Gevangen in een
verzengende woestijn
Spanning rond Formosa
KUNSTMANEN GAAN OP
ONTDEKKINGSREIS
AVIAl
verkeert in hoge
nood
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 9
Verraad
mee
Bloedwraak
Geen rust
Met
zevenmijlslaarzen
door het
Midden Oosten
Hoesseins fout
Goede raad
Biep.biep..biep.biep.
Pleidooi voor vrijhaven
in Tandjong Priok
„De Hoop" trok
vissersschip los
Mijnenexploitatie
voor eigen rekening
Zaterdag 23 augustus 1958
JORDANIË
AMMAN, augustus.
BIJNA DRIEHONDERD KILOMETER ten zuiden van Jordanië's
hoofdstad staat een barakkenkamp in de verzengende hitte van de
woestijn. Het is het Duivelseiland van het rijk van Hoessein: een ver
schrikkelijk oord, dat de naam Jaffer draagt en dat de gedwongen
verblijfplaats is van 's konings belangrijkste vijanden. Hun hoofden
zijn kaal geschoren en aan hun voeten bevindt zich geen schoeisel.
De ironie wil, dat er geen prikkeldraadversperringen zijn, maar de
kogel van een bewaker betekent een zachtere dood dan de vlucht in
de zich tot ver achter de einders uitstrekkende zandvlakten.
HONDERDEN gevangenen be
vinden zich in het kamp hon
derden mensen wie lange gevan
genisstraffen wachten, of mis
schien wel de strop. Het zijn sa
menzweerders tegen Hoesseins le
ven en tegen de regering van
Samir el Rifai: ministers, officie
ren, hoffunctionarissen en ambte
naren. Men beweert zelfs, dat de
helft van de officieren van het
Jordaanse leger honderdvijftig
dus van de driehonderd! in
Jaffer opgesloten zijn en ook, dat
velen niets op hun geweten heb
ben
De laatste figuur van importantie,
die de woestijn werd ingestuurd, was
de eerste adjudant van de honing, Kadi
el Abdoellah. H\J ls altijd als de ver-
trouwste vriend van Hoessein be
schouwd en kreeg van de laatste zelfs
een suite in het paleis. De geheime
dienst, die h$ ter bescherming van de
Hasjemietische dynastie had opge
bouwd, Infiltreerde hij echter met men
sen, die het Jordaanse koningshuis wil
den uitroeien. Een week voor de coup
I» Bagdad werd hft ontmaskerd en met
ftl zjfn aanh^n~ers naar Jaffer overge
bracht.
Het ls duidelijk: Amman staat ln
het teken van verraad en de schaduw
en het dolkmes en de revolver tekent
zich luguber tegen zijn muren af. Wie
is te vertrouwen Uit welke hoek loert
het gevaar? Alleen op de dag van mijn
aankomst dreunden drie bomexplosies
over de stoffige stad.
Men kan er slechts verbaasd over
atjn, dat Hoessein en zijn invloedrijke
Oom, Sjarlf Nasser, nog in leven zijn
en dat e^n staatsgreep geen einde aan
het koninkrijk Jordanië heeft gemaakt.
Wat op de veertiende van de vo
rige maand ln Bagdad ls gebeurd,
had ook In Amman plaats moeten
vinden. Zoals het trio Feisal, Abdoel
lah Hah en Noury-es-Sald ls ver
moord, had ook het trio Hoessein,
Sjarlf Nasser en Samir el Rifai ver
moord kunnen, op hetzelfde uur en
onder de zelfde omstandigheden mis
schien.
Hoessein ls zijn belagers echter we
derom te slim af geweest. Terwijl zijn
vertrouwelingen kans zagen het com
plot tegen hem op te - rollen, riep hij,
wankelend op zijn troon, de hulp van
de Verenigde Staten en Engeland ln,
die geen ogenblik aarzelden. Vieren
twintig uur na zijn noodkreet hadden
zich tweeduizend tot de tanden gewa
pende Britse parachutisten in Amman
genesteld.
En achtenveertig uur later maakten
Amerikaanse tankvliegtuigen een be
gin met de levering van olie uit de ge
bieden rond de Perzische Golf, omdat
Jordanië, door zgn plotselinge afsnij
ding van Irak zijn olieleverancies was
kwrjt geraakt.
Ik heb de mannen al gezien, die
dit hebben gedaan: armzalige hoop
jes menselijk verdriet in het strakke
gerechtshof van Amman, Zeventien
geslagen figuren telde ik, met ketens
aan elkaar vastgebonden. Ze hadden
wapens gesmokkeld voor de samen
zweerders, die uit Egypte hun beve
len kregen. Ze hadden gespeeld en
ze hadden verloren en op hun gezicht
tekende zich reeds de vrees voor de
dood af.
Wie had ze gestuurd? Aboe Noewar,
de vroegere chef van de Jordaanse ge
nerale staf, die het vorige jaar, na
verraad, het land uit vluchtte en thans
van Damascus uit, tegen Hoessein In
trigeert? Of een van die vele andere
tlek op het huidige regiem was. „Men
sen, die bij de gratie van de bajonetten
leven, kunnen zich nooit staande hou
den, of deze bajonetten nu Engelse of
Jordaanse zijn
Lakonlek voegde hij er ten slotte
aan toe:
Vanwaar dit oponthoud?
Vanwaar deze geldverspilling?
Later zal men tot de conclusie
komen, dat het veel verstandiger
was geweest Hoessein tussen twee
veldwachters in naar Zwitserland
te begeleiden dan hem in eigen
land door tweeduizend Britse mi-
Van onze
ceiscorrespondent
crdinl van
litairen te laten bewaken en door
honderden mannen van de Jor
daanse geheime dienst
De Engelse bajonetten glinsteren
thans in Amman en de olietoevoer is
Verzekerd. Waren Groot-Brittanntë en
Amerika niet onmiddellijk te hulp ge
sneld, dan had Jordanië als koninkrijk
waarschijnlijk niet meer bestaan of
dan was het toch al zo arme land
bankroet geweest.
De toevoer van olie ls trouwens van
aanzienlijk vérstrekkender betekenis.
Een ambtenaar, die, voor zo ver ik be-
PuzJ
PUZZLE No. 391
Horizontaal: 2 Bloem; B voorzetsel; 10
inkeping; 11 kledingstuk; 13 klaar; 14
zangnoot; 15 klimwerktuig; 17 Amster
damse volksmond; straat; 19 zweefrek;
20 maagafdeling bij herkauwende die
ren; 21 mil. hoofddeksel; 23 reeds; 24
geheel de uwe; 26 watering; 27 lied; 29
mil. rang; 30 vergissing.
Vertikaal: 1 Levensonderhoud; 3 pers.
voornaamwoord; 4 bid; 5 verachtelijk
mens; 6 bestaat; 7 vreemde munt; 9 met
selspecie; 12 boterton; 14 gew. ui; 16
kleurstift; 18 lastdier; 20 huis; 22 onbep.
hoeveelheid; 25 scheepst. touw; 27 kin-
dergroet; 28 de naam onbekend.
Oplossing vorige puzzle
Horizontaal: 1 pook; 5 ADO; 9 brok
ken; 11 op; 13 kras; 14 nut; 16 pee; 17
iuttepeer; 20 ar; 21 els; 22 eend; 25 st.;
26 rendier; 29 dag; 30 slap.
Vertikaal: 2 Ob; 3 ork; 4 kor; 5 aks;
6 de; 7 onderste; 8 ponjaard; 10 kaap;
12 puur; 15 t.t.; 16 pels; 18 tred; 19 Ee;
22 eng; 23 nis; 27 e.a.; 28 ra.
In de straten van Amman heerst
onrust. Als de inwoners al eens
even met elkaar staan te praten,
kijken zij schichtig rond, want er
heerst een verbod tot samenscholing
en de kogels zitten los in de voor-
wapens
Jordaniërs, die, na. tegen de koning te
hebben gecomplotteerd, politiek asyl in
de club van Nasser hebben gevonden?
Hoe het ook zij, uit alle hoeken loert
de dood van alle zijden kan 's ko
nings moordenaar toeslaan. De meest
vertrouwde ls in Jordanië anno 1958
niet vertrouwd genoeg. In anderhalf
jaar tijd is de koning door drie van
zijn boezemvrienden verkocht, zij het
dat hij op het laatste moment voor dp
verraderskus gespaard gebleven is.
Om deze reden is het vrij moeilijk
om uit te maken wie wel en wie niet
voor de koning is. Wat het volk be
treft, kan men zeggen, dat de Pales
tijnse vluchtelingen (tweederde van het
totaal) hem liever arm dan rijk is en
dat de rest, voornamelijk de Bedouïnen,
uit traditiegevoel achter hem staat. Op
de betrouwbaarheid van het acht- tot
tienduizend man tellende leger ls geen
peil te trekken, doch men kan rustig
aannemen, dat dit, gezien de arrestatie
van ongeveer honderdvijftig van de
driehonderd officieren, elke richting
uit kan.
Ondanks dit sombere beeld, kan ge
zegd worden, dat de wens van Hoes
sein om zijn neef Feisal te wreken, en
de dappere houding, die hij door zijn
aanblijven toont, in Jordanië en trou
wens in de hele Arabische wereld een
grote mate van sympathie heeft uitge
lokt, Wat de koning wil en waarschijn
lijk nooit zal doen: het neerslaan van
het regime Kassim namelijk, spreekt
tot de verbeelding van de oosterlingen,
omdat velen onder hen de bloedwraak
als een heilige roeping beschouwen.
Faalt Hoessein echter in zijn voorne
men, 'of, nog erger: blijkt al zijn vast
houdendheid aan zijn troon slechts met
de mond beleden te zijn, dan zal men
zo hard om hem lachen, dat het op
Cyprus zal worden gehoord.
Wat zullen de voorwaarden zijn, on
der welke de troepen bereid zijn hun
troepen uit Jordanië terug te trekken?
Of zullen deze, als puntje bij paaltje
komt, er helemaal niet zijn
Vast staat in ieder geval, dat Hoes
sein zowel Londen als Washington ge
vraagd heeft de grenzen van zijn lijk
te waarborgen. Vast staat ook, dat
Dulles en Selwyn Lloyd de koning ver
boden hekben met zijn getrouwen naar
Bagdad op te trekken, teneinde het ri
sico van een nieow conflict te vermij
den. Even vast ten slotte is, dat de
Jordaanse vorst nooit rust in het land
vinden zal, wat het Westen hem ook
zal garanderen.
Deze koning en deze regering zijn
gedoemd te verdwijnen", verklaarde
oordelen kon, Hoessein trouw gebleven
was, zei ln dit verband tegen me: „Ver
geet niet, dat olie, of althans kerosine,
een bijprodukt er van, de volksbrand
stof ln Jordanië isSchaarste en de
daarmee gepaard gaande prijsstijgin
gen zouden een opstand kunnen ontke
tenen, die onder de gegeven omstan
digheden fataal lsEen volk, dat
niet meer koken kan ls gevaarlijker
dan een volk, dat uit ideologische over
wegingen door agitatoren wordt opge
stookt
De toestand in Amman kan, uiterlijk
althans, ongeveer vergeleken worden
met die op Cyprus in rumoerige dagen.
Er is een avondklok ingesteld, samen-
scholingen zijn verboden en grote groe
pen Palestijnen, die in vluchtelingen
kampen wonen, is een uitgaansverbod
opgelegd. Militairen patrouilleren met
het geweer onder de arm door de stra
ten, terwijl bomaanslagen aan de orde
van de dag zijn.
Een zeer groot punt van overeen
komst is ook, dat men overal in de
stad Britse militairen in burger kan
zien lopen parachutisten, die een
paar uur mogen passagieren en die
het pistool grijpbaar op de heup heb
ben gebonden en alleen in groepjes uit
wandelen gaan.
„Dit is een politiestaat", zei een
van de negenhonderdduizend Fales-
tijnen tegen me, die zich na een
vlucht uit Israël in Jordanië hebben
gevestigd. „Arrestatie geschiedt ge
heel naar willekeur en men kan zon
der vorm van proces in de gevange
nis worden opgesloten
Nooit heeft iemand met een pen
knnnen beschrijven welke ontberin
gen wij in de kampen lijden en nu
komt daar ook nog een uitgaansver
bod bij
De man vertelde er niet bij, dat de
Palestijnse vluchtelingen, die tweeder
de van Jordanië's totale bevolking uit
maken, de grootste bedreiging voor
koning Hoessein en premier Samir el
Rlfal vormen. Geen van hen heeft bin
dingen aan 't Hasjemietische konings
huis wel echter aan het Arabische
nationalisme, waarvan Egypte's presi
dent Nasser zich als de grootste voor
vechter opwerpt. Z(jn de mensen op wie
de propaganda-zenders van Cairo zien
richten en uit wie de fanatici worden
gerecruteerd, die eens hopen toe te
kunnen slaan.
Het is bijna tragisch, deze loop der
ontwikkelingen. Hoessein was Arabier
genoeg om aan de haat-campagne te
gen Israël deel te nemen en te haken
naar de dag, die de ondergang van de
Joodse staat te zien zou geven. In
plaats van de honderdduizenden Pales
tijnse vluchtelingen, die gedurende de
eerste jaren na de Tweede Wereldoor
log zijn land Invadeerden, gelegenheid
tot assimilatie te geven, kweekte hij,
of beter: zijn grootvader Abdoellah, die
ln 1951 in Jeruzalem werd vermoord,
haarden van onrust en ontevredenheid
ln de kampen. De bedoeling was de
bodem rijp te maken voor een storm
aanval op de burcht van Zion en als
middelen werden, indoctrinatie en ar
moede gebruikt.
Hoessein was ook Arabier genoeg
om de grondvester van het Arabisch
Legioen, de Britse generaal Glubb Pas-
in 1956 het land uit te zetten en
om tijdens de ln het zelfde jaar uitge
voerde landingen op de kust van Port
Said Nasser voor te stellen aan het
hoofd van de Jordaanse luchtmacht
Tel Aviv te bombarderen.
Het Pan-Arablsme van Hoessein ls
echter niet van de zelfde kleur als dat
van Nasser. Het voornaamse verschil
is, dat hij als afstammeling van de pro
feet Mohammed Egypte's president niet
als trekpaard van de Arabische wereld
wil erkennen en meer verzoenend te
genover het Westen wenst te staan.
DEZER DAGEN zijn eenheden van de
Amerikaanse vloot de basis Singapore
binnengelopen. Deze eenheden, welke
onder meer 2000 man mariniers aan
boord hebben, zullen, volgens een offi
ciële mededeling, uit Washington, daar
gestationneerd blijven ten einde bevrien
de volken die de crisis in het Mid
den-Oosten betrokken zouden kunnen
worden, bij te staan.
De Verenigde Staten zijn door verdra
gen van onderlinge bijstand gebonden
aan Japan, aan de Pbilippijnen en Zuid-
Korea en bijgevolg beschikken de Ameri
kanen over militaire steunpunten in die
landen (op onze kaart aangegeven door
een ster). Een dergelijk verdrag bestaat
sedert 1954 ook- tussen de Verenigde
Staten en Formosa.
De Rioe Kioe-eilanden, welke onder
voogdij van de Verenigde Naties zijn ge-
Ingezonden mededeling (Adv.)
is gratis: vraag ons het adres
van uw dichtstbijzijnde Flexa-
dealer. Hij vertelt u Mies over
zelf schilderen van houtwerk
en muren en het Flexa-
schilderfeest
de verf voor het schilderfeest
Vraag het gratis boekje 'Knap het op met
kleur' aan FLEXA, postbus 2, Leiden
HET DUIZELT ONS gewone mensen
wel een beetje van al die kunstmanen
en raketten die er, al of niet, de lucht
ingaan. Welk nut hebben al deze po
gingen vragen velen zich hoofdschud
dend af. Het antwoord hierop is dat
wij nog zo middenin de mysteries leven
dat wij denken dat alleen het gebruik
van kunstmanen en raketten ons zou
kunnen helpen bij de oplossing van de
problemen. En wij maken dan ook een
groot gebruik van deze wonderen der
techniek. Alleen in hetlaatste halfjaar
van 1957 schoten de Ver. Staten 81 ra
ketten omhoog ter bestudering van de
hogere luchtlagen. Een grotere kennis
noodzakelijk wil de wens tot de ruim-
raketten zijn nu de vliegende „labora
toria" die wij naar believen omhoog
kunnen zenden, waarbij zij ons waar
devolle feiten kunnen seinen over de
krachten die in de hogere luchtlagen
rond de aarde aanwezig zijn.
TIJDENS DE REIS omhoog doorlo
pen de raketten de dampkring van on
ze aarde. Aangezien deze dampkring
uit verschillende „verdiepingen" be
staat, krijgen wij op deze manier een
inzicht in de verschillende „werelden"
die er boven onze hoofden bestaan.
Zonder het gebruik van raketten en
kunstmanen zouden wij deze gegevens
een Jordaniër, die gematigd in zijn krl- van de ruimte rondom ons is beslist nooit kunnen bemachtigen. Het zijn
dan de raketten en kunstmanen die
voor ons ontdekten dat onze damp
kring heel wat dikker is dan altijd
1werd aangenomen. Er zijn aanwijzin
gen dat de dampkring ca. 13.000 km.
dik zou zijn inplaats van de ongeveer
800 km. die wij tot op heden aanna
men. Helemaal zekerheid hebben wij
nog niet maar de opgedane gegevens
wijzen in deze richting.
OP EEN HOOGTE van ca. 960 km.
hebben de kunstmanen een straling
ontdekt, die ca. honderdmaal zo sterk
is dan werd verwacht. Dit brengt met
zich dat mensen en instrumenten een
grote bescherming nodig zullen heb
ben op tochten in de ruimte. Oók de
instrumenten dus, want deze zijn der
mate gevoelig dat de meetinstrumen
ten van twee kunstmanen door de ont
dekte sterke stralingen grondig wer
den vernield. Men heeft voorts geme
ten dat bonen de 400 km. de intensi
teit nan de radio-activiteit in de ruim
te met elke 100 km. hoogte toeneemt.
Dat de stralingen uit het heelal een
sterke invloed uitoefenen is wel geble
ken uit de kleurwisseling die een om
hoog gezonden zwarte muis vertoonde
na zijn terugkeer op de aarde. Deze
muis was n.l. geheel grijs geworden,
door de invloed van de stralingen.
UIT OVERGESEINDE gegevens van
kunstmanen is gebleken dat de mens
de mogelijkheden heeft om het inwen
dige van een ruimteschip te regelen;
de binnentemperatuur van de kunst
maan wordt n.l. gehandhaafd tussen 0
en 37 graden C. En dat terwijl er grote
temperatuurverschillen optreden die
de ruimteschepen zullen moeten door
staan. Niet alleen de wrijvingsweer
stand bij de start maar ook de tempe
ratuurschommeling van de ruimte
zelf. Zo vinden wij b.v. op 6080 km.
hoogte een temperatuur van 80 graden
C. onder nul. Het bewezen feit dat
men de temperatuur in een kunstmaan
op peil kan houden is dan ook een be
langrijk feit.
ZIJN DE SEINEN die de kunstma
nen ons zenden buitengewoon belang
rijk, de baan van de aardsatellieten
zeker niet minder. Uit afwijkingen
van de baan van de kunstmanen kon
den gegevens worden berekend die
meer inzicht verschaften in de dicht
heid van de dampkring, de samenstel
ling van de aardkost en de dikte van
de aardkorst. Men heeft ook gegevens
verkregen over de kans dat een ruim
teschip getroffen kan worden door
meteorietenzwermen. Er zijn sterke
aanwijzingen dat een van de kunstma
nen beschadigd is door kleine meteo
rieten afkomstig uit de baan van de
komeet van Halley.
plaatst, worden bestuurd door de Ver
enigde Staten die er belangrijke militaire
steunpunten hebben aangelegd. Hoewel
Hong Kong een Britse Kolonie is, beeft
dit eiland nauwelijks een militaire bete
kenis. Malakka is onafhankelijk, maar de
Britten beschikken altijd nog over Sin
gapore (een driehoek op onze kaart);
trouwens, Singapore is een Britse kolo
nie gebleven en de haven staat ook ter
beschikking van de Amerikaanse ma
rine.
Op Formosa hebben de Amerikanen
bases voor geleide projectielen aange
legd.
Ter gelegenheid van de ingebruikne
ming van het nieuwe, elf miljoen rupiah
gekost hebbende kantoorgebouw van bet
staatshavenbedrijf in Tandjong Priok,
heeft de directeur van deze grootste ba-
ven van Indonesië gepleit voor de In
stelling van een vrijhaven in Indonesië.
De spreker, de heer Djoko Asmo be
toogde, dat Indonesië buitenlandse han
del moet aantrekken en dat de instelling
van een vrije zone in de haven van Priok
bevorderlijk zal zijn voor de handelsbe
trekkingen met de Aziatische en Afri
kaanse landen.
Het hospitaal-kerkschip „De Hoop" is
er gistermorgen in geslaagd een Vlaar-
dings vissersvaartuig, de „Ada", vlot te
trekken.
De „Ada" was vastgelopen aan de
Oostkust van Engeland, nabij Schotland
en verzocht hulp van een sleep- en een
reddingsboot. „De Hoop" bevond zich,
toen het ongeluk gebeurde, op een af
stand van 16 mijl van de „Ada". Het
hospitaal-kerkschip zette onmiddellijk
koers naar het vissersvaartuig. Om 10
minuten over 7 slaagde „De Hoop" er in
het onfortuinlijke schip los te trekken.
Een sleepboot werd eerst tegen 9 uur
verwacht.
De „Ada" wordt naar IJmuiden ge
sleept en zal daar in het dok gaan.
James Squires, een 54-jarige werk
loze mijnwerker, staat te Aberdare
in Wales terecht op besehuldiging van
diefstal en onwettige exploitatie van
een mijn.
Hij groef een aantal jaren geleden
in zijn tuin een openluchtmijn en
begon deze met materiaal dat hij uit
een naburige mijn had gestolen, te
exploiteren. Hij verkocht de steen
kool ver onder de normale prijs. Op
het ogenblik van zijn arrestatie had
hij een voorraad van verscheidene
honderden tonnen uitstekende steen
kool.
(•Apy) gunapapara uopuozagui
voor iedereen
DE JONGSTE aardbevingen in
Perzië hebben 191 doden en 984 ge
wonden geëist. In Teheran zijn vijf
Turkse vliegtuigen aangekomen met
driehonderd tenten voor daklozen.
Canada en Pakistan hebben Perzië
doen weten tot hulpverlening bereid te
zijn.
