Prinses Wilhelmina behield grote plaats in ons volk Engeland telt heel wat ongewone kerken <§H| gero ■nssnssaj PRINSES WILHELMINA 78 JAAR LET OP! ROMANCE KOMT BIJ U THUIS! Bemoedigende woorden en. een klaar getuigenis Duitser vrijgesproken na 35 jaar tuchthuisstraf ,atecdag 30 augustus 1958 Pagina 9 Bij haar acht en zevenstigste verjaardag ATLEET DOOR EEN SPEER GEDOOD Djakarta arresteert Nation. Chinezen Oude fout van Jaarlijkse trekpaarden' tentoonstelling op 9 en 10 september Huidgenezing PU ROL Faratyphus ih Dordrecht rechter hersteld? tSpiraaltoren, vuurtoren en kapel midden op een hrug ZEEUWSCH DAGBLAD Zondag zal Prinses Wilhelmina haar acht en zeventigste verjaardag vieren in de stille teruggetrokkenheid, waar in Zij na de abdicatie leeft. Wat heeft deze vorstelijke Vrouw, die* zolang de eerste plaats in ons volksbestel innam, zich ook in dit volkomen terugtrekken uit het officiële leven, waarlijk groot getoond. Daarom te meer was het nog slechts enkele weken geleden een ver rassing, dat door de radio Haar stem weer eens in onze huiskamer klonk, om in een kort, maar ontroerend hartelijk woord allen dank te zeggen, die Haar Moeder hadden herdacht op de dag, honderd jaar na de geboortedag van Koningin Emma. Met weemoed denk je dan, hoe- vele, of hoe weinige malen zullen we dit voorrecht nog mogen hebben? Voor ons, in ons gewone leven is het wel heel moeilijk zich voor te stellen hoe zwaar het is een koningskroon te dragen en zo lange en zware tijd «lleen. En Prinses Wilhelmina, die geboren e,n opgevoed is in de vorige eeuw, toen de verhouding en afstand tussen Vorst en volk geheel anders waren, dan het nu geworden is, al was dan in ons land deze verhouding altijd dichter en hech ter dan in overige monarchale landen, heeft de gave gehad, Zich steeds meer en dichter tot het volk te wenden, wat de band verinnigde. En juist als ons land, of een deel daar van door rampspoed werd getroffen, was het alsof Koningin Wilhelmina Zich pas recht kon geven. Jaren na de in het jaar 1916 plaats gehad hebbende overstroming, sprak ik verschillende mensen uit Bunschoten en Spakenburg, en na al die tijd was er bij het vertellen van herinneringen, bij de mensen uit die streek slechts een dankbaar gedenken, wat de Koningin voor hen geweest was in woord en daad. Bemoedigend woord Later, toen heel ons volk in bittere nood van oorlog was, wat heeft haar bemoedigend woord door de radio ons allen vaak de moed versterkt en de hoop verlevendigd. De velen, die in die bange jaren op mysterieuze wijze naar Engeland overstaken en daar door Koningin Wilhelmina werden ontvangen om Haar van de toestand in ons land te vertellen, kwamen alle maal onder de indruk van een grote en moederlijke zorg over ons allen, die het hier moeilijk hadden. Het viel niemand zwaar vrijuit tegen Haar te spreken. In ons bevrijdingsnummer van het Zeenwsch Dagblad, dat in 1954 nog eens in herinnering bracht de blijde en ook Zware dagen, toen we in Zeeland pas bevrijd waren, werd verteld hoe Konin gin Wilhelmina weer voor het eerst voet Óp vaderlandse bodem zette en van tal loos velen hoorden we bijna letterlijk dezelfde opmerking: „Het was net, of er een moeder bij ons terug kwam". Dat bleek eerst al uit het kunnen luisteren naar wat verteld werd en uit het zor- 2end gebaar, waarmee zij zelve ten nize van de notaris te Oostburg voor een eenvondige lunch zorgde, omdat ze wel begreep hoe moeilijk dat alles in ons beroofde en berooide land nog was. Het schijnen kleine voorvallen, maar ze spreken van een groot en warm hart. Klaar getuigenis Nu zijn dit allemaal gebeurtenissen, die door velen werden meegemaakt, maar wat beseffen we van alle studies en besprekingen op het terrein van de Staatkunde? Doch bovenal is ons Chris tenvolk vaak verblijd door een klaar getuigenis omtrent Haar geloof. Vaak worden de woorden eens gesproken: „Christ avant tout", in herinnering ge bracht. Het is bij Haar echter geen goed koop woord geweest, maar geheel haar levenswandel en regeringsbeleid hebben van de kracht des geloofs, die in dit woord openbaar werd, getuigenis afge legd. komt het, dat na tien jaren van teruggetrokken leven, Zij nog steeds die plaats heeft behouden. Daarom vieren we zondag Haar verjaardag met haar mee. Natuur lijk niet in luidruchtig feestbetoon. Eerst al niet omdat het zondag Is en ook omdat de Vorstelijke jarige dit zelve niet zou wensen, maar we zullen haar leven en daden geden ken en bovenal Haar gedenken in ons gebed, als wij van Hem, die de Koning der Koningen is, zullen vragen, of Hij in de levensavond van onze Prinses Wilhelmina Zijn Licht in rijke mate wil doen schij nen. Dat is het beste wat een dankbaar volk kan voor de Vrouw, die eens onze Vorstin was, en over ons regeerde, met wijsheid en met een moederlijk hart. Ingezonden mededeling (Adv.) en juist daar in dat grote Parijs, waarin naar verhouding, slechts een schamel beetje mensen om Christus denkt en Hem dient. Ook in volle vredestijd kan het doen van een daad en het zeggen van een woord moed vereisen. Grote plaats Koningin Wilhelmina heeft in de tijd van haar regering een steeds grotere plaats in het hart van ons volk ingenomen en zo ?o Larsson, een Zweedse estafette- loper, is donderdagavond in het Jo- hanneshovs stadion te Stockholm door een speer gedood. De speer trof de on gelukkige atleet in de borst, doch bij het hart en raakte een slagader, Lars son werd onmiddelrjk naar het zieken huis vervoerd, doch onderweg naar het hospitaal is hij ten gevolge van bloed verlies reeds overleden. Larsson bevond zich, toen het onge luk. gebeurde op het middenterrein en maakte zich gereed voor de halve fi nales van het estafette-nummer. Hij' heeft dé. waarschuwing van de officials, dat het speerwerpen zou beginnen, niet gehoord. Een woordvoerder der Indonesische militaire autoriteiten heeft, blijkens een bericht van het Indonesische persbureau Antara, donderdag te Djakarta medege deeld dat de Indonesische politie, bij kortgeleden uitgevoerde aanvallen, aan hangers van de Chinese nationalistische partij der Kwo Min Tang heeft gearres teerd. De woordvoerder voegde hieraan toe dat de Indonesische autoriteiten de Kwo Min Tang haden verboden, omdat zij over het onwederlegbare bewijs beschik ken, dat haar optreden de veiligheid van de Indonesische staat in gevaar kan brengen. Ing...on„en m dt'ng (Adv.) De koninklijke vereniging ,,Het Ne derlandse Trekpaard" zal op 9 en 10 september haar jaarlijkse trekpaarden- tentoonstelling te 's-H<ytogenbösch houden, waaraan ook de nationale kampioenschappen in keuringen zul zijn verbonden. Er wordt een inzending van ca. 450 paarden verwacht. Op de eerste dag zullen de rubrie ken hengsten en merries worden ge keurd. In de middag volgen de keurin gen van „fokgroepen" en de „merries öiet afstammelingen". Op de tweede dag treden ook de hengsten met af stammeling en de vierspannen in de ring. Op deze dag is ook de eindstrijd om de nationale kampioenschappen. De middagdemonstratie wordt ge vormd door de nationale trekpaarden- Show, waaronder ook een défilé van de kampioenen en oud-kampioenen. Hiernaast zullen enkele plaatselijke af delingen afzonderlijke demonstraties houden. Het programma zal worden opgeluisterd door demonstraties van jonge boerinnen en boeren. De konink lijke harmonie ,,'s-Hertogenbosch" zal medewerking verlenen. Een Spaanse automobilist is een arm afgerukt toen. een vrachtauto hem te dicht passeerde, maar hij bemerkte dat pas toen hij uitstapte om de schade aan de wagen op te nemen. Het vermiste lichaamsdeel zag h(j nergens meer. Een politieman kwam er later mee aandra gen. Huidzuiverheid Huid gezondheid Puistjes verdrogen door Purol-poedei In Dordrecht zijn enkele tientallen gevallen van paratyphus geconstateerd. Een aantal patientSn is in het ziekenhuis opgenomen. De directeur van de G.G. en G.D. heeft in verband hiermee de burgerij aange raden de uiterste hygiëne te betrachten. Een bus met 58 inzitenden is in Noord-Oost-Colombla in een 309 meter diep ravijn gestort, waardoor 31 mlensen om kwamen en meer dan 20 gewond werden aldns donderdag te Bogota ont vangen berichten. De 56-jarige Johannes Rossmann uit Gadernheim is woensdag, 35 jaar na zijn veroordeling tot vijftien jaar tuchthuis straf wegens medeplichtigheid aan moord, gerehabiliteerd. Een rechtbank te Darmstadt kwam tot de conclusie, dat medeplichtigheid aan het misdrijf thans niet met zekerheid kon worden vastge steld en sprak Rossmann vrij. De moord was in 1922 door Johannes? broer Jakob gepleegd, die bekende en Johannes de aanstichter en medeplich tige noemde. Jakob die tot 15 jaar ge vangenisstraf was veroordeeld, werd in ENGELAND IS BEROEMD om zijn middeleeuwse kathedralen, ab dijen en oude dorpskerkjes. Je kunt er inderdaad niet erg ver reizen zonder dat je een torenspits ziet opduiken tussen een groepje bomen op een heuvel of tussen, een verzameling schilderachtige huisjes die als om bescherming vragend tegen elkaar aangedrongen om de toren staan. De belangstelling van de nieuwsgierige reizigers wordt ook ge wekt door een groot aantal kerken die niet alleen opvallen door hun buitengewone ligging, maar die, in vele gevallen ook om andere rede nen erg „ongewoon" zijn. EEN MOOI VOORBEELD hiervan is leen maar een voetpad naar toe, dat de middeeleeuwse kapel op St. Mi chael's Mount, een klein bergeiland bij de zuidkust van Cornwall in de buurt van Penzance. Als het eb is is de Mount bereikbaar via een stenen pier en bij vloed kun je er met een boot komen. De geschiedenis van de Mount gaat terug naar de vijfde eeuw, toen een groep vissers een visioen zag van de heilige Michael op de top van de berg. Later, in de elfde eeuw, bouwde Eduard de Belijder een kapel op deze top. De huidige kapel dateert echter uit de veertiende eeuw. Een andere kerk in het westen van Engeland die op een onverwachte plaats staat is de eenzame kapel van St. Michael de Rupe, op de top van Brent Tor in Devonshire, een heuvel van vulcanische oorsprong die 340 me ter hoog is. Om deze geïsoleerde kerk zijn verschillende tradities geweven, Sommigen zeggen dat de kapel ge bouwd werd door de monniken uit de naburige Tavistock Abdij, terwijl tal rijke inwoners beweren dat een zee kapitein wiens schip gevaar liep op de rotsen te pletter te lopen, zijn boot kon redden toen hij Brent Tor zag en 'daar na dankbaar besloot er een kerk op te bouwen. Aan de noordkust van Devonshire in de badplaats Iljracombe, staat een andere ongewone kerk, die tevens dienst doet als vuurtoren. Het is de oude kapel van Sint Nicolaas, die ge bouwd is op een heuvel bij de haven. De kerk wordt tegenwoordig niet meer voor godsdienstoefeningen gebruikt, maar het licht van haar toren wijst de schepen op zee nog steeds de weg. Het westen van Engeland kan bogen op een groot aantal buitengewone ker ken, want in Somerset bij Porlock staat oog nog de Culbone Church, die waarschijnlijk de kleinste complete En gelse kerk is waarin nog regelmatig kerkdiensten worden gehouden. De 1940 in een psychiatrische inrichting on dergebracht. Johannes begon al tijdens zijn straf tijd aan zijn eerherstel te werken. Reeds voor 1940 voerde hij aan, dat zijn broer i kerk ligt diep in het bos en kan alleen sedert 1922 ontoerekeningsvatbaar was maar bereikt worden over een smal en dat zijn verklaringen daarom geen rechtsgeldigheid hadden. De rechtbank te Darmstadt had niet tot taak vast te stellen of de gerechte lijke instantie, die Rossmann indertijd veroordeelde een fout had gemaakt, maar moest wel nagaan, of Rossmann thans nog medeplichtigheid kon worden toe geschreven. Het Vormingscentnim „Hedenesse" te Cadzand zal zondag a.s. haar tienjarig bestaan vieren, 'g Middag* om drie uur is er een jeugddienst, 'i avonds een lekespel. Ingez. mededeling (adv.) - de cassette gratis bij aankoop complete inhoud! steil weggetje, dat vanuit Porlock de heuvels opklimt tot ver boven de zee spiegel. Het kleine verborgen kerkje heeft maar een oppervlakte van tien bij vier meter. Men neemt aan dat een van de ramen nog stamt uit de Sak sische tijd. Boot in portaal IN MANORDEIFI in Pembrokeshire heeft de parochiekerk ook iets eigen aardigs. In het voorportaal staat name lijk een eoracle (een vissersboot uit Wales, gemaakt van met huiden be spannen riet). Iedere keer wanneer de Teiftrivier vroeger buiten zijn oevers trad en de kerk onder water zette, ped delde een van de dorpsbewoners, de coracle-man, met de boot .de kerk in om de Bijbels en psalmboeken in vei ligheid te brengen. JSe laatste jaren heeft het water geen aanvallen op de kerk meer ondernomen. In Penbroke staat ook een kerkje dat, zowel om zijn ligging als om zijn geringe afmetingen, grote belangstel ling wekt. Het is de St. Gawain's Ka pel, die tussen de hoog oprijzende rot sen van Manorbier staat. Er loopt al- „Christus voor Alles" DIT BEKENDE DEVIES WORDT toegeschreven aan H, K. Prinses Wil helmina, wier verjaardag wij morgen, 31 augustus zullen vieren. Het is echter met dit devies als met meer levensspreuken en gezegden, die toegeschreven worden aan historische figuren en op historische plaatsen zou den zijn uitgesproken. Zo schijnt het volgens historici onwaar te zijn dat Luther ooit op de Rijksdag te Worms de bekende woorden sprak: „Hier sta ik, ik kan niet anders", en zo schijnt Koning Philips II nooit de klassiek ge worden woorden tot Willem van Oranje gericht te hebben: „Niet de Staten, maar gij, gij!" bij zijn vertrek uit de Nederlanden. Willem is niet bij het vertrek van Philips II uit deze landen aanwezig geweest! ZO IS HET OOK ONJUIST DAT PRINSES WILHELMINA, eens bij het standbeeld van De Coligny in haar toe spraak de klassiek geworden woorden heeft gesproken: „Christ avant tout", Christus vóór alles! Toch zijn deze woorden wel van Haar en dat is tenslotte de hoofdzaak Zij schreef deze woorden eens onder een foto van Haar beeltenis, geschonken aan Mevr. Angela de Oliveira da Costa, een dame uit Zuid-Amerika .In 1939 kwam H. M. in een radio-rede op deze woorden te rug en sprak toen het gedenkwaardige woord: „Omdat velen mij gevraagd hebben naar mijn persoonlijk geloof en persoonlijke ervaring en mij herinnerd werd aan de woorden: „Christ avant tout", die ik eens neerschreef, voeg ik ten besluite het navolgende nog hier aan toe: De ervaring, die aan die woorden ten grondslag ligt, is mijn leidster geweest om tot bovenstaand inzicht te komen. Ik hoop aan die woorden: „Christus voor alles" tot aan mijn laatsten ademtocht trouw te blij HET IS GOED DAT WIJ BIJ HAAR 78STE VERJAARDAG hier eens bij stil staan. Want het is toch wel een merkwaardig ding, die geschiedenis van ons Vorstenhuis in het algemeen en die van Prinses Wilhelmina in het bi zonder. Is het op zichzelf eigenlijk al niet een wonder dat dit Vorstenhuis staat tot op deze dag? Hoevele tronen zijn er weggevaagd tijdens het leven van Prinses Wilhel mina? We denken aan de gevolgen van de oorlog 19141918: Al de Duitse Vorstenhuizen, het Oostenrijkse en Hongaarse, het Russische, het Itali aanse, in de Spaanse burgeroorlog het Spaanse. Kronen en tronen vallen tot op vandaag toe, we denken aan de koningsmoord in Irak, nog van recen te datum. Inderdaad de Vorstenhuizen worden schaars. Maar de band tussen Nederland en Oranje bleef onverbro- ken. IS HET GEEN WONDER? En toch niet, dat er op ons Vorsten huis geen aanslagen gepleegd zijn. We denken aan de revolutie-stormen in 1903 en 1918, in welk laatste jaar de burgemeester van Rotterdam zelfs Troelstra al meende te moeten sme- kene bij zijn overwinning de levens van de Oranjes te sparen. Welk een ver gissing èn bij Zimmermann èn bij de leider van de S.D.A.P.! WE DENKEN AAN DE DONKERE DAGEN, die aanbraken na 10 mei 1940. Ook toen was er het sinister pogen een definitieve scheiding te brengen tus sen Oranje en Nederland. God heeft de band bestendigd. Maar laat ons dit niet als iets ge woons gaan zien. Voor enkele weken wezen we op het gevaar van de gewen ning. Dat gevaar ligt ook hier voor de deur. Het lijkt zo gewoon, zo vanzelf sprekend. Maar dat is het niet. Het is ven. Daartoe geve Hij mij de kracht." een genade gave van God. En we leg gen alle nadruk op dit: genade-gave. Ons volk heeft het zeker niet verdiend. WANT NIET SLECHTS DAT WE ONS VORSTENHUIS MOCHTEN be houden tot op vandaag, het wonder lijke ligt hierin, dat we dit Vorstenhuis behielden. Dat we in Prinses Wilhel mina een Vrouw mochten hebben, die niet slechts in woorden, maar in ge heel haar levensuiting het „Christus vóór alles" beleed. Zij heeft deze le vensstijl vertoont zowel in Haar privé- leven als in Haar regeringsdaden. Zij heeft zich dit geloof nimmer ge schaamd. IN DIT GELOOF HEEFT ZIJ GE STAAN, ook in kritieke momenten van Haar regering. Zij heeft er de moed uit geput om in 1940 in balling schap te gaan en vanuit de vreemde de strijd te aanvaarden en voort te zetten tot bevrijding van Haar volk. Zij heeft er in 1948 de moed uit geput tij dig de troon ter beschikking te stel len van Haar Dochter, vóór dat de zware verantwoordelijkheid van deze moeilijke taak, voor Haar ouder wor dende krachten te zwaar zou worden. En Zij heeft er de moed uitgeput, na dien in grote bescheidenheid terug te treden en te midden van Haar volk te leven als één hunner. Wij willen dit alles gedenken op 31 augustus en daarbij de Heere loven voor Zijn weldaden. Want dit alles is niet gewoon, maar een wonder. Een wonder dat slechts te begrijpen is tegej) historische achtergronden. Want heel ons volksbestaan is door de eeuwen heen een wonder geweest. We denken aan de woorden van een uitnemend historicus, Huizinga, die in zijn bestuderenswaard geschrift: „Ne derlands geestesmerk", schreef: Al deze voordeelen en qualiteiten van Nederland waren noch in de verdienste der individueen, noch in de voortreffelijkheid van het staat kundig stelsel en beleid, noch uit sluitend in een samentreffen van omstandigheden gegrond. Wie de oorzaak in één term wilde begrijpen, zou, ook al ware zijn maatstaf zuiver rationeel, er geen beter woord voor vinden dan dat van een goddelijken zegen. De geschiedenis moge andere volken soms trots en glorie op hun herkomst leeren, voor ons leidt haar les, als men haar goed verstaat, en kel tot ootmoed." HET GEHEIM VAN DE STERKE BAND DIE GOD, NEDERLAND EN ORANJE samensmeed, ligt in de oor sprong van ons nationaal volksbestaan: de gereformeerde religie. Toen deze religie beleden werd, was ons volk groot en invloedrijk naar buiten, toen was de band met Ordnje ook hecht. Toen dit geloof inzonk en verschrom pelde, verslapte ook de band met Oranje en werd zelfs tijdelijk losge- rafeld, zodat een vluchtende Oranje, in bange revolutiedagen aan het eind van een verschrikkelijke eeuw van verval en afval moest klagen: „God heeft een twist met Nederland". De barfd is her steld, er is weer een volk herrezen dat ernst maakte met de hooggestemde woorden uit ons volkslied: In Godes vrees te leven Heb ick altijt betracht Maar leeft die zelfde ernst ook van daag nog in brede lagen van ons volk? We geloven het niet. Er is ook vandaag weer verval en afval. Het „Christus voor alles!" komt lang niet van ieders lippen en leeft lang niet in ieders hart. DAAROM IS ER VREES. Want wat andere volkeren wedervoer, kan ook ons gebeuren. Dit zijn dingen die we op hoogtijden als 31 augustus ons weer te beleven geeft, wel eens bedenken mogen. Wat ons gegeven werd in de Persoon van Prinses Wilhelmina is een gave Gods. Maar iedere gave Gods is altijd ook een opgave. Laat ons dat niet vergeten. v. S. in de rotsen is uitgehouwen. Het pad is steil, maar veel mensen wagen de klim om de kapel met zijn opmerkelijke ste nen klok te bekijken. De oorspronke lijke klok van St. Gwain's werd gesto len en hij werd vervangen door een stenen exemplaar dat zó knap is ge maakt, dat de klank ervan bijna niet valt te onderscheiden van een nor male metalen klok. Een andere hooggelegen kerk is de interessante parochiekerk van H. Ma ria in Whitby, Yorkshire. Wanneer men deze kerk binnen wil gaan moet men eerst een schilderachtige stenen trap met 199 treden beklimmen. De klimmers worden beloond met een prachtig uitzicht over de kust en het land. Het interieur van de kerk is be paald een curiositeit aangezien de werklieden, die uit een zeevarend ge slacht stamden, er het aanzien van een tussendek van een oude houten boot aan hebben gegeven. Opmerkelijk zijn ook de van hekjes voorziene banken met de opschriften: „bedienden", „be zoekers" en „regelmatige kerkgan gers". Een van de meest verrassende kerk jes van Groot-Brittannië ligt hoog bo ven de diepe monding van de Eskri- vier. Het heet Roslin Kapel. De schoon heid van het houtsnijwerk (dat men eerder in een grote kathedraal dan in een klein dorpskerkje zou verwach ten) is onovertroffen. De kapel staat een paar kilometer ten zuiden van Edinburgh. Gedraaide toren DE NIETS VERMOEDENDE reizi gers die in Chesterfield, Derbyshire, arriveren, worden altijd getroffen door de alarmerende toestand waarin de torenspits van de veertiende-eeuw- se parochiekerk zich bevindt. Hij ia bijna zeventig meter hoog en hij rijst niet loodrecht de lucht in, maar ver toont een afwijking van.twee en een halve meter! De wonderlijke bocht die de toren maakt wordt veroorzaakt door het kromtrekken van de houten span ten onder de loden bekleding. Zo op het eerste gezicht heeft de toren wel iets van een spiraal. In de kathedralenstad Bristol staan heel veel mooie kerken. De meest on gewone is de vijftiende-eeuwse kerk van St. Johannes de Doper, die op de noordelijke stadspoort van Bristol ge bouwd is. In Bradford-on-Avon in Wiltshire is een oude kapel te zien, die op een brug met negen bogen staat. Deze ka pel heeft een veelbewogen verleden. Eens werden er missen in gelezen voor reizigers, maar de kapel is ook ge bruikt als tolhuis en gevangenis. An dere „brugkapellen" staan in Derby, Wakefield en Rotherham in Yorkshire en in St. Ives in Huntingdonshire. Tenslotte nog de oude „Chapel of Ease" in Turnbridge Wells, die tegenwoordig de kerk van Koning Karei de Martelaar genoemd wordt. Vroeger kon deze kapel er op bogen in twee graafschappen en drie parochies te staan. Tijdens de godsdienstoefeningen overschreed de priester in de loop van de dienst verschillende grenzen. Als hij uit de sacristie kwam verliet hij de parochie Tonbridge in Kent en om vanaf de preekstoel zijn sermoen te kunnen houden was het nodig dat hij de parochie Speldhurst in Kent binnenstapte. De kerk staat tegenwoordig helemaal in Kent en nog maar in twee parochies, name lijk Tonbridge en Speldhurst. Ingez. mededeling (adv.) R<

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1958 | | pagina 9