Farnborough geeft veel, maar niet alles TUITJE VELPON - TUITJE vingen opnieuw Ouddorpers grote hoeveelheden sardines Mep Nieuwland geadopteerd door Ned, kolonie in Jeruzalem Schaduwen over Britse luchtvaartshow Atoomgeleerdenkernreactors geen gevaar voor gezondheid Donderuag 4 september 1958 Driehonderdvijftig Nederlanders „BREDE RUG" Exporteren! GELEIDE PROJECTIELEN V-KLASSE GROTE HELIKOPTER Natsir c.s. blijven lid van Masjumi Algerijnse regering in ballingschap Hogere kosten aanvullende werken Minister tegen bouw golfbaan Cadzand i Luid nu o klokje,» KOFFIE EN KNAKWORST HALFWEG DE MAAN Wethoudersverkiezing in Waarde Niet Van Fraassen maar Mol Drieduizend rebellen gaven zich over Plaats van Sardis gevonden ZEEUWSCH DAGBLAD PAi (Van een speciale verslaggever) „Kijk, kijk", schreeuwde een man met een kijker. „Daar valt er één" Verschrikt rezen honderden mensen op het Britse vliegveld Farn borough op en zagen in het noorden een Hawker Seahawk verlamd naar beneden dwarrelen. Het was één van de zeven toestellen, die in formatie voorbij waren geraasd, nog geen half uur, nadat de negen tiende Engelse luchtvaartshow geopend was. Een roetzwarte rook wolk, die kringelend boven de bomen wegdreef, was 't laatste dat men van de machine zag. Was de piloot er uit gekomen? Waar was het vliegtuig neergestort? Vielen er misschien meer slachtoffers te betreuren? Het waren beangstigende vragen, welke iedereen bezig hielden en die de eerste, zo stralend begonnen dag van de Britse luehtvaartweek dreigden te vergallen. Sommigen meenden een schietstoel gezien te hebben. Anderen spraken van een parachute, die zich tegen de hemel afgetekend had. De pijnigende onzekerheid viel echter pas weg, toen een stem in de luid spreker aankondigde, dat de vlieger in veiligheid was. De vrouw van de laatste, de 23-jarige luitenant Rodger Charles Dimmock, was toen al met een auto naar het ziekenhuis onderweg, waar haar man met een gebroken been en een shock was opgenomen. „The show must go on" ook na ongelukken. De zes piloten, die hun maat verloren hadden, kregen nog geen seconde de tijd om zich van zijn lot te vergewissen. Klevend als het ware aan eikaars vleugeltips gierden ze door het luchtruim, kleurige slier ten rook achter zich latend. Zo nu en dan doken ze bijna loodrecht naar be neden, trokken, eveneens onder een hoek van negentig graden, pijlsnel op, of rolden om de assen van hun machi nes heen. De regels van de Britse luchtmacht zijn hard en het publiek, dat vermaakt ■wenst te worden, wreed. De Seahawk, die door tot nog toe onbekende oorzaak neerstortte, was niet de enige schaduw, welke Farnbo rough verduisterde. Een van de proto typen van de Britse luchtvaartindus trie, de Handley Page Herald, die als de concurrent van de Fokker Friend ship was bedoeld, is zaterdag, toen hij naar de demonstratie-plaats gevlogen werd, totaal uitgebrand. Ook hier de den zich gelukkig geen persoonlijke ongelukken voor. De vlieger, de 43- jarige kolonel Hedley George Hazel- den, wist een geslaagde noodlanding op een weiland uit te voeren, precies tussen twee hoogspanningskabels in.. „Natuurlijk was ik bang, heel bang zelfs toen ik een van de motoren van de Herald in lichter laaie zag staan", vertelde zijn vrouw, die met negen an dere passagiers de tocht meemaakte. Maar toen ik de brede rug van Hedley in de cockpit zag en merkte hoe kalm hij was, werd ik bijna zo rustig als achter een kop thee in de huiskamer.' Als men zo die bedrijvigheid op Farnborough ziet, die acrobatiek en die nobele lijnen der machines, dan moet zelfs de koelste toeschouwer en thousiast worden. De hersenen en de handen van een kwart miljoen Britse luchtvaart-employé's hebben de wereld iets te bieden. Niet voor niets zullen zevenduizend vreemdelingen uit alle delen der wereld er zijn liefst drie honderdvijftig Nederlanders onder! deze week naar Farnborough trekken. En niet voor niets worden de Engelse luc.htvaartprodukten in vijftig landen verkocht, terwijl er veertien landen zijn, die een van de vele Britse vlieg tuigen in licentie bouwen. Om de nati onale betekenis van de Britse lucht vaartindustrie met 'n cijfer uit te druk ken: de waarde van de export zal dit EEN CONGRES van de vier werk geversverbonden heeft_ de aandacht gevestigd en door Prinselijke mond is dit nadrukkelijk bevestigd op de noodzakelijkheid van versterking van onze export, de uitvoer van onze landbouwartikelen (want die horen er ook bij) en van onze industrieproduc ten naar het buitenland. Dat is voor Nederland met zijn groeiende bevolking een levensbelang van de eerste orde. Was Nederland lange tijd handels- en scheepvaartnatie en wisten onze handelaars tot aan de verste kusten de commercie uit te oefenen, dat is nu uitgebreid, omdat we niet alleen meer vrachtvaarders en wederverkopers voor anderen kunnen zijn, maar omdat onze binnenlandse productie geplaatst moet worden tot in de verste landen. Het is verblijdend, dat onze indus triële producenten daar blijkens het congres een diep besef voor hebben, zoals dat in de landbouw reeds langer leefde. En ook, dat zij begrijpen, dat dit geen eenvoudige zaak is, omdat de concurrentie van alle landen op de wereldmarkt te vinden is. Nederland moet zijn technische uit rusting perfectioneren en zo efficient mogelijk maken, opdat het, mee gedra gen door het vakmanschap zijner wer kers, met een prima product op die wereldmarkt komt, dat daardoor zelfs voor gelijke of iets hogere prijs kan concurreren. Daarbij zal het de pro ducten van zijn geestkracht, zijn ser vice, tegelijk moeten aanbieden, op dat de koper zich door Nederland goed bediend weet. En ook in ander opzicht moeten we bereid zijn tot offers, nl. door het ge ven van krediet aan de kopers, die dit wensen. De staat zal daarbij de indus trie te hulp kunnen komen. Dat is dan niet, zoals het Vrije Volk naïevelijk wil suggereren, de staat ook op het gebied van de handel laten optreden. Dat is: het middel van de staat, als representant van het gehele volk gebruiken, om levensmogelijk heden voor dat gehele volk binnen 't bereik te brengen en te houden. jaar een piek van bijna anderhalf mil jard gulden bereiken! Alleen de wil van de vliegtuigbou wers om iets te presteren en het in zicht van de regering om projecten van nationaal belang te subsidiëren, hebben dit mogelijk gemaakt. Wat En geland elk jaar aan de wereld te bie den heeft, is het resultaat van tien tot vijftien jaar studie. Men beweert Wel eens, dat een Britse vliegtuigfabriek tenminste honderd toestellen van één type verkopen moet, alvorens de eerste penny winst binnen kan vloeien. Niet tegenstaande het enthousiasme, dat de Engelsen altijd op luchtvaartgebied hebben opgebracht, als het om defen sievoorzieningen of buitenlandse mark ten ging, zijn ze enigszins in de knoop geraakt. Hun industrie bevindt zich namelijk op de drempel van de eeuw van het geleide projectiel, van de raket die van zulke strategische waarde blijkt te zijn, dat de wereldpolitiek er ingrijpend door veranderd dreigt te worden. Dit betekent natuurlijk niet, dat er geen plaats meer is. Op het grote vlak voor het conventionele vliegtuigtype van de burgerluchtvaart zullen er al tijd mogelijkheden te over blijven, ter wijl op het gebied van de militaire luchtvaart ook niet alle terreinen eens klaps gesloten zullen zijn. Het tijdperk van de supersonische, bemande jager echter loopt definitief ten einde. En voor de supersonische, bemande bom menwerper geldt al precies het zélfde. Op de negentiende, Britse lucht vaartshow in Farnborough kan men dit duidelijk zien. In de eerste plaats staat zij in het overigens weinig spectacu laire teken van voor 't grootste deel nog geheime geleide projectielen en raketmotoren. In de tweede plaats worden er dit jaar bijna geen nieuwe straaljagers en straalbommenwerpers voorgevlogen. Wat de bommenwerpers betreft, kan men zeggen, dat het einde van de streep genaderd is, als de reeds bekende typen van de zogenaamde V- klasse Victor, Valiant en Vulcan tot volle ontwikkeling zijn gebracht. Er wordt weliswaar nog gezocht naar een tactische lichte bommenwerper, maar daar hebben we het dan ook echt mee gehad. Met de straaljagers is het al niet veel anders. De Hawker Hunters en Hawker Seahawks zullen op de achter grond gedrongen worden door de bij na vijfentwintighonderd kilometer per uur vliegende lighting en een nog nieuw te ontwikkelen zee-gevechts vliegtuig, terwijl deze op hun beurt weer het veld voor verdedigings- en aanvalsraketten zullen moeten ruimen. Een heel andere tendens daarente gen merkt men op het gebied van helikopters op. Eindelijk, na vele jaren van experimenteren, zijn de Britten er in geslaagd een wentelwiek te produ ceren, die de vracht- en passagiers capaciteit van een middelgroot lijntoe- stel heeft. Bristol 192 heet de machine, die voor 't eerst in juli van dit jaar ge vlogen heeft en voor welke Farnbo rough de kennismaking met het grote publiek betekent. Zij is uitgerust met een uit twee motoren bestaande tan- dem-rotor en kan op de lange afstand twintig en op de korte afstand zeven entwintig mensen vervoeren. Een andere machine, die waarschijn lijk een grote toekomst tegemoet gaat, is de Rotodyne van Fairey Aviation, welke ook voor de eerste maal voor- gevlogen is .Het toestel houdt het mid den tussen een helikopter en een door propellers voortgedreven machine, met andere woorden: het kan zowel op zijn rotor als op zijn schroeven voortbe wogen worden. Een start- of landings baan heeft het niet nodig, omdat het loodrecht de lucht in kan gaan en even loodrecht kan dalen. De meest merkwaardige eigenschap van de Ro todyne is de capaciteit. De machine kan namelijk veertig tot achtenveertig passagiers of bijna zeven ton vracht vervoeren met een kruissnelheid van ruim driehonderd kilometer per uur. Over de Vickers Viscount, de slanke turbo-prop verkeersmachine, waarvan de 812 wordt gedemonstreerd, behoe ven we wel niet uit te wijden. Het toestel, dat ook door de KLM in dienst is gesteld, is waarschijnlijk het groot- (vervolg op pag. 5) mededeling (adv.) Kernreactors leveren in het al gemeen geen gevaar op voor de ge zondheid, noch van de mensen die er mee werken, noch van hen die in de omgeving ervan wonen. Zelfs bij de weinige ongelukken, die tot nu toe met kernreactors zijn voor gekomen, is van benadeling van de gezondheid van mensen niets ge bleken. De Sowjet-Unie heeft gistermiddag op de atoomcongerentie te Genève gegevens gepubliceerd over de ijsbre- kers „Lenin", die wordt aangedreven door kernenergie. De „Lenin" vaart op drie reactors, die het schip in staat stellen zich met een snelheid van twee knopen per uur een weg te banen door ijsvelden van twee meter dikte. In ijsvrij water haalt het schip een snelheid van achttien knopenjper uur. De „Lenin" heeft een waterplaatsing van 16.000 ton en de vier hoofdturbi nes, door de reactors aangedreven, hebben samen een vermogen van 44.000 pk. Het schip kan langer dan een jaar varen zonder nieuwe brand stof in te nemen. WARMTE EN WATER De warmte, die de reactors produ ceren, wordt opgenomen door water onder hoge druk, dat in een gesloten circuit om de reactors heenstroomt. Het water geeft deze warmte weer af aan ander water, dat in stoom wordt omgezet. Met de stoom worden de turbines aangedreven. In geval van nood kan het water in het gesloten De Masjumi, de grootste Islamieti- sche partij in Indonesië, heeft woens dag bekendgemaakt, dat de leiders van deze partjj die zich bij de opstandelin gen in midden-Sumatra hadden aange sloten, niet als lid van de Masjumi zul len worden geschorst. Een bestuurslid die dit mededeelde, zeide dat Sjafroeddin (de premier van de zgn „revolutionaire regering" en oud-gouverneur van de bank Indones- sia), Harahap (minister van de „revo lutionaire regering), en Natsir (voor- ziter van de Masjumi en oud-premier) „niet schuldig" zijn. Als zij schuldig zouden worden ver klaard, zou de centrale regering even eens schuldig moeten worden ver klaard, daar de opstand een gevolg is geweest van de houding der centrale regering. circuit, dat radio-actier kan worden, in afgeschermde tanks worden ge pompt. De tanks met radio-actief water kunnen dan zonder gevaar in zee worden geworpen. De Sowjet-Unie verwacht van deze ijsbreker veel voor de ontwikkeling van haar noordelijke gebieden. Er is een Algerijnse regering in bal lingschap gevormd. Zij zal op een ge past tijdstip in de openbaarheid tre den. Dit heeft de voorzitter van een delegatie van het Algerijnse „nationale bevrijdingsfront' in de bondsrepubliek, dr. Ait Ahcene, op een persconferentie te Hamburg meegedeeld. De zetel van de regering zal nog ge heim worden gehouden, aldus dr. Ahcene. Hij verklaarde verder, dat het 120.000 man sterke Algerijnse leger dat tegenover 700.000 Franse militairen zou staan, tot dusver zijn wapens uit westelijke landen heeft betrokken. Als dit niet meer mogelijk zou zijn, zou men ook wapens uit het oosten trach ten te krijgen. Er zijn in Algerië geen communisten Het communisme is een „Europese ziekte", aldus de delegatievoorzitter. Bij de Tweede Kamer is ingedien een wetsontwerp tot wijziging van begroting 1988 van het departemej van sociale zaken en volksgezondheid Daarin wordt met het oog op de köi| ten van aanvullende werken voor gewone dienst een verhoging vafl f 43.730.000 voorgesteld. In de begroting 1958 was voor bii# dragen ten behoeve van aanvullends werken een bedrag van f45 miljoen opgenomen. De grondslag voor dit b§| drag was een tewerkstelling van g|i middeld circa 10.000 werkloze arbeif ders gedurende 45 weken op looniri^ tensieve objecten. In de memorie vak toelichting wordt opgemerkt, dat djf ontwikkeling der werkgelegenheid sèit dert het opstellen dezer begroting eï» toe heeft geleid, dat het genoemde bm drag van f45 miljoen niet toereiken^ is, om het gewenste tewerkstelling^ percentage op aanvullende werkgeléS genheidsobjecten te bereiken. De minister van volkshuisvesting en bouwnijverheid heeft, blijkens de staatjiji courant, bezwaar gemaakt tegen de aaii» leg van een miniatuurgolfbaan in <ïjj gemeente Cadzand. De minister heeft ai| argument aangevoerd, dat de aanleg vaft de golfbaan in strijd is met het goed» gekeurde wederopbouwplan Cadzan®- bad. Een negerechtpaar, de vrouw ge wapend met een bijl, staat verslag gevers te woord aan de deur van zijn woning in Notting Hill (Lon den). In de nacht van zondag op maandag hebben groepen blanken het huis aangevallen, waarbij alle ruiten werden ingegooid. De politie heeft krachtdadig inge grepen tegen de bendes. Het klokje in de toren van het stadhuis te Haarlem, blijkens de I inscriptie daterend uit 1473, dat R sedert de begrafenis van prof. dr. IH. A. Lorentz in 1928 niet meer H heeft geluid, was dinsdagmid- Idag te horen enige minuten voor fg de gemeenteraadsvergadering be- gon. Het is de bedoeling het klok- n Bje dat dank zij de medewerking fi van de Nederlandse klokkenspel- H vereniging weer luidbaar is ge- g maakt, 5 minuten voor de aan- Ivang van elke raadsvergadering te laten luiden en tevens bij be- langrijke gebeurtenissen in het g stadhuis. De romein Alfredo Anselmi heeft een wereldrecord gevestigd door voor de duizendste maal bloed af te staan. In totaal heeft hij tot dusver 600 liter bloed gegeven. De „kampioen" eet da gelijks o.a. zeven ons vlees en hij drinkt twee liter wijn. De twaalf kotters van Ouddorp en Stellendam die ongeveer 2 weken ge leden tussen IJmuiden en Egmond 'n enorme school sardines op de Neder landse kust ontdekten en in 1 dag de visruimen vol vingen, hebben dins dagmiddag voor de kust bij Bergen aan Zee opnieuw een school sardines ontdekt. De visserij leverde nog grotere vangsten op dan bij de eerste keer. Vijf trekjes met de netten die slechts tien minuten duurden, leverden 30 ton of 600 kisten sardines op. In één middag werd deze vangst van een half uur vissen tussen half twaalf 'smor- Brevetuitreiking op Woensdrecht Vrijdag a.s. zullen des middags om 3 uur voor het front van de troepen aan een zestal militairen van de vliegoplei- ding o.w. de reserve 2e luitenant L. Wisse uit Kamperland (N.-Beveland) het groot militair vliegbrevet worden uitgereikt door de Chef Staf comman do luchtvaart opleiding, de kolonel R. Hofstede. De plechtigheid wordt be sloten met een parade en overvliegen der toestellen van de vliegbasis. Mej. Clarina Wilhel- mina Nieuwland, de Ne derlandse afgevaardigde voor de op 19 augustus te Jeruzalem gehouden in ternationale bijbelwed strijd, is na beëindiging van haar officiële reis door de „Nederlandse ko lonie" te Jeruzalem ge adopteerd. Men heeft hierdoor kunnen bewerk stelligen, dat mejuffrouw Nieuwland, een Haagse onderwijzeres, haar te rugkeer heeft uitgesteld tot een dag na het begin van het Nederlandse schooljaar. Aan haar officiële ver blijf in Israël kwam een einde na de vijf-daagse reis, die zij op kosten van de regering naar de voor christenen heilige plaat sen mocht maken. Toen mej. Nieuwland vernam, dat ook de verblijfkosten door de regering gedu rende die laatste vijf da gen werden betaald, heeft zij spontaan haar opzij gelegde „reiscentjes" voor een liefdadig doel aangeboden. Na de offi ciële reis begon een niet minder zwaar en door verscheidene Nederland se immigranten georgani seerd programma aan in stellingen én nederzettin gen in de omgevmg van Jeruzalem. Aan het niet- officiële gedeelte van haar reis, werkten ver scheidene Israëlische in stellingen mee. Een be zoek aan het Arabische dorpje Aboe Ghosch in de omgeving van Jeruza lem, waar de Arabische Moechtar (burgemeester) haar en andere buiten landse gasten ontving, werd een groot succes. Voor de sabbath-viering ten huize van de ex-Ne derlander, professor See- ligman, hoofd van de Bij bel-afdeling te Jeruzalem werden verscheidene Joodse bijbelgeleerden ter ere van de Nederland se gasten uitgenodigd. Mejuffrouw Nieuwland heeft zich in een zware hittegolf dapper door het voor haar georganiseer de programma gehouden. Een dame uit Echtenerbrug (Fr.) ziet zakelijk wat in de ruimtevaart. In een uitzending van de nieuwsdienst zo schrijft zij het A.N.P. werd gezegd dat er plannen bestaan om op het traject aarde-maan een tussenstation te installeren. „Ik zag daar direct mogelijkheden in, zo vervolgt deze dame uit Echtenerbrug. Nu stel ik voor, dit tussenstation in ieder'geval zo groot te maken dat er ruimte overblijft voor een bar of iets van dien aard, die dan gaarne door mij geëxploiteerd wordt. Hoe kort dit traject in uren uitgedrukt ook mag zijn, de raket reizigers zullen zich natuurlijk gaarne even verpozen onder het genot van een sterke kop koffie met een knakworstje. De stand van de bar zal uiteraard zo gekozen moeten zijn dat men een mooi uitzicht heeft op de verschillende omringende planeten" zo besluit die dame uit Echtenerbrug. Bij de uitslagen van de wethouders verkiezingen publiceerden wij in onze krant van gisteren dat in Waarde tot wethouder zijn gekozen de heren Wis se (s.g.p.) en Van Fraassen (vrije lijst) Dit is echter onjuist: zitting hebben de heren A. S. Wisse (s.g.p.) en A. H. Mol (c.h.u.). Het blijkt hieruit, dat de C.H.U. niet van haar meerderheid gebruik heeft willen maken, om beide zetels te be zetten, doch er één bereidwillig aan de S.G.P. heeft afgestaan. gens en zes uur 's middags scheegy gehaald. Ook deze sardines zijn do" de vissers verkocht aan de vismee fabriek te Huizen. Gisteravond zijn vangsten te IJmuiden gelost in grot$ treilers, die voor het vervoer naar d® vismeelfabrieli zorgden. In de afgelo pen week hebben de vissers voort durend naar de grote school sardinêi gezocht. Er werden slechts gering® vangsten op die dagen geboekt. De Indonesische regering heeft woensdag bekend gemaakt, dat meêf dan 3000 opstandelingen in Noor» Celebes zich hebben overgegeven. Voorts zijn 22 opstandelingen tljdeni de gevechten gedood. De overigen na men in wanorde de vlucht. Op de opstandelingen werden hop? derden bommen buitgemaakt, evenajijf kisten met munitie, de geraamten vat) twee Lockheedvliegtuigen, kisten mej vleugels van Mustang-jagers, radio* installaties, twee pantserauto's, hon derden autobanden, drie stuks lucht» afweergeschut, vier stuks veldgeschut* twee mortieren en 81 brenguns.® Geen wijziging in zuid-Afrikaanse kabinet Dr. Hendrik Ver woerd, de nieuwi premier van Zuid-Afrika heeft geef wijzigingen in het kabinet aangebrachi maar hij heeft meegedeeld, dat de om* vang van de regering tijdens de hui dige parlementaire zitting van 14 fól 16 leden zal worden uitgebreid. Dr. Hendrik Frensch Verwoerd is tot premier van zuid-Afrika geko zen. Archeologen van de Amerikaanse universiteiten van Harvard en Cornell hebben dichtbij de weg van Izmir naar Salihli in West-Turkije de plaats van de oude Lydische stad Sardis, waar de fabelachtig rijke koning Croesus woon de, gevonden. .Sardis was de hoofdstad van Lydië in de zesde eeuw voor Christus en een der grootste steden van die tijd. Onder de puinhopen van een ro- meinse stad werden verscheidene gro te beschilderde kruiken en de muren van een groep huizen opgegraven.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1958 | | pagina 3