ZEELAND - FRUITLAND
toonaangevend voor de natie
„Rijdende tentoonstelling"
toont fruit aan consument
J
„Zeeuws fruit
is kwaliteit"
Drukte achter de schermen
voor de Fruitcorso-week
Elf prachtige
praalwagens
geel
EXTRA BUSDIENSTEN
ACHTTIEN PRAALWAGENS
TELERS WETEN ZICH TIJDIG
AAN TE PASSEN
DE FRUITWEEK STAAT VOOR DE DEUR
Furore bonken,,,.
Donderdag 11 september 1958
Pagina 9
GESCHIEDENIS
BEDRIJFSVORM
EN SORTIMENT
PRODUKTIE
DE VEILINGEN
VEEL BOMEN
VOORBEREIDINGEN IN VOLLE GANG
I
I
I
I
I
ZEEUWSCH DAGBLAD
(Van onze fruitteeltmedewerker)
veilingen 35 miljoen gulden bedroeg".
uTArn to Tjorn r, Wat..we zouden door kunnen gaan met het
weergeven van gedachten wdke naar voren komen
bij een beschouwing over de fruitteelt in Zeeland.
HIEROVER willen wij in dit artikel graag enkele
opmerkingen maken. Daar is immers wel alle aan
mooi, wanneer in het voorjaar al die duizenden
bomen in een oneindig rijke weelde hun witte
bloesempracht ten toon spreiden."
n ZrWSl frutitt,e<;lt voor 1(Tiding t06e_ We staan weer voor het begin van de
onf. 0,y 1 a s ie 001 a er y ®en goede Goese fruitweek en volgende week hopen weer vele
oogst enkel aan appels en peren 35-40 miljoen duizenden
naar de Ganzestad te komen om het
°ur f veihngen komen fruitcorso te zien. Om daar met eigen ogen te aan-
„Wat ia de fruitteelt in onze provincie een be- schouwen welk een fraai heel °er geemaakt kan
langrijke bron van inkomsten voor velen als je WQrden van dat kostelijke |eeuwse fruit,
rekent dat het vorig jaar de omzet van de Zeeuwse
weer de eis van de tijd begrepen en
is tijdig omgeschakeld.
Dat is trouwens over het algemeen
één van zijn kenmerken. Hij weet zich
altijd tijdig aan te passen en dat heeft
juist de fruitteelt in onze provincie
zulk een hoge vlucht doen nemen.
Er zijn in onze provincie vele goe
de telers die hun vak verstaan. Zij
vormen de kern van de fruitteelt.
Men mag terecht trots zijn op
het peil dat de Zeeuwse fruitteelt
heeft bereikt. We konden er
slechts enkele algemene facetten
van weergeven. We hadden bijv.
geen gelegenheid om te spreken
over de grote waarde van onder
wijs en voorlichting dat in onze
provincie op zulk een hoog plan
staat. We hopen echter bereikt te
hebben dat u ennig idee hebt
gekregen van de belangrijke plaats
die de fruitteelt in Zeeland in
neemt. Een belangrijke plaats die
vooral ook is te danken aan de
geestesgesteldheid van de telers
die steeds open stonden voor
nieuwe ideeën en dat hopelijk ook
in de toekomst zal doen. Fruitteler
zijn is heus niet allemaal rozegeur
en maneschijn. Het is dikwijls
hard werken en nooit klaar zijn.
Gelukkig waren de bedrijfsuit-
komsten de laatste jaren steeds
gunstig en zonder twijfel zullen de
goede bedrijven ook de toekomst
met vertrouwen tegemoet mogen
zien.
We willen niet chauvinistisch zijn, maar niettemin: Zeeland kan
trots zijn op onze Zeeuwse fruitteelt, welke toonaangevend is voor
ons land. „Wat doen ze in Zeelandis een vraag welke in fruit
kwekerskringen in ons land dikwijls wordt gesteld. Er zijn in meer
streken van ons land vele en mooie boomgaarden en er wordt op veel
bedrijven kwaliteitsfruit geteeld maar toch kunnen we zonder over
drijving zeggen dat Zeeland de toon aangeeft.
tot 12 miljoen kg; pruimen 2 tot 2,5
miljoen kg; kersen 200 tot 400.000 kg;
aardbeien 1,52 miljoen kg; rode bes
sen 700.000 tot 800.000 kg; zwarte bes
sen 600.000 tot 700.000 kg; frambozen
200.000 tot 400.000 kg; kruisbessen
500.000 tot 600.000 kg; bramen 300.000
tot 350.000 kg. De veilingomzet ligt in
een normaal jaar tussen 20 en 25 mil
joen gulden. Tengevolge van de ab
normaal hoge prijzen van het vorig
jaar was het toen 25 miljoen gulden.
Er komen steeds jonge aanplantin
gen in produktie en hierdoor is er een
stijgende tendens bij de aanvoer waar
te nemen. Voor de nabije toekomst mag
worden gerekend op een verdere stij
ging.
„Zeeuws fruit is kwaliteitsfruit".
Geen holle leuze, maar werkelijkheid.
We hopen van harte, dat al onze lezers
dat zelf ondervonden zullen hebben.
Het vorig jaar was voor de consument
geen best jaar. Toen was er te weinig
fruit en wat er was, werd bijzonder
duur betaald. Toen moest men nood
gedwongen overstappen op sinaasap-
pelen als fruitrantsoen. Dit jaar ligt
het anders. Nu behoeft het voor nie
mand een beletsel te zijn elke dag op
nieuw te genieten van de heerlijke
Zeeuwse peren en appels. Met duizen
den kilo's tegelijk worden ze op de
veilingen aangevoerd en ze zijn niet
duur.
U zult wel voldoende overtuigd zijn
van de waarde van fruit. Niet voor
niets zegt men in Engeland „elke
dag een appel houdt de dokter uit
huis" en niet voor niets bevelen alle
Amerikaanse tandartsen het eten van
appels aan voor het krijgen en be
houden van een sterk gebit. Genoeg
over dit alles. We zouden het hebben
Over de fruitteelt in Zeeland.
Gaat u mee in vogelvlucht een kijkje
nemen?
We nemen eerst een duik in de ge
schiedenis. Reeds vroeg in de middel
eeuwen was er in Zeeland fruitteelt
van betekenis. Uit oude papieren blijkt
dat er met name in en om de dorpen
Kapelle, Kloetinge en Wemeldinge
reeds vroeg fruit werd geteeld, dat
plaatselijk, o.a. op de appelmarkt in
Goes, werd verhandeld. Meestal waren
dat toen kleine boomgaarden rond de
boerderijen, de zgn. boereboomgaar-
den. Ze zijn nog wel te vinden en ze
zijn schilderachtig mooi, die oude ver
weerde bomen. De hedendaagse fruit
kweker heeft er echter geen waarde
ring voor. De rassen die er in die boe-
reboomgaarden worden geteeld zijn uit
de tijd en er komt geen kwaliteitsfruit
vandaan. Omstreeks 1790 waren er in
Zeeland ongeveer 700 hectare van deze
boomgaarden. Na die tijd bleek de
akkerbouw echter betere resultaten te
geven en omstreeks eind 1800 was het
areaal ingekrompen tot 500 hectare.
Rond de eeuwwisseling ging de fruit
teelt echter toenemen, dank zij de gun
stige financiële resultaten.
Op het ogenblik bedraagt de opper
vlakte pit- en steenvruchten in Zee
land ruim 5.000 ha en er is ruim 1000
ha. kleinfruit.
Het bleek namelijk goed te gaan met
het fruit in Zeeland. Door de zuidelijke
ligging kunnen de gewassen zich vroeg
ontwikkelen en dat komt zowel bij de
bloei als bij de pluk tot uitdrukking.
Vroege rassen maken in Zeeland steeds
een goede kans en de telers weten
deze kansen te benutten.
We kennen in Zeeland de fruitteelt
ln verschillende bedrijfsvormen. Het
gemengde bedrijfstype, dat wil zeggen
fruitteelt in combinatie met akker
bouw, is nog overheersend. Dit komt
door het feit dat de fruitteelt dikwijls
Is ontstaan uit de landbouw. Het aan
tal kleine en middelgrote bedrijven is
in de meerderheid. De gemiddelde be-
drijfsgrootte ligt tussen de 2 en 4 ha.
Toch komen er ook wel grote be
drijven voor, zelfs enkele van 100 ha.
Deze hebben vaak een stimulerende
invloed uitgeoefend op hun omgeving.
Een van de factoren waaraan de voor
spoedige ontwikkeling van de Zeeuw
se fruitteelt mede is te danken, is het
in een goede verhouding voorkomen
van klein-, midden- en grootbedrijf. Er
is in Zeeland verder een sterk streven
aanwezig om het risico te spreiden. Dit
heeft steeds goede resultaten afgewor
pen.
Appels en peren zijn de belangrijk
ste fruitsoorten van de Zeeuwse fruit
kweker. De verhouding is (alles plm.)
65 appels: 25 peren; 8 prui
men en 2 kersen. Van het zacht
fruit zijn het in volgorde van belang
rijkheid: aardbeien, rode bessen, zwar
te bessen, frambozen, bramen en kruis
bessen. De Zeeuwse fruitteelt is dus
van alle markten thuis. Het sortiment
is veelzijdig maar toch ook weer be
perkt en wel in hoofdzaak tot dessert-
fruit. Nergens in fruitcentra van ons
land is het percentage hoogwaardige
appel- en pererassen zo groot als in
Zeeland.
De produktie van fruit in Zeeland
ligt de laatste jaren ongeveer als volgt:
appelen 20 tot 25 miljoen kg; peren 8
Ons artikel over de Zeeuwse fruit
teelt zou niet volledig zijn, wanneer
we de veilingen niet noemden. Vrijwel
de gehele Zeeuwse fruitoogst wordt
namelijk via de veilingen van Goes,
Kapelle, Krabbendijke, Middelburg en
Terneuzen verkocht.
De veilingen nemen een zeer be
langrijke plaats in. Hier komt namelijk
de prijs tot stand welke de teler voor
zijn produkt krijgt. Hier ontmoeten
vraag en aanbod elkaar en het resul
taat kunt u elke dag lezen in de ru
briek der veilingberichten. Voor de
buitenstaander zegt deze rubriek niet
zoveel misschien; voor de fruitkweker
(en dat zijn er in Zeeland toch altijd
nog wel 3.000 tot 4.000) zegt het alles,
want hier kan hij zien wat zijn pro-
dukten hebben opgebracht.
Enorm druk kan het er in het sei
zoen zijn op de Zeeuwse veilingen. Het
fruit moet elke dag weg want het moet
's morgens vroeg op de markt zijn en
de andere dag is er immers weer op
nieuw een groot aanbod. Elke dag gaat
dat maar door.
Bij de veilingen vinden we de grote
moderne sorteer- en pakstations waar
vele tientallen mannen en meisjes
werk vinden in het sorteren en ver
pakken van fruit. Bij de veilingen vin
den we ook de moderne koelhuizen,
gascellen en bewaarplaatsen waarin al
naar gelang het tijdstip dat men wil
ruimen, het winterfruit wordt be
waard. De Zeeuwse veilingen hebben
bij elkaar ongeveer 8.000.000 kg koel
ruimte en daarnaast bedraagt de koel
ruimte van de telers zelf nog ongeveer
3 miljoen kg. Er kan dus heel wat
worden weggezet in Zeeland wanneer
in het najaar de grote aanvoer van
winterfruit gaat komen.
De laatste jaren is er hierdoor ge
durende het gehele jaar fruit te koop
want meestal zijn er reeds volop aard
beien op het moment dat de laatste
appels uit de gascellen worden ge
ruimd.
We hebben in de Zeeuwse fruitteelt
verschillende beplantingstypen gekend.
Rond het begin van deze eeuw was het
de tijd van de hoogstammen. „Boom
pje groot, plantertje dood", zei men
toen. Daarna zijn de struiken geko
men. Die gaven veel vroeger een
oogst. Het blijver en wijkersysteem
kwam. Er werden meer bomen per
ha. geplant. Na tien tot twaalf jaar
was in een dergelijke beplanting de
beschikbare ruimte te klein geworden
en dan verdwenen (als het goed was)
de wijkers.
De laatste jaren hebben we de spil
len gekregen. De kleine boomvorm
deed haar intrede in de Nederlandse
fruitteelt en weer als eerste in Zee
land. Overal in onze fruitcentra zien
we thans de percelen spillen, kleine
bomen, met een paal er bij. Veel bo
men per ha. die vroeg een hoge pro
duktie kunnen geven en om dat laat
ste gaat het in de fruitteelt.
Toen de hoogstammen werden ge
plant, was het de tijd van de fruit
teelt op lange termijn. Thans beleven
we de tijd van de fruitteelt op korte
termijn. Een fruitaanplanting kost
zeer veel geld en het is noodzakelijk
dat deze vroeg geld opbrengt. De
Zeeuwse fruitkweker heeft ook hier
VAN VERRE roepen grote bor
den het de bezoekers van Goes al
toe- „Komt naar het Fruitcorso
op 20 september!" Het belooft
dan ook weer een bijzonder fraai
fruitfestijn te worden.
(Eigen foto)
WEKEN VAN tevoren is men al
met de voorbereidingen voor de
opbouw van de praalwagens be
gonnen. Tekeningen ontwerpen,
kleuren kiezen en daarna het ge
raamte opbouwen. De laatste dag
(en nacht!) wordt besteed aan de
finising touch: het versieren en
afwerken met kleurrijk fruit.
(Eigen foto)
IN DE STRATEN van Goes is er nog niet veel te zien van da
komende feestelijkheden ter gelegenheid van de komende Fruitweek.
't Is ook nog wat vroeg om nu al met de aanleg van versieringen en
illuminaties te beginnen.
Maar achter de schermen wordt er al wekenlang hard gewerkt.
Niet alleen door de commissies en besturen, die met de organisatie
belast zijn. Op tal van plaatsen in Goes, Kloetinge, Krabbendijke,
Kapelle, Yerseke, 's-Heer Arendskerke en Borssele, kortom: in alle
hoeken van Zuid-Beveland, wordt al druk gehamerd en gebouwd aan
de praalwagens voor het fruitcorso.
Het Fruitcorso-1958 zal bestaan uit
achttien „rijdende nummers", waarvan
er elf grote praalwagens zijn, die vrij
wel geheel uit fruit zijn opgebouwd.
Het aanbrengen van het fruit is een
zaak van de laatste dag. En van mins
tens één nacht. Want als het Corso
voor de deur staat wordt er onafge
broken doorgewerkt. Met man en
macht.
Maar vóór het zover is, zijn er al
weken van intensieve voorbereiding
en opbouw aan voorafgegaan. Eerst
plannen maken, dan ontwerpen keu
ren, het definitieve plan kiezen, een
schets maken en dandan komt
de zaak uit de doeken.
Zo is het weken geleden al begon
nen. In een garage te Krabbendijke,
In een veilinghal te Goes en op tal
Ingez. mededeling (adv.)
Zelfs bij bewolkte hemel
straalt de zon: met Flexa-
geel in de kamer 1
Zo sprankelend» zo zonnig
zo fel - en 't gaat zo snel...
op houtwerk en muren.
de verf voor het schilderfeest
Waag het gratis boekje
'Knap het op met kleur"
aan FLEXA, postbus 2, Leiden
SINDS NU DRIE JAAR geleden het eerste fruitcorso door de straten
van Goes trok, is het een gebeuren geworden, dat zich niet alleen
jaarlijks herhaalt, maar dat jaarlijks groeit tot een evenement, dat
Goes aantrekkelijker maakt en tevens een propaganda is voor ons
mooie Zeeuwse fruit.
Nodig is die propaganda wel, want er zijn nog Nederlanders, zelfs
onder de voorlichters van ons volk, die Zeeland als fruitland niet
kennen. Bracht een groot geïllustreerd blad niet onlangs, toen op de
Expo Zeeuws fruit was uitgedeeld, een foto daarvan, vermeldend, dat
het fruit wasuit andere delen van ons land?
Dit is voor een stuk onze eigen
schuld. In de tegenwoordige wereld
zijn „public relations", publieke voor
lichting, absolute eis. En Zeeland heeft
tot dusver weinig aan de weg getim
merd. Daarom komen er maar weini
gen kijken naar de prachtige bloei van
onze fruitbomen, die hele delen van
Door de A.M.Z. en de Stoomtram Walcheren worden voor 20 september a.s.,
de dag van het Fruitcorso extra diensten ingelegd.
Om 23.45 vertrekken dan vanaf het Parkeerterrein Westwal te Goes bussen
naar Nieuwdorp (via 'sH. H.kinderen, 'sH. Arendskerke, H'zand, 'sH'hoek
en Borssele), Hoedekenskerke (via 's Gravenpolder), naar Rilland (via
Kloetinge, Kapelle, Biezelinge, Schore, Hansweert, Kruiningen, Waarde,
Oostdijk en Krabbendijke), Yerseke (via Kloetinge, Kapelle en Wemel
dinge), Wolphaartsdijk (via 'sH. H.kinderen), Ovezande (via 's Gravenpol
der, Kwadendamme, Baarland, Oudelande, Ellewoutsdijk en Driewegen) en
'sHeer Abtskerke en Nisse.
Voorts een extra busdienst (eveneens vertrek 23.45 uit Goes) naar Vlis-
singen (via 'sH. Hendrikskinderen, 'sH. Arendskerke, Lewedorp, Arnemui-
den, Middelburg en Souburg).
Zeeland tot een sprookjestuin maakt.
Daaróm wordt het Zeeuwse fruit nog
wel gezien als iets, dat kan aanvullen,
als het fruit in de vanouds bekende
fruitstreken mislukt.
Maar laat ons daarover niet klagen.
Want juist het Goese fruitcorso be
wijst, dat de Zeeuwse leiders de kunst
van het opwekken van belangstelling
leerden verstaan.
Het zal druk worden in Goes, de
komende week. Van zaterdag tot za
terdag toe, met als echt Zeeuwse
opvatting de zondag als uitzonde
ring.
plaats gekregen in het kader van de
Het fruitcorso heeft nu een vaste
Zeeuwse evenementen. Het heeft ook
zijn vaste vorm en organisatie. Sinds
dit voorjaar is het de organisatie van
een aparte stichting, waarin vooraan
staande en actieve mannen als de he
ren J. A. van Willegen, H. D. Meulen-
berg en W. v. d. Linde, om de overige
zestien leden nu niet te noemen (men
vindt ze alle in het programmaboekje)
de stuwkracht te geven.
Deze mannen hebben inderdaad
reeds nu het bewijs gegeven, dat de
organisatie evenals trouwens vorige
jaren hun is toebetrouwd. Als wij
het programmaboekje doorkijken, dan
wordt dit op vrijwel elke pagina be
vestigd.
De „rijdende fruittentoonstelling",
zoals de waarn. burgemeester van
Goes, de heer J. J. van Melle, zo ty
perend zegt, heeft een eigen taak. Ir.
A. W. van der Plassche, thans direc
teur-generaal van de landbouw, voor
heen rijkstuinbouwconsulent in Goes,
zegt het in weinig woorden:
„De ervaring heeft geleerd, dat het
niet voldoende is, alleen maar te pro
van andere plaatsen. Langzaam maar
zeker ontstonden onder de tientallen
nijvere timmervaardige handen de
houten en metalen staketsels, waarop
straks met fruit wordt „voortgebor
duurd". Zo is langzaam in Kapelle de
grondslag voor „Venetië" uit de verf
gekomen, zo werd ook de basis gelegd
voor „Assepoester" in 's-Heer Arends
kerke en zo verscheen ook het ge
raamte van hout en ijzer voor de reu
zenkat van de Zeeuwse Fruitteelt-
maatschappij te Kloetinge (zie foto).
Er is werk aan de winkel. We
kenlang en straks als de Fruit
week in volle gang is ook
nachts zullen de tientallen mede
werkers aan het Fruitcorso, de
steunpilaren van dit unieke hoog
tepunt in de Nederlandse fruit-
wereld, tijd en moeite opofferen.
Maar de bevrediging is er des te
groter door. Want dat staat nu
reeds vast het Fruitcorso zal
weer vele tienduizenden trekken,
aangelokt door de successen van
voorgaande jaren. Het Zeeuwse
Fruitcorso heeft dan ook een naam
op te houden en dat de medewer
kers daaraan zich van die verant
woordelijkheid ten volle bewust
zijn, daarvan kan men ten stellig
ste overtuigd zijn. Het Fruitcorso-
1958 wordt nóg mooier!
„Even de aardappel schillen"
zou menige Zeeuwse huismoeder
kunnen zeggen als het formaat
aardappel waarvan de heer Jas-
perse er een uit zijn volkstuintje
aan het Zwanewater te Goes heeft
gedolven, meer voor zou gaan ko
men.
De heer Jasperse heeft nl. tus
sen zijn aardappelen er één, ver
moedelijk van het soort Furore
(bonken), die maar liefst acht ons
weegt. De lengte van deze reus is
zeventien centimeter en de breed
te tien centimeter. Met recht
een „gezinsmaaltijd".
Het is misschien niet eens de
grootste aardappel aller tijden,
maar voor een volkstuintje is het
toch wel een opmerkelijk resul
taat!
'S
a
duceren, ook al doet men dit zo goed
mogelijk. Daarbij is ook noodzakelijk,
de bevolking, voor wie dit fruit wordt
geproduceerd, er voortdurend mee in
aanraking te brengen".
„Eén van de middelen daartoe is
zeker ook dit fruitcorso, omdat niet
alleen degenen, die het voorbij zien
trekken, maar ook zij, die er over le
zen, een indruk krijgen van de zorg
en het enthousiasme, waarmdee de
fruittelers zijn bezield. Dit werkt on
getwijfeld stimulerend op het gebruik
van fruit".
Niet minder dan achttien praalwagens zullen aan het Fruitcorso deelnemen,
dat op zaterdag 20 september a.s. te Goes zal plaats hebben als hoogtepunt
en sluitstuk van de Fruitfeesten. Van de achttien deelnemers komen er elf
met een grote of kleinere praalwagen die vrijwel geheel uit fruit zijn
samengesteld.
Deze praalwagens zijn van: de afd. Z.-Beveland-West van de Bond van
Plattelandsvrouwen, van de Kon. Mij. voor Tuinbouw en Plantkunde, afd.
Goes, van de L.J.G., streek Z.-Beveland. de afd. Oudelande van de N.F.O,
de Veiling Goes en een aantal handelaren in fruit, landbouwmachines en
andere middenstanders.