AMSTERDAM. Jan Stevens fotografeert weer. Dat is geen
opvallende mededeling voor de wijde kring, die weet dat hij
persfotograaf is. Dat is wel iets bijzonders voor de vrienden,
die een maand geleden zeiden: „Dat was weer op het randje met
Jan". Ja, dat was zo de vierde of vijfde keer „op het randje" Deze
reis twee-en-een-halve keer over de kop met zijn auto. Maar giste
ren in Amsterdam zat hij tegenover me, hield een heel verhaal over
fotograferen in de lucht en stak toen een hap van een kippepasteitje
in de mond. „Die ribben? Oh, die zijn weer druk aan het groeien",
zei hij, toen we aan de koffie bezig waren.
Mag. het slachtoffer eerst even
een
paar
foto's
van z'n
auto
maken
DE NATUUR
PERSFOTOGRAAF JAN STEVENS VROEG:
Vraagt u maar
HET EINDE VAN EEN TWEEDAAGS BEZOEK AAN ROTTUM
DAG-PUZZLE
Vlissingen
Zeeuwse Arjosclubs
komen bijeen
in en om uw huis
Rott. Philharmonisch
Orkest concerteerde
Oom Bazurka en Jampieen de alchemie
r n
Naar het Oosten
Woensdag 8 oktober iy58
ZEEUW SCH DAGBLAD
Pagina 2
P. W. RUSSEL'S
SCHEEPSWERKTUIGKUNDIGEN
Voor het diploma scheepswerktuig-
kundige, diploma A, slaagden de navol
gende leerlingen van de De Ruyter-
school: C. Karelse, C. de Witte. J. Hir-
des, J. de Ruyter, W. F. J. Boussen,
J. Borsje, D. Schot. Voor scheepswerk-
tuigkunöige, diploma B.l: A. J. A. Hoo-
gester en J. van der Graaf.
Voor scheepswerktuigkundige, diplo
ma B. II: J. Potappel en H. A. M. van
Son.
Voor tweede stuurman grote vaart:
F. J. van Prooye, A. E. Sichterman,
G. Krieg, H. J. M. Verhagen, E. Strik-
werda, J. Dronkers (theoretisch gedeel
te)
Voor eerste stuurman G.V.H. Knol
en S. C. Bommeljé (theor. gedeelte).
Zo gaat persfotograaf Ste
vens om de haverklap „aan
boord" van straaljagers om, de
zuurstofkap voor de mond, op
duizenden meters hoogte zijn
luchtfoto's te maken.
Si»
Jan Adam Stevens, nu 47 jaar en
geboren in Amsterdam, woonachtig te
Haarlem en werkend over heel Euro
pa, is geen man die u gemakkelijk
over het hoofd ziet. In m«n paspoort
staat dat ik 1.86 meter lang ben; Ste
vens steekt een kop boven me uit en
ik denk dat hü iets meer dan twee
meter is. Daarbij zal de afstand van
zijn ene schouderpunt tot de andere
zo ongeveer een meter zijn, gaan uit
één costuum van hem twee aardige
tweerijertjes voor mij plus een ver
dienstelijk winterjasje en zult u hem
steeds zien met een grote bruine hoed
op het hoofd. Neen, Jan Stevens moet
u bepaald opvallen, als u hem ergens
tegen het lijf loopt.
NET OP TIJD
Van zijn negentiende jaar af foto
grafeert Jan Stevens. Het zou ver
velend zijn te vertellen, waar hij alle
maal geweest is. Bladert u maar eens
op een vrij moment een Bos-atlas door,
dan weet u het ook.
Maar over het reizen van deze pers
fotograaf wilde ik het ook niet hebben.
Wel over die vier of vijf keer ,.op
het randje".
Ik ga niet eens zó ver met u terug, tot
1945 maar. Jan Stevens was toen Lui
tenant Stevens, Marvo-officier en ge
detacheerd in ons voormalige Indie.
Van links naar rechts en terug door
kruiste hij per schip en In vliegtui
gen de Archipel, alles fotograferende
wat voor Marine en Nederlandse pers
van belang was.
Hij was hij de terugkomst van de
Nederlandse troepen op Bali en Timor
en hij vloog op een gegeven dag van
Soerabaja naar Makassar m een
tweemotorige B 29-
Zwaar belast was de machine en
toen, zo midden boven zee, viel de
stuurboordmotor uit", herinnerde ste
vens zich. „We zakten wel snel mag
ik zeggen, van 3000 voet tot een paar
honderd meter boven zee en we wis
ten eigenlijk al zeker dat het alle
maal wel afgelopen was, toen 4e
boordwerktuigkundige met Mn hele-
boel gemanipuleer ineens diee tweede
motor weer aan de gang Kreeg.
op tüd overigens."
Te went aan risico's, vindt Stevens.
Hii heeft er echt wel wat genomen.
Moeten nemen, liever beroepshalve
Zoals die keer toen hij m een Catali-
na vliegboot zat, die van een van de
Indische eilanden evacue snaa'\® a
via Zo heette dat toen zegt Stevens
droogjes) bracht. „Altijd was overal
te weinig plaats, dus ook de Catabna
zat behoorlijk over het gewicht heen.
Zo zelfs, dat de machine nauwelijks
los kwam van het water en op een
haar na een stenen strekdam miste
Ook toen dacht ik: dit gaat fout. Maar
het ging best, uiteindelijk
ONDER DE MIEREN
En dat einde ia Indië kwam voor
luitenant Stevens vlugger dan ver-
wacht. Bij een klimpartij viel hij negen
meter naar beneden en kwam ruglmgs
terecht op drie boomstammen, die op
het strand waren aangespoeld. De ge
volgen?, vroeg ik.
„Ik was in drieën", zei Stevens en
aan zijn gezicht was te merken dat hu
alles weer tè goed in de herinnering
terug kreeg. „Ik had een bovendpbeen-
breuk, een dubbele bekkenfraetuur en
een beschadiging aan de halswervel.
Dat gebeurde op Borneo, hu Balik-
papan. Er was daar nog geen Neder
landse dokter in die tijd en een Japan
se arts, afkomstig uit Hiroshima, heeft
me in het gips gestopt: van onder myn
armen tot voorbij mijn bekken. Vrese
lijk, in dat tentenziekenhuis, ergens
boven op een berg. Mijn handen lagen
als verlamd naast me en de rode mie
ren kropen bij bossen tegelijk over mp
HJf, onder dat gipscorset door. Drie
maanden heb ik daar zo gelegen en
toen vervoerde men mij, op mijn eigen
risico, per vliegtuig naar Batavia.
Vandaar ben ik uiteindelijk per schip
naar Nederland gekomen. Maar toen
ik was opgeknapt, ben ik toch nog te
rug geweest naar Indië. want ik moest
nog een paar fotoseries afmaken."
Waarde
GEMEENTERAAD. Men vestigt er
onze aandacht op, dat de vraag inzake
de indiening van de begroting 1959 in
de laatste raadszitting niet is gesteld
door de heer Kersten, maar door de
heer Van Houte. De heer Kersten heeft
gevraagd, de stortplaats voor huisvuil
meer dagen open te stellen. Voorts 'werd
nog aangenomen het voorstel van de
heer Kole, om het nog niet verkochte
bouwterrein aan de Wilhelminastraat op
eenvoudige wijze af te rasteren.
-K- „Toen ik benzine rook ben ik
maar gauw uit het raampje gekro
pen", zei Jan Stevens en twee
minuten na het ongeluk fotogra
feerde htf zijn eigen auto. Die
zag er toen zo uit.
feren. „Ja, maar is het slachtoffer al
vervoerd?", vroegen de omstanders.
„Mag het slachtoffer eerst even een
paar foto's maken?", was de weder
vraag van Stevens en op dat moment
waren er wel enige bepaald verwon
derde gezichten die hem aankeken.
VERDER DRAAIEN
Stevens huurde een auto in Mont-
foort, vertelde de politie alles wat
men weten wilde (de vrachtrijder had
alleen een tik tegen zijn auto gehad),
kreeg van een paar jongetjes voor
zes en een half duizend gulden aan ca
mera's en telelenzen terug die ze uit
een sloot hadden opgevist en reed naar
Amsterdam.
„Toen voelde ik een stekende pijn
en die werd steeds erger. Volgende
dag een dokter, röntgenfoto's, sleutel
been gescheurd en ribben gebroken.
Paar dagen morphine tegen de pijn.
zeven dagen thuis zitten, maar het
gaat weer best. Die ribben zijn nog
druk bezig aan elkaar te groeien en
als ze nu maar goed hun best doen,
dan is alles weer snel vergeten".
En zo „draait" Jan Stevens de pers
fotograaf weer verder. Mèt bijvoor
beeld de toekomstige Koninklijke Be
zoeken, die hij ook sinds 1945 door
heel Europa fotografeerde. En in
straaljagers of andere vliegtuigen om
verder te gaan met zijn persoonlijke
hobby, de luchtfotografie, die hij al
sinds voor de oorlog beoefende.
Jan Stevens fotografeert verder.
En door dit verhaaltje heeft u wel
licht enig idee gekregen van wat een
persfotograaf zo al kan meemaken.
Dat was in elk geval de bedoeling.
GOES. Op zaterdagmiddag 11 okto
ber wordt te Goes in hotel ,.De Koren
beurs" te Goes de algemene vergadering
gehouden van het provinciaal verband
van de Arjos in Zeeland.
Mej. J. van Leeuwen, vice-presidente
van de nationale Arjosorganisatie zal een
causerie houden over „De vaart der Ar
jos". Bij de bestuursverkiezing zijn in de
vakature mej. Bamondt als kandidaten
gesteld mej. G. Meyers te Serooskerke en
mej. J. de Visser te Ritthem. De clubs
in de kieskring Middelburg en in Zuid-
Beveland moeten voorzien in de vakatures
van resp. A. Malj aars en C. Balkenende.
Herfstchrysanthen moeten n. in volle
bloei staan en als dat niet het geval
is en ze pas bezig zijn met het vormen
van bloemknoppen hebt u niet de goede
soorten voor tuinbeplanting. Dan hebt u
late soorten en die komen buiten niet
in volle bloei, doch moeten onder glas
door de bloemist in bloei gekweekt wor
den. Binnenshuis slaagt u ook wel, doch
dan moeten ze wel heel luchtig gekweekt
worden. Wie chrysanthen voor tuinbe
planting wenst dient dus beslist vroeg-
bloeiende soorten te bestellen.
Van onze muziekmedewerker
GOES Herhaaldelijk uitten wy op
deze plaats de verzuchting: waarom niet
eens een enkel modern werk op het
programma? Vorig jaar leek het, alsof
het begon te dagen, toen het R. Ph. O.
tijdens het jaarlijks concert het werk
„Fontana di Roma" van Respighi speel
de, dat bij velen zeer in de smaak viel,
De voorgeschiedenis van het concert, dat
het orkest dinsdagavond in de Magdale-
nakerk te Goes gaf, heeft echter wel
geleerd, hoe voorzichtig men moet zijn
met zijn programma. Goes is nu een
maal geen Rotterdam. Misschien was het
wat ontactisch, om het roer ineens zó
om te gooien en het grootste deel van
het programma te wijden aan Wagenaar
en Bruckner. Hoe dit ook zij, de zaak
was nu weer „recht getrokken" en het
programma vermeldde Schubert, Beet
hoven en Tsjaikofski.
Het R. Ph. O. heeft zijn „Zeeuwse tra
ditie" weer volkomen gehandhaafd en
speelde als vanouds in een echte team
geest met warme, kleurrijke klank, vol
komen gedisciplineerd.
Wanneer we enkele instrumenten of
spelers apart zouden willen noemen,
dan stellig de celli met hun warme tim
bre en de eerste klarinettist met zijn
zeer muzikale weergave en zijn prach
tige fluwelen klank.
Maar ook de andere instrumenten
groepen kwamen uitstekend voor de
dag: hoe prachtig zijn de strijkers in
Schuberts „Unvollendete" met zijn zan
gerige melodieën, hoe imponerend en
dan weer schetterend zonder te schel
te worden klonk het koper door de
kerkruimte in Tsjaikofski's „Patheti-
que", die uitbarsting van gevoelens,
soms ruig, soms teer. Met een enkel so
ber gebaar weet Flipse zijn orkest in
de juiste sfeer te brengen. Ongetwij
feld inspireerde ook de omgeving diri
gent en orkestleden tot intensief en toe
gewijd musiceren.
Het derde pianoconcert van Beetho
ven vormde het middengedeelte van het
programma, Annie d' Arco was in dit
concert soliste. De muziek van de „ti
taan" Beethoven vraagt van de uitvoe
renden een zich inleven in verschillen
de stemmingen van bruisende geestdrift
tot poëtisch overpeinzen, van overmoe
dig speelse vrolijkheid tot diep-gevoel-
de ernst. De persoonlijke geaardheid van
de speler zal bij de weergave een grote
rol spelen. Annie d' Arco voelt zich
waarschijnlijk meer aangetrokken
misschien door haar zuidelijke volks
aard tot het allegro con brio (met
de nadruk op „con brio) en het leven
dige rondo, dan tot het ernstige largo.
Het middendeel speelde zij dan ook met
minder overtuiging dan de beide andere
delen, die door de aanwezigen met in
tense aandacht werden beluisterd.
's Middags gaf het orkest eer. school-
concert, waarop gespeeld werden de
„Ouverture Wilhelm Tell" van Rossini,
entre-actmuziek bij „Rosamunde" van
Schubert en de tweede Arlesienne-suite
van Bizet.
Passende arbeid
Een lezer is al geruime tijd werkloos
en trekt ook van de WW-wet. Nu is
hem een betrekking aangeboden via
het arbeidsbureau en daar verdient
hij minder dan bij zijn voorlaatste be
trekking. Moet hij hier nu op ingaan?
Lezer bedoelt duidelijk, of dit nu als
een „passende" betrekking is te be
schouwen. Het antwoord hierop moet
zijn: „ja". Zijn vergissing schuilt hier
in: hij meet het al of niet passende
af naar het salaris, hetgeen fout is.
De aard van het werk bepaalt, wat
„passend" is. Toen er nog geen WW-
wet was, zou lezer met beide handen
weer een betrekking hebben aanvaard,
ook al betaalde deze iets minder. Aan
dit principe kan men niets verande
ren. En wat zou lezer doen, als hij
uitgetrokken is?
Mag dat zo maar
Een lezer heeft een huis met een erf
in huur. Nu verneemt hij, dat de eige
naar dit erf aan een ander gaat ver
kopen, die het voor opslagterrem wil
gebruiken. Hij vraagt, of de eigenaar
dat nu zo maar, zonder zijn (huur
ders) toestemming mag doen.
Zeker, dat kan de eigenaar rustig doen.
Maar dat wil nog niet zeggen, dat de
nieuwe eigenaar het erf zo maar kan
gaan gebruiken. Want door die ver
koop vervalt de huurovereenkomst
niet. De nieuwe verkrijger zal dus
wanneer u weigert, eerst eens moe
ten gaan procederen. Daar u een huis
mèt erf huurde en dat erf voor u zelf
van groot belang is, mag de nieuwe
eigenaar er nog helemaal niet zeker
van zijn, dat hij het erf binnen af
zienbare tijd k»n gaan gebruiken.
Stoken op twee kanalen
In dit tijdperk van weer-kaehels-opzoe-
ken ontstaan natuurlijk problemen.
Een lezer is onderhuurder en nu
blijkt, dat de kachel van zijn boven
vertrekken afvoert via hetzelfde rook
kanaal als dat van beneden. In die
gemeente is (zoals in de meeste ge
meenten) het stoken op één kanaal
verboden. Door toeval kwam men er
achter en nu is dit verboden. De
hoofdbewoner deelt dit heel leuk aan
de onderhuurder mee. Deze vraagt nu.
wie hier eigenlijk maatregelen moet
treffen?
Dat is de verhuurder, dus hier de hoofd
bewoner. Lezer immers huurde na
drukkelijk een aantal kamers, waar
bij op de bewuste kamer kon worden
gestookt. Nu heeft de hoofdbewoner
maar te zorgen, dat dit deel van de
overeenkomst ook wordt nagekomen.
Hij moet maar met de eigenaar gaan
praten.
Verduisterd
Een nare geschiedenis. Een gehuwde
zoon van een lezer verduisterde geld
in zijn dienstbetrekking. Kan nu die
werkgever de ouders aanspreken?
Nee, dat niet. Maar de werkgever liet
ontslag afhangen van de vraag, of het
geld terug komt of niet, ook de kwes
tie van aangifte. Hij gaf de zoon de
tip, zijn ouders maar te vragen. Dat
is iets anders dan die ouders wette
lijk aanspreken. Raad kunnen wij hier
niet geven, dat voelt u wel. Wat heeft
u liever. De zaak publiek en uw zoon
zonder werk, of uw hulp.
Huur winkelpand
Toen de laatste huurverhoging werd
doorgevoerd, is daarbij bepaald, dat
de huur van zakenpanden, onder an
dere van winkels, niet onder de huur
verhoging viel. De verhoging Werd
overgelaten aan de betrokken par
tijen. Een lezer heeft een winkelpand
in -huur op een contract, dat nu nog
drie jaar loopt. Ondanks dat ging hij,
eigenlijk per vergissing (lezer be
greep de situatie verkeerd) een hoge
re huur overmaken. Nu vraagt hij, of
hij kan stoppen met de verhoging en
terugvragen hetgeen reeds werd be
taald.
Naar ons gevoelen is (fit niet het ge
val. Verhoging werd immers overge
laten aan partijen en lezer ging ver
hoging betalen. De eigenaar beschouw
de dit dus zo, dat c vrijwillig die ver
hoging ging betalen. Daar u dit vrij
lang vol hield, kan dit als bewijs
worden beschouwd, dat hier van een
nieuwe overeenkomst t.a.v. de huur
sprake was. U kunt dus die vrijwillig-
betaalde verhoging niet terug vorde
ren en naar wij menen ook niet meer
beëindigen.
Medewerker
Schriftelijke cursus
Een lezer schreef enkele jaren geleden
op verzoek van een onderneming in
schriftelijke cursussen een schriftelij
ke cursus. Hij verkocht zijn cursus en
zou ook als corrector optreden. Om
dat de zaak niet liep, zoals hij wilde,
bedankte hij als corrector en vernam
enkele jaren nits meer. Nu kreeg hij
een nieuwe folder in handen, waarop
zijn portret als leraar in dat vak
prijkt, terwijl hij niet meer aan die
cursus verbonden is. Kan dat zo
maar? Hij vernam, dat dit niet het
enige geval is.
De auteursrechten van die cursus hebt
u verkocht, zodat men, bij gebrek aan
een andere overeenkomst uw werk nog
mag gebruiken. Het gebruik van uw
portret „als medewerker" is iets an
ders, want naar wij menen is u in
feite geen medewerker meer. U cor
rigeert ook het werk niet. U zoudt
een advocaat kunnen nemen en som
meren, verdere verspreiding te sta
ken, op straffe van een dwangsom.
Want een zekere misleiding zit er in.
Tenzij onder de foto duidelijk staat
„schrijver van deze cursus".
Gedeelte rondweg bij
Harlingen in gebruik
HARL1NGEN. Een gedeelte van
de nieuwe rondweg langs de oostzijde
van Harlingen is gisteren geopend. Het
betreft het twee kilometer lange traject
van de kom van Midlum tot de spoor
wegovergang ten oosten van het Har-
lingse stationsplein.
Zodra de nieuwe rondweg een af
snijding van de weg Amsterdam-Gro-
ningen via de Afsluitdijk gereed is
kan de bebouwde kom van Harlingen
door het doorgaand verkeer worden ver
meden.
NOODLANDING
Als u dat zo bekijkt, is dat leven
van Jan Stevens een serie van onge
lukken. „Och, dat valt heel erg mee
meende hijzelf. „Ik heb ook enorm
fijn gewerkt en ik heb nu een keer
plezier in foto's maken Hij zei da,
zo gewoonweg en nam zijn tweede kof-
fie ter hand, daar gisteren in dat cen
trum van Amsterdam, maar voor ge
val u Jan Stevens niet kent, moogt u
van mij weten, dat hij tot de allerbeste
persfotografen van dit land behoort
Dit land, waar hij in 1949 weer iets
met een vliegtuig meemaakte. Een
noodlanding op Rottummeroog en met
dat vliegtuig over de kop. Jan Stevens
kroop er weer uit. f,Jammer, ik had
in de lucht ai mijn materiaal opge
maakt. Toen had ik dus geen enkele
film meer over om het vliegtuig te
fotograferen".
„Neen, toén niet, maar vorige maand
wel. Hij kwam terug van Den Bosch,
Als luitenant bij de Marvo
in 1945 was Jan Stevens in het
vroegere Indië ook bewapend:
pistool op de rechter heup.
in de middag. „Ik moest naar De Kaag
om een Amerikaans jacht te fotogra
feren, zat wat in tijdnood en dacht: ik
neem de weg via Bodegraven en Al
phen, dan snijd ik af".
„IK ROOK BENZINE"
Het is een afsnijery geworden, die
vele uren extra heeft gekost, want
daar waar de weg de dorpsweg van
Montfoort kruist, daar gebeurde het.
„Ik heb die dorpsweg niet herkend
als voorraugsweg", vertelde Stevens.
„Er was nergens een kip te zien, ik
reed rechtdoor, zag links wel een
oude vrachtwagen, -maar verkeerde in
de veronderstelling dat ik voorrang
had. Dat was mijn fout. Hij raakte
me net aan de achterkant, ik draaide
een slag, raakte een lantaarnpaal,
ging twee en een half keer over de
kop en de auto was een „total loss La
ter hoorde ik, dat een verkeerstelling
heeft uitgemaakt, dat er o-ver die weg
rechtdoor, die in de toekomst doorge
trokken wordt naar Amsterdam, nu
minder auto's rijden dan over die
dorpsweg en daarom is de laatste op
dat stuk sinds kort voorrangsweg ge
worden. Daarmee wil ik me niet ex
cuseren dat ik dat bord niet had ge
zien, ik vertel het alleen maar".
Op zijn kop lag Stevens auto daar.
„Ik rookte een sigaret, maar die was
ik door de klap kwijt en toon rook ik
benzine. Daar (moet ik uit zien te
komen, dacht ik. Ik zat dus ook op
z'n kop in de wagen, maar door een
raampje van het portier kroop ik
eruit. Ik dacht ook, dat dat onmo
gelijk was, met mijn afmetingen, maar
je ziet dat het gaat".
0 En binnen een paar minuten
stonden daar de mensen. „Kunt u iets
opzij?", vroeg Stevens, die druk bezig
was zijn omgeslagen auto te fotogra-
No. 2
Vain daze puzzle zijn de woorden hier
onder in alfabetische volgorde gegeven.
De taak is het deze woorden zo in het
schema te plaatsen, dat een normaal in
gevuld kruiswoordraadsel ontstaat.
Horizontaal: agio, aige, ais, echt,
eg, en, er. ent, immer, kas, keel, lila, moes,
mug, mus, Oran, te, ter, vlak.
Verticaal: al, arm, egel, «I, Eos,
ergo. Gent, i.e„ kam, kas, lens, liga, r,e.,
sir, team, toe, urmen, Utah, vlek.
F
Oplossing van de vorige puzzel
Horizontaal: 1 lila; 4 lauw; 7 ur
men; 8 geit; 10 Etna; 12 erts; 13 pion; 14
echo; 17 smid; 20 raar; 21 taai; 22 adder;
23 sire; 24 leng.
Verticaal: 1 loge; 2 luit; 3 arts; 4
leep; 5 anti; 6 waan; 9 erica; 11 noria; 14
Eris: 15 haar; 16 orde; 17 stel; 18 mare;
19 ding.
Eiland
aan de
wandel
-• m $11
f H xSttKm
De ruïnes van de Duitse bunkers worden langzaam verzwolgen
Van onze speciale verslaggever
IN EEN ZEER VER VERLEDEN HEEFT EEN IERSE GRAAF, BALLING UIT
GROOT-BRIT AN JE, HOF OP ROTTUM GEHOUDEN. ER MOETEN TOEN GROTE
FEESTEN OP HET KLEINE EILAND ZIJN GEVIERD EN VERMOEDELIJK
HAD MEN ER OOK NIET VEEL ANDERS TE DOEN. DAT WAS IN DE TIJD DAT
MEN ER NOG GROTE APPELBOOMGAARDEN VOND EN ER PRACHTIG FRIES
VEE GRAASDE. DE GRAAF HIELD ER EEN COMPLETE HOF
HOUDING OP NA EN ER ZAL AAN DE WAL WEL SCHANDE
ZIJN GESPROKEN VAN DE TOESTANDEN OP DAT EILAND AAN
DE HORIZON.
tijd wel een of andere vogel die de
aandacht trekt.
En bar leven, maar dragelijk. Voor
sterke mensen, die nog niet vervreemd
zijn van de natuur, zeifs een goed le
ven. Men praat op Rottum natuurlijk
ook over het leven aan de wal. Maar
men realiseert zich dan meteen, dat
het leven -daar, achter die veilige dij
ken langs het wad, weliswaar zijn
voordelen heeft, maar dat men er niet
de vrijheid kent, die alleen Rottum
bieden kan.
Zo komt het, dat het gezin Toxo-
peus het de jaren die nog komen
voor de voogd met pensioen gaat, best
zal uithouden. Men is op Rottum te
vreden met zijn lot en men houdt van
het kleine zandige eiland, dat zo moei
lijk te bereiken is en waarvan men
„aan de wal" zo bitter weinig weet.
Wiepke vult haar vrije tijd met spelen
■EENsraaaE
0TROOM
/EN....
ATEN KOMEN
'uxjiET-zsLrjM musvtartaxcPT orjuummt tobxtwo
Maar de plaats waar de graaf
woonde ligt, net als de goede
grond waar op de boomgaard stond
en waarop de koeien graasden, nu ver
in zee, op een plek die men op de
zeekaart ziel als het enige stuk wit;
tussen Rottum en de Rottumerplaat,
die iets westelijker ligt, zijn de diep-
telijnen op de zeekaart onderbroken.
Het verandert daar practisch bij de
dag en het zou geen zin hebben de
toestand van een bepaald ogenblik in
kaart te brengen terwijl men weet, dat
het er daar een paar dagen later al
weer heel anders uit ziet.
Men vindt uit die tijd, en ook nog wel
van veel vroeger, wat aardewerk. In
de nieuwe voogdswoning staan een
paar aarden kannetjes van eeuwen
her te pronk, maar ze hebben ons
maar weinig meer te zeggen.
Rottum verplaatst zich, zoals alle
waddeneilanden, langzaam in oostelij
ke richting. De bunkers die de wat
eigenwijze Duitse generaals in de
oorlog lieten bouwen op de duinen, lig
gen nu in diep water of op het rand
je van het strand. Er zijn jaren, dat
de stormvloed tientallen meters tege
lijk van het eiland afvreet, maar er
zijn ook perioden, dat Rottum weer
wat groeit. Waar het zal eindigen?
Niemand kan het voorspellen. Blijft
het zich om de oost verplaatsen, dan
eindigt het onvoorwaardelijk in het die
pe water van de Eemsmond. Dat kan
overigens nog aanzienlijke tijd duren,
heus wel tot het einde van het voogd
schap van Jan Toxopeus, die over een
jaar of zeven met pensioen gaat.
Het loopt nu tegen de winter en de
tinten grijs die Rottumeroog omhullen
zullen donkerder en donkerder worden.
De grote approviandering voor de
winter gaat bijna beginnen en dan
volgt, als de winter ten minste streng
wordt, het Grote Isolement. De baken-
tjes, die schriele boompjes op het
wad, zullen afknappen onder de druk
van het ijs en er zal geen weg meer
zijn. Want het is hier wel allemaal
water, maar men kan er daarom nog
niet overal varen en in de winterstor
men kan de vaarweg zich aanzienlijk
wijzigen. De boot zal naar Delfzijl
gaan en pas teruggehaald worden, wan
neer het zeker is, dat er geen ijs
meer komt. Jan Toxopeus, zijn vrouw
en zijn jongste dochter zullen bun een
zaam bestaan leiden met misschien
af en toe een vriendelijke bezoeker
van de luchtmacht uit Leeuwarden. Zij
zullen boeken lezen en werkjes opknap
pen, de schade aan het eiland herstel
len en verder leven zonder het gering
ste begrip van tijd. Want zo is dat
op Rottum: men leeft er met de vloed,
de eb en de zon. Er is niemand en
niets om zich verder naar te regelen
en wie slaap heeft gaat naar bed en
staat op als hij is uitgerust.
Er is radio maar geen televisie
en er zijn heel veel boeken en sta
pels tijdschriften. Men kan vissen en
zelfs jagen, al lijden de konijnen er.
net als elders, aan myxomatose. Er
spoelt altijd wel iets aan en er ia al-
Metselwerk
De architect, de heer C. van Moorsel
uit Voorburg, heeft in zijn bestek „uit
gepuild" metselwerk aangegeven. Dit be
tekent dat de specie, die uit de voeg
komt, wanneer een nieuwe steen op de
cementlaag die tussen de vorige en de
nieuwe rij stenen ligt, wordt gedrukt,
niet wordt weggeveegd, maar vrijelijk
langs het metselwerk naar beneden
druipt en op zijn tocht hard word*': er
zitten dus overal „klodders cement" op
de muren.
De grond rondom de kerk wordt be
plant, zodat het gebouw in het kader van
de rustige Bosweg zeer goed gaat passen.
Het is de bedoeling dat de kerk, die
waarschijnlijk nog deze maand klaar
komt, in mei van het volgend jaar in
gebruik zal worden genomen.
WOLPHAART«DIJK
Geboren: Chrlstiaan, z.v. J. M. Krljnsen en
A. Kramer; Jacobus A. F„ z.v. J. Westerweel
en A. N. Hulshof; Gerard A., z.v. G. Murre
en N. Kallemein; Iman S., z.v. I. K. Flipse
en P. G. de Wit.
Ondertrouwd: M. P. van Liere, 32 j. en L.
oer, 32 j.
Gehuwd: J. c. Moeleker, 25 j. en M. D.
Kole, 22 j.; a. Zuurveld, 28 j. en T. van
Keulen, 19 j.
Overleden: A. van Strien, 78 j., wed. v. c.
Heijnsdijk; C. Smallegange, 85 j., wed. v. P.
Bosman.
DREISCHOR
M°S,°ï?n: Helena H., d.v. J. A. Klompe en
M. e. Vogelaar; Leendert D.. z.v. l. A. de
Bakker en H. M. van der Linde.
OVEZANDE H' H' K1°mPe' 2 dagen'
oGe.b0Leni,p«™5 A' M- I v- w- Bemijn en
R. A. M. Spelier; Johannes P., z.v. p Ver-
meule en p. Rijk; Jobina M. M., d v. i
Sinac en M. de Pundert; Johanna B. j., d.v
Ileïïi4?nt eriA E' H* Prlem; Marinus H
z.v. M. Rijk en A. J. Rijk.
diJkeh25Wjd: C' M' St0CX' 23 J- en M- c- Oost'
HOEK
Geboren: Johanna R., d.v. G. Oppeneer er
Durink; Leendert L. A., z.v. C. J. Roos.
SS t' Putter; Jan, z.v. A. Geelhoei
en J. c. Dleleman; Cornelia L. J„ d.v t
van Hoorn en C. L. de Groote; Jacobus V.'
z.v. W. J. van Meeuwen cn M. W. van Geel
len; Willem J., z.v. M. Lenselink en H. j
den Hollander
Ondertrouwd: J. J. walhout te Temeuzen
23 jen S. Verhelst. 23 j.
Gehuwd: J. F. stoffljn, 24 j. en c. de Peu
ter, 24 U A. P. Hoogstraate te Temeuzen,
P' KooIe- 22 j.; c. J. Hamelink, 65
V. M. de Wolf te Axel, 48 j.
Overleden: M. Moens, 84 J., wed v J C
Rinders.