Polen in ban van
het antisemitisme
NA 17 JAAR BEZETTING
cJ-inl?
Witt
(Iwalyi/eótje met mutófe
Economische politierechter
veroordeelde smokkelaars
Dat kinderschoentje....
„Mijn oom.
van (LJruqqen
Tragedie
een roo<
d veld
Maandag 16 december 1957
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 4
nni niT
i uïjmi
„Voor het Joodse volk, voor zijn strijders, voor zijn martelaren.
De diepere zin van deze woorden dringt huiverend tot de vreemde
ling door, als hij voor het ontroerende monument van Rappaport in
Warschau staat. Zes meter donker graniet rijst voor zijn ogen op,
graniet, dat eens door Hitler was voorbestemd om een gedenkteken
voor „de overwinning op de Polen" op te richten. Het eert thans de
wanhopige, doch rechtvaardige strijd, welke in april 1943 in het War-
schause ghetto werd gestreden. Dertigduizend „Maccabeeën" liggen
hier onder het puin begraven. Slechts zeven, onder wie een vrouw,
ontkwamen de hel van vuur en staal.
De laatste verdedigers van het ghetto, die zich niet langer „als ge
hypnotiseerde konijntjes" het zijn Himmler's woorden naar de
gaskamers wilden laten afvoeren, staan op de voorkant van het monu
ment afgebeeld. Een vrouw en een kind gaan jammerend in de vlam
men ten onder. Een man, in de kracht van z'n leven stapt, met een
handgranaat in de vuist, op z'n moordenaars toe, gevolgd door een
jongeling, die rustig de dood in de ogen ziet. Het zijn de helden van
het Warschau van 1943. Geen Poolse schrijver heeft ze in zijn oeuvre
vergeten.
Negentig kilometer ten zuiden van
Krakau staat nog een monument. Het
is het concentratiekamp Auschwitz
tegenwoordig Oswiecim geheten
waar, de slachtoffers van de kampen
Tremblinke en Majdanek meegeteld,
vijf miljoen joden werden vergast,
onder wie drie miljoen Polen. De helft
van de meer dan zes miljoen Polen,
die als gevolg van de Duitse bezetting
het leven verloren (ongeveer 22 pro
cent van de totale bevolking!) kwam
in dit oord van verschrikking om.
In het kamp, dat een „eeuwig mo
nument" moet blijven niet alleen
vanwege het lijden der Poolse Joden,
maar ook en misschien meer om de
anti-Duitse geest in verband met de
Oder-Neisse wakker te houden kan
men de waanzin der „Deutsche Kul-
tur" nog in volle omvang aanschou
wen. De gascocons, bij honderdddui-
zenden tegelijk door IG Farben ge
leverd, worden er als kostbare reli-
quieën bewaard. Men gaat langs gro
te bassins, die de schoenen der slacht
offers tonen, langs koffers, waar ty
pisch joodse namen op staan en langs
brillen in alle soorten en maten. De
gaskamers: gewone, houten barakken,
waarin via de zoldering de dodelijke
dampen ontsnapten, staan er ook nog
altijd, evenals het crematorium met
zijn schoorsteen, die drie jaar achter
een, dag en nacht, heeft gerookt.
Men komt Auschwitz nog steeds
met een gevoel van onpasselijkheid
uit. En dagen daarna ziet men nog
dat kleine, nu bijna versteende kinder
schoentje liggen met dat ouderwetse
kraalknoopje er aan. Men gist naar
de dragers der duizenden brillen,
naar de personen, die, met de flauwe
hoop van overleving in het hart, hun
namen op hun valiezen schilderden.
Hans Frank, de ter dood gebrach
te en in de gevangenis tot het katho
lieke geloof bekeerde Duitse gouver
neur van Polen, heeft in Neurenberg
gestameld, dat „nog niet na duizend
jaar deze schuld van Duitsland uit
gewist zal zijn". Het was de zelfde
Frank, die in 1944 tegenover een
Duitse journalist verklaarde, dat er
niet genoeg bomen in Polen waren
om het papier te maken, dat de na
men van alle gefusilleerden bevat
ten kon
Ondanks de heroïsche ondergang
van het Warschause ghetto, ondanks
de monumenten van Rapparot en
Auschwitz ondanks de bijna totale uit
roeiing der Poolse joden, heerst er
een anti-semitisme in Polen, dat met
afgrijzen vervult. Men zou bijna kun
nen zeggen, dat, over de hele wereld
gerekend, alleen in Egypte de joden
haat groter is. In elk gesprek, dat
Overal in Warschau ziet men gedenk
stenen en herinneringsplaten, welke
het bloed van de door de Duitsers
neergeschoten Poolse burgers eren.
men met Polen heeft, komen anti
semitische opmerkingen voor, terwijl
er toch niet meer dan tachtigduizend
joden op een bevolking van 28 mil
joen zielen overgebleven zijn.
„Ah, die oom van mij", zei een
Poolse arbeider tegen me, toen hij
over de toestanden in zijn land uit
weidde. Die is me er een!Hij
is al zeventig jaar, maar hij heeft
thuis een mes klaar liggen om z'n
buren, die joden zijn, de keel af te
snijdenZodra er maar iets in
Polen gebeurt, gaan alle joden er
aan
„Waarom" vroeg ik „Wat voor
bezwaren hebben je oom en al die
andere Polen?
„Ja, precies weet ik dat niet
Hij heeft er wel eens moeilijkheden
mee gehad, denk ikMaar ge
loof mij: de joden deugen niet!
Ik was diep geschokt door deze
woorden vooral, toen ik ze later
in vele andere toonaarden te horen
kreeg doch verre van overtuigd.
Ik wist, dat het anti-semitisme altijd
groot is geweest in Polen. Ik wist ook
dat de Poolse jood door de Duitse
jood wordt veracht, om nog maar niet
Van onze
reiscorrespondent
van de houding van de „adellijke"
Portugese jood te spreken. Maar Rap
paport dan, Auschwitz, die vele ont
roerende beschrijvingen, welke tien
tallen Poolse auteurs van de heldhaf
tige ondergang van het ghetto heb
ben gegeven? Gingen de Polen niet
dagelijks aan deze monumenten
voorbij?
Ik toog op onderzoek uit en kwam
weldra tot een ontstellende ontdek
king. De tragedie van de joden in
Polen heeft een al even tragisch ge
volg gehad. Bedreigd door het nazi
beest zijn duizenden joden de grens
over gevlucht. Niet naar het westen,
want daar woonden de Duitsers,
niet naar het zuiden, want daar re
geerden de Duitsers, niet naar het
noorden, want daar was de zee, maar
naar het oosten, naar Rusland, dat
het nationaal-socialisme met vuur en
zwaard bestreed
En het is daar geweest, dat ze op
een nieuwe taak zijn voorbereid. In
de Sowjet-scholen hebben ze het com
munisme als politiek systeem leren
aanbidden: als één man hebben ze
zich achter de vijanden van hun
moordenaars gesteld. Toen de oorlog
Lite adelaar
tenslotte beëindigd was, zijn ze als
knechten van het Kremlin terugge
keerd en in alle mogelijke overheids
functies geplaatst.
Men moet deze situatie goed tot
zich laten doordringen om haar in het
juiste licht te kunnen plaatsen. In
Polen, waar de joden vandaan kwa
men, had men ze altijd achtergesteld,
van 1939 tot 1945 stonden de Duitsers
hen naar het leven en van de geal
lieerden hadden ze zals later ook
gebleken is niets te verwachten.
Rusland, dat een nieuwe toekomst
beloofde, was het enige land hetwelk
voor hen over bleef, het enige land
ook, dat bereid was hen op de maat
schappelijke ladder te helpen.
Zo vond men, onmiddellijk na de
wapenstilstand, het restant van de
Poolse joden in functies, waaruit ze
vóór 1939 zo veel mogelijk waren ge
weerd. Men zag ze op departementen,
in de leiding van fabrieken, als poli
tieke commissarissen etc.
Waar men ze ook in grote aantal
len zag, was in de UB, de gehate, door
Gomoelka gekortwiekte, geheime
dienst van Polen. In feite waren zij
degenen, die de verantwoordelijke po
sities innamen. De mensen ook, die
't felst, 't meest fanatiek waren.
De Polen kunnen ?r genoeg van
vertellen.
„De groten zitten nu vast", zei er
één. „De kleinen hebben ze laten lo
penMaar we zijn al die ontsla
gen geheime agenten nog niet verge
ten'kWeet niet hoe veel mensen
hunkeren naar 't moment, dat ze wraak
kunnen nemen.
Men hoort de namen van de „big
shots": Rocansky, Feggin, Romkowski.
„Allemaal joden" zeggen de Polen,
doch slechts van één, Rocansky, kon
ik dit officieel bevestigd krijgen.
Gomoelka zit ermee. Niet voor niets
heeft hij dit drietal bijna een jaar in
voorarrest gehouden en niet voorniets
vindt het onlangs tegen hen begonnen
proces achter gesloten deuren plaats.
Gomoelka is bang, dat de wreedheden,
welke aan het licht komen, een po
grom ten gevolge zullen hebben. Po
len is berucht om zijn pogroms en
zijn van staatswege verordineerde dis
criminerende maatregelen tegen de
joden.
Gomoelka begrijpt heel goed, dat
hij de sympathie van het Westen of
beter: het geld, dat uit het Westen
moet komen, verspeelt, als het anti
semitisme in zijn land gewelddadi
ge vormen aan gaat nemen. Zijn enige
zorg op 't ogenblik is dan ook zo veel
mogelijk joden over de grens te hel
pen. Aan elke jood, die een uitreis
visum verlangt, wordt dit onmiddel
lijk verstrekt, hetzij dat hij naar Pale
stina, Roemenië of Bulgarije wil ver
trekken.
't Merkwaardige feit doet zich hier
bij voor, dat zich onder de joden, die
naar een ander land emigreren, vele
Russen bevinden. Hoe deze mensen
Polen binnengekomen zijn, hoe ze
Rusland verlaten hebben en hoe ze in
het bezit van een Pools paspoort ge
komen zijn, weet niemand. Maar men
vermoedt, dat ze hun vlucht naar bui
ten hebben „gekocht", zoals dat ook
wel een enkele maal onder de Duit
sers is gebeurd. 6
De Jood, de vertrappeling door
vele eeuwen, is in Polen nog
steeds een Ahasverus gebleven.
Het einde van het Derde Rijk
heeft voor hem niet het einde
van zijn omzwervingen betekend.
Dat ook de Poolse Jood de rust
moge vinden, die hij behoeft. Dat
ook voor hem de weg naar de vrij
heid zich moge ontsluiten, on
danks zijn na-oorlogse dwalingen.
Billijken kan men deze weliswaar
niet, maar wel begrijpen.
Kraagje. Opzetten 95 steken op naal
den no. 3 en breien als de boord 6 cm
hoog, dan alle steken afkanten.
Afwerken. Alle delen onder een voch
tige doek luchtig persen, boorden niet
raken. Het beleg van 6 steken langs de
voorpanden naar binnen vouwen en te-
genzomen. Knoopsgaten op elkaar feston
neren. Kraagje innaaien en knopen aan
zetten.
Mutsje. Materiaal: 50 gram Zermatt.
Opzetten 83 steken op naalden no. 3 en
een boord breien als aan het vestje.
Overgaan op naalden no. 4 en tricotsteek
breien. Is de totale hoogte 17 cm de vol
gende naald: 1 st. breien, 2 st. samenbrei-
en, omslaan, 2 st. samenbreien, dit vanaf
het begin steeds herhalen. Vervolgens
nog 4 cm boord breien, dan alle steken
afkanten. Door de gaatjes een koordje
halen, met een strikje sluiten.
Woensdag 11 en donderdag 12 decem
ber zijn dit jaar de uitdelingsavonden
van de spekclub „Samenwerking" te
Warfum in Groningen, de grootste
club van deze aard in Nederland, waar
van de bijna vierhonderd leden uit alle
delen van het land wekelijks twee
kwartjes inleggen om tegen de zon- en
feestdagen op het einde van het jaar
van de gezamenlijk voor het gespaarde
geld gekochte varkens een smakelijke
voorraad spek en vlees te ontvangen.
Boven: beeld van de activiteit op
woensdag de eerste uitdelingsavond.
Onder: de nieuwe burgemeester van
Warfum (rechts), woonde woensdag
avond in Warfum voor het eerst een
uitdeling bij en mocht bij die gelegen
heid uit handen van de voorzitter een
flinke portie vlees en spek in ontvangst
nemen
Voor de Economische Politierechter te
Middelburg verscheen j.l. vrijdag o.m. de
Aardenburgse winkelier en groente
handelaar A. E. de Z. die ervan werd
verdacht dat hjj op 20 oktober zekere L.
twee partjjen van minstens 400 kg
„smokkelboter" had laten aanvoeren, die
In zjjn zaak werden opgeslagen, om later
verder getransporteerd te worden.
De Z. zei, dat een man uit Moerkerke
(hü wist alleen dat diens voornaam
Allouis luidt) met een tweetal makkers
de boter later had meegenomen. Dat ge
beurde op één avond, waarbij zij steeds
bij De Z. in de winkel gekomen zouden
zijn en iedere keer de man tien kilo
meenamen. Allouis X. en zijn makkers
vervoerden het spul volgens De Z. op
de fiets.
De officier vond het maar een vreemd
verhaal. „De Z. begreep best, dat de bo
ter gesmokkeld moest worden", meende
mr. Schenkenberg en omdat De Z. al
vele malen is veroordeeld, eiste hij zes
weken hechtenis. De president maakte er
drie weken van.
Onderdeel
De timmerman N. S. uit Eede had met
smokkelboter in zijn auto gereden. Hij
moest de partij dicht bij de grens over
geven aan een Belg, maar de kommiezen
hadden onderweg versperringen opge
worpen en S. liep in de val.
De officier meende te weten, dat de vonniste conform.
timmerman in België al enkele veroor
delingen achter de rug heeft en omdat
S. als onderdeel van een grote smokkel-
zaak werkte achtte hij een gevangenis
straf van acht weken (zes voorwaarde
lijk met drie jaar proeftijd) op zijn
plaats. Mr. Van Empel veroordeelde N.
tot acht weken hechtenis voorwaardelijk
met een proeftijd van twee jaar, 100,
boete en verbeurdverklaring van de in
beslag genomen boter.
De molenaar O. uit IJzendijke had, in
strijd met de voorschriften zoals dat heet
op 23 augustus in Philippine 4500 kg
tarwe over de grens vervoerd.
Nu ligt de zaak voor O. wel erg moei
lijk, want deze landgenoot moet, om in
zijn woning te komen, over Belgisch
grondgebied. Van de dienstgeleider der
douane krijgt hij daarom regelmatig
blanco uitvoerpapieren, die hij zelf mag
invullen. Op de bewuste dag vervoerde
hij 4500 tarwe naar zijn molen, maar op
de uitvoerpapieren vermeldde hij slechts
1500 kg. Wat hij met de resterende 3000
kg wilde doen? Dat is een vraag, die
door een uitlating van de president
,U staat bekend als een aartssmokkelaar"
gemakkelijk genoeg te beantwoorden
is
Mr. Schenkenberg vroeg 100 boete,
alsmede verbeurdverklaring van de in-
beslaggenomen tarwe en mr. Van Empel
VERKOOP HUIS
Moeder is weduwe geworden. Vader
en moeder bezaten samen een eigen
huis. Nu is het zo, dat de kinde
ren het niet eens zijn kunnen wor
den over de verdeling van de na
latenschap; het huis wordt ver
kocht en moeder moet er deswege
uit. Is hier nu niets tegen te doen?
Tegen de verkoop zal niets te
doen zijn, maar waarom moet moe
der er „deswege" uit? Moeder kan
huurster blijven en aan kopers
mededelen, dat ze niet van plan is,
de woning te verlaten. De nieuwe
verkrijger kan dan na drie jaar 'n
poging wagen, om moeder er via
een procedure uit te krijgen. Kan
moeder niet als koper optreden,
met behulp van haar deel als koop
som en een hypotheek? Wat u ons
van het pand schrijft, geeft ons aan
leiding aan te nemen, dat dit best
kan lukken.
VOLKSHUISVESTING EN NOG
WAT
Wij hebben steeds onaangenaam
heden met een van onze huurders.
Dat kan zo niet doorgaan. Wij heb
ben ons tot volkshuisvesting ge
wend, maar deze wil zich nergens
mee bemoeien. Wat nu?
Inderdaad heeft volkshuisvesting
niets te maken met ruzie tussen
eigenaar en hoofdbewoner (huur
der). Dat moeten ze zelf uitzoeken
of eventueel aan de rechter voor
leggen. U moet goed begrijpen; dat
er tussen verhuurder en huurder 'n
overeenkomst bestaat. Een derde
partij, de volkshuisvesting, kan daar
niet tussenkomen. De taak van die
dienst is alleen de woonruimte-ver
deling.
NA 35 JAAR
Ruim vijfendertig jaar geleden ben ik
failliet geweest. Alles werd verkocht
en ik heb sindsdien nooit meer iets
van schuldeisers vernomen. Maar
kan men nu nog oude schulden
aanbieden of op de nalatenschap
verhalen?
Nee, lezer, want de verjarings
termijn is dertig jaar en daar bent
u al overheen. U behoeft geen zor
gen meer te hebben.
Materiaal: 200 gram Scheepjes Zermatt.
Naalden no. 8 en 4. 7 knoopjes.
Rug. Op naalden no. 3 opzetten 55 ste
ken en de 1ste naald als volgt breien:
2 st. recht, 2 steken averecht, de naald
eindigen met 1 st. averecht.
2de naald: weer met 2 st. recht begin
nen, 2 st. averecht, eindigen met 1 st.
averecht.
14 naalden breien, (4 cm) daarna over
gaan op naalden no. 4 en tricotsteek
breien. Is de totale hoogte 13 cm, aan
beide zijden voor de armsgaten 1x3,
1 x 2, 1 x 1 st. afkanten. Bij 26 cm
hoogte schouders in 2 x 5 en 1 X 4 st.
afkanten, daarna de overblijvende ste
ken ineens.
Voorpand. Opzetten 35 steken en een
boord breien als bij de rug. Aan het be
gin van de volgende naald 6 st. bij-
opzetten en overgaan op naalden no. 4
Geheel tricotsteek breien met aan de
rechte kant de 1ste en aan de verkeerde
kant de 2 laatste steken recht breien.
Op 13 cm hoogte voor het armsgat 1x3,
1 x 2, 3 x 1 st. afkanten. Bij 24 cm hoogte
voor de halsronding 1 x 7, 1 x 4, 1 x 3,
1 x 2, 1 x 1 st. afkanten. Op dezelfde
hoogte als bij de rug de schouder in 2 x 5
en 1 x 4 st. afkanten.
Andere voorpand in spiegelbeeld brei
en echter nu met 7 knoopsgaten. Zijn er
5 naalden van de boord gebreid, dan de
volgende naald op de goede kant uit-
breien tot op 4 st. na, 2 st. afkanten, 2 st.
breien, de afgekante steken in de vol
gende naald weer bijopzetten. Boven het
boordje aan de sluitkant 6 st. bijopzetten
voor een beleg. Na 4 naalden aan de goe
de kant het werk uitbreien tot op 10 st.
na, 2 st. afkanten, 4 st. breien, 2 st. af
kanten, deze 2 knoopsgaten nog 5 x na
6 naalden herhalen.
Mouwen. Op naalden no. 3 opzetten 35
steken en een boord breien als aan het
vestje. Overgaan op naalden no. 4 en
tricotsteek breien. Aan het begin en
einde van elke 4de naald 1 st. meerderen
tot er 45 st. zijn. Is de totale hoogte 22
cm, dan 2 naalden met 3 en 2 naalden
met 2 st. afkanten, verder aan het begin
van elke naald 1 st. afkanten tot er 25 st.
over zijn. Vervolgens aan het begin van
elke naald 2 st. afkanten tot er 15 st. over
zijn, deze ineens.
VERKOCHT IS VERKOCHT
Het zeer oude spreekwoord dat een
even oude wijsheid bevat: „bezint
eer gij begint", zouden veel mensen
op een of andere manier aan de
wand van hun huiskamer moeten
hechten. Want steeds weer tekent
men koopcontracten, verzekerings
contracten of andere overeenkom
sten, om dan later pas aan het be
zinnen te gaan. Wij mogen dan
middelen bedenken om er vanaf te
komen.
Is er eenmaal getekend, dan is er
niets meer aan te doen. Gekocht is
gekocht en in welke kronkels men
zich ook probeert te draaien, er
helpt niets meer aan. Wonderlijk is
de idee, dat een firma verplicht zou
zijn, om opeens met een of ander
klein bedrag als afbetaling genoegen
te nemen. Men zegt: wel, dan ga
ik ƒ2,per week betalen (soms
op een aankoop van enkele hon
derden guldens), daar moeten ze
genoegen mee nemen. Fout, want
contante betaling kan worden ge
ëist en zelfs de rechter kan hieraan
niets veranderen.
HET HUWELIJKSBUREAU
Een meneer is al jaren gelukkig ge
trouwd. En wat gebeurt er? Op ze
kere dag komen er dames „door een
huwelijksbureau gezonden". Ook
krijgt hij brieven van dames. U
voelt het pijnlijke, ook zonder diep-
faande omschrijving van onze kant.
(et wonderlijke is, dat hij zich
nooit of te nimmer met dat, of enig
ander bureau in verbinding stelde.
Of hij nu kan procederen?
Nou en hoe. Een procedure wegens
onrechtmatige daad met een stevige
schadevergoeding en allerlei andere
maatregelen zijn af te dwingen.
Lezer moet maar een advocaat in
de arm nemen, zeker nu dat bureau
niet wil zeggen, waarom men zijn
adres opgeeft. Zomaar, vanwege ge
brek aan adressen? Trouwens, die
dames slaan ook een raar figuur,
vinden wij.
WOONSCHIP EN LIGPLAATS
Wij hebben dringende reden voor deze
waarschuwing: koop geen woon
schip of laat geen woonark bouwen,
voordat u zekerheid heeft omtrent
een ligplaats. Tenslotte laat u ook
geen huis bouwen zonder eerst een
bouwplaats te hebben want dat gaat
niet. Met het woonschip wel, zoals
velen tot hun teleurstelling be
merkten, want er ZIJN bijna geen
ligplaatsen.
EIGENAAR EN INWONING
Ik bewoon mijn eigen huis, waarvan
ik achter een deel in onderhuur heb
gegeven. De huurprijs van de onder
huurders heb ik verhoogd. Moet ik
nu daarvan ook de blokkering be
talen?
De vraag hebben wij al eens eer
der beantwoord, maar wij willen
het nog eens doen, omdat dezelfde
vraag toch weer telkens wordt ge
steld. Alleen zelfstandig bewoonde
woningen behoeven voor blokkering
te worden aangemeld. Dus niet de
gevallen als het onderhavige, omdat
hier geen sprake is van een zelf
standig verhuurde" woning.