FT TPT
ATsJTY'
EN
„ANNA JACOBA"
St. Philipsland wil in 1959
een nieuw raadhuis bouwen
Hervormde gemeente kreeg
nieuw orgel cadeau
Een zomerse dooltocht kris-kras dóór
Edelsmeedkunst
in A. J. Polder
STOERE SMIDSHANDEN
SCHEPPEN SIERWERK
Burgemeester met vier wensen
Maandag 23 juni 1958
55JP JL/IJL JL
Reeds vier maal
landskampioen
MET it Roode Kruiskampioen
raadhuisplannen it een edelsmid en
een nieuw orgel ic slechts vier wensen
Smid Zuidweg is een kunstenaar
ZEEUWSCH DAGBLAD
PAGINA 5
AL VIER JAAR in successie mag de
afdeling St. Philipsland (waaronder
ook A. J. Polder hoort) zich Neder
lands kampioen noemen van al de
Roode Kruis-afdelingen. Tot vier maal
toe heeft men in deze afdeling kans
gezien zoals zo langzamerhand elke
Zeeuw en heel wat landgenoten elders
wel weten twee of driemaal meer
dan het streefbedrag van de Roode
Kruiscollecte te bereiken, een onge
kend rekord in den lande.
Hoe komt dat nu toch? Dat vroe
gen we aan burgemeester L. J. de
Jonge en zijn secretaris. Waarom ge
ven nu juist de Fliplander al vier jaar
lang zoveel voor het Roode Kruis?
Daar zijn twee redenen voor. Dank
zij de grote activiteit van het afde
lingsbestuur hier, onder de bezielende
leiding van dokter H. Menger. Maar
vooral ook, omdat de mensen van St.
Philipsland en Anna Jacoba met de
ramp gezi enhebben, wat het Ned.
Roode Kruis u wel precies betekent.
Vroeger bracht de jaarlijkse collecte
hier niets meer op, dan elke #ndere
straatcollecte, Maar sinds de ramp
wordt er hier met veel liefde en sym
pathie .werkelijk geofferd voor het
Roode Kruis, dat enkele jaren geleden
zoveel voor ons heeft gedaan.
Dat waren de woorden van burge
meester en secretaris, en ze voegden
er nog aan toe: ..Een pracht instelling,
dat Roode Kruis!"
In het kruisgebouw hangen de vier
kampioensborden en de vaantjes, tro
feeën uit de iaarlijkse collecteslag, die
nu al vier jaar achtereen glansrijk
door de Pliplanders is gewonnen. Een
felicitatie waard.
Ingezonden mededeling (Adv.)
BLAKEND in de verzengende zomerhitte
S lag daar Sint Philipsland. „Eiland" in de zon.
Koeien stonden zomaar wat te staan in de
i wei, loom en lui. Traag bewoog een enkele
fietser zich over de dijk. Sint Philipsland en
Anna Jacobapolder schenen ingesluimerd.
Alles ademde een diepe, verkwikkende rust,
die middag in juni.
„FLUPLAND" en „Anna Jacoba" zijn in-
i derdaad rustige dorpen. Maar wie beweert,
dat het er „een. dooie boel" is, die kent de
J streek daar niet. Die bezoeker heeft niet ach-
i ter de schermen gekeken. Hij moet met ge-
sloten ogen door deze dorpen zijn gesneld,
j zonder-acht te slaan op al die nieuwe huizen,
scholen en verenigingsgebouwen, bouwsels
van de laatste paar jaren. Hij heeft zich in
Sint Philipsland voorbij de Hervormde kerk, 1
voorbij het raadhuis, het Kruisgebouw en
voorbij de smederij in A.J. Polder gehaast,
zonder een blik naar binnen te slaan.
JAMMER, anders zou hij hebben geweten,
dat er zojuist in Sint Philipsland een prach-
tig kerkorgel is gereedgekomen, dat er grote i
plannen zijn om zeker volgend jaar 'n nieuw 1
raadhuis te bouwen, dat de 2162 inwoners
van deze gemeente al jaren in successie Rode
Kruis-kampioen van Nederland zijn en dat
er in Anna Jacoba aan de Noordweg een ze-
kere Zuidweg woont, die op voortreffelijke
wijze de edelsmeedkunst beoefent.
„DRIEMAAL RADEN", zei een olijke baas in Anna Jacobapolder,
toen wij vroegen, waar de familie Zuidweg woonde.
„Aan de Zuidweg misschien?"
„Neeen, aan de Noordweg
We lieten een lu{d lachend renteniertje achter ons, toen we op pad
gingen naar de heer Zuidweg aan de Noordweg, van beroep smid.
Maar een artist in zijn vak, een edelsmid.
Smid Zuidweg Sr. was helaas niet
thuis, toen wij aanwipten. F pro-
dukten van zijn edelsmeedkunst wa
ren er echter wei en de beide be
zoekers hebben er him hart aan kun
nen ophalen.
ZONEN
De smidszonen, eveneens in het
zelfde ambacht en met evenveel ge
voel en liefde voor de edelsmeed
kunst, kwamen alras aandragen met
prachtige smeedijzeren tafeltjes,
standers en luchters, die elkaar in
originaliteit en artisticiteit naar de
kroon staken.
De heer Zuidweg Sr., die vroeger
een smederij in 's-Gravenpolder had,
heeft.ook eens de Hervormde kerk
van dat dorp in miniatuur nage
maakt. Van plaatwerk. Toen begon
het te komen. De smid, die verhuis
de naar Wolphaartsdijk en later in
Anna Jacobapolder terecht kwam,
werd zich ervan bewust, dat hij meer
met zijn ijzer kon doen dan er al
leen zakelijke gebruiksvoorwerpen
van te smeden.
Als hij de gloeiende staven ijzer
in zijn sterke handen week voel
de worden, dan bekroop hem de
Mevrouw Zuidweg stoft een smeed
ijzeren lamp, gemaakt door haar
man, af.
lust zijn materiaal volledig aan
zijn wil te onderwerpen. En hij
slaagde erin in dit ijzer zijn kunst
zinnig gevoel tot uitdrukking te
brengen. Daarvan getuigen nu de
fraai gedraaide tafelpootjes, de
sierlijke kroonluchters en estetisch
goed aangevoelde kandelaars met
labyrintische schakelpoten. De
grote lamp, die in de voorkamer
hangt, is nog altijd het grootste
werkstuk, een verrassend gaaf en
evenwichtig brokje kunstzinnig
heid.
IN DE KERK
De beide zoons C. en J. Zuidweg,
eveneens smid, vertellen graag over
deze hobby, die ook de hunne is. De
familie Zuidweg heeft de edelsmeed
kunst tot dusver nog niet buiten het
eigen erf beoefend eenmaal zijn
er enkele bewerkte stukken op een
tentoonstelling geweest maar bin
nenkort zal er iets van zijn kunnen
te zien zijn in de Hervormde kerk
van Sint Philipsland. Vóór het orgel
front, op de galerij is een smeed
ijzeren versiering aangebracht door
de heer Zuidweg. Heel eenvoudig,
maar bijzonder sierlijk en artistiek.
Zelfs de burgemeester is het niet
duidelijk, waar die uitdrukking van
daan komt, want Flipland is maar
één vissersbootje rijk en dat is nog
niet eens een van een mosselvisser.
„HET DELTAPLAN biedt voor
ons „eiland geen enkel voordeel",
gaf burgemeester De Jonge ons
als zijn mening te kennen, „in
tegendeel. Doordat Schouwen uit
zijn isolement wordt verlost, zal
het nu nog zo drukke veer Anna
JacobaZijpe veel minder wor
den benut en wordt het hier aan
merkelijk stiller". Het gemeente
bestuur zou graag gezien hebben,
dat bij de Deltawerken ook een
dam zou komen van St. Philips
land naar St. Annaland, zoals
aanvankelijk gepland en reeds in
kaart gebracht was. De beslissing
is echter anders uitgevallen en
thans ligt een dergelijke verbin
ding nu St. Annaland een
nieuwe haven krijgt minder
dadelijk voor de hand.
De Herv. kerk te Sint Philipsland
kre-g een prachtig orgel.
EEN PRACHTIG, nieuw elektrisch pijporgel staat er in de histo
rische Ned. Hervormde kerk in het hartje van St. Philipsland. Binnen
enkele weken zal dit geschenk uit rampgelden (f 20.000,officieel
in gebruik worden genomen, nadat ook het interieur van de kerk
nog even onder vakmanshanden is geweest en harmonieert met het
moderne blank van het zespijps-orgel.
St. Philipsland en Anna Jacobpol-
der vormen éen burgerlijke gemeen
te, maar toch staan zij qua gemeen
schap geheel op zichzelf. Eén karak
tertrek hebben de beide dorpen zeer
zeker gemeen: hun godsvrucht. Een
zeer gelovige bevolking.
Wie de Provinciale Almanak op
slaat en het overzicht van de ker
kelijke gezindten bekijkt, consta
teert, dat in beide dorpen de gere
formeerde gezindte sterk domineert
(70%). Ruim 1100 leden tellen sa
men de Oud-Geref. Gemeente en de
Oud-Geref. Kerk (51%), dan komt
de Ned. Hervormde kerk met ruim
600 leden (30 de Geref. kerk met
250 (11 dan de Geref. Gemeente
140 (7 Volgens de officiële op
gave zijn er voorts zes inwoners die
tot de R.K. kerk en zes die tot geen
enkel kerkgenootschap behoren.
Op St. Philipsland weet men nog
wat de echte sabbathviering inhoudt.
Daar heerst zondag rust; daar wordt
een werkelijke Rustdag gevierd.
Geen geschreeuw in café's of op
sportvelden, geen lawaai van auto's
en motoren, zelfs geen fiets zult ge
op straat zien. Slechts hier en daar
maken gezinnen zondagsmiddags 'n
wandeling. Verder is het stil in de
straten. Binnenshuis en op het eigen
erf wordt in St. Philipsland de zon
dag gevierd. Met kerkgang, gezang
bij het harmonium, gezelschapsspel
letjes of met een goed boek.
Terwijl de meeste steden en dor
pen meer en meer van hun zondag
als Dag des Heren prijsgeven aan
schreeuwerig vermaak van bioscoop,
dans en andere minder of meer be
schaafde manieren van vriietiids-
besteding, is St. Philipsland zichzelf
gebleven. Getrouw aan de oude wet
ten, als een oase van vredige en
gelovige zondagsheiliging temidden
van de onafzienbare vermaakswoe-
stijn. Een bijzondere gemeente, waar
WIST U, dat er in Flipland twee ge
broeders wonen, die van beroep „vlet
ter" zijn? Een uniek beroep, dat we
nog niet eerder zijn tegengekomen.
Deze nijvere broers varen met een
boot (vroeger een vlet, vandaar de
naam vletter) naar de schorren die ze
daarvoor gepacht hebben, graven het
slik af en varen dat naar de dijken,
waar de grond gebruikt wordt voor
verhoging.
vele grotere plaatsen jaloers op kun
nen zijn.
DE BURGEMEESTER likte aan een ijsje, toen we het houten ge
bouw dat nog altijd als gemeentehuis moet dienst doen, binnen
stapten. ,,'t Is vanmiddag te warm voor thee", verontschuldigde de
heer L. J. de Jonge zich. Achter de balie pufte het secretarie-perso
neel, in hemdsmouwen en met gloeiende hoofden.
„We hadden gehoopt dit jaar nog met de bouw van het nieuwe
gemeentehuis te kunnen beginnen", vertelde burgemeester De Jonge
ons even later in zijn kamer, „maar 't is er niet van gekomen. Maar
we rekenen er stellig op, dat we in 1959 in het nieuwe raadhuis
zitten. Kijk, zo komt het er uit te zien". Een arm bepaalde onze aan
dacht op een grote kaart aan de wand, waarop het nieuwe gebouw
volgens ontwerp van architect A. J. Argeloo stond afgebeeld, van
welke tekening wij hiernevens een reproduktie afdrukken.
VIER WENSEN
DE „FLIPLANDERS" moeten een
tevreden volkje zijn. Want terwijl de
meeste gemeenten ach en wee roe
pen en met waslijsten van wensen
komen aandragen, is het verlang
lijstje van burgemeester De Jonge
niet groot: „Vier dingen volgend
jaar dan het nieuwe raadhuis, een
stuk of twaalf bejaarden woninkjes,
wat industrievestiging eneen
vaste verbinding met Tholen". Voor
het overige is de burgemeester zeer
tevreden met zijn gemeente. En te
recht, want binnen vier jaar tijds
is St. Philipsland verrijkt met aan
nieuwbouw: een Chr. en een open
bare lagere school (in één gebouw),
een kleuterschool, een badhuis annex
wijkgebouw en een brandweergara-
gen, terwijl in A. J. Polder een
prachtig dorpshuis annex kruis
gebouw en kleuterschool verrees.
VIER WENSEN dus, waarvan de
eerste het raadhuis al voor
95 is vervuld. Punt II: bejaarden
woningen. De woningnood is in een
kleine gemeente (2162 inwoners,
waarvan 550 in A. J. Polder) uiter
aard ook niet groot. Eer. tiental wo
ningen zou men zeker goed kun
nen gebruiken, maar van schreeu
wende woningnood is bepaald geen
sprake. Met een twaalftal woningen
voor bejaarden men echter zeer
geholpen zijn.
„WAT DE INDUSTRIE betreft",
zo gaan burgemeester en secretaris,
elkaar beurtelings aanvullend, ver
der, „daar ontbreekt het onze ge
meente nu net aan". Want industrie
van enige importantie is hier niet.
En dat betekent, dat in dit agrarisch
gebied geregeld met werkloosheid
te kampen heeft. Momenteel staan
de papieren gunstig, omdat er nu
Burgemeester L. J. de Jonge van
St. Philipsland
WIST U, dat er in het seizoen zeker
zes a zevenhonderd van de 2100 in
woners werkzaam zijn in de zilveruien
campagne? En wist u ook dat er da
gelijks twee bussen ruim 60 Fliplan-
ders naar en van Rotterdam pendelen,
waar ze in de haven werkzaam zijn?
WIST U, dat er in heel St. Philips
land maar één scheepje te vinden is
en dat er toch tientallen Fliplandse
gezinnen varende zijn, voornamelijk op
de Rijn, Schelde en andere binnen-
scheepvaart„wegen"? Dat de Fliplan-
ders dus met recht een varend volkje
f?or>pomr? rnncen WOT""7^r)?
VOOR EEN GEMEENTE als Sint-
Philipsland is het geschetste raad
huis nogal royaal van opzet. Het
grote blok links Jpevat de kamer van
de burgemeester en een ruime hall,
terwijl de daar loodrecht op gepro
jecteerde wandelgang toegang geeft
tot kantoorruimte voor de secretaris,
de ontvanger, de opzichter en uit
komt in de eigenlijke secretarie.
Een nieuw, ruimer raadhuis is voor
deze gemeente geen overbodige luxe,
want het huidige gebouwtje is be
slist te klein. Voor de oude archie
ven is in 't geheel geen ruimte, zo
dat deze zijn ondergebracht in de
kluis van het Waterschap te Anna
Jacobapolder. Voor elk wissewasje,
dat opgediept moet worden uit de
oude archieven, voor elke navraag,
moet iemand van het secretarieper-
soneel op de fiets stappen, vijf kilo
meter heen en nog eens vijf kilo
meter terug peddelen. Op een zo
merse dag zoals tijdens ons bezoek
mag dat niet te versmaden zijn, in
de meeste gevallen is het voorwaar
geen pretje en buitengewoon lastig.
honderden mensen werkzaam zijn in
de campagne van de zilveruitjes. En
dagelijks rijden er twee bussen (met
samen een 60 a 70 mannen) naar
Rotterdam om Fliplandse haven
werkers te pendelen. Maar zodra er
in Rotterdam een kink in de kabel
raakt en het seizoen van de zilver
uien voorbij is, dan duikt het spook
van de werkloosheid weer op boven
deze streek.
Industrievestiging zou voor Sint-
Philipsland weer zeer gewenst zijn.
Er was sprake van, dat de Kon. fa.
Hart Co uit Oud-Karspel (zilver
uien) zich in de gemeente zou ves
tigen. Te elfder ure -trolt deze firma
zich evenwel terug, omdat er geen
voldoende watervoorziening was.
GEEN MOSSELEN
En de zgn. Fliplandse mosselen,
waar men het dan wel over heeft?
