U ZULT DAAR TOCH WONEN (V)
I Paal
Kees Kanon veert op, als u
over de veren begint
Zaterdag 7 juni 1958
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 9
PuzJ mee
Scheepsbouw
Internationale
arbeidsconferentie
1
z
5
T
7
u
9
3
4
5
7
8
y
1?°
DOORLOPEND
KRUISWOORDRAADSEL
HORIZONTAAL: 1. Uitgroeisel/kle
dingstuk; 2. vrucht/rivier in Italië/
rondhout; 3. grassoort/Ind. dakbedek
king, 4. positieve elektrode/vaartuigje,
5. letterkundige, 6. sieraad, 7. lastdier/
bovendien/gezinslid, 8. best/ijzerhou
dende grond/rondhout; 9. voegwoord/
ballonnetje voor feestverlichting.
VERTIKAAL: 1. Klein persoon/vallei/
overwinning, 2. bedekte spot/hemelli
chaam, 3. duivenhok/afk. deel van de
bijbel/kleur, 4. grasland/planken
vloer/ kindergroet, 5. bouwland/vad
sig, 6. graafgereedschap/vogel/faam,
7. niet het minst/klop/afk. het Rom.
rijk, 8. vogel/kloosterzuster/voor, 9.
vruchtennat/opinieblad.
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
HORIZONTAAL: 1. Es, 3. paal, 6.
steward, 9. sla, 10. meer, 13, aak, 15.
ree, 16. eb, 18. sip, 20. R.I., 21. nop,
23. mop, 25. raad, 27. rus, 29. postuur,
31. hals, 32. R.F.
VERTIKAAL: 1. Ets, 2. sela, 3. pa, 4.
arm, 5. ader, 7. waas, 8. grein, 11. eer,
12. genre, 14. kim, 17. boa, 19. port,
22 papa, 24. puur, 26. dol, 28. suf, 30.
S.S.
In ZEELAND wonen nog PAAL-bewoners
Een indruk van de werkzaamheden op
de scheepswerf „Moed en Trouw" in
Paal. De Yerseke 126 krijgt hier een
beurt.
l EEN LUCHTIGE, speelse dool-
tocht langs onbekende Zeeuwse
vlekken met vreemdsoortige namen.
Vijfde pleisterplaats: Paal. U zult
toch in (een) Paal wonen! Doch de 1
Zeeuwen die daar wonen leven hun
l gewone leventje, net als de andere
Zeeuwen, en voelen zich gelukkig
in hun enigszins uit de verkeers-
koers liggend dorpje. We hebben
dat ervaren toen we er gingen kij-
ken. Vorige keren hebben we u
l meegenomen naar Laatste Stuiver,
De Vuilpan, Poppendamme en Rij-
kebuurt, dit keer laten we u kennis-
maken met Paal en zijn bevolking
gelegen in Oost-Zeeuwsch-VIaande-
ren, waar het wemelt van vlekken
H met bijzondere namen. Op onze J
'dooltocht door Zeeland pleisterden
we voor de vijfde keer in dit merk-
waardig gebouwde Paal, behorende
tot de gemeente Graauw en Langen-
dam. Vele Zeeuwen zullen opmer- 1
ken: „Hé, ik heb nooit geweten, dat
er in Zeeuwsch-Vlaanderen een 1
dorpje lag, dat Paal heette." Maar
het zal nu genoegzaam bekend
zijn dit willen we juist bereiken l
l met deze luchtige serie artikelen,
dat u uw geografische kennis om-
1 trent uw eigen provincie wat op- 1
frist. Gaat u mee naar Paal?
WE RISKEERDEN een oorvijg, maar toch moest
de vraag eruit: „U bent dus PaalbewonerHij
keek ons wantrouwend aan, dat kleine Zeeuws-
Vlaamse boertje, van wie we in de verste verte
niet weten hoe ie aan de imponerende naam Kees
Kanon komt. Hij weet het trouwens zelf niet, en
hij komt er eerlijk voor uit, dat ie zich daarover
héélemaal niet druk maakt. Kees bleef ons maar
aankijken in zijn versleten pakje, terwijl hij met
zijn bemodderde klompen de grijze kat, die op het
keienstoepje voor de onderdeur van zijn huisje zat
te soesen, van tijd tot tijd een ferm tikje gaf. Zo,
dat het lieve dier na een korte wijle het verstan
diger vond te wijken voor dit kanonnerende ge
weld. „Paalbewonerzei Kees Kanon ten
slotte. „Ja, as jie 't zó noemen wil, dan hai jie nog
gliek ókEn hij lachte over heel zijn magere
gezicht. „Maar hoe ze noe an die naam Paal kom-
me hier, da weet ik nie hoorEn als Kees
Kanon het niet wist, dan wist niemand het in het
dorp, ten minste dat had men ons verteld. Nu zijn
we ook weer niet van zulke geschiedvorsers, dat
we precies gaan napluizen wanneer en waarom
aan Paal een naam gegeven is. Daarommhebben we
achter dit historisch-recherchewerk maar een punt
gezet en zijn we eens gaan babbelen met die men
sen, die het vast niet hebben voorzien op onze
aardrijkskundeleer van weleer, die stok en stijf be
weerde, dat in Nederland geen Paalbewoners meer
woonden. Sinds we in oost-Zeeuwsch-Vlaanderen
zijn geweest, staat het voor ons als een paal boven
water: Nederland lees chauvinistisch: Zee
land hééft zijn Paalbewoners. O zo, en zo zie je
maar weer, dat je heus geen drs. voor je naam
hoeft te hebben om de wereld te leren kennen,
waarmee we overigens niets ten nadele willen
zeggen van academische gevormde geografen.
WE WAREN DUS in het land van
Kees Kanon, kortweg Paal genoemd.
Om u even uit de droom te helpen:
Paal is een dorp, dat een half uur
gaans ligt gerekend met de benen
wagen van het dorp Graauw, waar
toe het gemeentelijk behoort. Er zijn
wel mensen, die het hebben over De
Paal, maar wij houden ons aan de
naam, die de gemeentelijke autoritei
ten hebben laten zetten op het blau
we bord, dat aan de ingang van het
vlek is vastgespijkerd aan een paal.
De foto levert het bewijs.
Paal is geen dorp, dat voor de toe
risten een enorme trekpleister is.
Integendeel: als er drie vakantiegan
gers uit andere provincies naar het I1HX V v WL
dorp komen in de zomer is dat veel. jjML
We zouden trouwens ook niet weten, WÊm AiJB
waar die toeristen moesten slapen,
want in heel Paal is geen hotel tt ((jBliiSiSMÉc3H
vinden. Men heeft er geen behoefte ||H|H||Hh.
aan. Wel zijn er natuurlijk een paai H
café's. Paal zou geen goed Zeeuws-
Vlaams dorp zijn als dit niet het ge-
val was, maar de ervaring heeft ons
geleerd, dat het in een sfeer van bier
niet goed rusten is. En toch spreken vaal met de veelzeggende borden,
we iedereen tegen, die durft te be- die u ziet, wanneer u Paal binnenkomt.
weren, dat Paal een onaantrekkelijk
gehucht is. Paal is dat niet. Beslist
niet. SCHILDERIJ
En waarom het dat niet is, wel, be
geeft u zich, om dit te beamen maar
eens op de dijk, die Paal scheidt van
de Westerschelde. Voor uw ogen
doemt een vergezicht op, dat Hendrik
Willem Mesdag beslist in kleuren op
een doek zou hebben uitgebeeld, wan
neer hij maar ooit van zijn leven in
Paal was geweest. Een vergezicht van
een bijzondere schoonheid. Staande op
die dijk ziet u recht vooruit de baren
van de Westerschelde. En op dat mo
ment moet u toch echt even vergeten,
dat de vrije veren nooit meer terug
zullen komen, want dan zou uw stem
ming bedorven zijn. Neen, bepaalt u
zich alleen tot wat u ziet: een wijde
watervlakte met aan de horizont de
kontoeren van de Zuidbevelandse
Scheldedijk. En op die wijde water
vlakte tal van schepen, grote en klei
ne, mooie en lelijke.
Als u ten slotte voldoende genoten
hebt van de pracht van dit water-
„landschap", dan moet u uw ogen la
ten dwalen naar rechts, waar de dijk
even ophoudt, omdat er een haventje
is gegraven, eeuwen en eeuwen ge
leden. Dit kleine haventje van Paal
- de trots van de bewoners, want zon
der dit haventje zou Paal maar een
heel dood dorpje zijn. Dat is het nu
niet, want in het gehucht wonen heel
wat oude Palers of moet het Pa
lingen zijndie hun leven
K,,, Kanon, ïïftSSS
niet weet waarom Paal Paal heet. brood uit het water. Naar ouderwetse
begrippen was Paal vroeger een be
langrijk vissershaventje, maar tegen
woordig kun je de vissersboten, die in
het kleine kommetje liggen, op de
vingers van één hand tellen.
Neen, Paal zoekt het heden ten dage
in de industrie. Wat! zult u zeggen,
industrieJa, inderdaad, maar in
dustrie, die is afgestemd op de struc
tuur en de ligging van het plaatsje:
de scheepsbouw-industrie. Kilometers
ver voor Paal dringt het geratel al in
uw oren, dat men altijd op scheeps
werven hoort. En als u dichter bij het
dorp komt, dan valt al gauw de werf
op, waar Paal niet minder trots op is.
o „ZEEUWS VENETIE"
De scheepswerf draagt de schone
naam van „Moed en Trouw", in welke
naam het leven van een schipper ver
zinnebeeld is. Er werken maar acht
mensen op die werf: een vader met
zijn drie zoons en vier knechten. Dit
aantal is echter voldoende om de or
derportefeuille op peil te kunnen
houden. Vlak naast de werf de neus
van een op stapel staand schip drong
bijna in de muur.... staat een klein
cafeetje, dat de naam draagt van „In
't zicht der Schelde". Vanuit dit ca
feetje kijkt u over heel Paal, dat
merkwaardigerwijs in een driehoek is
gebouwd. Paal bestaat dan eigenlijk
ook maar uit drie straten: de Dijk-
straat, de Havenstraat en de Duiven-
hoekstraat. De ruimte tussen die drie
straten wordt opgevuld behalve door
huizen door een groot grasveld, dat
doorsneden is door een slootje, waar
over schilderachtige bruggetjes zijn
opgetrokken. Als we de lijn van de
befaamde Venetiaanse vergelijkingen
zouden moeten doortrekken tot
Zeeuwsch-Vlaanderen, zouden we niet
aarzelen Paal het „Venetië van Zee
land" te noemen. Óver de bruggetjes
hingen kleine jongens, kringetjes spu-
wed in het kabbelende water, en op
de grote wei dartelden lenige meisjes.
Het was net maandag toen we Paal
bezochten. En terwijl we van achter
het caférraampje vóór een kop koffie
de Paalwoningen bekeken, werd de
levendigheid van het dorp nog geac
centueerd door zwaarbeladen waslij
nen met de meest uiteenlopende kle
dingstukken. Er moesten veel oude
mensen wonen in Paal, want de lange
onderbroeken waren niet van de lucht.
De Paalbewoners zitten echter ook rijk
in de kinderen, getuige wel de talrijke
luiers, die wapperden in de wind. Was
dag in Paal, mooi onderschrift voor 'n
schilderij van Van Gogh.
EERLIJKHEID
De Paalbewoners, die, naar al gauw
bleek, veel verschilden van de Paal
woningbewoners in Bangkok of Pa-
lembang, hebben behalve een prijzens
waardig gevoel voor humor ook nog
een zwak voor eerlijkheid, voorzover
dit gedevalueerde woord in de maat
schappij nog dienst kan doen. Want,
dwalende door de Paalse driehoek,
bemerkten we in de klinken en knop
pen van talloze huisdeuren kranten
en tijdschriften, die door een trouwe
bezbrger, daarin gedeponeerd, uit
dagend vroegen om gelezen te wor
den. De Paalbewoners hadden geen
haast met het binnenhalen van het
dagelijkse of wekelijkse brokje erger
nis, maar lieten de bladen rustig zitten
totdat de tijd gekomen was, dat zij
rustig van het gedrukte konden gaan
zitten genieten. Uit die periodieken
verzameling in de open lucht bleek
ons overduidelijk, dat Paal voor het
overgrote deel bestaat uit rooms-
katholieke bewoners. Een verkiezing
voor de Provinciale Staten of voor de
gemeenteraad van Graauw is dus niets
anders dan een „geheime" bevestiging
van datgene, wat men reeds lang
openbaar had gemaakt. Maar rooms-
katholieke bewoners of niet: we von
den die Palers een gemoedelijk volk.
Kees Kanon was er een sprekend
voorbeeld van.
Kees zou echter geen goede Zeeuws-
Vlaming zijn, wanneer ie niet opveer
de als men hem zou vragen: „Wat
denk je van de nieuwe veertarieven?"
De anders zo kalme Kanon komt dan
in beweging en begint in geuren en
kleuren te vertellen over dat stukje
Nederland, dat Zeeuwsch-Vlaanderen
heet, maar dat in Den Haag bij de
heren, die 't voor 't zeggen hebben,
Zeeuw de ogen sluiten voor de pro
blemen van de andere Zeeuw? Geens
zins, en daarom moeten de mannen
aan het roer niet alleen rekening
houden met de hoge heren van de
Kamer van Koophandel en Fabrieken,
de ondernemers en zij, die hun
schaapjes op het droge hebben, maar
ook met de eenvoudigen van geest,
zoals Kees Kanon in Paal, die, al is
ie een beetje zwijgzaam en verdraag
zaam van aard, toch ook graag een
vrije Nederlander wil zijn, en een
goede Zeeuws-Vlaming, ten einde te
voorkomen, dat sommige delen van
Nederland psychologisch gezien wor
den afgescheiden van de Randstad
Holland en aangrenzende gebieden.
Daaraan wil hij perk en paal stellen.
Hij, Kees Kanon, die heel zijn leven
in Paal heeft gewoond en daar nooit
meer weg zou willen. U zult daar toch
wonen, ja, u zult daar wonen en zich
achtergesteld voelen. Neen, die ge
dachte moet uit Paal verdwijnen.
Een'echte oude Paalbewoner, goed
lachs en verknocht aan zijn dorp.
niet op de kaart schijnt te staan. Dat
is van Kees natuurlijk wel wat kras
gezegd, doch aan de andere kant is
het toch ook weer fout om maar te
zeggen: „Ach, die Zeeuws-Vlamingen,
die menen 't niet zo kwaad. Je moet
die actie voor die vrije veren maar
beschouwen als een storm in het
Westerschelde-water.Kijk, want
dan redeneert men toch verkeerd.
Ook de mannen en vrouwen van het
„Overjordaanse" zijn Zeeuwen, al zijn
er Overkanters, die meer de Belgische
mentaliteit bezitten dan de Zeeuwse.
EENVOUDIGEN
Maar als puntje bü paaltje komt
zijn ze Zeeuwen. En zou de ene
Toen de zon reeas ler kimme
neigde hebben we afscheid geno
men van Paal, van de mannen van
„Moed en Trouw", van de kaste
lein van „In 't zicht der Schelde",
van Kees Kanon, die heus op
13 juni niet in een auto zal stappen
om naar minister Algera te gaan,
van andere Paalbewoners. In ons
kleine wagentje zijn we weer naar
Perkpolder gesjeesd, waar we
wachtend op een boot rustig over
dachten hoe die aardrijkskunde-
leraar-van-ons zich toch zo vergist
kon hebbenZeeland hééft zijn
Paalbewoners en wat voor be
woners!
Te Genève is de 42e Internationale
Arbeidsconferentie begonnen. De 41e
die vorige maand gehouden is, was
uitsluitend gewijd aan maritieme
vraagstukken). 79 landen nemen aan
de conferentie deel. Elke delegatie
bestaat uit twee regeringsafgevaardig
den, één werkgevers- en werknemers
gedelegeerde en voorts een aantal
technische adviseurs, die het voorbe
reidende werk in de commissies ver
richten.
Een algemeen debat zal worden ge
voerd over het jaarrapport van de di
recteur-generaal, David A. Morse.
Bovendien zal dit jaar een algemene
gédachtenwisseling plaats hebben
over de verkorting van de arbeidstijd.
Voorts staan vier punten op de agen
da: de arbeidsvoorwaarden van plan
tage-arbeiders, de organisatie van de
medische diensten in de ondernemin
gen, de arbeidsvoorwaarden van vis
sers en de discriminatie ten aanzien
van de werkgelegenheid.
Het jaarrapport van de directeur-
generaal is ook ditmr.al zeer belang
wekkend. Morse zette uiteen,dat de
sociale politiek de laatste 10 a 20 ja
ren belangrijke wijzigingen heeft on-
zowel in de in-ontwikkeling-
gebieden als in de reeds ge-
industrialiseerde landen.
In de geïndustrialiseerde landen is
er eveneens sprake van een verschui
ving in de sociale politiek. Beperkte
deze zich vóór de tweede wereldoorlog
nog grotendeels tot bescherming en
verzekering, na 1945 strekt de sociale
politiek zich meer en meer uit tot de
positieve bevordering van de wel
vaart.
Ook voor de I.A.O. heeft dat con
sequenties gehad. Vandaar haar hui
dige bemoeiingen met allerlei proble
men, die het werk van de Economi
sche en Sociale Raad van de Verenig
de Naties benaderen.
Een beeld uit Paal, het „Venetië van Zeeland".