RUMOER IN HET NABIJE OOSTEN
DREIGING VAN BURGEROORLOG HANGT OP
KARAKTER DER SPAN
NINGEN VERANDERD
Vier Nederlanders gedood
in Duitsland
Korter werken niet eerste wens
GEVAAR GEWEKEN?
Vergelijking SER' en CNV'rapport
Bij ernstige auto-botsing
Uitstel en vrijstel van
militaire dienst voor
onderwijzers
Wrange vruchten'
Rode pimpernel
Eetste Kamer nam
geneesmiddelenwet aan
Dulles komt
weekeinde
naaf Londen
Donderdag 24 juli 1958
ZEEUtVSCH DAGBLAD
PAGINA
EEN VAN DE ZWAKHEDEN van
hst Westen in zijn tegenspel met Rus
land is zijn verdeeldheid. Zelfs over
een antwoord op de vraag van Rusland
om een snosdtopconferentie is men het
niet eens kunnen worden.
De Franse minister-president De
C ne voelt feitelijk alleen maar voor
uitstr! van een gesprek. Eisenhower
voelde weinig voor een gesprek, maar
K-eft zich tenslotte laten vinden voor
de Engelse wens, om een positief ant
woord te geven op de Russische vraag,
met alleen de variatie: maar dan niet
in Genève, doch in V. N.-verband te
New York. Doch hij deed het bepaald
niet van harte.
Niet-officiële berichten uit Moskou
vertellen, dat Chroestsjow er wel voor
zou voelen, om naar New York te
gaan.
Onder al dit gesprek over een ge-
s -ek schijnt de directe spanning op
internationaal politiek terrein weg te
ebben, zoals de zee aan alle stranden
het na elke vloed doet.
Velen denken thans - en het past
bij dit eb-en-vloed-béeld meer aan
hun vakantie.
Uit het feit, dat onze Koninklijke fa
milie haar vakantie is gaan doorbren
gen uitgezocht bij en op de Middel
landse zee, zo dicht bij de vuurhaard
der spanningen, valt af te leiden, dat
ook in hogere kringen de gedachte over
heerst: het gevaar is geweken.
Trouwens in ons land is de rege
ring merkwaardig kalm gebleven on
der het gehele gebeuren. Hier niet, zo
als in andere landen, intrekking van
militaire verloven. Hier ook geen an
dere verklaringen, dan dat de regering
geen verklaring had af te leggen.
Wij menen, dat dit van een goede vi
sie getuigt.
Al moeten we in het oog houden, dat
in het Midden-Oosten de spanning
blijft heersen. Want een feit is, dat
daar machten, die het Westen zeker
niet gunstig gezind zijn, loeren op de
opperheerschappij.
Daarom blijft het eis, de ontwikke
ling goed in het oog te houden. En
daarom zou het zo wenselijk zijn, dat
de regeerders der grote landen in het
Westen, die toch pretenderen, dat zij
het optreden van het Westen moeten
dirigeren, zichzelf wat oefenden in de
eensgezindheid, die voor het slagen
van dat optreden nodig is.
Achter deze meer dan mans
hoge prikkeldraadversperring
begint de Turkse wijk van
Nicosia
NICOSIA, juli
Veel, voor 't oog zeer veel zelfs, is op Cyprus het zelfde gebleven.
Toen. ik ruim anderhalf jaar geleden in dit NAVO-bastion in het ooste
lijk bekken van de Middellandse Zee verbleef en van daaruit de inva
sie op de Egyptische kust meemaakte, patrouilleerden er ook Britse
militairen door de straten en waren er ook stringente veiligheidsmaat
regelen getroffen. Evenals nu, gonsde het eiland toen van geruchten
over landingen van parachutisten op de Arabische kust, terwijl de ter
rassen van Ledra Palace Hotel in dezelfde, nimmer wijkende wolk van
jasmijngeur waren gehuld.
En „last not least": ook Stilios, „de man, die alles weet", is er nog.
Hij staat nog altijd achter de bar van Nicosia's eerste hotel, om de vele,
dorstige kelen met bier en een grote variëteit „long drinks" te laven
en hij heeft ook nog steeds het zelfde uitgestreken gezicht.
Bij een auto-ongeluk op de autobahn bij Stuttgart in Duitsland zijn
'dinsdagavond vier Nederlanders om het leven gekomen. Het zijn de
heren E. Nederhof, 29 jaar Esbert Lina, 44 jaar, Cornelia de Rijke, 10
jaar en Hubertus de Rijke, 12 jaar, allen uit Amsterdam. Voorts zijn
bij het ongeluk twee Duitsers omgekomen, een 16-jarige jongen uit
Sonthofen, die met de Nederlanders meereisden en de bestuurder van
een Duitse auto, waarmee de Nederlandse wagen in botsing is geko
men.
De slachtoffers waren inzittenden
van een klein autobusje, waarin in to
taal 10 personen van Sonthofen naar
Nederland terugkeerden. Een vijfde
Nederlandse inzittende van het busje,
een dame, wier naam nog niet hekend
is, werd zwaar gewond.
BAND SPRONG
Het ongeluk gebeurde, nadat een
van de banden van het busje, dat met
zeer hoge snelheid reed, was gespron
gen. Het voertuig raakte daardoor op
de rijbaan voor het tegemoetkomende
verkeer en botste daarbij tegen een
lersonenauto. Er was een verschrikke-
fjke ravage en in het begin was niet
Maatregelen van
minister Staf
In overleg met zijn ambtgenoot van
onderwijs, kunsten en wetenschappen
heeft de minister van oorlog de vol
gende maatregelen genomen:
Gedurende het schooljaar 1958/1959
zal In zo ruim mogelijke mate ver
uit te maken uit welke wagens de
slachtoffers, die op de weg geslingerd
waren, kwamen.
Volgens de politie behoorden de Ne
derlanders in het busje tot drie fami
lies. De vier andere inzittenden van
het busje liepen allen verwondingen
op en zijn naar ziekenhuizen in Stutt
gart overgebracht.
vroegd verlof worden verleend aan
dienstplichtige onderwijzers, die een
betrekking willen gaan vervullen bij
een school voor lager onderwijs.
Voorts zal aan onderwijzers die ge
durende het gehele schooljaar 1957/
1958 uitstel van eerste oefening heb
ben genoten en werkzaam zijn en
blijven aan scholen in ZEELAND, op
de Zuid-Hollandse eilanden en in
plattelandsgemeenten in het noord
oosten van ons land vrijstelling wor
den verleend indien blijkt, dat zij
een onmisbare plaats bezetten en op
generlei wijze in hun vervanging
kan worden voorzien.
Het ligt in het voornemen de vrij
stelling driemaal en wel tot 1 januari
1962 tijdelijk en daarna, indien op die
datum nog aan de gestelde voorwaar
den wordt voldaan, voorgoed te verle
nen.
In de nauwe straten van Ni
cosia moeten voertuigen vaak
met de hand worden gekeerd.
Britse para's zijn hier doende,
de aanhangwagen van hun
jeep om te draaien.
Probeert men echter, de sluiers van
het ogenscliijnlijke op te lichten, dan
blijkt er toch veel veranderd te zijn.
Eén van de voornaamste verschillen is
wel, dat de Britten zich op 't ogenblik
heel wat veiliger voelen dan vroeger
overvallen op Engelse militairen
zijn tot de uitzonderingen gaan beho
ren terwijl Griekse en Turkse Cy
prioten daarentegen in een metr vrees
geladen stemming tegenover elkaar
staan.
„Het is momenteel zo," zei een Brit,
die reeds jaren op Cyprus vertoeft,
„dat we telkens handen te kort komen,
om Turken en Grieken uit elkaar te
houden.En dit keer zijn het niet de
Grieken, die ons de grootste last bezor
gen in feite hoort men de laatste
weken alleen van de EOKA, de
Grieks-Cypriotische verzetsbeweging
in termen van dreigementen spreken
maar de Turken
Met de woorden: ernstige spannin
gen tussen Turken en Grieken op Cy
prus, kan de hele toestand van van
daag worden samengevat. Op het ei
land zijn reeds drie kerken door de
Turken in brand gestoken. Elke dag
vallen er doden en elke avond klinkt
het gefluit van jonge, Turkse ophitsers
van de daken, of dit nu in Nicosia, Fa-
magusta, Limassol of Kyrenia is.
„Wat de Turken willen," zei een
oudere Griekse zakenman tegen me,
„is de wereld tonen, dat de twee be
volkingsgroepen van Cyprus het niet
met elkaar kunnen vinden en dat het
tot bloedige ongeregeldheden komt, als
de Britten niet voortdurend tussenbei
de springen.... Zolang in Athene en
Londen nog over het nieuwe interim
plan van gouverneur Sir Hugh Foot
wordt gesproken, houden wij ons rus
tig. Te meer ook, omdat aartsbisschop
Makarios op het ten koste van alles
bewaren van orde en vrede heeft aan
gedrongen. Dit betekent natuurlijk
niet, dat we ons niet zullen verdedigen
als we worden aangevallenEn als
we werkelijk beginnen bang zijn
we niet, want het eiland telt ten slotte
meer dan vierhonderdduizend Grieken
tegen nog geen honderdduizend Tur
ken is het een koud kunstje voor
ons, alle Turken in één nacht de zee in
te jagen, zonder dat de Britse militai
ren in staat zullen zijn, er iets tegen
te doen.
Een andere Griek, een man, die zich
zelf onder de meer gematigden klassi-
ficeerde, blameerde de Engelsen voor
de huidige crisis, die sinds het.indie
nen van het nieuwe bestuursplan voor
Cyprus is ontstaan.
„Als de Britten ons een jaar of vijf
geleden hadden gezegd," verklaarde
hij, „dat men ons met het oog op de
labiele toestand in het Midden-Oosten
niet onmiddellijk het zelfbeschikkings
recht kon verlenen en hieraan hadden
toegevoegd, dat de bestuursvorm bij
voorbeeld binnen tien jaar opnieuw
onder de loep zou worden genomen,
bestond de EOKA al lang niet meer en
zou alles rustig op het eiland zijn.De
Engelsen zijn echter nooit oprecht van
plan geweest ons zelfbestuur en zelf
beschikkingsrecht te verlenen en zul
CYPRUS
len dit op 't ogenblik, nu hun hele de
fensie-systeem voor het Nabije Oosten
op Cyprus wortelt, zeker niet doen. Ze
hebben hun kaarten op de Turkse be
volking van het eiland gezet en pluk
ijen daarvan nu zelf de wrange vruch
ten.. Het principe: verdeel en heers,
ging in vroegere dagen misschien
prachtig op, maar in de moderne op
vatting over het volkerenrecht is er
geen plaats meer voor
„Ik Jbij er van overtuigd," voegde de
man er nog aan toe, „dat we het, in
dien we ooit Enosis, of aansluiting bij
het moederland hereiken, op finanei-
eel-economisch gebied aanzienlijk
Slechter zullen krijgenMaar de
eerste stap op weg naar de toekomst
is dan gezet, terwijl we thans alleen
maar verder in het slop geraken."
En de Turken, over wie de Grieken
zich beklagen, dat ze door de Britten
met fluwelen handschoenen worden
aangepakt en niet, zoals zij vroeger,
aan huiszoekingen en „andere verne
deringen" onderworpen zijn?
Van het nieuwe, Britse plan, dat hun
een proportionele vertegenwoordiging
in diverse bestuurslichamen verzekert,
moeten ze niets weten, omdat ze dan,
zoals ze zeggen, als minderheid niet
meer aan bod zullen komen. Ze dan
sen geheel naar de pijpen van Ankara,
dat een verdeling van het eiland naar
het bevolkingsstramien verlangt en dat
bij toekenning van zelfbestuur, alleen
maar met een volksvertegenwoordi
ging op basis van pariteit genoegen
neemt. Tegen een aansluiting bij Grie
kenland, waar de Griekse Cyprioten
toch nog altijd op blijven hopen, ver
zetten de Turken zich heftig en het
dreigement, dat dit het in actie komen
van hun ondergrondse organisatie
„Vulkaan" ten gevolge zal hebben,
wordt steeds sterker gehoord.
Bovendien beweren zij, dat niet zij,
maar de Grieken verantwoordelijk zijn
voor de spanningen van dit moment.
Wij worden geprovoceerd, aldus nog
steeds de Turken en zullen geen uit
lokking op ons laten zitten.
Men ziet het dus wel: de moeilijk
heden op Cyprus hebben een heel an
der karakter gekregen. Avond aan
avond gaan de Turken de Grieken met
stenen, stokken bn benzinebommen te
lijf. Grieken voelen zich niet langer
veilig in Turkse districten, Turken niet
meer in Griekse. Verhuizingen zijn aan
(Van onze parlementaire redacteur)
Na een kort debat heeft de Eerste
Kamer de geneesmiddelenwet aan
vaard. Alle fracties verklaarden zich
voor dit wetsontwerp» dat z.h.s. aan
genomen kon worden. In de Tweede
Kamer stemden destijds de liberalen,
staatkundig-gereformeerden en de
communisten tegen dit wetsvoorstel.
Vooral de zgn. drogistenkwestie heeft
in het Tweede-Kamerdebat een be
langrijke rol gespeeld.
De senatoren kwamen -op dit debat
vrijwel niet terug. Ook. zij hadden
wel- enkele bedenkingen'tegen de op
zet van de nieuwe geneesmiddelen
wet, maar het belangrijkste vonden
de senatoren toch, dat nu eindelijk
de oude wet van 1865 kon worden
vervangen.
Van onze
reiscorrespondent
de or.de van de dag. De boycot van el-
kaars zaken en winkels begint ramp
zalige vormen aan te nemen en het re
gent ontslagen.
Het snelle optreden van Britse mili
tairen en van onder Brits commando
staande, Turkse politie-agenten hebben
tot nog toe erger kunnen voorkomen.
Maar het instellen van een avondklok
een bezoeking voor mensen, die
's zomers meer op straat dan binnen
leven baat niet meer, getuige de
omstandigheid, dat het, op de eerste
dag waarop het uitgaansverbod werd
opgegeven, weer bonje was.
Hebben de dertigduizend Engelse
militairen, die voor patrouille-diensten
op het eiland zijn ingezet, op 't ogen
blik de handen vol, om Turken en
Grieken gescheiden te houden de
EOKA en haar legendarische leider
Grivas zijn, ondanks de betrekkelijke
inactiviteit, niet vergeten. In het ruige
bergland van Trodos speurt men nog
steeds onvermoeibaar naar de verblijf
plaats van deze zestigjarige, Griekse
kolonel, die, als de Rode Pimpernel,
onvindbaar is.
Een nieuwe uitkam-operatie, die
sinds kort in dit district begonnen is,
draagt de veelzeggende naam: „King
fisher" („Koningsvisser"). Maar uit
niets blijkt, dat men Grivas op het
spoor is gekomen. Voor 't eerst is men
er wel toe overgegaan, alle grotten, die
hem en zijn mannen tot schuilplaats
kunnen dienen, op te blazen.
Sterke geruchten over het gebruik
maken van de diensten van een hel
derziende circuleren ook over het ei
land. Dezelfde vrouw, die in 1950 de
plaats in Malakka aanwees, waar de
Britse brigadegeneraal Erskine met
zijn vliegtuig was neergestort, zou door
Londen in de arm genomen zijn, om de
nu zes jaar durende speurtocht naar
Grivas met succes te bekronen.
Wat gaat er op Cyprus gebeuren?
Zal het verstand het van het gevoel
In Washington is bekendgemaakt,
dat minister Dulles het komende
weekeinde naar Londen zal reiszen.
Daar zal- hij de bijeenkomst van de
ministerraad van het Pact van Bagdad
bijwonen.
HET STREVEN naar een verkorting van de wettelijke toegestane
maximale arbeidsduur mag zich de laatste jaren internationaal en
mede als gevolg daarvan ook in ons land in een bijzondere belangstel
ling verheugen. Sedert de Arbeidswet van 1919 geldt in ons land voor
fabrieken, werkplaatsen en kantoren, dat daar maximaal 48 uur per
week mag worden gewerkt. Al sedert 1933 werd in het kader van de
Internationale Arbeidsconferentie gestreefd naar een verlaging van
het maximum tot 40 uur. Deze, door de tweede wereldoorlog onder
broken actie werd in de laatste jaren weer voortgezet, waarbij het
accent op een werkweek van vijf dagen werd gelegd.
Op verzoek van de Staatssecretaris
van Sociale Zaken heeft de Sociaal-
Economische Raad nu een advies
over deze materie uitgebracht. Enkele
weken geleden publiceerden we reeds
een rapport van het C.N.V., dat over
deze zelfde aangelegenheid handelt.
Tussen dit rapport en het eerder ge
noemde advies bestaat overeenkomst
en verschil.
HET ADVIES VAN DE S.E.R. is
strikt technisch en bemoeit zich niet
met het beleid. Het spreekt zich in
principe niet uit over de wenselijk
heid van een verkorte werktijd. Het
zegt slechts tegen de regering: als u
een verkorting van de arbeidstijd wilt
invoeren, moet u dat zo en zo doen.
Het advies zegt, dat verkorting van
de arbeidstijd alleen mogelijk is bij
een extra stijging van de arbeidspro-
duktiviteit, die dan niet in de vorm
van een loonsverhoging aan de werk
nemers ten goede is gekomen.
Aangezien de stijging van de pro-
duktiviteit van bedrijfstak tot be
drijfstak en zelfs van onderneming
tot onderneming verschilt, wordt een
algemene verplichte invoering van de
arbeidstijdverkorting door de S.E.R.
afgewezen. De verkorting moet etap-
pe-gewijs worden ingevoerd in die
bedrijfstakken en ondernemingen
waar een gestegen produktiviteit dit
mogelijk maakt, zonder dat prijs
verhogingen of andere nadelige ge
volgen voor de nationale economie
winnen, of zal het er een complete
chaos worden?
Britten zowel als Turken en Grieken
zijn er van overtuigd, dat de toestand
uitermate ernstig is en dat de vlam
van een complete burgeroorlog elk
ogenblik in de pan kan slaan.
„Er moet hard tegen de aanstichters
der relletjes: jonge, Turkse fanatici,
worden opgetreden," zei een Engelse
functionaris, die voor het overige geen
oplossing voor de onrust op het eiland
had.
En een hooggeplaatste Turk, die ik
vroeger al eens gesproken had en die
toen zijn ongerustheid over de Britse
plannen met Cyprus had geuit, ver
klaarde thans:
„Het moet eindelijk maar eens uit
zqn met dat geschipper. Als de Engel
sen nu nog niet weten, dat we niets
voor Griekse overheersing, laat staan
voor aansluiting bij Griekenland voe
len, dan moet het hun maar eens hard
handig aan het verstand worden ge
bracht."
Een Griek tenslotte gaf, zij 't indi
rect, te kennen, dat een bloednacht,
waarin wraak zou worden genomen,
niet tot de onmogelijkheden behoorde:
„De crisis is nog nooit zo groot ge
weest," zei hij, „En er heerst meer
angst op het eiland dan ooit. Als de
Turkse aanvallen op Grieken niet op
houden, kan ik je de verzekering ge
ven, dat we zeer binnenkort de aanval
zullen openen en wee de mohamme
daan, die we dan tegenkomen."
Terwijl de meeste Engelse man
schappen in de buurt van Amman
(Jordanië) onder muskietennetten
verblijven, houdt de soldaat (voor
grond) de omgeving met zijn bren
in de gaten. Op 't andere dak staan
militairen met een raketwerner
optreden. In dit licht bezien, zal het
zeker 3 tot 5 jaar duren alvorens de
eerste etappe een vermindering
van de maximale werktijd tot 45 uur
in alle bedrijfstakken is gereali
seerd.
HET C.N.V.-RAPPORT volgt in de
grote lijnen de redenering van het
advies, maar het gaat verder, want
het geeft wèl lijnen aan voor het be
leid. Ook dit rapport gaat er van uit,
dat arbeidstijdverkorting met behoud
van loon slechts mogelijk is bij een
extra stijging van de produktiviteit.
Als zo'n stijging zich voordoet en er
dus, om het magische woord te ge
bruiken, een zekere „ruimte" ontstaat
voor de werknemers, kan deze echter
op verschillende manieren worden be
nut. Er kan een loonsverhoging wor
den gegeven, de arbeidstijd kan ver
kort worden met behoud van het oude
loon, maar er kunnen ook andere
maatregelen worden getroffen zoals
b.v. een uitbreiding van de sociale
verzekering.
Bij het uitstippelen van een beleids
lijn moet dus een keuze worden ge
maakt, moet een zekere prioriteit van
de ene mogelijkheid boven de andere
worden aangegeven. Het C.N.V.-rap-
port maakt deze keur en constateert
dan onomwonden, dat twee wensen
verwezenlijkt moeten worden, alvo
rens met de verkorting van de ar
beidstijd een begin kan worden ge
maakt. Voorrang moet worden ver
leend aan de invoering van de wedu
wen- en wezenvoorziening en aan de
verhoging van de uitkeringen bij in
validiteit. Het C.N.V. zou geneigd
zijn, ook de hulp aan de onderontwik
kelde gebieden en de verbetering van
het onderwijs voorrang te verlenen
boven de arbeidstijdverkorting, ware
het niet, dat deze verlangens van e^n
geheel ander karakter zijn. Hierbij
wordt immers geen direct beroep ge
daan op de loonsom, maar op het
overheidsbudget.
OOK OP HET CONGRES van het
Internationaal Chr. Vakverbond heb
ben de vertegenwoordigers van het
C.N.V. gesteld, dat de vakbeweging
op internationaal niveau niet zonder
meer de verkorting van de arbeids
tijd als wens nummer één in haar
vaandel kan schrijven. In elk land.
kbnnen er immers veel dringender
wensen zijn, die voorrang behoeven.
Het C.N.V. weet, dat het niet zo is,
omdat zijn leden geen interesse heb
ben voor arbeidstijdverkorting. Een
enquête heeft geleerd, dat tal van
C.N.V.-ers vooral onder hen, die
van een vljfdagen-werkweek zouden
kunnen profiteren aan meer vrije
tijd zelfs de voorkeur geven boven 'n
loonsverhoging. Het Verbond is ech
ter zeer terecht van mening, dat, vóór
de werknemers gaan genieten van
meer vrije tijd, eerst gezorgd moet
worden, dat weduwen, wezen en inva
liden materieel beter verzorgd wor
den dan nu het geval is. Nu er goede
sociale voorzieningen zijn in geval van
ongevallen, werkloosheid, ouderdom,
ziektekosten en ziekteveriet, moet
ook voor deze „achtergebleven groe
pen" met bekwame spoed een ver
woorde regeling worden getroffen.
Dat is een Christelijk en nationaal
standpunt, dat door alle leden van de
bij het C.N.V. aangesloten organisa
ties onderschreven moet worden.