Hoofdprijs van onze grote
puzzle-wedstrijd ging naar
W. A. Verbeek in Kruiningen
Dam®8
Spoetnik als teken van
Gods gericht
Gelezen
Jury had een zwaar karwei
In januari nieuwe l
puzzle-wedstrijd
handen
Twee synodes
Meisje laten verdrinken
Ook de zee droeg
een steentje bij
Gedachten in
de synagoge
Mogelijkheden
fond Boechout
DE KERK
VANDAAG
GEMEENTE EN
MILITAIREN
Enthousiasme voor
één collecte
Vijftig jaar vrouwelijke
doopsgezinde theologen
in andere bladen
Zelf doen of
ondergaan
Verzuiling
Ontkerstening
Donderdag 5 december 1957
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 4
De vele honderden deelneemsters en deelnemers aan onze puzzle-
wedstrijd zullen de krant van vandaag wel met meer dan gewone be
langstelling inkijken. Want we zijn er in geslaagd om de einduitslag
in ons blad van heden bekend te maken. Dat was een heel karwei
en de jury is vele uren bezig geweest om tot een zo eerlijk mogelijke
verdeling van de prijzen te komen. Er is vaak gewikt en gewogen;
vele brieven bereikten ons met „na-correcties" op de ingezonden op
lossing. We ontvingen brieven zonder de naam van de afzender. Dan
weer ontbrak de postzegel, enz. Maarhet leed voor de jury is
geleden en we zijn er uitgekomen.
En nu de prijswinnaars.
De hoofdprijs, de complete fiets, helemaal modern uitgerust, gaat
naar de heer W. A. Verbeek, Burg. Elenbaasstraat 19, Kruiningen.
Elders in dit nummer kunt U reeds lezen van de uitreiking van deze
fiets. Eén onzer redacteuren heeft namens de jury de hoofdprijs per
soonlijk uitgereikt aan de winnaar.
Andere prijswinnaars
Rotanfauteuil, F. Dousma, J. de Moor
straat 11, Goes.
Renschaatsen, J. Kouwer, Kamperland.
Dames schrijfmap, Corie Aarnoutse,
Kloetinge.
Fietslantaarn, J. L. J. v. d. Berge,
Tholen.
Huisapotheek, J. Douw, Goes.
Waardebon f25.—, G. Onderwater,
Goes.
Aansteker, W. J. v. d. Berge, 's-Heer
Hendrikskinderen.
Kist sigaren, dr. J. L. J. Bruynzeel,
Wissekerke.
Herenhorloge, Hans Buyse, Goes.
Reis-étui, L. C. van Dijke, St. Anna-
land.
Damestas, G. Dijkhuizen-Tilroe, Sou
burg.
Waardebon f 10.Mej. E. Gouds
waard, Wissekerke.
Damespotlood, A. den Hoed, Yerseke.
Levensmiddelenpakket Végé f 25.A.
C. H. van Hoorn, Middelburg.
Sierlepel, L. v. d. Houten, Goes.
Damespotlood, Mevr. J. de Kamde
Visser, Yerseke.
Auto op rails, R. de Lange, Kortgene.
Waardebon f 10.f, J. Vogel, Seroos-
kerke.
Phylodendron met sierpot, W. Wille-
boordse, Middelburg.
Sierasbak, H. Nieuwenhuize, Krabben-
dijke.
Waardebon „Berco", G. P. A. de Roche-
fort, Goes.
Dameskousen, A H. Ruysink, Wissen-
kerke.
Dntbijtlaken met 6 vingerdoekjes, M.
Schipper, Tholen.
Toilettas, Mej. S. Versprille, Oostburg.
Foto-album, Jo Minnaar, Kruiningen.
Toplin overhemd, mevr. Rol-Tazelaar,
Goes.
1 paar pantoffels, J. Meeuwse, Zoute-
lande.
Bouwdoos, G. A. de Rijke, Vlissingen.
Snoeischaar, F. de Schipper, Wemel-
dinge.
Thermometer, J. de Schipper, 's-Heer
Hendrikskinderen.
Baddoek, J. Sinke, Souburg.
Overgooier, W. Vreke, Nieuwdorp.
Blikopener, J. Walhout, Souburg.
Borduuralbum en gratis onderricht, W.
Janse, Middelburg.
t gratis autorijlessen, H. Elings, Mid
delburg.
1 gratis autorijles, C. van Iwaarden,
Middelburg.
Autospiegel, C. v. d. Wekken, Haam
stede.
Doos post naar: J. de Putter, Hoek; A.
R. Lergner, Hansweert; J. van Lange-
velde, Goes; G. de Lugt, Schoondijke;
H. C. Maat, Kruiningen; J. van Liere,
Kloetinge; W. Kruit, Middelburg; M.
J. van Hekke, Yerseke; C. P. Bosse-
laar, Kruiningen; J. M. Verburg, Goes.
Atlas naar: G. Verheule, Goes; L. Vol
kers, Goes; W. de Voogd, Middelburg.
Een vulpen naar: K. J. de Koeijer,
Middelburg; mevr. J. C. v. d. Klis-
Veltman, Zierikzee; J. C. Kingmans,
Middelburg; C. de Kam, Middelburg;
R. Joziasse, Souburg; D. A. Joziasse,
Middelburg; Ds. I. J. Wisse, Grijps-
kerke; Adrie Verburg, Goes; A. M.
Rombout, Goes; W. Rombout, Goes.
Paar Nylon damsekousen naar mevr.
De Roo, Goes; mevr. A. Remijnse-Ge-
lok, Kapelle; Mien van Soelen, Sou
burg; mevr. J. A. Stomp-Beeftinck,
Wemeldinge; mevr. A. P. Vogelaar-
Smallegange, Krabbendijke; mej. S.
Walraven, Middelburg.
Voorts ontvangen nog ruim 200 win
naars een prijs in de vorm van een
doos met post of een Ballpoint. Alle
prijzen zijn gisteren ter post bezorgd.
We hopen nu, dat alle winnaressen en
winnaars hun prijs vandaag ontvangen.
Dat is dan een aardige verrassing van
St. Nicolaas.
Ontboezeming
Alle winnaressen en winnaars onze
hartelijke gelukwensen. Over niet al
te lange tijd starten wij met een nieu
we grote puzzlewedstrijd. Aan de voor
bereidingen zijn wij druk bezig, en we
hopen half januari te kunnen begin
nen. En dan tot slot een dichterlijke
ontboezeming van één onzer deelne
mers. Wie dit gedicht als deelnemer
leest zal meteen weer al die kleine
puzzeltjes voor zich zien, waarover
men uren heeft gedacht. Dank aan
deze dichter onder onze puzzelaars.
Ingezonden mededeling (adv.)
uM MAMCA.r
ruw of schraal
HAMEA-GELEHEÜHIU
Dr. Th. C. Frederikse van Meppel
vertelt in het plaatselijk kerkblad „In
en om de Grote Kerk", dat hij als af
gevaardigde de zitting van de generale
synode der hervormde kerk heeft bij
gewoond. Daar kreeg hij een indruk
van wat er leeft en werkt in de kerk,
zonder dat de afzonderlijke gemeenten
daar altijd veel van merken. Maar op
een synode komen talloze vraagstuk
ken naar voren.
„Het drong ineens tot ons door, dat
wij met onze telkens vergaderende sy
node en vooral met de organen van
bijstand, die al dit werk praktisch uit
voeren en met een paar hard werken
de secretarissen als dr. Emmen en ds.
Landsman, toch wel een stuk voorlig
gen op de gereformeerde kerken",
schrijft dr. Frederikse. „Ik zeg dit niet
met trots of uit concurrentiezucht,
maar alleen omdat wij als hervorm
den vaak een minderwaardigheids
complex hebben tegenover onze gere
formeerde zusterkerken. Dat is toch
echt niet nodig. De gereformeerde ker
ken kunnen, doordat ze de manier van
werken van hun kerken nog niet heb
ben aangepast aan de tegenwoordige
tijd, lang niet doen wat de hervormde
kerk heden kan. Dat mag toch ook
wel eens gezegd worden".
Op 23 januari 1790 zonk in een
baai van het Pitcairn-eiland in het
zuidelijk deel van de Stille Zuid
zee 'de „Bounty", bekend uit het
verhaal over de muiterij, nadat
het schip door de muiters in
brand was gestoken. Daags te
voren had men op open zee ka
pitein Bligh en zijn getrouwen in
een open boot weggestuurd. De
ontdekker van de v/rakstukken
was de bekende diepzee-fotograaf
Luis Marden.
Foto links: De 21-jarige Tom
Christian, in de vijfde graad na
zaat van een van de muiters en
assistent van Mardenbij het
ruim 3/2 meter lange anker van
de „Bounty".
Foto rechts: Fred Christian, na
zaat in de vierde graad van een
van de muiters, toont zijn 26-ja-
rige zoon Fletcher (links) enkele
met koraal overdekte voorwerpen
die afkomstig zijn van het mui-
terschip.
Éénentwintig maal een puzzel
In mijn Zeeuwsch Dagblad-krant
'k Maakte, soms wel verre reizen
Van Groede heel naar Oosterland.
'k Zocht me een aap naar Roversberg,
Sint Jansteen lag in de buurt
Kamperland of Wissenkerke
Heeft iets in de war gestuurd.
Zoutelande, Aagtekerke,
Alles heel dicht bij elkaar.
Domburg en ook Grijpskerke
Waren helemaal niet naar.
Arnemuiden, Wemeldinge,
Kruiningen en Overslag,
Heel mijn aardrijkskunde-kennig
Kwam weer op, op puzzeldag.
Alles bij elkaar genomen
Waren de opgaven, gans niet zwaar.
In het vervolg graag wat taaier
Endan zonder commentaar.
Want dat is mij opgevallen
In deze Zeeuwse plaatsen-strijd
Heel wat inzenders vroegen clementie
In hun puzzel-moeilijkheid.
En de jury was maar soepel
Een puntje hier, een puntje daar,
Soms ook nog een straf-port-zegel
En zuchtend kwam de wedstrijd klaar.
Het was een aangenaam verpozen
Echt iets voor in de wintertijd.
We hopen op herhalings-oefening,
Want puzzelen brengt gezelligheid.
De rechtbank te Arnhem heeft de 31-
jarige doorsmeerder J. G. uit Rijssen
terzake grove schuld aan de tragische ge
volgen van een stoeipartij aan de oever
van de al bij Ochten conform de eis
veroordeeld tot een gevangenisstraf van
drie maanden.
Verdachte had zich te verantwoorden,
omdat hij op 4 juli j.l. het achttienjarige
meisje Jopie van de Voort tegen haar zin
naar het diep gedeelte van de Waal had
gedragen, hoewel hij zelf niet kon zwem
men en' wist, dat het meisje de zwem
kunst evenmin machtig was. In het diepe
gedeelte moest hij uit eigen lijfsbehoud
het meisje los laten. Terwijl verdachte
machteloos toezag, verdronk het meisje.
Dinsdagmiddag heeft Z. K. H.
Prins Bernhard op het vliegveld
Soesterberg een demonstratie bij
gewoond van de Nederlandse he
likopterindustrie met een „Koli
brie H 3". Daarna begaf Z. K. H.
de Prins zich naar Utrecht, waar
ter gelegenheid van het 18e lus
trum de Kon. Studenten-weer
baarheid gala-uniformen kreeg
aangeboden.
Foto onder; Z. K. H. de Prins
bekijkt een stuwstraalmotor aan
een van de rotorbladen van de
helikopter op het vliegveld Soes
terberg.
Foto boven; Na zijn aankomst
inspecteerde Z. K. H. Prins Bern
hard de gezamenlijke weerbaar-
heidskorpssen uit Utrecht, die
stonden opgesteld op het Dom
plein in Utrecht.
Een orkaanachtige wind hulde Syd
ney maandagavond in rook, afkomstig
van branden die in twee nabijgelegen
plaatsen woedden. Eén hiervan,
Wentworth Falls, is bijna geheel ver
woest. Van de andere plaats, Leura,
is de hoofdstraat half in de as gelegd.
Het aantal daklozen loopt in de hon
derden.
- -f- - ir - - -
De evangelist Billy Graham noemde op een betoging In de auto-
stad Detroit de Russische satelliet een bewijs, dat „de stormwol-
ken van het gericht van God ziéh gaan samenpakken". Misschien
heeft God het atheïstische Rusland uitverkoren tot een werktuig
om de Verenigde Staten te verwoesten, precies zoals eenmaal
Babel het rijk van Juda vernietigde.
„Wij Amerikanen zijn grotere zondaars dan de Russen", zei
Graham. „Want wij hebben niettegenstaande het ons gegeven
licht en inzicht God met voorbedachten rade de deur gewezen".
Dezer dagen heeft de ingebruikne
ming plaats gehad van het nieuwe
Hervormde kerkje te Petten in
Noord-Holland. In de tweede wereld
oorlog moest het hele dorp afgebro
ken worden. Hoewel er aanvankelijk
niet aan gedacht werd het dorp te
herbouwen, is men er later mede op
aandrang van vroegere bewoners toe
overgegaan. De herbouw van de kerk
was de sluitsteen van Pettens her-
stichting.
Het ongewone is, dat ook de zee
haar bijdrage voor de herbouw van
dorp en kerk heeft geleverd. De eer
ste zestien woningen in het nieuwe
dorp werden opgetrokken uit aange
spoeld hout. Ook het meubilair van
de kerk, inclusief avondmaalstafel en
preekstoel is vervaardigd van hout,
dat door de zee op het strand werd
geworpen. Daar de onkerkelijkheid in
dit deel van Noord-Holland groot is,
heeft men indertijd overwogen of het
wel zin had, een kerk te bouwen. Ge
lukkig bleek er behoefte aan een
bedehuis te bestaan, en zo is Petten
weer een echt dorp.
Ds. J. L. Meesters vertelt in Her
vormd Kampen, dat hij te Zwolle een
synagogedienst heeft bijgewoond.
Deze werd geleid door rabbijn dr. E.
Berlinger, die onlangs op een ge
meenteavond van de Hervormde kerk
in Kampen heeft gesproken.
„Ik had nog nimmer een synagoge-
dienst bezocht", zegt ds. Meesters,
„maar ik vond dit beslist een interes
sante belevenis. Wel duurde de dienst
erg lang (van 8.45 tot 11 uur), maar
ik heb me toch geen moment ver
veeld.
Inmiddels gaat er iets in je om,
wanneer er nu ongeveer dertig Isra
ëlieten aanwezig zijn, als triest restant
van een Joodse gemeente, die vóór de
oorlog uit 700 leden bestond. Maar
God laat zijn volk niet los, zoals Hij
het vroeger ook meermalen door de
ic ic --"-7 4
duisternis heeft geleid. Zij het onze
bede, dat Israël, dat internationaal
ontwakend is, door Christus tot het
ware Licht komt!"
Veel is er al geschreven over het
evangelisatiewerk in het Belgische
plaatsje Boechout, waaruit een bloei
ende Gereformeerde kerk is ontstaan.
Blijkens mededelingen van de initia
tiefnemer van al het werk daar, de
heer K. Sluys, zijn er nog talrijke
mogelijkheden voor de voortgang van
het evangelie.
In het blad De Open Poort rappor
teert de, heer Sluys op deze manier:
„Aan de Hagebroek zit nog een jon
gen, die zich dringend tot Christus
moet bekeren, want zonder Hem kan
en moet hij de eeuwigheid niet in.
In Lier woont nog die militair, dia
het Kort Begrip tegen de Mechelse
catechismus heeft afgewogen, en zé
ker weet welke keus hij moet doen.
Maar vrouw en vrienden trekken met
alle macht om hem van de goede keus
af te houden.
Ook zijn daar nog die ouders, wier
kinderen bij ons belijdenis gaan doen
en die toch ook dezelfde weg naar
het eeuwig geluk zouden moeten vol
gen.
En dan nog die tientallen Jehova
getuigen, waarvan er velen enkel
dwalen omdat er niemand is, die hun
de rechte weg gewezen heeft.
In Lint loopt een catechisatie voor
boerenmensen met heldere koppen.
Maar met hun vrouwen zou nog eens
ernstig gesproken moeten worden.
Hun hart is groot genoeg voor 't evan
gelie, maar hun hoofd te klein voor
't Kort Begrip.
In Edegem moet een etalage ge
timmerd worden om een bijbel in te
leggen. Misschien helpt het niet, mis
schien komt er één mens door tot be
kering".
-- if i -
- -
Dopen gaat zo maar niet
Naar wij in Philadelphia lezen,
heeft de Hervormde kerkeraad van
Terwolde (bij Deventer) er op gewe
ren, dat de gemeente ernst moet ma
ken met het sacrament van de doop.
De kerkeraad ziet zich voor een moei
lijk probleem gesteld als b.v. één van
de ouders van een te dopen kind als
lidmaat van de kerk heeft bedankt.
„Ik spreek naar niet eens van het ge
val, waarin beide ouders hebben be
dankt", schrijft ds. W. G. van der
Lecq.
De kerkeraad van Terwolde is van
oordeel, dat in dergelijke gevallen
met de ouders tevoren dient te wor
den gesproken om hen te wijzen op
de consequenties van de doopbelofte.
De centrale kerkeraad van de Her
vormde gemeente van Arnhem heeft
een voorstel aanvaard om vier gods
dienstoefeningen per jaar door een
„soldatendominee" te laten leiden. Dit
geschiedt met de bedoeling om de
band tussen garnizoen en garnizoens
gemeente tot uitdrukking te brengen.
Daarom ging jl. zondag hoofdleger-
predikant kolonel ds. A. T. W. de
Kluis in de Klarendalse kapel voor.
Alle te Arnhem gelegerde militairen
waren uitgenodigd om deze dienst sa
men met de wijkgemeente mee te ma
ken.
Op verzoek van de kerkeraad
der Gereformeerde kerk van
Emmeloord hebben enkele zus-
tergemeenten inlichtingen ver
strekt omtrent hun ervaringen
met het houden van één col
lecte in de eredienst. De kerke
raad van Emmeloord ontving
hierop enthousiaste reacties en
gaat nu ook overwegen om het
offer der gemeente te concen
treren op één rondgang tijdens
de eredienst.
Dit jaar is het een halve eeuw gele
den, dat aan het doopsgezind semina-
rie te Amsterdam de eerste vrouwe- t
lijke studente tot de lessen werd toe
gelaten, mej. M. ten Bosch; deze is in
1913 proponente geworden, maar pre-
dikante is zij niet geweest. De eerste
vrouwelijke predikante bij de Doops-
gezinden was mej. dr. A. Zernike.
Sinds 1911 waren er ieder jaar vrou-
welijke studenten; in 1926 telde het
seminarie zelfs meer vrouwelijke dan
mannelijke. Na 1928 zijn de vrouwen
steeds in de minderheid gebleven; op
dit moment worden er vier vrouwe- l
lijke tegen twaalf mannelijke studen
ten aan het Doopsgezind seminarie
opgeleid.
- -»•- - - -
Wanneer de lichtzijden van het ver
enigingsleven de schaduwzijden ver-
weg de baas zijn, wanneer door de or
ganisaties een zeker tekort van het
huiselijk leven wordt opgevuld, dan is
het de moeite waard de aan de kant
staanden tot meedoen te bewegen,
schrijft de „Leeuwarder Courant"
die daarna vervolgt:
Dan doet men echter ook goed da
ogen open te houden voor de bedrei
ging, die de televisie in dit opzicht in
houdt. De feiten wijzen immers uit
dat de televisie de mensen meer aan
huis bindt, wat helaas nog helemaal
niet wil zeggen dat zij het huiselijk
leven bevordert.
Een zeer bekend en in de volks
kringen werkend Rotterdams predi
kant heeft dézer dagen verklaard dat
door de televisie tal van waardevolla
openbare activiteiten in zijn wijk ver
lopen of zelfs verdwenen zijn. Zelfs
de kinderen worden er door van hun
spel afgehouden. De opkomst bij da
amusementsverenigingen loopt snel te
rug als de aankoop van televisietoe
stellen vooruitgaat. Het positieve, het
opbouwende verenigingswerk moet
zijn activiteiten (uitvoeringen, lezin
gen) staken.
Deze ontwikkeling zou, indien zij ook
elders wordt geconstateerd, in over
eenstemming zijn met de geest van da
tijd, die de menigte ook in cultureel
opzicht zo passief mogelijk maakt, dia
haar niet tot kiezen dwingt maar laat
„consumeren". Een ontwikkeling dia
gevaarlijk is en daarom betreurd moet
worden.
„Frieseh Dagblad" heeft over da
verzuiling" o.a. het volgende geschre
ven:
„Wanneer er een openbare, neutrale
school is, waar nimmer over Jezus als
over de Heiland der zondaren wordt
gesproken en waar de humanist, die
niet in God gelooft, daarom gerust zijn
kinderen kan sturen, dan is dat géén
verzuiling. Wanneer ouders hartelijk
begeren dat hun kinderen niet alleen
in huis, maar ook op school, zullen
leren, wie Jezus is en wat Hij van ons
vraagt en waarom Hij recht heeft om
het te vragen, en hoe Hij oneindig
meer geeft dan Hij vraagt, dan is zulk
een school een voorbeeld van verzui
ling.
Wanneer een vereniging zich wil
bezighouden met maatschappelijke en
sociale hulp aan misdeelden, verdool
den of maatschappelijk weerlozen, en
zulk een vereniging schrijft in haar
doelstelling, dat zij wil helpen en
troosten door het evangelie van Jezus
Christus als richtsnoer te nemen bij
haar werk, dan is dat verzuiling. Wan
neer een vereniging het zo aanlegt, dat
zij angstvallig weet te vermijden er
officieel nota van te nemen, dat in
Nederland de boodschap van het evan
gelie is gekomen tot heil des volks,
dan is zo'n vereniging géén voorbeeld
van verzuiling.
Wij dachten, dat het al lang duide
lijk was. Het woord verzuiling is uit
gevonden, om als Christelijke scholen
en organisaties te bestrijden en de
krans der ere te verlenen aan die or
ganisaties, die wortelen in negentien-
de-eeuwse liberale opvattingen van
neutraliteit en „algemeenheid", in de
twintigste eeuw door anderen overge
nomen en met nieuw élan gepropa
geerd.
Vroeger was de op ontkerstening ge
richte activiteit direct en rechtstreek»
gericht op de kerk. De duivel heeft zelf
al lang begrepen, dat deze methode een
vergissing was, schrijft „Frieseh Dag
blad" en vervolgt:
Nu gaat het met de ontkerstening langs
lijnen van geleidelijkheid. Vooreerst: het
wordt gewoonte, om veel over het Chris
tendom en deszelfs „waarden" te spreken,
der Schriften. Niet over het kruis der
verzoening, maar wel over evangelische
normen of gedachten; niet over verlos
sing van schuld en straf, maar wel over
vernieuwing van de maatschappij in
Christelijke geest; niet over bekering,
maar wel over reclassering. Het Chris
tendom wordt dan een eerbiedwaardige
en nuttige en zegenrijke en heerlijke en
zelfs bovennatuurlijke zaak, waarin niet
alleen de gelovige ervaring gestalte heeft
gekregen, maar waarin ook openbarings
elementen zijn op te merken. Maar de
vraag: wat dunkt u van de Christus?
blijft dan onbeantwoord. Of men zegt:
Hij is het grote mysterie. Of: Hij is de
MeesterMaar niet: Hij is de eeuwige
Zoon van God, Hij is om onzentwille op
aarde gekomen, ontvangen van de Heili
ge Geest, geboren uit de maagd Maria.
En nog minder: Hij is dood geweest en
Hij nam weer 't leven aan. Daarom, van
wege zulke verschillen omtrent de Chris
tus is het veiliger, broederlijker en
vreedzamer, om maar niet te veel over
de heilsfeiten te spreken, maar zich lie
ver te houden aan termen als het Chris
tendom, de Christelijke waarden enz. Het
is merkwaardig, dat de term kerk in vele
gevallen net zo elastisch blijkt te zijn als
de term Christendom.
Nederlands echtpaar met baby
kwam er goed af
Een Ilyushin-14 van de Russische lucht
vaartmaatschappij Aeroflot is bij de lan
ding op het vliegveld van Helsinki ver
ongelukt. Verscheidene leden van de be
manning 1 enki ie passagiers werden
gewond. In het vliegtuig zaten, vlak ach
ter de stuurhut de heer en mevrouw K.
W. Reinink met baby. De heer Reinink,
die tweede secretaris van de Nederlandse
ambassade in Mo kou is, liep een scher
pe snijwonde aan '--.t voorhoofd op, zijn
echtgenote, die de baby op het ogenblik
van het ongeluk in de armen had, kwam
met de schrik vrij.
Bij de landing hing er boven Helsinki
zware mist. Hierdoor kwam de machine
ver van de baa 1 aan de grond. Het voor
ste gedeelte van het toestel brak af.
