U ZULT DAAR TOCH WONEN (V) I Paal Kees Kanon veert op, als u over de veren begint Zaterdag 7 juni 1958 ZEEUWSCH DAGBLAD Pagina 9 PuzJ mee Scheepsbouw Internationale arbeidsconferentie 1 z 5 T 7 u 9 3 4 5 7 8 y 1?° DOORLOPEND KRUISWOORDRAADSEL HORIZONTAAL: 1. Uitgroeisel/kle dingstuk; 2. vrucht/rivier in Italië/ rondhout; 3. grassoort/Ind. dakbedek king, 4. positieve elektrode/vaartuigje, 5. letterkundige, 6. sieraad, 7. lastdier/ bovendien/gezinslid, 8. best/ijzerhou dende grond/rondhout; 9. voegwoord/ ballonnetje voor feestverlichting. VERTIKAAL: 1. Klein persoon/vallei/ overwinning, 2. bedekte spot/hemelli chaam, 3. duivenhok/afk. deel van de bijbel/kleur, 4. grasland/planken vloer/ kindergroet, 5. bouwland/vad sig, 6. graafgereedschap/vogel/faam, 7. niet het minst/klop/afk. het Rom. rijk, 8. vogel/kloosterzuster/voor, 9. vruchtennat/opinieblad. OPLOSSING VORIGE PUZZEL HORIZONTAAL: 1. Es, 3. paal, 6. steward, 9. sla, 10. meer, 13, aak, 15. ree, 16. eb, 18. sip, 20. R.I., 21. nop, 23. mop, 25. raad, 27. rus, 29. postuur, 31. hals, 32. R.F. VERTIKAAL: 1. Ets, 2. sela, 3. pa, 4. arm, 5. ader, 7. waas, 8. grein, 11. eer, 12. genre, 14. kim, 17. boa, 19. port, 22 papa, 24. puur, 26. dol, 28. suf, 30. S.S. In ZEELAND wonen nog PAAL-bewoners Een indruk van de werkzaamheden op de scheepswerf „Moed en Trouw" in Paal. De Yerseke 126 krijgt hier een beurt. l EEN LUCHTIGE, speelse dool- tocht langs onbekende Zeeuwse vlekken met vreemdsoortige namen. Vijfde pleisterplaats: Paal. U zult toch in (een) Paal wonen! Doch de 1 Zeeuwen die daar wonen leven hun l gewone leventje, net als de andere Zeeuwen, en voelen zich gelukkig in hun enigszins uit de verkeers- koers liggend dorpje. We hebben dat ervaren toen we er gingen kij- ken. Vorige keren hebben we u l meegenomen naar Laatste Stuiver, De Vuilpan, Poppendamme en Rij- kebuurt, dit keer laten we u kennis- maken met Paal en zijn bevolking gelegen in Oost-Zeeuwsch-VIaande- ren, waar het wemelt van vlekken H met bijzondere namen. Op onze J 'dooltocht door Zeeland pleisterden we voor de vijfde keer in dit merk- waardig gebouwde Paal, behorende tot de gemeente Graauw en Langen- dam. Vele Zeeuwen zullen opmer- 1 ken: „Hé, ik heb nooit geweten, dat er in Zeeuwsch-Vlaanderen een 1 dorpje lag, dat Paal heette." Maar het zal nu genoegzaam bekend zijn dit willen we juist bereiken l l met deze luchtige serie artikelen, dat u uw geografische kennis om- 1 trent uw eigen provincie wat op- 1 frist. Gaat u mee naar Paal? WE RISKEERDEN een oorvijg, maar toch moest de vraag eruit: „U bent dus PaalbewonerHij keek ons wantrouwend aan, dat kleine Zeeuws- Vlaamse boertje, van wie we in de verste verte niet weten hoe ie aan de imponerende naam Kees Kanon komt. Hij weet het trouwens zelf niet, en hij komt er eerlijk voor uit, dat ie zich daarover héélemaal niet druk maakt. Kees bleef ons maar aankijken in zijn versleten pakje, terwijl hij met zijn bemodderde klompen de grijze kat, die op het keienstoepje voor de onderdeur van zijn huisje zat te soesen, van tijd tot tijd een ferm tikje gaf. Zo, dat het lieve dier na een korte wijle het verstan diger vond te wijken voor dit kanonnerende ge weld. „Paalbewonerzei Kees Kanon ten slotte. „Ja, as jie 't zó noemen wil, dan hai jie nog gliek ókEn hij lachte over heel zijn magere gezicht. „Maar hoe ze noe an die naam Paal kom- me hier, da weet ik nie hoorEn als Kees Kanon het niet wist, dan wist niemand het in het dorp, ten minste dat had men ons verteld. Nu zijn we ook weer niet van zulke geschiedvorsers, dat we precies gaan napluizen wanneer en waarom aan Paal een naam gegeven is. Daarommhebben we achter dit historisch-recherchewerk maar een punt gezet en zijn we eens gaan babbelen met die men sen, die het vast niet hebben voorzien op onze aardrijkskundeleer van weleer, die stok en stijf be weerde, dat in Nederland geen Paalbewoners meer woonden. Sinds we in oost-Zeeuwsch-Vlaanderen zijn geweest, staat het voor ons als een paal boven water: Nederland lees chauvinistisch: Zee land hééft zijn Paalbewoners. O zo, en zo zie je maar weer, dat je heus geen drs. voor je naam hoeft te hebben om de wereld te leren kennen, waarmee we overigens niets ten nadele willen zeggen van academische gevormde geografen. WE WAREN DUS in het land van Kees Kanon, kortweg Paal genoemd. Om u even uit de droom te helpen: Paal is een dorp, dat een half uur gaans ligt gerekend met de benen wagen van het dorp Graauw, waar toe het gemeentelijk behoort. Er zijn wel mensen, die het hebben over De Paal, maar wij houden ons aan de naam, die de gemeentelijke autoritei ten hebben laten zetten op het blau we bord, dat aan de ingang van het vlek is vastgespijkerd aan een paal. De foto levert het bewijs. Paal is geen dorp, dat voor de toe risten een enorme trekpleister is. Integendeel: als er drie vakantiegan gers uit andere provincies naar het I1HX V v WL dorp komen in de zomer is dat veel. jjML We zouden trouwens ook niet weten, WÊm AiJB waar die toeristen moesten slapen, want in heel Paal is geen hotel tt ((jBliiSiSMÉc3H vinden. Men heeft er geen behoefte ||H|H||Hh. aan. Wel zijn er natuurlijk een paai H café's. Paal zou geen goed Zeeuws- Vlaams dorp zijn als dit niet het ge- val was, maar de ervaring heeft ons geleerd, dat het in een sfeer van bier niet goed rusten is. En toch spreken vaal met de veelzeggende borden, we iedereen tegen, die durft te be- die u ziet, wanneer u Paal binnenkomt. weren, dat Paal een onaantrekkelijk gehucht is. Paal is dat niet. Beslist niet. SCHILDERIJ En waarom het dat niet is, wel, be geeft u zich, om dit te beamen maar eens op de dijk, die Paal scheidt van de Westerschelde. Voor uw ogen doemt een vergezicht op, dat Hendrik Willem Mesdag beslist in kleuren op een doek zou hebben uitgebeeld, wan neer hij maar ooit van zijn leven in Paal was geweest. Een vergezicht van een bijzondere schoonheid. Staande op die dijk ziet u recht vooruit de baren van de Westerschelde. En op dat mo ment moet u toch echt even vergeten, dat de vrije veren nooit meer terug zullen komen, want dan zou uw stem ming bedorven zijn. Neen, bepaalt u zich alleen tot wat u ziet: een wijde watervlakte met aan de horizont de kontoeren van de Zuidbevelandse Scheldedijk. En op die wijde water vlakte tal van schepen, grote en klei ne, mooie en lelijke. Als u ten slotte voldoende genoten hebt van de pracht van dit water- „landschap", dan moet u uw ogen la ten dwalen naar rechts, waar de dijk even ophoudt, omdat er een haventje is gegraven, eeuwen en eeuwen ge leden. Dit kleine haventje van Paal - de trots van de bewoners, want zon der dit haventje zou Paal maar een heel dood dorpje zijn. Dat is het nu niet, want in het gehucht wonen heel wat oude Palers of moet het Pa lingen zijndie hun leven K,,, Kanon, ïïftSSS niet weet waarom Paal Paal heet. brood uit het water. Naar ouderwetse begrippen was Paal vroeger een be langrijk vissershaventje, maar tegen woordig kun je de vissersboten, die in het kleine kommetje liggen, op de vingers van één hand tellen. Neen, Paal zoekt het heden ten dage in de industrie. Wat! zult u zeggen, industrieJa, inderdaad, maar in dustrie, die is afgestemd op de struc tuur en de ligging van het plaatsje: de scheepsbouw-industrie. Kilometers ver voor Paal dringt het geratel al in uw oren, dat men altijd op scheeps werven hoort. En als u dichter bij het dorp komt, dan valt al gauw de werf op, waar Paal niet minder trots op is. o „ZEEUWS VENETIE" De scheepswerf draagt de schone naam van „Moed en Trouw", in welke naam het leven van een schipper ver zinnebeeld is. Er werken maar acht mensen op die werf: een vader met zijn drie zoons en vier knechten. Dit aantal is echter voldoende om de or derportefeuille op peil te kunnen houden. Vlak naast de werf de neus van een op stapel staand schip drong bijna in de muur.... staat een klein cafeetje, dat de naam draagt van „In 't zicht der Schelde". Vanuit dit ca feetje kijkt u over heel Paal, dat merkwaardigerwijs in een driehoek is gebouwd. Paal bestaat dan eigenlijk ook maar uit drie straten: de Dijk- straat, de Havenstraat en de Duiven- hoekstraat. De ruimte tussen die drie straten wordt opgevuld behalve door huizen door een groot grasveld, dat doorsneden is door een slootje, waar over schilderachtige bruggetjes zijn opgetrokken. Als we de lijn van de befaamde Venetiaanse vergelijkingen zouden moeten doortrekken tot Zeeuwsch-Vlaanderen, zouden we niet aarzelen Paal het „Venetië van Zee land" te noemen. Óver de bruggetjes hingen kleine jongens, kringetjes spu- wed in het kabbelende water, en op de grote wei dartelden lenige meisjes. Het was net maandag toen we Paal bezochten. En terwijl we van achter het caférraampje vóór een kop koffie de Paalwoningen bekeken, werd de levendigheid van het dorp nog geac centueerd door zwaarbeladen waslij nen met de meest uiteenlopende kle dingstukken. Er moesten veel oude mensen wonen in Paal, want de lange onderbroeken waren niet van de lucht. De Paalbewoners zitten echter ook rijk in de kinderen, getuige wel de talrijke luiers, die wapperden in de wind. Was dag in Paal, mooi onderschrift voor 'n schilderij van Van Gogh. EERLIJKHEID De Paalbewoners, die, naar al gauw bleek, veel verschilden van de Paal woningbewoners in Bangkok of Pa- lembang, hebben behalve een prijzens waardig gevoel voor humor ook nog een zwak voor eerlijkheid, voorzover dit gedevalueerde woord in de maat schappij nog dienst kan doen. Want, dwalende door de Paalse driehoek, bemerkten we in de klinken en knop pen van talloze huisdeuren kranten en tijdschriften, die door een trouwe bezbrger, daarin gedeponeerd, uit dagend vroegen om gelezen te wor den. De Paalbewoners hadden geen haast met het binnenhalen van het dagelijkse of wekelijkse brokje erger nis, maar lieten de bladen rustig zitten totdat de tijd gekomen was, dat zij rustig van het gedrukte konden gaan zitten genieten. Uit die periodieken verzameling in de open lucht bleek ons overduidelijk, dat Paal voor het overgrote deel bestaat uit rooms- katholieke bewoners. Een verkiezing voor de Provinciale Staten of voor de gemeenteraad van Graauw is dus niets anders dan een „geheime" bevestiging van datgene, wat men reeds lang openbaar had gemaakt. Maar rooms- katholieke bewoners of niet: we von den die Palers een gemoedelijk volk. Kees Kanon was er een sprekend voorbeeld van. Kees zou echter geen goede Zeeuws- Vlaming zijn, wanneer ie niet opveer de als men hem zou vragen: „Wat denk je van de nieuwe veertarieven?" De anders zo kalme Kanon komt dan in beweging en begint in geuren en kleuren te vertellen over dat stukje Nederland, dat Zeeuwsch-Vlaanderen heet, maar dat in Den Haag bij de heren, die 't voor 't zeggen hebben, Zeeuw de ogen sluiten voor de pro blemen van de andere Zeeuw? Geens zins, en daarom moeten de mannen aan het roer niet alleen rekening houden met de hoge heren van de Kamer van Koophandel en Fabrieken, de ondernemers en zij, die hun schaapjes op het droge hebben, maar ook met de eenvoudigen van geest, zoals Kees Kanon in Paal, die, al is ie een beetje zwijgzaam en verdraag zaam van aard, toch ook graag een vrije Nederlander wil zijn, en een goede Zeeuws-Vlaming, ten einde te voorkomen, dat sommige delen van Nederland psychologisch gezien wor den afgescheiden van de Randstad Holland en aangrenzende gebieden. Daaraan wil hij perk en paal stellen. Hij, Kees Kanon, die heel zijn leven in Paal heeft gewoond en daar nooit meer weg zou willen. U zult daar toch wonen, ja, u zult daar wonen en zich achtergesteld voelen. Neen, die ge dachte moet uit Paal verdwijnen. Een'echte oude Paalbewoner, goed lachs en verknocht aan zijn dorp. niet op de kaart schijnt te staan. Dat is van Kees natuurlijk wel wat kras gezegd, doch aan de andere kant is het toch ook weer fout om maar te zeggen: „Ach, die Zeeuws-Vlamingen, die menen 't niet zo kwaad. Je moet die actie voor die vrije veren maar beschouwen als een storm in het Westerschelde-water.Kijk, want dan redeneert men toch verkeerd. Ook de mannen en vrouwen van het „Overjordaanse" zijn Zeeuwen, al zijn er Overkanters, die meer de Belgische mentaliteit bezitten dan de Zeeuwse. EENVOUDIGEN Maar als puntje bü paaltje komt zijn ze Zeeuwen. En zou de ene Toen de zon reeas ler kimme neigde hebben we afscheid geno men van Paal, van de mannen van „Moed en Trouw", van de kaste lein van „In 't zicht der Schelde", van Kees Kanon, die heus op 13 juni niet in een auto zal stappen om naar minister Algera te gaan, van andere Paalbewoners. In ons kleine wagentje zijn we weer naar Perkpolder gesjeesd, waar we wachtend op een boot rustig over dachten hoe die aardrijkskunde- leraar-van-ons zich toch zo vergist kon hebbenZeeland hééft zijn Paalbewoners en wat voor be woners! Te Genève is de 42e Internationale Arbeidsconferentie begonnen. De 41e die vorige maand gehouden is, was uitsluitend gewijd aan maritieme vraagstukken). 79 landen nemen aan de conferentie deel. Elke delegatie bestaat uit twee regeringsafgevaardig den, één werkgevers- en werknemers gedelegeerde en voorts een aantal technische adviseurs, die het voorbe reidende werk in de commissies ver richten. Een algemeen debat zal worden ge voerd over het jaarrapport van de di recteur-generaal, David A. Morse. Bovendien zal dit jaar een algemene gédachtenwisseling plaats hebben over de verkorting van de arbeidstijd. Voorts staan vier punten op de agen da: de arbeidsvoorwaarden van plan tage-arbeiders, de organisatie van de medische diensten in de ondernemin gen, de arbeidsvoorwaarden van vis sers en de discriminatie ten aanzien van de werkgelegenheid. Het jaarrapport van de directeur- generaal is ook ditmr.al zeer belang wekkend. Morse zette uiteen,dat de sociale politiek de laatste 10 a 20 ja ren belangrijke wijzigingen heeft on- zowel in de in-ontwikkeling- gebieden als in de reeds ge- industrialiseerde landen. In de geïndustrialiseerde landen is er eveneens sprake van een verschui ving in de sociale politiek. Beperkte deze zich vóór de tweede wereldoorlog nog grotendeels tot bescherming en verzekering, na 1945 strekt de sociale politiek zich meer en meer uit tot de positieve bevordering van de wel vaart. Ook voor de I.A.O. heeft dat con sequenties gehad. Vandaar haar hui dige bemoeiingen met allerlei proble men, die het werk van de Economi sche en Sociale Raad van de Verenig de Naties benaderen. Een beeld uit Paal, het „Venetië van Zeeland".

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1958 | | pagina 9