Vlekken op menbelen? Prachtbijts Ceta-Beverl
Enkele zeer verschillende werken
Gebruik alleen hoofdletters
Mening Landbouwschap over
garantieprijzen melk- en
akkerbouwprodukten
Indonesische ambassadeur in
Rome legt functie neer
Liturgisch besef in Gerefkerken
moet groter worden
Eisenhower vraagt Russen
splijtbaar materiaal voor
de „vrede" te gebruiken
Chinezen moeten
Indonesië verlaten
LEERKRACHTEN NIJVERHEIDS
ONDERWIJS TELEURGESTELD
Appèl op het Nederlandse volk
Donderdag 10 april 1958
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina J
VAN HET LEGIOEN
IN DE CEL
Verkoop losse melk
in winkels
Om asiel
gevraagd?
Koffie-ronde-tafel-
conferentie
Meerprijs melk niet
openbaar besproken
Geref predikanten bijeen
Ds Lammens
refereerde
Antwoord aan premier Chroesjtsjew
PLATENPRAAT
VRAAGT MAAR
Prof* v* d. Bergh over papierbesparing
Tweeling- en
halfomdmk
Het Landbouwschap heeft met vol
doening kennis genomen van de ver
klaring der regering, dat zij in be
ginsel bereid was in de garantieprij
zen voor melk- en akkerbouwproduk
ten alsnog de volledige vergoeding
voor grond en gebouwen op te ne
men. Het verheugt het Landbouw
schap dat de argumentatie op dit
punt in zijn schrijven aan de Tweede
Kamer, blijkbaar overtuigend is ge
weest. Teleurstellend is evenwel, dat
de regering op grond van het te ver
wachten tekort van het landbouw-
egalisatiefonds meent het bij deze
principe-uitspraak te moeten laten.
Met voldoening stelt het Landbouw
schap voorts vast, dat de regering
blijkbaar in beginsel bereid is de
werkclassificatie als basis voor het
loonbeleid in de landbouw te aan
vaarden. Dat de verwerkelijking hier
van dit jaar slechts ten dele zou
plaatsvinden, acht het Landbouw
schap evenwel onbevredigend, omdat
de relatieve gelijkstelling van de be
loning van de landarbeid met de be
loning in andere bedrijfstakken hier
door nog weer naar de toekomst ver-
Schoven zou worden. Voor het overige
wacht het Landbouwschap de ten deze
in het vooruitzicht gestelde bespre
kingen af.
Het motief, dat de regering voor
haar teleurstellende beslissingen aan
voert, namelijk het te verwachten te
kort van het L.E.F. in verband met
De 30-jarige W. J. M. uit Apeldoorn
Is bij de grenspost Roosendaal aange
houden toen hij op weg was naar huis,
na een diensttijd van drie jaar in het
vreemdelingenlegioen. Het bleek na
melijk dat de man door de politie ge
zocht werd, voor een in 1953 gepleegde
oplichting.
M. werkte in dat jaar als kappers
bediende in Apeldoorn en vervoegde
zich op een avond bij enige cliënten
van zijn werkgever, bij wie hij het
verhaal opdiste, dat hij een auto-onge
luk had gehad en geen geld bezat om
de schade te regelen. Hij wist op deze
manier een bedrag van ongeveer f 500
los te krijgen.
Hij week vervolgens uit naar Frank
rijk, waar hij zich bij het vreemdelin
genlegioen aanmeldde.
Hij is reeds aan de officier van jus
titie te Zutphen voorgeleid.
Op verzoek van de adviescommis
sie Warenwet heeft het bestuur van
het Produktschap voor Zuivel een
uitspraak gedaan over het verkopen
van losse melk in winkels voor am
dere voedingswaren. Daarbij is een
conclusie van de consumptiemelk-
commissie gevolgd, waarin staat, dat
tegen inwilliging van het verzoek om
losse melk te verkopen geen bezwaar
gemaakt kan worden, mits de ver
koper van losse melk voldoet aan de
vereiste vakbekwaamheid en zijn be
drijfsruimte voldoet aan de hiervoor
gestelde technische eisen. Het bestuur
bleek van mening, dat de technische
eisen in het belang van de volks
gezondheid bij de Warenwet moeten
worden gesteld, doch dat deze wet
geen eisen op het punt van vak
bekwaamheid en vestiging kan stellen.
de dalende zuivelprijzen op de inter
nationale markt, heeft het Landbouw
schap sterk verontrust. De inwilliging
van de, zoals de regering zelf toe
geeft, niet ongerechtvaardigde wen
sen van de landbouw wordt met dit
motief zonder meer afhankelijk ge
steld van de toestand van de schat
kist. Op deze wijze wordt in feite het
door de regering aan de landbouw
in het vooruitzicht gestelde garantie-
prijsbeleid op losse schroeven gezet.
In dit verband meent het Land
bouwschap erop te moeten wijzen,
dat de regering de voorstellen van
het bedrijfsleven, die beoogden een
zekere verbetering te brengen in de
moeilijke afzetpositie van zuivelpro-
dukten, naast zich heeft neergelegd.
Dat deze moeilijke situatie thans als
argument wordt aangevoerd om de
garantieprijzen niet volledig waar te
maken, acht het Landbouwschap niet
in overeenstemming met de verant
woordelijkheid, die de regering juist
voor het zuivelbeleid door deze be
slissing op zich genomen heeft. Dat
dit argument bovendien wordt ge
bruikt om de garantieprijzen voor
akkerbouwprodukten niet ten volle
te realiseren, acht het Landbouw
schap onlogisch en niet redelijk.
Belgische vissersvaartuig
gezonken
Het Belgische vissersvaartuig Cel
tic is woensdagochtend bij Newhaven
(Zuid-Oost-Engeland) gezonken. De
bemanning is gered.
Het schip was door een Franse
treiler, de Reine des Flots, op sleep
touw genomen, nadat het geseind had
dat het, op 4 km van Newhaven, lek
was geraakt.
Prinses Adelaide van Luxemburg en
haar verloofde, graaf Charles J. Henckel
van Dormermmarck, die vandaag te Lu
xemburg ln het huwelijk zullen treden, t
Volgens het gewoonlijk welingelichte
nationalistische dagblad „Suluh Indone
sia" zullen binnenkort twintig vooraan
staande nationalistische Chinezen door de
Indonesische regering worden uitgewezen.
Het blad noemde niet de namen van de
betrokkenen, doch schreef, dat deze uit
wijzing moet worden opgevat als de
„eerste fase" van de regeringsmaatregelen
tegen de aanhangers van de „kuo-
mintang" in Indonesië, na de onthullin
gen door het leger dat de wapens, die
voor de opstandelingen in midden-
Sumatra waren afgeworpen, afkomstig
waren van Formosa.
De regeringswoordvoerder wenste niet
in te gaan op de vraag naar welk land de
nationalistische Chinezen in geval van
deportatie zullen worden gezonden.
Indonesië erkent alleen de Chinese
volksrepubliek.
Ingezonden mededeling (Adv.)
De Indonesische ambassadeur ln
Italië, Sultan Mohammed Rasjid, die
op het ogenblik in Genua vertoeft,
heeft aan de Italiaanse minister van
buitenlandse zaken Pella telegrafisch
meegedeeld, dat hij zijn ambt van
vertegenwoordiger der regering van
Djakarta in Rome heeft neergelegd.
De correspondent van het ANP in
Djakarta vernam van gezaghebbende
Zoals men weet zijn enige we
ken geleden vier fijnproevers van
grote koffiebranderijen op initia
tief van een particulier uit Voor
burg, onafhankelijk van elkaar,
in 52 horecabedrijven te Amster
dam, Den Haag, Rotterdam en
Leiden op verschillende tijden
van de dag de koffie gaan proe
ven.
Deze koffie-test heeft acht da
gen geduurd en nadien zijn de re
sultaten, zij het zonder vermel
ding van de beproefde bedrijven,
gepubliceerd. Na afloop van deze
koffietest zullen de deelnemers
en betrokkenen aanstaande vrij
dag in Schevenijigse seinpost een
rondetafelconferentie houden om
de resultaten te bespreken.
Een van de vraagstukken zal
zijn of meer van dergelijke proef
nemingen moeten worden gehou
den en of een instelling in het le
ven kan worden geroepen, die het
zetten van een voorbeeldig kopje
koffie in de horecabedrijven in de
hand werken. De eerste koffietest
werd niet alle en in het belang
van de Nederlandse cafébezoekers
gehouden, maar was vooral het
gevolg van de vele klachten, die
buitenlandse toeristen over het
Nederlandse kopje koffie in de
café-restaurants en hotels uitten.
In de rede, waarmee de voorzitter van
de Nederlandse Bond van Leerkrachten
bij het nijverheidsonderwijs, de heer G.
N. Meurs, gisteren de algemene vergade
ring van deze organisatie te Enschede
heeft geopend, heeft deze uiting gegeven
aan zijn teleurstelling over het niet recht
trekken van de salarissen bij het lager
nijverheidsonderwijs met de salarissen
van hoofdaktebezitters bij het voortgezet
lager onderwijs.
De heer Meurs herinnerde eraan, dat
bij de totstandkoming van het salarisbe-
sluit L.N.O. 1955 is uitgegaan van en
overeenstemming is bereikt op voorwaar
de vaijn de gelijkstelling van leerkrach
ten bij het L.N.O. met een weektaak van
29 lessen en hoofdalctebeziteerst bij het
V.G.L.O. dat de regering zich nu achter
af afvraagt of dit uitgangspunt juist is
geweest heeft het vertrouwen van de
bond geschokt en de bond zal zich bij het
regeringsstandpunt ook niet neerleggen,
zo zei de heer Meurs.
De heer Meurs was zijn rede begonnen
met een overzicht van de problemen die
het onderwijs zelf betreffen. Hij wees op
de consequenties, die de tweede indus
triële revolutie zal hebben voor de aan
het nijverheidsonderwijs te stellen eisen
en op de daarmee samenhangende verho
ging van de leerplichtige leeftijd. Voorts
zal in de eerstvolgende jaren de naoor
logse geboortegolf het lager nijverheids
onderwijs bereikt hebben waardoor het
leerlingental over een jaar of vier zal
zijn verdubbeld. De heer Meurs betwij
felde of er voldoende leerkrachten zul
len zijn om deze toeneming van het leer
lingental op te vangen.
Spreker zag bovendien de mogelijkhe
den van afdoende uitbreiding van de
schoolruimte somber in. Hij kondigde aan,
dat op 19 april, samen met andere organi
saties op het gebied van het onderwijs,
een appél tot het Nederlandse volk ge
richt zal worden, waarmee men dit wil
overtuigen van de noodzaak dat alles in
het werk moet worden gesteld om het
onderwijs te helpen.
AXEL
Kandidatenlijst SGP. De SGP heeft de
volgende kandidatenlijst samengesteld: J.
K. van Cadsand, J. H. Bouman, A. van
der Schoor, A. van Arenthals. Zij worden
op de gezamelijke lijst met de AR resp.
ingevoegd als no.'s 3, 6, 9 en 12. Het thans
voor de SGP zittende raadslid, de heer L.
de Kraker, werd op eigen verzoek
niet meer kandidaat gesteld.
Zangavond. De Chr. gem. zangvereni
ging „Asaf" hield een zangavond onder
leiding van de heer P. C. Brakman. On
der het motto „De schoonheid van het
kerklied" werd.en een aantal psalmen ge
zongen, deels door het koor en deels door
het koor en de aanwezigen. Ook Asaf's
kinderkoor zong een aantal psalmen en
paasliederen.
regeringskringen, dat Rasjid van zijn
functie is ontheven, nadat een onder
zoek was ingesteld naar berichten, als
zou hij aan de Italiaanse regering om
asiel hebben gevraagd.
Volgens genoemde kringen wees dit
onderzoek uit, dat Rasjid inderdaad
„de eerste beginselen van zijn ambt
heeft geschonden".
Het verluidt in Djakarta, dat de
Italiaanse regering het verzoek van
Rasjid om hem asiel te verlenen,
heeft afgewezen.
Reuter meldde nog uit Rome, dat
een woordvoerder van de Indonesi
sche ambassade aldaar, dat Rasjid
kortgeleden werd beschuldigd van het
aan de dag leggen van sympathie
met de opstandelingen in Sumatra.
„Wij hebben deze beschuldigingen
voortdurend tegengesproken", aldus
deze woordvoerder, die verder mee
deelde, dat Rasjid afkomstig is van
Sumatra. Hjj heeft een zekere mate
van begrip voor het standpunt van
de rebellen, maar dit wil 'niet zeggen
dat hij dit onderschrijft.'
Ondanks een daartoe strekkend ver
zoek van het lid, de heer S. van der
Ploeg, besloot het bestuur van het
Produktschap voor Zuivel de „meer
prijs voor veehouders in het wésten
des lands" niet in het openbaar te
bespreken. Het verzoek werd met 10
tegen 8 stemmen verworpen.
Deze meerprijs voor veehouders in
het westen des lands is een jaarlijks
terugkerend onderdeel van de con
tracten tussen coisumptiemelkbedrij-
ven en veehouders. Deze bedrijven
willen zeker zijn van voldoende aan
voer van drinkmelk. Te melkverwer-
kende industrie heeft de grondstof
ook nodig en is vrijer in de prijs
vorming van het eindprodukt. Indien
westelijke consumptiemelkbedrijven
van ver moeten aanvoeren, lopen da
transportkosten hoog op. Vandaar,
dat aan veehouders in het western
zoals thans is overeengekomen f 1,32
per 100 kg. melk boven de gemiddel
de landelijke prijs zal worden betaald,
indien zij contractueel voor consump
tie leveren.
De kwestie van de meerprijs zal nu
eerst in een besloten vergadering wor
den behandeld.
Gisteren is in het jaarbeursgebouw
te Utrecht de algemene vergadering
begonnen van de vereniging van pre
dikanten van de gereformeerde ker
ken in Nederland.
Als eerste referent trad op ds. G.
N. Lammens uit Rotterdam-Kralingen
met het onderwerp: „De problema
tiek der liturgie".
Hij betoogde dat zowel in de theo
logie als in de gemeente, behoudens
enkele gunstige uitzonderingen, de
liturgie in de gereformeerde kerken
niet de belangstelling had, die ze ver
dient.
Er is wel een kentering ten goe
de gekomen naar het schijnt, en
daarom is het primair noodzakelijk
dat er een verlevendiging van het
liturgisch besef wordt gestimuleerd.
Liturgie kenschetste spreker als de
geïntensiveerde gemeenschap met
God in de ambtelijk geleide kerk-
hij zjjn gemeente
PRESIDENT EISENHOWER heeft er bij premier Chroesjtsjef van
de Sowj et-Unie op aangedrongen de produktie van kernwapens te
staken. Eisenhower stelde voor, dat zowel de Verenigde Staten als
de Sowj et-Unie zich verplichten, splijtbaar materiaal alleen te ma
ken voor vreedzame doeleinden. Dit voorstel van Eisenhower was ver
vat in een antwoord op een brief van de Russische premier van 4 april
j.l. Zoals men weet spoorde Chroesjtsjef in dit schrijven de regeringen
van de Verenigde Staten en Engeland aan het Russische voorbeeld
te volgen en de proeven met kernwapens te beëindigen.
EISENHOWERS brief gaat niet met
zoveel woorden in op het beroep van
de Russische minister-president op de
Amerikaanse regering. Wel wordt ge
zegd: „Het lijkt vreemd, dat de Sow-
j et-Unie, die juist een reeks proeven
van ongekende hevigheid heeft afge
sloten, thans met grote koppen mede-
Ingezonden mededeling (Adv.)
'ij* VriW*-
2B3BB
stoffen voor maatkleding
ïïaüiiiii vraagt uw kleermaker
Smaken verschillen, ook in de
muziek: de een houdt van „lichte"
muziek, de ander van „klassieke";
de een van jazz, de ander van
Spaanse muziek; de een van Bach,
de ander van Badings. Aan alle
verlangens op muzikaal terrein
kan de gramofoonplatenindustrie
voldoen en in dit platenpraatje
willen we enkele zeer verschillen
de platen bespreken.
Twilight Concerto Nr 2
Jaren geleden woonde ik op een zomer
avond een openluchtconcert bij, gegeven
door één van onze bekendste symphonie-
orkesten. Terwijl de zon onderging en de
vleermuizen rondfladderden, speelde het
orkest o.a. een wals van Strauss, die be
koorlijk en meeslepend ten gehore ge
bracht werd, die het oor streelde en
waarnaar men zonder enige inspanning
kon luisteren. Aan dat zomeravondcon
cert herinnerde me de plaat Twilight
Concerto Nr. 2 (Philips S 04643 L (33))
uit de Philips Favourite Series. Volgens
nieuwe opvattingen hangt het woord
concert niet samen met het werkwoord
concertare (strijden, wedijveren), maar
met conserere (aaneenrijgen), waarop
o.a. de oude schrijfwijze conserto wijst.
In ieder geval klopt dat bij dit twilight-
concert, dat ons een „aaneenrijging" geeft
van verschillende populaire werken:
Ouverture Freischütz van Weber, Intro
ductie en rondo capriccioso van Saint
Saens, Espana rhapsodie van Chabrier.
Aria op de g-snaar van Bach, Wals uit
Doornroosje van Tsjaikowsky, Ouverture
Dichter und Bauer van Suppé en tenslot
te de 1ste Hongaarse rhapsodie van Liszt;
alles zeer bekoorlijk en vloeiend gespeeld
door het Philadelphia Orkest o.l.v. Euge
ne Ormandy met Zino Francescatti als
vioolsolist (in de Introductie en het Ron
do capriccioso van Saint Saens). Een
plaat van zeer goede kwaliteit, waarbij U
een kopje thee kunt drinken en waarvan
ook Uw visite geniet!
Uninsky speelt Chopin
Op Philips G 05310 R (33) speelt de pia
nist Alexander Uninsky zeven werken
van Chopin, te weten de walsen in Es
op. 18 en in As op. 69; de Fantasie in f op.
49; de Mazurka op. 17.4; de Etude op. 25,9;
de Nocturno op. 27,2 en het Scherzo op.
39. De muziek van Chopin is nog altijd
zeer geliefd en de over de gehele wereld
bekende pianist Uninsky speelt deze wer
ken op zeer boeiende wijze. Ook over de
wijze Van uitvoering van Chopins werken
verschillen de smaken; zo zullen sommi
gen enkele door Uninsky gespeelde wer
ken misschien wat „poëtischer" wensen,
dat neemt echter niet weg, dat ze alle
zeven indrukwekkend gespeeld worden.
De pianoklank van deze plaat is uitste
kend, zonder één enkele zweving.
Volksmuziek uit de Congo en
Zuid-Marokko
Een geheel anders soort muziek brengt
ons Philips 427004 NE (45) uit de serie
„song and sound the world around", een
serie platen, die ons volksmuziek brengt
uit alle delen der wereld. In de tijd van overigens goed verzorgde plaat.
de romantiek kreeg de „cultuurmens" in
teresse voor de volkskunst. Op het terrein
van de volkspoëzie bezitten we prach
tige verzamelbundels als „Dichtungen der
Naturvölker" van Eckart van Sydow en
„Volkspoëzie uit Indonesië" van Braasem
en Nieuwenhuys; op het terrein van de
volksmuziek bestaan reeds vele bandop
namen en het is zeer verheugend, dat men
doar middel van genoemde serie kennis
kan maken met volksmuziek uit vele
landen. Vooral de tweede kant van bo
vengenoemde plaat is zeer boeiend en in
teressant, soms door het indringend ritme
van de verschillende soorten slaginstru
menten, maar ook door een steeds weer
terugkerend, afwisselend door solo of
„koor" gezongen of ook op een exotisch
instrument gespeeld motief, om eens en
kele kanten van deze muziek te noemen.
Ook wat grotere kinderen, die al iets van
Afrika afweten, zullen met veel belang
stelling naar deze plaat luisteren, die nu
eens iets heel anders laat horen!
Koren uit Handels „Messias"
Op Philips 409054 AE (45) zingt het
Westminster Koor met het Philharmo-
nisch Symphonieorkest van New York
een viertal koren uit de „Messias" van
Handel, w.o. het bekende Halleluja-koor.
Deze plaat is er één uit een zeer goed
kope serie met opnamen van bekende
klassieke meesterwerken. „De vier grote
koren die op deze plaats zijn opgenomen
zijn prachtige voorbeelden van de magi
strale muzikale structuur die de „Mes
siah" kenmerkt", vermeldt de smaakvolle
hoes van deze plaat. De zang van het
koor kan echter onverdeeld gunstig be
oordeeld worden: de koorleden, vooral de
sopranen, vibreren af en toe nog ai sterk
en sommige partijen worden met te veel
„bravour" gezongen. Jammer van deze
deelt geen proeven meer te zullen ne
men, maar er in kleinere letters aan
toevoegt, dat zij wel weer proeven zal
kunnen gaan nemen, indien de Ver.
Staten hun reeds lang van te voren
aangekondigde en thans zeer aanstaan
de reeks proeven zullen uitvoeren".
Volgens Dulles zit de kern van de
brief, die president Eisenhower aan
Chroesjtsjef over de kwestie van de
'proeven met kernwapens heeft gezon
den in het voorstel van de president,
dat de Sowj et-Unie ten minste begint
met enige technische bestudering van
het toezicht op de bewapening of in
spectie tegen een verrassingsaanval.
In dat verband zei Dulles, dat een
studiegroep onder leiding van dr. Ja
mes R. Killian, president Eisenhowers
bijzondere medewerker voor weten
schappelijke en technische aangele
genheden, thans een rapport heeft in
gediend over wat nodig is om een be
trouwbare overeenkomst te hebben
aangaande bijv. het staken van proef
nemingen met kernwapens.
Dulles zegt, dat er naar de mening
van de Verenigde Staten in zeer be
langrijke mate inspectie moet zijn. In-
spectieploegen zouden enige bewe
gingsvrijheid moeten hebben om uit te
maken of het toezicht op het staken
van kernproeven al of niet doeltref
fend is. Maar de Verenigde Staten wis
ten niet of de Sowjet-Unie in deze
geest denkt. Daarom zou het nuttig
zijn de technische bestudering van de
kwestie te doen aanvangen, aldus Dul
les.
dienst, waarin
wil ontmoeten.
Eerst wanneer de gehele liturgie
als ontmoeting met God ernstig ge
nomen wordt, komen prediking en
sacramenten als genademiddelen tot
hun recht, zeide hij.
WISSELWERKING
De verhouding van de liturgie tot
het gewone leven is niet die van
oase tot woestijn. Er is tussen beida
een wisselwerking, waarbij de litur
gie functioneert ais het hart. De nieu
we antropologie en met name de over
winning op het spiritualisme daarin,
openen de mogelijkheid tot grotera
belangstelling voor de liturgische
vormgeving. In die vormgeving dient
een veel ruimere gelegenheid geboden
te worden voor het antwoord der ge
meente. Liturgie is geen opeenvolging
van enkele monologen aldus spreker,
maar dialoog naar de grondvorm van
het verbond der genade, dat in Chris
tus openbaar is. Zowel de verlevendi
ging van het liturgisch besef als da
liturgische vormgeving zullen in geref.
kring zaken van diepgaande bezinning
dienen te worden.
Prof. dr. H. Bergema, zendings
hoogleraar te Kampen sprak in da
huishoudelijke avondvergadering over
de tegenwoordige situatie in de zen
ding.
Men veronderstelt, dat alles, wat een
mens doet, een doel heeft. De vraag ii
alleen; welk doel? Een mens vergist
zich wel eens bij de taxatie van het
doel vaneen ander. Mejuffrouw A.
meent bijvoorbeeld, dat de natte was
van boven opzettelijk wordt opgehan
gen, om de druppels op haar te laten
vallen. Wij zouden kunnen stellen dat
het doel in dit geval is, die natte was
te laten drogen. Want wie wast nu, om
kunstmatige regen te verwekken? Nee.
Maar wat het doel ook moge zijn, men
moet toch altijd „de nodige zorgvuldig
heid in acht nemen in het maatschap
pelijk verkeer". Beneden behoeft be
hoeft die druppels niet te nemen. Maar
ja, procederen over druppels? Wij ra
den aan, eens met uw buren te praten,
al verwacht u hier weinig van. Mis
schien valt het vinden van een oplos
sing mee, als u toenadering zoekt.
Wij kochten bij het postkantoor een cou
ponboekje voor ziekenfondseoupons
huispersoneel. De prijs viel ons tegqn.
Naar onze mening (het meisje is maar
5 halve dagen bij ons) betalen we veel
te veel premie t.a.v. haar loon.
Dat is mogelijk, lezeres. Maar u levert
die schutbladen t.z.t. in. Mocht u inder
daad teveel aan premie voor uw sociale
verplichtingen heben betaald, dan
krijgt u dat wel terug. De bedrijfsver
enigingen zijn erg eerlijk in die dingen.
Prof. mr. dr. G. van den
Berg, hoogleraar te Am
sterdam heeft eens nage
gaan op welke wijze papier
bespaard kan worden. Hij
was n.l. getroffen door het
feit dat in een boek meer
dan de helft van het papier
onbedrukt blijft. En dat
vindt hij toch wel erg. Im
mers, de papierfactor heeft
een belangrijke invloed op
de totale kosten van een
boek. Na tal van experi
menten en onderzoekingen
is prof. van den Bergh tot
de slotsom gekomen, dat
een geheel nieuw schrift
van louter hoofdletters en
zonder wit tussen de regels
aanvaardbaar is. Trouwens,
het hoofdletterbeeld is ons
niet geheel vreemd. De
voornaamste, in het oog
springende krantenkoppen,
worden in kapitalen ge
drukt en de opschriften
langs de openbare weg en
op de winkels zijn in
hoofdletters aangebracht.
Het gebruik van hoofdlet
ters biedt volgens prof. van
den Bergh uitkomst, omdat
de kapitaalletter niet veel
wit verdraagt en dus pa
pierbesparing betekent. De
professor meent ook, dat
het wit geheel kan verval
len. Dan wordt de helft
van het papier uitgespaard.
Het gedrukte resultaat is
dan weliswaar onleesbaar,
maar een leesrooster, waar
op op gelijkmatige afstand
(in overeenstemming met
de letterhoogte) witte lij
nen zijn aangebracht biedt
hier de helpende hand. De
volgorde der regels is op
het papier dan trouwens
veranderd. De in de tekst
opeenvolgende regels zijn
dan gezet op de le, 3e, 5e,
7e enz. plaats. Men legt het
leesrooster op deze regels
ende witte lijnen vor
men de interlinie. Zo leest
men de eerste helft van de
tekst, waarna schuift men
het rooster een regel om
laag en men leest volgens
de professor met evenveel
gemak de tweede helft.
Deze methode noemt hij de
tweel; igdruk. Er zijn nog
tal van variaties mogelijk,
zoals het op de kop zetten
van de even regels, waar
door het boek van voren
naar achteren en daarna
van achteren naar voren
kan worden gelezen (half-
om-druk). Prof. van de
Bergh heeft in binnen- en
buitenland octrooi aange
vraagd op de door hem
ontworpen methode.
