1
VS willen Indonesië
bijstand verlenen om
uit impasse te raken
Goese TV-zender startte
met eigen streekuitzending
Ondernemingen op Celebes
Eerste definitieve toren van
Nederland in gebruik
WEERBERICHT
Zaken niet te pessimistisch
zien bij particuliere bouw
J
ALLISON BIJ DJUANDA
Hr. Ms. EVERTSEN VERTROKKEN
Eisenhower
WEL
naar Parijs
Gouden jubileum
Gtoene Kruis
Hoge gasten op
hoog niveau
Minister Witte in Tweede Kamer:
PROTES7ANTS-CHRISTEL IJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
i Dr W. Drees i
Woningen voor
geëvacueerden
Geleide projectielen
voor Belg ië
Overeenstemming in
Franse kabinet
stuurt telegram
aan Ir Djuanda
Hoofdkantoor: L. Vorststraat 80, Goes
Tel (01100) 2438; bij geen gehoor:
Hoofdred. (01100) 2503; Chefred.
(01100) 3991; Adv. (01100) 2970; giro
274289 Bijkantoren: Middelburg: Kor
te Noordstraat 35 Tel. (01180) 2009;
Vlissingen: Coosje Buskenstr 27, Tel.
(01184) 3326; Terneuzen: Dijkstr. 26-28
Exploitatie:
Oosterbaan Le Cointre N.V., Goes.
Abonnementsprijs 0.56 per week,
ƒ2.40 per maand, f7.— per kwartaal.
Losse nummers 13 cent.
Advertentieprijs 24 cent per n>.m.
Rubriek Kabouters 10 cent per woord.
Zeeuwsch Dagblad
Laboratorium in Goes
wordt geopend
(Zie pagina 2).
13e jaargang No. 3881
Hoofdredacteur: r. hagoort
Directeur: jacq de Smit Woensdag 11 dec. 1957
Op- en ondergang van Zon en Maan:
Donderdag; Zon op 8.39 u., onder 16.28
u. Maan op 23.02 u., onder 11.46 u.
Hoogwater donderdag 12 dec.:
Vlissingen: 4.57 u. 2.05 m., 17.28 u. 2.01
m. Terneuzen: 5.29 u. 2.21 m., 17.57 u.
2.17 m. Wemeldinge: 6.46 u. 1.66 m.,
19.09 u. 1.84 m. Zierikzee: 6.25 u. 1.42
m., 18.53 u. 1.62 m.
NAAR ALLE WAARSCHIJNLIJKHEID zal de Amerikaanse am
bassadeur in Indonesië, John M. Allison, trachten te bemiddelen in de
Indonesische kwestie. Allison heeft tijdens een bezoek aan minister
president Djuanda gevraagd op welke manier de V.S. „bijstand" zou
den kunnen verlenen om een uitweg te zoeken uit de impasse.
MINISTER FOSTER DULLES heeft gisteren verklaard, dat de V.S.
Indonesië hebben gewezen op de noodzaak van matiging in de huidige
crisis. De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken zei dat de
toestand verslechterd was. Naar zijn mening hebben pnder communis
tische invloed staande of door de communisten beheerste vakbonden
de leiding genomen in het bezetten van Nederlandse eigendommen.
Voorts was hij van mening, dat zijns inziens de N.A.V.O. het aange
wezen lichaam is voor de behandeling van kwesties als die tussen
Indonesië en Nederland.
De militaire gouverneur van Zuid- en Zuidoost-Celebes heeft gisteren ver
klaard, dat alle Nederlandse ondernemingen met ingang van maandag onder
regeringstoezicht zijn geplaatst. Het dagblad „Sin Po" schreef dinsdag, dat
arbeiders van de B.P.M. voorbereidingen treffen voor het overnemen of onder
toezicht plaatsen van deze maatschappij op Java. De Bataafse Petroleum
Maatschappij is een Engels-Nederlandse onderneming. Ook het hoofdkantoor
van Philips te Djakarta is overgenomen door de arbeiders van deze maat
schappij. Hetzelfde lot onderging de Nederlandse Nillmij te Djakarta.
De Indonesische minister van land
bouw, Sadjarwo, heeft dinsdag ver
klaard, dat de Indonesische regering
besloten heeft alle Nederlandse of ge
deeltelijk Nederlandse ondernemingen
onder regeringscontrole te stellen, ten
einde de veiligheid van deze cultuur
ondernemingen te verzekeren. De be
windsman zei, dat dit besluit van de
regering geen nationalisatie van de 500
Nederlandse cultuurondernemingen in
de gehele Indonesische Archipel kan
worden genoemd. De waarde hiervan
wordt geschat op meer dan twee mil
jard rupiah.
Evacuees in
uit Indonesië zullen repatriëren. Er
wordt gewerkt in drie fasen: een pro
visorische oplossing uitgaande van een
etappegewijze aankomst, een tijdelijke
en een permanente oplossing. Hoe deze
kwestie precies geregeld zal worden,
kon de bewindsman niet zeggen, om
dat de regering de omvang van de re
patriëring niet kent. Met de voorbe
reidingen wordt echter met alle moge
lijkheden rekening gehouden, dus ook
met de meest ongunstige situatie.
President Eisenhower is zover gene
zen van de gevolgen van de lichte be
roerte, die hij de vorige maand heeft
gehad, dat hij de topconferentie van de
NAVO in Parijs kan bijwonen.
Hij hoopt vrijdag naar Parijs te vlie
gen.
Jordanië wijst Syrische
diplomaten uit
Jordanië heeft twee politieke atta
che's en de secretaris van de Syrische
ambassade in Amman uitgewezen.
De uitgewezenen zijn dinsdag uit Am
man vertrokken. De redenen voor de
uitwijzing zijn niet bekendgemaakt.
Sedert het begin van de strijd om
Ifni heeft het Spaanse leger 62 man
verloren. Er vielen 124 gewonden.
Singapore
Het eerste speciale vliegtuig met
evacuees uit Indonesië Is dinsdagavond
ln Singapore aangekomen. Aan boord
bevonden zich 17 dames en 36 kinde
ren. De meesten zijn gezinsleden van
„Unilever" in Djakarta.
Vervolging
De officier van justitie in Djakarta
Sowondo, heeft dinsdag meegedeeld,
dat de gezagvoerders van de KPM-
schepen, die hebben getracht hun
schepen buiten de Indonesische wate
ren te brengen nadat de KPM was
overgenomen, zullen worden vervolgd.
Hij zeide, dat deze gezagvoerders het
wetboek van strafrecht hebben over
treden en veroordeeld kunnen worden
tot een maximale gevangenisstraf van
vier jaren.
(Van onze parlementaire redacteur)
Minister Witte heeft dinsdagavond
in de Tweede Kamer meegedeeld, dat
de regering druk doende is voor de
huisvesting van de Nederlanders, die
België heeft het aanbod van de V.S.
om een eenheid geleide projectielen
van het type „Nike" ter beschikking
van de Belgische strijdkrachten te stel
len, aanvaard. De „Nike" is bestemd
voor luchtafweer.
Geleidelijk zullen de projectielen in
het bestaande systeem van luchtverde
diging worden ingepast. Een aantal
technici van de Belgische luchtmacht
wordt in Amerika opgeleid, t,
In Franse kringen meent men te we
ten dat niet alleen de Belgische en
Turkse regering een dergelijk aanbod
hebben ontvangen, maar alle NAVO-
landen.
Op de Amerikaanse basis te Cape
Canaveral is dinsdag een raket gelan
ceerd, doch er is niet bekendgemaakt
wat voor type raket het was. Het pro
jectiel steeg vrijwel recht omhoog tot
het uit het zicht verdween.
Veel wind.
Veel bewolking met hier en daar
enige regen. Krachtige, tijdelijk harde
wind tussen zuidoost en zuid. Van
nacht temperaturen om het vriespunt
tot lichte vorst Later iets zachter.
V/T) BORNEO Aas^s;
Dinsdagochtend Is Hr. Ms. fregat
Evertsen naar de Nieuw Guinc-se
wateren vertrokken voor een
enigszins vervroegde aflossing van
Hr. Ms. fregat „Johan Maurite van
Nassau. Op de foto ziet men ver
wanten, vrienden en kennissen
van de bemanningsleden van Hr.
Ms. Evertsen, die vanaf de kade
in Den Helder de vertrekkende
oorlogsbodem een vaarwel toe
wuiven.
Zoals reeds gemeld, zal op donder
dag 12 december a.s. het vijftigjarig
jubileum van de Provinciale Zeeuwse
Vereniging „Het Groene Kruis" te
Middelburg worden gevierd.
Des middags wordt van 1.30 tot 3.30
uur in „Het Schuttershof" de officiële
herdenkingsbijeenkomst gehouden,
waarna van 3.45 tot 4.45 uur in de
Burgerzaal van het Stadhuis voor ie
dereen gelegenheid zal zijn om het be
stuur met dit jubileum geluk te wen
sen.
'Van 5 tot 6 uur worden net bestuur
en een aantal genodigden door de
Commissaris der Koningin en het col
lege van Gedeputeerde Staten in de
Statenzaal ontvangen.
Nadat bestuur en genodigden zich
aan een gemeenschappelijk diner zul
len hebben verenigd, wordt om 8.15
uur in de Schuttershofzaal de feest
avond gehouden. Op deze avond zal
eerst een revue, samengesteld door
mevrouw HuysmanGriep uit Rilland
Bath worden opgevoerd, waarna me
vrouw v. d. Broeckede Man uit Aar
denburg zal declameren.
Scheepsramp in Perzië
Tachtig Perzen, die heimelijk per
zeilschip naar Koeweit waren vertrok
ken, zijn met hun schip in de Perzische
Golf omgekomen.
„BINNEN IS BINNEN", sprak Commissaris De Casembroot lachend,
drukte twintig seconden lang op een knop en daarmee was de televisie
toren te Goes, als eerste definitieve TV-toren van Nederland, officieel
in gebruik gesteld.
Dat gebeurde gistermiddag om klokslag twee, op de 19e verdieping
van de Goese toren, waar vele hoge gasten, o.w. prof. mr. P. S. Ger-
brandy en prof. dr. L. J. M. Beel en de directeur-generaal van de
P.T.T., ir. J. D. H. van der Toorn, op een hoogte van tachtig meter een
ver uitzicht hadden over de wijde Bevelandse dreven.
mr. A. F. C. de Casembroot, erkende,
zelf niet tot het TV-kijkerskorps te be
horen. „Tijdens de rit hierheen heb ik
een technisch lesje gehad van Gedepu
teerde C. Philipse, bij wie ik mijn licht
over de TV heb kunnen opsteken".
Oud-premier Gerbrandy, in zijn
kwaliteit als voorzitter van de Ned.
Omroep Zendermaatschappij n.v. „No-
zema", leidde de bijeenkomst, die aan
de inwerkingstelling voorafging.
„Na de bevrijding had ik een onder
houd met Anton Philips in Eindhoven.
Hij was van mening, dat televisie niets
was voor het zo verarmde Nederland,
maar vijf dagen later kwam hij op
zijn woorden terug. „Nederland kan
en mag niet achterblijven", zei hij
toen".
Prof. Gerbrandy besloot zijn toe
spraak met de woorden: „Van ver
schillende zijden mag er dan kritiek
zijn op de Nederlandse TV, maar ik
wil hier een woord van spontane '•ulde
uitspreken over wat op dat gebied tot
dusver is gepresteerd."
„Rijdende les"
De commissaris der Koningin, jhr.
De commissaris zei de toren niet
alleen technisch, maar ook estetisch
een bijzondere prestatie te vinden.
„Ik hoop, dat ze ook nog eens iets
vinden om die lelijke bossen anten
nes op de huizen te kunnen laten
verdwijnen."
Ir. Van der Toorn, dir.-generaal van
de PTT stond stil bij het feit, dat Goes
de eerste definitieve TV-zender heeft.
Lopik is weliswaar de oudste, maar
men werkt daar nog steeds proviso
risch. Mierlo en Irnsum zijn wel ge
reed, maar deze apparatuur is bestemd
voor resp. de torens te Roermond en
Smilde.
Gemeengoed
Burgemeester mr. W. C. ten Kate
was ervan overtuigd, dat het kijkerstal
in Zeeland met sprongen zal stijgen,
nu da Goese toren „in de lucht" is.
„Daar moet het ook inderdaad
naartoe", zei de burgervader, „want
de gepaste verstrooiing, die de TV
biedt, moet gemeengoed worden in
Zeeland." Hij zei het kiezen van de
plaats voor de toren opnieuw te zien
als een onderstreping van de positie
van Goes als centrum van Zeeland.
Nadat een dame in Zuid-Bevelandse
dracht aan ir. Van der Toorn een pop
in dezelfde kledij had aangeboden en
de commissaris der Koningin om pre
cies twee uur een knop had ingedrukt,
werd de toren officieel in gebruik ge
steld. Ter gelegenheid van dit feit
zond de Ned. Televisie Stichting op
dat tijdstip een aardig filmpje uit, wel
ke afgezien van de storingspauze
voortreffelijk werd ontvangen.
Uitzending
De grote zaal van de „Prins van
Oranje" in Goes was zo goed als ge
heel gevuld tijdens de eerste (directe)
uitzending via de 's middags in ge
bruik gestelde randzender van de Ne
derlandse Televisie Stichting. Een ver
tegenwoordiger van deze organisatie
overhandigde even voor de start aan
de burgemeester van Goes, mr. W. C.
ten Kate een oorkonde, ter herinne
ring aan dit voor Zeeland zo belang
rijke feit.
Na een korte storing die aan de di
recte uitzending voorafging zond het
fanfarecorps „Con Affezione" uit
Kwadendamme op voortreffelijke wij
ze de Westkapellemars de ether in. De
presidente van de Ned. Bond van
Platelandsvrouwen, afdeling Zuid-
Beveland-West, mevrouw Van Wille-
gen-Everse raakte een tere snaar in de
Zeeuwse harten met een voordracht.
Ook de volksdansgroep van „Kaspor-
go" verleende medewerking.
Voordat tenslotte het Zuid-Beve-
lands dameskoor optrad werd nog ge
durende een paar minuten de Zeeuwse
fruitfee voor de lens gehaald.
De Franse ministers hebben dins
dagavond een oplossing gevonden voor
het geschil over de ambtenarensalaris
sen, dat het bestaan van de regering-
Gaillard aan de vooravond van de
N.A.V.O.-topconferentie bedreigde.
Het compromis dat de ministers be
reikt hebben is gebaseerd op een in
gewikkeld systeem van „toelagen", die
later in de loonschalen zullen worden
opgenomen. Een en ander komt er op
neer, dat de basissalarissen van de
ambtenaren van 200.000 tot 210.000
frank per jaar worden verhoogd, te re
kenen van mei 1958 af. Volgend jaar
november komt daar nog eens 10.000
frank bij.
De ministerraad is gisteren in
speciale zitting bijeengeweest ter
bespreking van de ontwikkeling
in Indonesië. Na afloop van de
vergadering heeft de minister
president, dr. W. Drees, het vol
gende telegram rechtstreeks aan
de Indonesische minister-presi
dent Djuanda doen verzenden.
Aan de minister-president van
de republiek Indonesia, Djakarta.
Hoewel de uitlatingen van In
donesische regeringspersonen ten
aanzien van verblijf in of vertrek
uit Indonesië onduidelijk, zijn en
dikwijls met elkaar in tegen
spraak, staat het vast dat vele
Nederlanders Indonesië op korte
termijn willen verlaten. De Ne
derlandse regering wil alles in 't
werk stellen om dit mogelijk te
maken. Hiertoe is echter de me
dewerking van de Indonesische
regering noodzakelijk.
Het sluiten van de Nederlandse
consulaten, de maatregelen tegen
Nederlandse schepen, het ver
hinderen van ordelijke aankomst
en vertrek van gecharterde vlieg
tuigen en de moeilijkheden met
exitvisa nopen mij op Uwe Ex
cellentie een dringend beroep te
doen alle maatregelen te nemen,
die een ordelijk vertrek van hen,
die Indonesië wensen te verlaten,
mogelijk maken.
Dit houdt o.m. in, dat Neder
landse en andere schepen volgens
voorafgaand vastgestelde tijd
schema kunnen vertrekken en
alle administratieve faciliteiten
worden verleend om Nederlan
ders in staat te stellen te vertrek
ken voorts, dat gecharterde vlieg
tuigen vergunning krijgen om te
landen en geboekte passagiers
op te nemen.
Ik moge UEd, verzoeken mij
omgaand te antwoorden of de
Nederlandse regering op boven
bedoelde maatregelen kan reke
nen.
DREES, min.-president.
(Vanonze parlementaire redacteur)
MINISTER WITTE heeft gister
avond in de Tweede Kamer verklaard
(bij de behandeling van de begroting
van volkshuisvesting en bouwnijver
heid), het pessimisme ten opzichte van
de particuliere bouw te begrijpen.
Naar zijn mening echter moeten de za
ken niet té pessimistisch worden be
zien. Het is niet uitgesloten, dat bin
nen niet al te lange tijd de schaarste
aan kapitaal zal zijn verdwenen. De
ontwikkeling van de handels- en de
betalingsbalans gaat de goede kant op.
De economische ondergrond begint dus
beter te worden.
Dat er dit jaar 80.000 woningen zijn
gereed gekomen vond de bewindsman
een gelukwens waard, omdat er inder
daad geluk in het spel is geweest. De
gunstige weersomstandigheden hebben
dit mooie resultaat beïnvloed. Om een
bouw van 80.000 woningen tot stand
te brengen, zullen er offers moeten
worden gebracht. Dat wil dus nog niet
Deze spotprent verscheen op 1 de
cember, dus voor de mislukte
Amerikaanse poging tot het lan
ceren van een kunstmaan, in de
Russische krant „Sovjet Kirghi
zia". De plaat beeldt een opge
wonden Uncle Sam uit, die een
dreigende vuist heft naar de twee
Russische Spoetniks, terwijl aan
zijn voeten een kapotte Ameri
kaanse kunstmaan ligt. De kunst
maan draagt het opschrift „Van
guard", waarvan de letters „van"
zijn doorgestreept. In de plaats
daarvan is „rear" neergeschreven,
zodat het opschrift in het Engels
in plaats van „VOORhoede" nu
„ACHTERboede" betekent.
zeggen, dat daar economisch een ver
keerde prioriteit is gelegd. Zo is in da
jaren 19541956 de consumptie met
2550 miljoen toegenomen, industriële
investeringen met 700 miljoen en da
woningbouw met 100 miljoen.
Het debat over deze begroting was
nog al aan stemmingen onderhevig.
Enerzijds prees men algemeen minis
ter Witte, dat hij er in is geslaagd om
dit jaar 80.000 woningen te laten bou
wen. Anderzijds geloofde de Tweeda
Kamer niet, dat het mogelijk zal zijn
om in 1958 80.000 woningen gereed te
krijgen. Vooral achtte men het vrij
wel uitgesloten, dat er in de particu
liere sector 40.000 woningen zullen
worden gebouwd. Daarom drong da
heer Toxopeus aan op een nota over
de premieregeling voor particuliere
bouw. De heren Van Eibergen (AR.)
en Van der Peyl (C.H.) vroegen om
ook voor deze particuliere bouw een
rentebijslag te geven. De A.R.-afge-
vaardigde voegde daaraan toe: „Voor
al wat betreft de regeling van eigen
woningbezit".
W erkgelegenheid
De heer Van Eibergen (A.R.) was
bevreesd dat de bouwnijverheid weer
de zwaarste slagen zal krijgen. Het
aantal orders loopt terug en dat is
voor de werkgelegenheid in deze be
drijfstak niet best. Minister Witte had
in zijn memorie van antwoord ver
klaard niet optimistisch te zijn. Nu da
heer Van Eibergen was pessimistisch.
Wel was hij blij, dat de moeilijkheden
in het bouwbedrijf van andere aard
zijn dan in de jaren 19511952. Mi
nister in 't Veld wenste de woning
bouw te doen beperken tot 55.000 wo
ningen, juist met het oog op de werk
gelegenheid in de toekomst. Nu zijn
er problemen, omdat er te veel wonin
gen in aanbouw zijn.
Zorg over de ontwikkeling van da
bouwnijverheid op lange termijn kon
men ook bij de heer Andriessen (kath.
v.) ontwaren. Deze wilde nog geen
üarmstelling wekken, maar wel met
'dem waarschuwen tegen een te sterke
afremming van de bouwnijverheid. De
heer Bommer (soc.) die in tegenstel
ling met de heer Beernink (C.H.) van
mening was, dat de overspannen ar
beidsmarkt een der oorzaken van da
hoge huurprijzen is, zeide ook dat er
een gevaar voor inzinking is.
Huurprijzen
De hoge huren van de woningwet
woningen was een ander punt in dit
debat. De heer Van Eibergen (A.R.)
berekende, dat men de huur van wo
ningwetwoningen in een grote stad op
ongeveer f 20,per week kan stellen.
Vele werknemers kunnen dat niet
meer betalen. Daarom vond de heer
Beernink (C.H.) dat er ook differen
tiatie in de woningwetbouw moet ko
men. Er zullen dan maar eenvoudiger
woningen moeten worden neergezet.
Aan de grootte van de woning zal ech
ter niet getornd mogen worden.
