thans als werkzoekenden laten in
schrijven. Daarmee geven zij te ken
nen. dat zij niet meer op de buiten
landse arbeidsmarkt terecht willen ko
men.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM. Eert kleine
250 Rotterdamse arbeiders in de
scheepsbouwindustrie verlangen
- naar een ontmoeting met de
heer G. B. te Schiedam. Enkele
van de arbeiders zeggen, dat zij
B. „wei in stukken kunnen
scheuren". Anderen willen al
leen maar eens even „goed met
hem praten". Het zijn de 250
Rotterdammers, die vorige week
op een Hamburgse scheepswerf
de Ottensener Eisenwerk A.G.
te Hamburg-Altona zijn ont
slagen.
Honderdveertig Nederlandse ar
beiders op de werf kregen op 20
september ontslag aangezegd. De
ruim honderd anderen vonden in de
loop van de week een briefje in
hun loonzakjes: Met ingang van 4
oktober bent u ontslagen.
De reden? Het Duitse arbeids
bureau zou hebben gemerkt, dat de
Rotterdammers niet via de gewes
telijke arbeidsbureaus waren aan
genomen. Dat klopt. Niet de ar
beidsbureaus, maar de heer B.
heeft bemiddeling verleend.
Het leek in het begin allemaal in
orde. Zowel de arbeiders, die op een
advertentie in de Nederlandse bladen
rechtstreeks naar de werf hadden ge
solliciteerd als zij. die zich eerst tot
de heer B. hadden gewend, werkten
op de werf tot hun volle tevredenheid.
Hun lonen varieerden van een klei
ne honderdveertig tot ruim honderd
zeventig Mark per week. Daar was
dertig Mark „smartegeld" omdat
zij maar eens per maand naar huis
konden bij inbegrepen. „Wij willen
graag terug," zeggen zij.
Maar niet via de heer B. Deze nam
personeel aan en leende dat uit aan
een Hamburgse werf. Arbeiders, die
zich rechtstreeks bij de werf hadden
aangemeld kwamen na verloop van
tijd ook in zijn dienst.
De arbeiders hebben uitgerekend,
dat de heer B. aan zijn „bemiddeling"
een slordige vijfduizend gulden per
maand verdiende.
Die vijfduizend gulden.was niet al
leen een gedeelte van hun loon, maar
waarschijnlijk ook het geld, dat aan
sociale lasten op de arbeidslonen was
ingetrokken. De Raad van arbeid en
Op woensa'ag 5 november (17.30)
krijgt Nederland zijn eerste school
televisie-uitzending; zij het, dat het
nog maar gaat om een op zichzelf
staand proefneminkje.
De KRO zal een uitzending verzor
gen over vloeibare gassen; het draai
boek wordt samengesteld door leraren
in de natuur- en scheikunde. Het pro
gramma wordt afgestemd op een vier
de klas gymnasium of HBS. Na af
loop wordt een enquête ingesteld naar
de ervaringen op de scholen, die de
uitzending hebben kunnen volgen.
Dit experiment wordt ondernomen
in samenhang met een lerarencongres
over audiovisuele hulpmiddelen ten
behoqye van het onderwijs.
Anders dan anderen, de tv-biogra-
fie van een Nederlander, komt dit sei
zoen voor het eerst weer op het scherm
op donderdag 16 oktober. Bert Gart-
hoff heeft weer de leiding.
DONDERDAG. Een zeer gevari
eerd programma staat vanavond op
het tv-fornuis van de KRO.
Interessant is vooral een reportage
over de Nijmeegse universiteit, met
een uitgebreid bezoek aan de kinder
kliniek. De KRO heeft in het verleden
van zulke reportages voortreffelijke
stukjes televisie gemaakt.
Vooraf o.a. Televitrine, de mode
rubriek die dit seizoen maar zelden
op het scherm komt; en tot slot mo
derne jazz door het Rob Madna
Quintet.
Vlaanderen vertoont de film Der
Hauptmann und sein Held; en daarna
een filmreportage van het Mexicaans
ballet op de Expo.
België Frans biedt o.m. Télé-Match
en Cinéclub de Minuit.
Op de Duitse televisie is een uit
voering te zien van Shakespeare's
treurspel Othello, in een nieuwe be
werking.
In 1962 zullen er tv-toestellen staan
in 40 procent van de Nederlandse ge
zinnen (ruim 1,3 miljoen toestellen),
In 1972 zal het maximum bereikt zijn,
met 80 procent der gezinnen, en 2,5
miljoen toestellen in' totaal Aldus een
schatting, gemaakt op grond van bui
tenlandse ontwikkelingen, door A. van
der Putte en Drs. P. W. C. van Kessel,
in Economisch-Statistische Berichten
van 1 oktober.
Een van de heren die alles van filmp
jes en zo afweet las over mijn schouder
mee. We wezen samen naar een zin, die
ergens wrong. „Neen, dat hekt niet
lekker", zei hij en we gingen verande
ren. Twee keer, drie keer, nog eens.
Doorhalen, strepen, tussenvoegen, weer
weghalen en nog eens verbeteren. Een
•'*tT m&Hzigr
DONDERDAG. De Avro begint
vanavond laat (23.28) met een nieuwe
serie van drie programma's: Bedgehei
men. Het zijn luchtige uitzendingen
rondom het bed en zijn geschiedenis,
naar het Duits bewerkt door Dick
Seip Jr.
In de vooravond brengt de Avro
weer' de gendegelijke reünie Ga er
eens even voor zitten, en lichte muziek
door Assortimento.
De NCRV biedt het orkest Stanley
Black (18.30) en walsen door het Pro
menade Orkest (20,00). Wat ernstiger,
maar zeer de moeite waard is ook zang
en harpspel door Mary O'Hara (19.15).
Van de opera-componist Donizetti,
die niet minder dan zeventig opera's
op zijn naam heeft staan, kan men
vanavond om 20.05 over Hilver
sum 2 een uitzending volgen van
de uit vier bedrijven bestaande
opera La Favorite in verkorte vorm.
Evenals voor de opera La fille du
régiment, gebruikte Donizetti een
Franse tekst, en hij schreef het
werk voor Parijs, waarheen hij na
onenigheid met de censuur te
Napels was uitgeweken.
De uitvoerenden zijn het Omroep
koor en -orkest m.m.v. solisten, hei
geheel e.l.v. dr. Fjieder Weissmann.
Opnamen van het Russisch Radio
Symfonieorkest onder leiding van
de in 1955 te Moskou overleden
Russische componist Reinhold Glière
kan men tot besluit van de uitzen
dingen over Hilversum 1 om 23.20
beluisteren. De dirigent voert het
orkest aan in zijn eerste symfonie
in es, opus 8.
In de tv-rubriek Gastenboek
komt vanavond opnieuw een be
windsman voor de camera: schout
bij-nacht Moorman, staatssecretaris
van marine, die met Louis Frequin
een gesprek zal voeren over staats
zaken.
VRIJDAG 10 OKTOBER
RADIO
HILVERSUM I 402 m.
ochtend
langrijke tijdschriften
avoncl
Harmonie ork: 18.20 V d jeugd;
Hegeringsuit. Uitz v d middenstand;
19. "0 Nws en weerber; 19.10 Huismuz; 19-30
Radiokrant: 19.55 Op de man af, caus;
20.00 Heet van de matrijs: 20.30 Kerkcom>-
plm. 22.00 Ter introductie: 22.45 Avond-
overdenking; 23.00 Nws; 23.15 De vloek
zang van Sentot, cans; 23.35—24.00 Gram,
HILVERSUM II 298 m.
ochtend
Monarda dydema pleegt men ook wei
de Bergamotplant te noemen, een mooie
en rijk bloeiende vaste tuinplant die
vooral voor borderbeplanting tegenwoor
dig veel gekweekt wordt. Voorheen ken
de men alleen maar de mooie donker
rode kleuren, doch tegenwoordig ziet
men ook veel de rose en lila tinten en
vooral het roze doet het uitstekend in de
tuin. Het gewas kan ongeveer een hoog
te van een meter bereiken
DEN BOSCH. Het gerechtshof in
Den Bosch heeft de chauffeur V. uit
Beek (Limburg) wegens het door roe
keloos rijden veroorzaken van een aan
rijding veroordeeld tot honderd gulden
boete.
Hij stond óp 24 september terecht
onder verdenking van het feit, dat hij
de aanrijding opzettelijk veroorzaakt
I zou hebben, om een vriend van zijn
vrouw van het leven te beroven. De
I kennis werd bij het ongeluk ernstig ge-
wond.
j De eis van de procureur-generaal had
zes jaar gevangenisstraf en voorwaar
delijke terbeschikkingstelling van de
I regering geluid.
De rechtbank te Maastricht had hem
ontslagen van rechtsvervolging nadat
de officier van justitie tegen hem zes
jaar gevangenisstraf met aftrek en ter
beschikkingstelling van de regering had
geëist. De officier was van het vonnis
in hoger beroep gegaan.
VARA: 7.00 Nws; 7.10 Gym; 7.23 Gram'
8.00 Nws; 8.18 De Ontbijtcub; 9.W0 Gym
v d vrouw; 9-10 Gram; 9.40 Schoolradio
V PRO: 10-00 Avonturen met kinderen, caus-
10.05 Morgenwijding. VARA: 10.20 V d
vrouw; li.oo Gram; 11.20 V d keuters;
11.35 Gevar muz.
BURGEMEESTER van Hilversum
J. J. C. Boot en zijn echtgenote zui
len vandaag op uitnodiging van dc
burgemeesters van Jeruzalem en Eiatn
vertrekken voor een tegenbezoek aan
Israël. Burgemeester Boot zal aan net
cultureel centrum te Elath de vleu
gel aanbieden, waarvoor hij het geld
bijeen heeft gebracht.
Nr. 3
Omschrijving
Horizontaal: I. woonplaats: 4. soort stof;
8. voor: 9. ton: 10. honderd jaar; 12. over
winning; 13. opnieuw; 15. moedermelk: 17.
stoffer; 20. standaard: 22. rol; 24. voorzet
sel: 25. sleepnet, 26. wonde; 27. rijwiel.
Verticaal: 1. toegankelijk 2. vreemde
munt; 3. droefheid, «nart; 5. vlijt, werk
zaamheid; 6. deel v.e. week; 7. gaat a.d.
maaltijd: II. klein roofdier: 12. teken van
bekrachtiging; 14. soort hond; 16. motto;
17. blijvende vijandschap: 18. vermogende;
19. graanafval; 21. doel: 23. noot.
BEGRIJP M'JN ONTROERING
JONGENS, JULLIE Z'JN DE EERSTE
BUITENSTAANDERS DIE EEZE i
PROEF AANSCHOUWEN.... J'
IK ZAL JULLIE NAMEN IN I
MIJN MEMOIRES >4-—
VERMELDEN.
HET IJ GOUD
ECHT GOUD
EN NU HEB IK NOG
jéJjÉSte, KEN GROTE
VBRRAiSMt,
VOOR JULI,IE
n$ HET^SSI
KL1NKK1AAR?
E HILVERSUMMERS worden verge
zeld door de presidente van de Wo
men international Zionist organisa
tion. afdeling Amsterdam, mevrouw
II. van Voolen-Kastan. Zij zal in Be-
niyaminah worden ontvangen omdat
zij' in 1952 als vertegenwoordigster van
het Israëlisch Rode Kruis geld had
ingezameld voor een ambulance.
De vrolijke
avonturen
booöb
LEEUWARDEN. De Leeuwar
der rechtbank heeft gisterochtend de
24-jarige Jilt M. uit Den Haag we
gens m >ord op zijn 69-jarige tante
veroordeeld tot twee en een hali jaar
gevangenisstraf en terbeschikking
stelling van de regering. De officier
van justitie had ^rie jaar met aftrek
geëist.
M. had in Twijzelerheide zijn tante,
mevrouw B. Vcenstra-Meijer, bezocht
en haar om geld gevraagd. Zij wei
gerde echter, waarop hij een beurs
met vijf gulden stal. Toen de vrouw
dat ontdekte, wurgde hij haar. Ver
volgens hing hij haar in de gang op
om zelfmoord te suggereren.
1fflpojw
•Apo Ogp
W>A°0
Oplotsing van de vorige puzzel-
Horizontaal: 1. vlak; 5. keel; 9. lila; 10.
alge; 11. eg; 12. mus; 14. en; 15. kas; 17.
als; 18. immer; 19. ter; 21. mug; 24. ar;
25. ent; 27. te; 28. agio; 30. Oram 32. moe»;
33. echt.
Verticaal: 1. vlek; 2. liga; 3. al; 4. kam;
5. kas; 6. el; 7. egel; 8. lens: 13. urmen;
16. sir; 17. arm; 19. team; 20. ergo; 22.
Utah; 23. Gent; 25. Eos; 26. toe; 29. i.e.;
31. r.e.
wat is dat voor een enorme vent
daar, en waarom ligt-ie daar?
Dat is een sphinx, die past op
de pyramiden.
Juist, dan hebben wij gelijk een
29-6) Wat een gekke huizen
daar. Zou daar iemand wonen?
Misschien is het wel een zand-
bakkenfabriek
Neemt u ons niet kwalijk, maar
goeie om op onze wagen te passen.
Je moet harder kloppen, Petsie,
zo'n zacht tikje kun je daar binnen
niet horen, als je juist aan het
eten bent.
DANK u: Dat lezen de chauffeur», die
Tilburg uitrijden onder het bord „ein
de snelheidsbeperking". Het geldt na
tuurlijk alleen voor die chauffeurs,
dis zich aan het snelheidsgebod heb
ben gehouden.
