BRUSSEL IN DE GREEP VAN
DE EXPO 1958
Nederland in Brussel
Klotsend water en stamboekvee
onder carilhnklanken
Wist u dat.,
Grootste attractie
paviljoen, het is
van ons
klaar
Kerkenorde ongegrond geacht
Budget voor tweedaags bezoek
EXPO rtemonnaie perikelen
Vrijdag 18 april 1958
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 5
Opstand in gevangenis
te Lyon
Franse kritiek:
politiek foefje
Gen, Synode Geref. Kerken
Bezwaren tegen nieuwe
Geen andere kerkrechtelijke koers
Parkeren bij EXPO
is niet moeilijk
,V arkensopdrijvers'
verdacht van
oplichting
(Van een onzer verslaggevers)
Nu koning Boudewijn van België de Wereldtentoonstelling 1958
met grote pracht en praal geopend heeft, is heel Brussel in de greep
van deze enorme manifestatie. De eerste tienduizenden van de 35 mil
joen bezoekers, die men verwacht, hebben zich al gemeld. De Belgen
hopen, dat deze stroom snel zal aanzwellen, want men heeft tenslotte
niet zo'n 18 miljard franken in de Expo en het wegennet gestoken, om
er op toe te leggen. We nemen echter aan, dat tal van anderen hopen
dat de bezoekers nog maar even wegblijven. Hoewel 12.000 mannen
nu al maandenlang van vroeg tot laat op de Heyselvlakte gewerkt
hebben, waren bij de opening maar twee paviljoens echt helemaal
klaar: het Nederlandse en het Zwitserse.
Aan de vooravond van de laatste dag
voor de officiële opening zaten alle or
ganisatoren met de handen in het haar.
Er waren nog wegen zonder wegdek,
parkeerterreinen zonder uitkijktoren,
een tramviaduct zonder rails. In tal
van paviljoens stonden niets dan krat
ten. Bulldozers bromden, schilders stre
ken met haastige spoed een verflaag
over houten wanden, lange rijen
vrachtauto's zaten elk ogenblik muur
vast op de rommelige wegen van het
Êxpo-terrein.
Met veel kunst- en vliegwerk kon
men de koninklijke gasten bij de ope
ning een redelijk uitziend terrein to
nen. Maar het is maar goed, dat Zijne
Majesteit niet de secundaire wegen en
niet alle paviljoens heeft bezocht. Daar
is nog heel wat te doen en het zal nog
wekenlang duren, eer alles werkelijk
in de puntjes is.
Daarom, als u ook de Expo 1958 wilt
tien, wacht dan nog een paar weken.
)an overkomt u tenminste niet, wat
ons overkomen is, n.l. dat halverwege
onze bestijging van het Antomium de
lift om onbegrijpelijke redenen buiten
werking werd gesteld. Een vermoeien
de en tochtige afdaling langs de bui
tentrappen van dit ruim 100 meter ho
ge gevaarte moest ons weer in de be
woonde wereld brengen.
Maar als u gaat, kunt u wel goede
raad gebruiken. Het Expo-terrein is
200 ha groot en het telt 50 grote pa
viljoens van België en de Congo, 47
buitenlanlse paviljoens en dan nog 8
internationale. Verder zijn daar ette
lijke bezienswaardigheden en dan de
vermaakscentra. Als u niet een hele
week de tijd hebt, moet u dus tevoren
een keus maken. Anders zal deze gi
gantische wereldtentoonstelling u over
weldigen en blijkt, na een dag rond
sjouwen, dat u nog het voornaamste
hebt gemist.
Een goede raad dus: koop van te
voren een plattegrond en bestudeer die
anders verdwaalt u onherroepelijk. We
lemen aan, dat u door de Grote Pa-
eizenpoórt de hoofdingang de
Expo betreden hebt. U ziet dan de
machtige ontvangsthal en kunt links
en rechts uit beleefdheid tegenover de
Belgische gastheren een blik in hun
paviljoens werpen. Maar stel, dat u
maar één of hoogstens twee dagen voor
Cen bezoek hebt uitgetrokken, wat dan
Verder?
EERST PER AUTOTREIN
Neem dan op het Belgiëplein één
van de 25 lilliputtreintjes en laat u
eerst eens over het terrein rondrij
den. De wegen op de Expo zijn sa
men 25 km. lang en u moet dus 5
uur flink doorstappen, om alles af te
lopen. Het treintje voert u over een
Ïiarcours van 5 km. en geeft u ge-
egenheid tot een eerste oriëntatie.
Wandel na de treinrit over de Bel-
giëlaan naar het Atomium, maar ga nog
niet naar boven in dit groteske ge
vaarte, dat, zoals u weet, het 150 mil
jard maal vergrote model is van een
elementair ijzerkristal. Loop liever on
der de vier kolossale betonnen „steun
beren" door en ga de Kongolaan af. U
ïiet dan aan uw linkerhand het Neder
landse paviljoen, dat zeker voor het
eerste bezoek binnenshuis in aanmer
king komt. Elders vertellen we er u
meer van.
Het Franse paviljoen kunt u voorlo
pig wel overslaan, want daaraan is
met de beruchte franse slag gewerkt.
Op de openingsdag was de ruwbouw
net klaar en het interieur was nog een
lege schil, met niets dan kratten en do
zen. „We hopen op 15 mei klaar te
zijn", zeiden de Fransen heel laconiek.
Iedereen zal op de Expo wel de kans
illen aangrijpen, een blik achter het
zeren Gordijn te werpen. Daarom be-
limmen we hier bij het Franse pavil
joen de Belvedère, het grote viaduct,
dat de Belgische afdeling met de bui
tenlandse verbindt. Al gauw ziet u dan
"inks het Sovjet-paleis liggen, want 't
het meest imponerende gebouw van
ie gehele tentoonstelling.
Langs een enorme trap moeten de
bezoekers moeizaam opklimmen naar
de ingang, die bijna wordt wegge
drukt onder de zeer hoge gevel met
het gouden embleem van de U.S.S.R.
Hoewel deze gevel van glas is, maakt
ze toch een volkomen gesloten in
druk. Het hele gigantische gebouw
heeft hierdoor iets ongenaakbaars,
bijna iets dreigends. Ook binnen is
alles even massaal en, gezien de gro
te ruimte, is er maar weinig uitge
stald. Het geheel is kennelijk niet
zozeer bedoeld om voor te lichten en
te etaleren, doch om te imponeren.
Het interieur wordt beheerst door
het geweldige beeld van Lenin op een
verhoging tegen de achterwand. Het
model van de Spoetnik staat op een
in het oog vallende plaats. Grote schil
deringen en talloze spreuken bedek-
:en de wanden. Spreuken, die vertel
en dat in Rusland de werkloosheid
voorgoed is uitgebannen en dat de
reeds grote welvaart van de arbeiders
en boeren nog steeds toeneemt.
Het geheel heeft bijna f200 mil
joen gekost. De Amerikanen gaven
voor hun paviljoen precies een tien
de deel van dit bedrag uit. Het staat
tegenover het Russische en het is 'n
groot, rond gebouw, dat een vrien
delijke indruk maakt. Het is zonder
hoge trap te bereiken en heeft in
gangen naar alle kanten. Door de
cirkelvormige opening in het mid
den van het dak ziet men de vrije
hemel. Dat onbedoelde contrast met
het Russische bouwwerk doet het
goed.
De Amerikanen willen meer doceren
dan imponeren. Zij werken veel met
filmschermen, soms vier op een rij.
Hier draaien permanent films, die iets
laten zien over land en volk, opvoe
ding en onderwijs, de havens van New
York e.d. Er wordt in hun paviljoen
veel aandacht besteed aan de auto
mation, maar ook aan de jeugd. Door
alles heen wordt de aandacht gericht
op wat de Ver. Staten denken, dat hun
grootste troef is in de strijd tussen
Oost en West: „The American way of
life", de Amerikaanse manier van le
ven.
KLEURIGE TRADITIES
De Britten maken duidelijk onder
scheid tussen him historie en traditie
waaraan een afzonderlijk paviljoen
is gewijd en het jachtige moderne
leven, dat in de moderne industriehal
weerspiegeld wordt.
Het historisch paviljoen ziet er van
buiten uit als een aantal op een rij ge
plaatste wigwams. Hierbinnen is een
ruimte geschapen, waarin door ge
kleurd glas een schemerachtig en mys
terieus licht valt. Hier bloeit in uni
formen, wapens en diorama's het an
dere Engeland open. De industriehal
kunt u desnoods overstaan, maar dit
moogt u beslist niet missen. Het is
waarschijnlijk de énige kans om de
Mace van het Lagerhuis, de insignia
van de Lord Mayor van Londen, het
befaamde koffertje van de minister
van financiën en tal van andere zaken
bijeen te zien. Een bezoek aan de Bri-
tannia-inn is goed voor de dorst en
een waardig besluit van een bezoek
aan onze buren van „het eiland aan
de overzij".
Natuurlijk zijn nog veel meer lan-
denpaviljoens de moeite waard. We
denken aan het Spaanse, dat in moorse
stijl is gehouden en vreemd aandoet
tussen al die hypermoderne bouwsels.
We denken aan het mooie houten pa
viljoen van Finland, aan het fraaie in
terieur van het Joegoslavische. Het in
ternationale paleis van de kunsten of
dat van de wetenschappen zal zeker
bezocht worden door hen, ,die voor één
van deze gebieden ook maar enige in
teresse hebben.
Maar het bezoeken van paviljoens
is inspannend. Bovenstaande wande
ling heeft heel wat tijd gekost en
daarom is nu langzamerhand het
ogenblik aangebroken, om aan de
ontspanning te denken. Om het Ato
mium te bezoeken bijvoorbeeld. In
de onderste van de 9 bollen zijn ook
al weer wetenschappelijke exposi
ties ondergebracht. Maar de lift
brengt u, met 23 anderen, binnen 25
seconden naar de bovenste „sfeer",
ruim 180 meter boven de grond. Het
uitzicht is er fantastisch. Maar he
laas geldt voor de prijzen in het al
daar gevestigde restaurant hetzelfde.
Een maaltijd kost er zeker f 20.
Die kunt u dan ook beter gebruiken
in één van de catetaria's of in één der
restaurants bij de landenpaviljoens.
Voor een beetje sfeer moet u naar
„België 1900" gaan. Dat is een com
pleet stadje met oude huisjes, poorten
en gebouwen, hobbelige straatjes en
gezellige pleinen. Het wordt bevolkt
door lieden in oude klederdrachten en
uniformen. Het is steen voor steen zo
nauwkeurig nagebouwd naar oorspron
kelijke gebouwen, dat een Amerikaans
collega weigerde te geloven, dat het
„niet echt" was.
Vrijwel elk gebouw in dit stadje is
een restaurant of een „stamineeke" en
de prijzen zijn er, naar verhouding,
vrij billijk. Het geheel vormt één van
de aardigste onderdelen van de Expo
en u moet het dan ook niet missen.
De naam van het stadje is inmiddels
omgedoopt in „Vrolijk België", omdat
de exploitanten bang waren, dat de
bezoekers zouden denken, dat het om
een museum ging en hun dorstige ke
len elders zouden gaan lessen.
Wilt u een waardig besluit voor
uw bezoek? Neem dan de stoeltjes-
lift en laat u over één van de twee
trajecten, hoog over het hart van de
tentoonstelling voeren voor u de
Expo '58 de rug toekeert.
Naar schatting honderd personen lie
pen verwondingen op bij een opstand
in de gevangenis te Lyon. In de St.
Paul-gevangenis sloeg een zeshonderd
tal Noordafrikaanse gevangenen aan
het muiten. De politie moest handgra
naten en automatische pistolen gebrui
ken om de orde te herstellen. Vijftien
van de gewonden zouden in ernstige
toestand verkeren.
Eisenhower
President Eisenhower heeft op zijn
persconferentie de kritiek in de Franse
Nationale Vergadering op de Verenig
de Staten een politiek foefje genoemd.
De president sprak als zijn mening
uit, dat de val van het kabinet-Gail-
lard geen invloed zal hebben op de
voorbereidingen voor een topconferen
tie en evenmin op de conferentie van
ministers van defensie van de N.A.V.
O.-landen te Parijs.
In Indola (Noord-Rhodesia)waar
zich de vorige week ernstige onlusten
hebben voorgedaan, heeft de politie
woensdag bij een onverwachte grote
razzia 400 inheemsen aangehouden.
Tot de belangrijkste zaken, die de generale synode van de Gerefor
meerde kerken te behandelen heeft, behoort de vernieuwing der kerk
orde. De reeds op de synode te Leeuwarden voorlopig vastgestelde
kerkorde heeft een punt van bespreking uitgemaakt in de gemeenten.
Van zes kerkeraden, één classis (Meppel) en 82 kerkleden bereikten
de synode bezwaren, die de principiële kant van de kerkorde als ge
heel betroffen.
Naar de rapporteur, prof. dr. K. Dijk,
opmerkte, wordt in al deze principiële
bezwaren steeds één zelfde klacht ver
nomen, namelijk dat in de te Leeu
warden voorlopig vastgestelde kerkor
de het zg. nieuwe kerkrecht overheerst
en het beginsel van de zelfstandigheid
der plaatselijke kerk is losgelaten.
Deze bezwaarden zijn bevreesd voor
overheersing van de Gereformeerde
kerken door de „meerdere vergaderin
gen", voor een kerkrechtelijk koers
kiezen in de richting der hiërarchie.
Dat zou tot gevolg hebben, verminderd
verantwoordelijksbesef vooral bij de
ambtsdragers, verminderd kerkelijk
leven van de gemeente, verminderd
kerkelijk besef, bedreiging en verhin
dering van de kerkelijke eenheid.
„Wat kost me dat?" is een vraag die iedere zuinige Nederlander
stelt voor hij aan iets begint. Nu, voor een familiebezoek aan de Expo
1958 moet u beslist geen last van likdoorns hebben, terwijl u even
beslist wel eert behoorlijk gevulde portemonnaie moet hebben. België
is duur en de Expo is extra duur. Althans naar Nederlandse maat
staven gerekend.
We voelden ons echt thuis, toen we het Nederlands paviljoen op de
Expo binnen kwamen. Op het terrein was het nog wat je noemt een
heidense bende. In de meeste andere paviljoen leek het wel uitver
koop. Bij ons was het zo netjes en zo echt „klaar" als in een Hollands
huishouden op zondagmorgen. Geen geschreeuw of hamergeklop meer.
Melodieus strooide het carillon zijn Hollandse wijsjes de Belgische
lucht in. En binnen was alleen het monotome geruis te horen van het
water, dat tot symbool van de Nederlandse inzending is gemaakt.
Het Nederlandse home in Brussel
mag er in alle opzichten zijn. De groot
ste attractie op de dag van de voorbe
zichtiging was echter, dat het klaar
was. Een groot aantal regeringsperso-
er op de Expo niet minder dan
12.000 tolken zijn ten dienste van de
buitenlandse bezoekers en dat er on
der deze lieden ook vele zijn die Rus
sisch en Esperanto spreken?
er tijdens en in verband met de
Expo in de komende maanden ruim
300 congressen in Brussel gehouden
zullen worden, waarop 150.000 congres
sisten worden verwacht?
Engeland, dat houder van de snel
heidsrecords te land, op het water en
in de lucht is, in zijn industrie-pavil
joen de snelste auto, de snelste boot en
het snelste vliegtuig ter wereld heeft
opgesteld?
op de persconferentie ter gelegen
heid van de opening der wereldten
toonstelling 2500 journalisten aanwezig
■maren, een groter aantal dan ooit bij
welke manifesatie dan ook bijeen is
geweest?
in het Protestantse paviljoen op
de Expo waarover we reeds eerder
schreven elke dag om kwart over 12
en kwart over 6 een tien-minuten-
dienst zal worden gehouden in 't Ne
derlands, Frans, Duits en Engels?
wij het niet nodig vinden, om u
de aanvangstijden van de zondagse
diensten op te sommen, daar we aan
nemen, dat u dan niet op de Expo te
vinden zult zijn?
Brussel een Vlaamse stad is en
uw Vlaamse taalgenoten er op reke
nen, dat u niet in krom Frans maar in
goed Nederlands uw wensen in hotels
en winkels kenbaar zult maken, totdat
blijkt, dat u met een Frans-talige Belg
te doen hebt?
nen is hier al op bezoek geweest. Mi
nister-president dr. Drees vertelde
toen, dat hij dankbaar is voor twee
dingen. Voor de mooie, centrale plaats
die de Belgen ons op het terrein heb
ben gegeven en voor het mooie resul
taat, dat bereikt werd met het naar
verhouding geringe bedrag van f 12
miljoen, dat hiervoor werd uitgetrok
ken.
De Russen hadden het twintigvoudi
ge nodig om een even groot terrein te
bebouwen. Maar de vreemdeling leert
honderd maal meer over Nederland in
ons paviljoen dan over Rusland in het
—'eis der Sowjets. De centrale plaats
de Nederlandse afdeling wordt in-
Hoewel er op de drukste dagen 40.000
auto's naar de Expo komen, zal het
parkeren toch niet zo'n groot probleem
vormen. Er zijn n.l. speciale parkeer
terreinen aangelegd, die goed verlicht
en geplaveid zijn. Samen beslaan ze 'n
oppervlakte van 80 ha en er kunnen
35.000 auto's en 2000 autobussen een
plaatsje vinden.
De meeste Nederlanders zullen aan
gewezen zijn op het parkeerterrein-
Noord aan de weg Antwerpen-Brussel
(route IA) ongeveer 25 km. voorbij
Boon. Borden wijzen u de weg.
Bij de ingang staat een wachter, die
u de „straat" opgeeft, waar plaats voor
u is. Deze gegevens krijgt hij telefo
nisch door van een wachter, die in de
30 meter hoge uitkijktoren op het ter
rein heeft post gevat. Met een verre
kijker spiedt deze man naar open
plaatsen en zijn bevindingen geeft hij
telefonisch door naar de ingang.
Bij uw „straat* aangekomen, wordt
u een plaats aangewezen door een an
dere wachter, die 20 franken van u zal
willen ontvangen. Met een autotreintje
kunt u dan van het terrein naar da in
gang van de Expo rijden.
genomen door een groot waterbassin
met kunstmatige goËslag. Een minia-
tuurdijk met bazaltglooiing scheidt het
water van het polderlandschap er ach
ter en 's avonds flitst telkens de licht
bundel van een vuurtoren over de gol
ven.
Rond dit bassin is alles opgebouwd,
wat met onze scheepsbouw, havens en
waterbouwkunde te maken heeft. Ook
het vervoer te land en door de lucht
vond hier een plaats. Goede maquettes
geven een beeld van het Deltaplan, de
droogmaking van het IJsselmeer en de
bouw van de Velser-tunnel.
De kleine polder wordt afgesloten
door het paviljoen van de landbouw,
waar Wageningen een en ander van
het Landbouwkundig onderzoek en de
ruilverkaveling laat zien. Buiten gra
zen de geit en de schapen. In de grote
modelstallen herkauwen de stamboek
koeien van de drie Nederlandse vee
slagen, kakelen de luidruchtige kip
pen en kruipen de jonge biggen knor
rend rond de zeug.
Onze industrie is vrijwel uitsluitend
vertegenwoordigd door de textiel en
door het afzonderlijke paviljoen van
Philips. Een eigenlijk gebouw de
Belgen spreken graag en gauw over
een „paleis" beeft Nederland niet.
Het is een reeks lage en zeer afwisse
lende paviljoens, die samen de Neder
landse afdeling vormen. Na al het mas
sale van deze expositie doet de Neder
landse afdeling huiselijk aan. Vooral
het aantrekkelijke polderlandschap, 't
geruis van het water en de levende
have voor zover we weten een uni
cum zullen wel maken, dat ons pa
viljoen druk wordt bezocht.
O In Milaan is woensdagavond een auto
door een brugleuning gereden en in een
kanaal gestort. De acht inzittenden zijn
verdronken.
In Calcutta (India) woedt sedert tien
dagen een cholera-epidemie, die tot op
heden 130 slachtoffer» heeft geist.
maakt het ruwe
houtoppervlak gladt
Verpakking van 434 gram 4 f 1.20
AUBAJTINE HOLLAND N,V, uipsfGRACHT I MTUOAN
De levensmiddelenprijzen worden
gedurende de Expo door de Belgische
regering gecontroleerd. De hotelprijzen
zijn gefixeerd op 10 pet. boven 't nor
male tarief.
U zult dus niet zo gauw „te veel"
betalen in de zin van meer dan wet
telijke is toegestaan, want de boeten
zijn lang niet mals. Of het toch „te
veel" is naar uw eigen mening, kunt u
vaststellen aan de hand van onder
staand budget, dat ieder naar zijn
eigen omstandigheden kan wijzigen.
Het is het budget van een gezin met
twee kinderen waarvan één onder
de 12 jaar dat een tweedaags bezoek
aan de Expo brengt. Ze willen zien,
wat er te zien is, doch verder leggen
ze het zo zuinig mogelijk aan. Ze loge
ren één nacht in een hotel van de
goedkoopste klasse en eten in een vrij
bescheiden restaurant. Hun rekening
ziet er dan na afloop van de reis als
volgt uit:
Reiskosten (gevarieerd naar de
afstand) f
Logies en ontbijt in goedkoop
hotel
Drie maaltijden (op reis
wordt meegenomen brood
genuttigd)
Toegang Expo (frs. 30, ben.
12 j. frs. 20)
Rit in Lilliputtrein
Atomium (bovenste sfeer)
Stoeltjeslift 1 traject
Toegang „België 1900"
Dranken en „ijsjes"
Plattegrond
Parkeergeld (als men met
eigen auto is gegaan)
Treintje van parkeerterrein
naar Expo
40,-
50,-
8-
4,50
15,—
6,—
7,50
10,—
1,50
1,50
1,50
Totaal 205,50
Een heel bedrag dus voor „twee da
gen uit". Verder bezuinigen kunt u b.v.
nog op het logies. In het tentendorp
kunt u b.v. een familietent voor vier
personen huren. Dat kost dan zonder
ontbijt f20.Maar dan moet u toch
een beetje met de jeugdherberg-geest
bezield zijn. Het Motel-expo met zijn
2500 kamers is erg duur. In het Wel
come-expo kunt u een chambrette hu
ren voor vier personen. Met de huur
van de slaapzakken mee kost u dat on
geveer f 25.
Jongelui kunnen natuurlijk per fiets
gaan, hun eigen potje koken en hun
tent opzetten op het kampeerterrein
(f2.per persoan per nacht). De
Jeugdherberg is n.l. al tot november
toe uitverkocht.
Een varkenshandelaar uit Woubrugge
en een gemeenteambtenaar uit Am
sterdam, werkzaam als „varkens-
opdrijver" (de man die de aangebo
den varkens op de weegschaal moet
drijven) bij het Amsterdamse abat
toir, zijn voor de officier van justi
tie geleid, verdacht van oplichting.
De mannen, die inmiddels een beken
tenis hebben afgelegd, hadden afge
sproken, dat de varkensopdrijver bij
het wegen van de varkens, die voor
de handelaar uit Woubrugge bestemd
waren, met zijn been de weegschaal
zou tegenhouden. Daardoor ontston
den weegverschillen ten nadele van
de verkoper van 5 tot 15 kg. De han
delaar, die de varkens dus voor veel
goedkoper prijzen koch dan ze in
werkelijkheid waard waren (een
kilo levend varkensvlees bruto kost
f 1,85) betaalde de ambtenaar voor
zijn „diensten".
De knoeierijen kwamen aan het licht
toen een boer constateerde, dat het
officiële gewicht van zijn varken
aanmerkelijk verschilde met het
door hem geschatte gewicht. Hij ging
naar de directie van het abattoir en
toen het varken werd nagewogen
kwam de zaak uit.
Met het oog op de ernst van de zaak
heeft de desbetreffende synodecom
missie bijzondere aandacht aan deze
bezwaren gegeven. De commissie heeft
zich achtereenvolgens bezonnen op het
beroep op de Heilige Schrift, op de
historie der laatste jaren en op de ge
varen, waartegen de adressanten heb
ben gewaarschuwd.
De commissie kwam evenwel tot de
slotsom, dat noch uit de Heilige Schrift
noch uit de historie, noch uit de prak
tijk overtuigende en deugdelijke be
wijzen zijn aan te voeren, die op be
paalde punten de nieuwe kerkorde zó
weerspreken, dat de Gereformeerde
kerken haar niet zouden mogen aan
vaarden. De eenheid der kerk behoeft
door een voortgaande behandeling van
de voorgestelde orde niet geschaad te
worden. Het gaat er de synode juist
om, deze eenheid beter tot baar recht
te doen komen.
Dit was de teneur van het rapport
en op die wijze heeft prof. Dijk het in
grote trekken en op onderdelen toege
licht. De synode verenigde zich dan
ook met de conclusies van het rapport.
Hierin wordt met zoveel woorden
uitgesproken, dat de nieuwe kerkorde
de macht niet verlegt van de kerkera
den naar de meerdere vergaderingen:
de vrijheid en zelfstandigheid van de
plaatselijke kerken blijft onaangetast.
KRASSE WOORDEN
Voorts zal de kerkorde geen geeste
lijke schade veroorzaken, zoals ver
mindering van het verantwoordelijk
heidsbesef, van kerkelijk meeleven en
kerkelijk besef, waardoor een geeste
lijke verarming in de hand gewerkt
zou worden. Tenslotte bevordert de
nieuwe kerkorde in geen enkel opzicht
de onenigheid in de eigen kerken (dit
is in geen der bezwaarschriften op
deugdelijke gronden aangetoond), ter
wijl de kerkorde een hereniging met de
Geref. kerken, onder art. 31 k.o., van
deze zijde geenszins onmogelijk maakt.
De commissie was van oordeel, dat
de bezwaarden zich wel zeer sterk
door vrees hebben laten leiden. De
commissie vroeg zich echter in gemoe-
de af, hoe men er toch toe kon komen
om de oorzaak van de geestelijke ver
schraling in de uitvoering van de nieu
we kerkorde te zien.
Bovendien betreurde de commissie
het, „dat in menig bezwaarschrift zon
der voldoende argumentatie beschuldi
gingen zijn geuit en gevolgen zijn ge
suggereerd, die wellicht op eenvoudige
zielen diepe indruk maken, maar die,
getoetst aan wat wij uit de Schrift
kennen in de historie zagen gebeuren,
zó voos zijn, dat uw commissie zich er
over verbaasd heeft, dat men zulke
krasse woorden aan de synode durfde
voor te leggen".
VROUW EN AMBT
De synode begon vervolgens aan de
behandeling van de kerkorde naar haar
afzonderlijke artikelen. Het eerste
hoofdstuk, dat de bedoeling van de
kerkorde behandelt, was, evenals de
indeling naar hoofdstukken, vrij snel
afgehandeld.
Uiteraard kostte hoofdstuk II meer
tijd; daarin gaat het over de ambten.
Art. 8 van de nieuwe kerkorde luidt in
lid 2: „Voor de roeping in enig ambt
komen slechts in aanmerking manne
lijke belijdende leden, die voldoen aan
de in de Heilige Schrift voor ambts
dragers gestelde eisen". Zo was althans
de in Leeuwarden aanvaarde redactie.
Op voorstel van de particuliere sy
node van Noord-Holland welk voor
stel door de commissie werd overge
nomen besloot de synode met
meerderheid van stemmen, het woord
„mannelijke" te laten vallen. De parti
culiere synode van Zuid-Holland had
eeri voorstel in die geest gedaan, met
toevoeging „dat het aanbevelenswaar
diger is, de kwestie van de vrouw in
het ambt bij besluiten der generale
synode te regelen, en men dus niet een
bepaalde visie al moet vastleggen in
de kerkorde".
Aanvaarding van dit voorstel (dus
schrapping van het woord 'mannelijke')
impliceert niet, dat in de Geref. ker
ken vrouwen tot het ambt geroepen
mogen worden. Er blijft namelijk
staan, dat ambtsdragers moeten vol
doen aan de in de Heilige Schrift voor
hen gestelde eisen. In Geref. kerken
bestaat verschil van inzicht over de
vraag, of de vrouw het ambt van dia
ken zou mogen bekleden. De synode
en niet de kerkorde zal moeten
uitmaken, wat de Heilige Schrift dien
aangaande voorschrijft.
Een candidaat zal in het ambt be
vestigd worden met oplegging der han
den van de dienaar des Woords, die de
beroepene in zijn ambt bevestigt. De
voorgestelde toevoeging „alsook van de
andere dienaren des Woords, die daar
bij tegenwoordig mochten zijn" is weg
gelaten. Dit om te voorkomen het
geen gebeurd is dat een predikant
van een andere kerkformatie deelnam
aan de handoplegging.
K AMPEN—AMSTERDAM
Bij het artikel over de opleiding tot
predikant staan uitdrukkelijk vermeld
de theologische hogeschool te Kampen
en de theologische faculteit der Vrije
Universiteit.
Er was een voorstel van ds. F. C.
Zwaai (Winterswijk) om de namen
van deze inrichtingen te schrappen. De
rapporteur van de commissie, ds. M.
Kamper (Wierden) voelde niets voor
dit voorstel. Hii meende, dat de kerk
orde niet moest toegeven aan sugges
ties, om de Theologische Hogeschool
maar op te heffen, zoals men wel eens
hoort. Ds. Zwaai wilde dat niet sug
gereren, maar hij vond, dat men re
kening moest houden met mogelijke
veranderingen wat de opleiding be
treft, welke wijzigingen dan ook weer
een verandering van de kerkorde mee
brengen.
De synode besliste evenwel, dat de
namen van beide inrichtingen blijven
staan.
