Nederlanders terugtrekken
uit ondernemingen
Gebouw van K.P.M.
werd bezet
Toestand bijna onhoudbaar
op oostelijk Java
Dulles vertrekt vandaag
of morgen naar Parijs
Transe ambassadeur bezocht
Zeeuwsch- Vlaanderen
INDONESIË HANDELT IN STRIJD MET
VOLKEREN- EN MENSENRECHT
Regering is diep bezorgd
WEERBERICHT
naar
^Evertsen
NieuwGuinea
GROTE ONGERUSTHEID OVER
ONTWIKKELING V.H.M.O.
Bezoeken aan bedrijven
Sneeuw in Italië
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
RECORDOMZET
GOESE VEILING
Algemeen Landbouw Syndicaat overweegt advies
Eerste Kamer zal
Europese Verdragen
goedkeuren
Arbeiders te Djakarta
Kunstmaan vandaag
de lucht in
BESPREKINGEN MET MINISTERS
Eisenhower maakt
het goed
Franse kabinet stelt
vertrouwenskwestie
Alle fracties in Tweede Kanter
Verklaring van dr, Drees in Tweede Kamer
Hoofdkantoor: L. Vorststraat 90, Goes
Tel (01100 2438: by geen gehoor:
Hoofdred. (01100) 2503; Chefred.
(01100) 3991; Adv (01100) 2970; giro
174289 Bijkantoren Middelburg: Kor
te Noordstraat 35 Tel. (01180) 2009;
Vlissingen: Coosje Buskenstr 27, Tel.
(01184) 3326; Terneuzen: Dijkstr 26-28
Exploitatie:
Oosterbaan Le Cointre N.V.. Goes.
Abonnementsprijs 0.56 per week,
ƒ2.40 per maand. f7.per kwartaal.
Losse nummers 13 cent.
Advertentieprijs 24 cent per man.
Rubriek Kabouters 10 cent per woord.
Zeeuwsch Dagblad
13e Jaargang No. 3875 Hoofdredacteur: r hauoort Directeur: JACQ de Smit Woensdag 4, dec. 1957
(Zie pag. 2)
Op- en ondergang van Zon en Maan:
Donderdag: Zon op 8.31 u., onder 16.30
u. Maan op 15.36 u., onder 6.19 u.
Hoogwater donderdag 5 dec.:
Vlissingen: 0.30 u. 1.86 m., 12.43 u. 1.83
m. Terneuzen: 0.53 u. 2.02 m., 13.07 u.
1.99 m. Wemeldinge: 2.04 u. 1.66 m.,
14.18 u. 1.51 m. Zierikzee: 1.48 u. 1.44
m., 14.03 u. 1.28 m.
HET ALGEMEEN LANDBOUW SYNDICAAT in Indonesië over
weegt de leden te adviseren, dat de Nederlanders de ondernemingen
op Oost-Java zullen verlaten. De voorzitter van het syndicaat, dr. J.
Meyer heeft dit dinsdagavond meegedeeld. Indien de situatie niet op
korte termijn zou veranderen, zou dit advies worden gegeven.
Hij had berichten ontvangen uit verschillende plaatsen op Oost-
Java, dat Nederlanders waren beroofd van levensmiddelen. Dr. Meyer
sprak van een algemene terreur tegen de Nederlanders. Autoriteiten
in de provincie, die door Nederlanders waren benaderd hadden ge
zegd, dat het de wil van het volk was.
DE TOESTAND IN INDONESIë is sinds gisteren nog ernstiger geworden.
De radio- en telefoonverbindingen tussen Indonesië en ons land zijn verbro
ken. In Bandung is gistermorgen een actie begonnen tegen Nederlanders. Win
kels, arbeiders, hotels, taxi's en regeringsinstellingen hebben bevel ontvangen
elk dienstbetoon aen de Nederlandse samenleving te weigeren. Nederlandse
winkels worden geboycot. Het kantoor van de Garuda Indonesian Airways in
Singapore heeft opdracht gekregen transport aan alle Nederlands vervoer te
weigeren.
De „Oranje", het vlaggeschip van de Stoomvaart maatschappij „Nederland"
is gisteren op normale wijze uit Djakarta vertrokken. De inscheping van de
honderden passagiers had een vlot verloop. Alle inreisvisa werden meteen on
geldig verklaard, waarna één Nederlandse reiziger zijn passage introk.
(Van onze parlementsredactie)
De Eerste Kamer zal de Europese
verdragen, die begin oktober door de
Tweede Kamer werden aanvaard, met
overweldigende meerderheid goedkeu
ren. Daarover kan geen onzekerheid
meer bestaan, na alles wat gistermid
dag bij de behandeling van de verdra
gen in de Senaat is te berde gebracht.
Er waren vele bezwaren en vele be
denkingne maar algemeen was men
van oordeel, dat ondanks de sfeer van
onzekerheid, waarin de fundamenten
voor de E.E.G. thans moeten worden
gelegd, het onherstelbaar zou zijn,
wanneer men deze grote en welhaast
enige kans op herstel van Europa's
positie in de wereld, niet zou grijpen.
Aan de reeks van bekende en nog
steeds gehoorde bezwaren tegen de
Euromarkt, heeft de Eerste Kamer
weinig nieuwe bedenkingen kunnen
toevoegen, zodat zich in dit opzicht
geen gezichtspunten voordeden, die
niet reeds eerder belicht waren. Niet
temin werkte het debat in de Eerste
Kamer op vele punten verhelderend.
Volgens persberichten in Djakarta
heeft de Indonesische monetaire raad
de mogelijkheid besproken de handels
betrekkingen met Nederland te ver
breken.
De toestand in Indonesië heeft onge
rustheid veroorzaakt in verantwoorde
lijke kringen in Londen. De grote Lon-
dense bladen blijken pessimistisch te
zijn, juist ook om de eventuele geva
ren, die Britten in Indonesië lopen.
Men hoopt echter, dat men in Indo
nesië de anti-Nederlandse campagne
tot staan kan brengen, voordat de In
donesische belangen zelf worden ge
schaad.
Verklaring
De militaire autoriteiten in Djakarta
hebben na de aanslag op president
Soekarno achttien personen gearres
teerd, terwijl een aantal explosieven
en documenten in beslag werd geno
men. Enkele van de aangehouden per
sonen hebben bekend bij het complot
betrokken te zijn.
Nog steeds doen agenten invallen in
winkels, woonhuizen en bioscopen,
terwijl straten worden afgesloten en
alle motorvoertuigen worden nage
zocht op wapens.
Australië heeft maandag het bestaan
tegengesproken van „geheime clausu
les" of „militaire bijgedachten" in een
gemeenschappelijke verklaring, die de
vorige maand door deze twee landen
met betiekking tot Nieuw-Guinea is
uitgegeven.
Dinsdagavond laat is de super-con-
stellai.'on van de KLM, de „Electron",
die maandagochtend zonder passagiers
uit Djakarta is vertrokken, op Schip
hol gearriveerd. In Singapore waren
vijf passagiers ingestapt met bestem
ming Amsterdam.
De Jordaanse Tweede Kamer heeft
dinsdag met algemene stemmen beslo
ten de regering te verzoeken, een ein
de te maken aan de radio-aanvallen
tegen Egypte en Syrië.
LEDEN VAN HET Indonesische per
soneel van de Kon. Paketvaart Maat
schappij hebben dinsdagochtend het
gebouw van de K. P. M. in bezit ge
nomen. Het Nederlandse personeel
werd urenlang vastgehouden. Op het
gebouw werd de rode vlag uitgesto
ken. Ambtenaren van het Indonesische
ministerie van buitenlandse zaken
hebben na een Nederlands protest
Een woordvoerder van het Ameri
kaanse ministerie van defensie heeft
meegedeeld, dat de lancering van de
„Vanguard"-raket met de eerste Ame
rikaanse kunstmaan is vastgesteld op
woensdag 16 uur Nederlandse tijd. Er
kan zich echter een vertraging voor
doen, zo voegde hij hieraan toe.
Van de zijde van de marine werd
verklaard, dat men, naar verluidt, de
moeilijkheden betreffende het even
wicht van de raket in de vlucht heeft
opgelost.
Hammarskjoeld via
Amsterdam naar New York
Zaterdag 7 december zal de secreta
ris-generaal van de V.N. Hammars
kjoeld in gezelschap van de heren Ma-
lania en Ranallo enkele uren op
Schiphol vertoeven.
De minister van buitenlandse zaken
Dulles zal woensdag 11 of donderdag
12 d cember uit Washington vertrek
ken om zich voor te bereiden op de
topconferentie van de N. A. V. O. in
Parijs. Hij zal besprekingen voeren
met ministers van buitenlandse zaken
van N.A.V.O.-landen voordat de rege
ringsleiders op 16 december bijeenko
men. Er is nog niet uitgemaakt, of
president Eisenhower wel of niet naar
pr
Parijs zal gaan.
President Eisenhower heeft de
voorzitter der democratische partij,
Adlai Stevenson, die twee maal kan
didaat voor het Amerikaanse presi
dentschap is geweest, uitgenodigd de
N.A.V.O.-„topconferentie" bij te wo
nen.
Stevenson heeft verklaard, dat hij,
tenzij zich ontwikkelingen van een
Rustig weer
Overwegend droog weer met opkla
ringen en hier en daar mist. Zwakke
tot matige wind uit westelijke richtin
gen. Ongeveer dezelfde temperaturen
als dinsdag, maar de ochtend voorna
melijk In het zuiden en midden van
het land lichte vorst
dwingend karakter zouden voordoen,
de conferentie niet zal bijwonen.
Verder deelde hij mee, dat hij met
Eisenhower had gesproken over een
wijziging van de Amerikaanse atoom
wetgeving, die nodig is om meer uit
wisseling van atoomgeheimen tussen
de V.S. en de andere N.A.V.O.-landen
mogelijk te maken.
President Eisenhower is dinsdag
ochtend opgetreden als voorzitter van
een vergadering van Republikeinse en
Democratische leiders uit het Ameri
kaanse congres, waarop gesproken is
over de plannen van de Amerikaanse
regering tot versterking van de N.A.
V.O.
Eisenhowers dokters hebben dinsdag
meegedeeld, dat de toestand van de
president uitstekend vooruit blijft
gaan.
Koïte tyd voor de vergadering had
de president een onderhoud gehad met
de Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Dulles, en de leider van
de Democratische partij, Stevenson.
verklaard, dat deze actie niet de goed
keuring van de regering had.
De 'leiders vgn de vakvereniging Van
K.P.M.-për'sonéel, die is aangesloten
bij de communistische federatie van
vakbonden „Sobsi" deelden aan de ar
beiders, die zich voor het gebouw op
het Merdekaplein in Djakarta hadden
verzameld mee, dat het Indonesische
personeel van de maatschappij alle
agentschappen van de K.P.M. in ge
heel Indonesië hadden overgenomen.
Later op de dag heeft de politie twee
vakverenigingsleiders gearresteerd,
waarna het gebouw onder politie-be-
waking kwam te staan. De vakvereni
ging had reeds Indonesische employees
aangewezen om leidende functies in
het bedrijf over te nemen. De presi
dent-directeur had dan ook een acte,
waarin de overdracht werd geëist, ge
weigerd te ondertekenen.
De directie van de K.P.M. te Am
sterdam heeft nog geen commentaar
gegeven op de toestand. Men doet dit
liever niet, temeer daar het een actie
van een vakvereniging is, die niet is
gesanctioneerd door de regering.
De torpedobootjager „Evertsen" zal
10 december via het Panamakanaal
naar Nieuw-Guinea vertrekken voor
enigszins vervroegde aflossing van het
fregat „Johan Maurits van Nassau".
Het Franse kabinet heeft dinsdag de
vertrouwenskwestie verbonden aan de
voorstellen tot nieuwe belastingen, die
100.100.000.000 frank moeten opbren
gen. De Nationale Vergadering zal
haar oordeel over deze voorstellen uit
spreken na de behandeling in tweede
lezing van het wetsontwerp tot ver
sobering.
Er zal dinsdag worden gestemd.
(Van onze parlementaire redacteur)
Alle fracties hebben gisteren in de
Tweede Kamer hun ongerustheid uit
gesproken over de ontwikkeling bij
het v.h.m.o. Men heeft minister Cals
bij de behandeling van de begroting
van onderwijs, kunsten en weten
schappen stellig niet gespaard. Zeifs
zijn partijgenoot pater Stokman sprak
er zijn teleurstelling over uit, dat het
waarschijnlijk niet meer mogelijk zal
zijn de wet op het voortgezet onder
wijs nog deze parlementaire periode
tot een goed einde te brengen.
Daarom drong deze k.v.p.-afgevaar-
digde er bij de minister op aan om in
ieder geval te proberen dit belang
rijke wetsontwerp zo tijdig in te die
nen, dat het in ieder geval nog voor
1960 in de Tweede Kamer kan worden
lipt ^-*1
Op de „Vanguard"-basis in Cape Ca
naveral in de V.S. Wordt hard gewerkt
aan de voltooiing van Amerika's
kunstmaanproject. Op deze radiogra
fisch overgebrachte foto zien we twee
technici bezig met de montage van de
kleine test-satelliet in de top van de
derde trap van een „Vanguard''? Nog
enkele dagen, en dan hoopt men de
seinen van dit kleine glanzende bolle
tje uit het wereldruim op te kunnen
vangen.
behandeld. Als dat niet mogelijk is
moet ik de verantwoording daarvoor
geheel aan de minister laten, zo zeide
pater Stokman. Deze was ook niet en
thousiast over het voornemen van mi
nister Cals om kwesties, deze wet be
treffende, bij algemene maatregel van
bestuur te regelen. De Kroon moet
naar zijn oordeel niet te vergaande
bevoegdheden op onderwijsgebied
krijgen.
Catastrofaal
De heer Kleiwegt (soc.) kwam tot
de conclusie dat de gevolgen van het
tekort aan leerkrachten catastrofaal,
dreigen te worden. Het is met ons on
derwijs niet goed gesteld. Hij had geen
enkele behoefte zich te spiegelen aan
het opvoedkundig systeem der Sow-
jets. „We moeten onze ogen echter ge
bruiken om te zien, omdat we ze later
niet nodig hebben om te huilen". Die
overtuiging ontbreekt te veel in ons
onderwijsbeleid, aldus deze socialisti
sche afgevaardigde.
Impasse
De heer Roosjen (a.r.) stond scep
tisch tegenover alle pogingen tot ver
betering van ons onderwijs als niet het
tekort aan gebouwen en leerkrachten
verdwijnt. Het gehele ministeriële be
leid zal gericht moeten zijn op de op
heffing van het personeelsgebrek. De
a.r.-woordvoerder vond het een be
nauwende toestand dat voor 1960 niet
minder dan 3000 nieuwe Ulo-krachten
moeten worden aangetrokken. Mo
menteel zijn er bij dit onderwijs nog
139 vacatures. Het aantal leerlingen
zal van 1 januari 1957 tot 1 januari
1960 toenemen van 234.008 tot onge
veer 270.000. Op eerstgenoemde datum
waren 5600 Ulo-onderwijzers nodig.
Op 1 jan. 1960 zullen er 7950 moeten
zijn. Ook voor deze tak van onderwijs
dreigt er, naar het oordeel van de heer
Roosjen, een catastrophe. De maatre
gelen om het geven van onderwijs aan
het Ulo aantrekkelijker te maken, zijn
dan ook niet voldoende.
Voor wat het v.h.m.o. betreft, zong
de heer Roosjen hetzelfde „eentonige
lied" Dat de lerarensalarissen niet ge
lijk met de topsalarissen zijn opge
trokken noemde hij „een wond die
blijft schrijnen".
Een andere socialistische spreker
de heer Tans, was ook al niet gerust
over de ontwil '-eling bij het v.h.m.o.
Hij kwam tot zeven suggesties om de
situatie te verbeteren. Zo zal toege
staan moeten worden om van het leer
plan af te wij' en, er zullen meer ge-
nensionneerde leraren moeten worden
ingeschakeld. Ook dient men a.s. le
raren aan te trekken, die dan kunnen
werken onder leiding van een mentor.
Andere gedachten waren: het creëren
van noodruimte, meer faciliteiten voor
vriistelling van militaire dienst, het
volledig benutten van het bouwvolu
me en de verhoging van de leraren
salarissen.
Russische raketten
voor China?
Volgens gewoonlijk welingelichte
kringen te Moskou zouden de Russen
aan maarschalk Peng Teh Hoeai, de
Chinese minister van defensie, moder
ne wapens, waaronder raketten, heb
ben beloofd.
Dr. W. DREES:
....bezorgd....
De districtsrechtbank van Warschau
heeft maandag vier studenten, die in
oktober deelgenomen hebben aan de
betoging tegen de opheffing van het
studentenblad „Pro Postu", veroor
deeld tot gevangenisstraffen, variërend
van 18 maanden tot drie jaar.
De ambassadeur van Frankrijk te
's-Gravenhage baron E. de Beauverger
heeft gisteren een bezoek aan de
„Association Coöp. Zélandaise de
Carbonisation G.A." te Sluiskil ge
bracht. De ambassadeur had in de
morgenuren eerst te Sas van Gent de
spiegelglas- en fosfaatfabriek bezich
tigd.
Hij werd daar verwelkomd door de
algemene directie, de heren C. A. L.
Horstman en drs. P. A. Neeteson. Te
Sluiskil het gezelschap verwelkomd
door de twee Parijse directieleden van
het cokesbedrijf, baron J. Seilliere, in
genieur, net do plaatselijke directeur,
ir. A. Jullien. Hierbij was eveneens
aanwezig de commissaris van de ko
ningin in de provincie Zeeland, jhr.
Bij de aanvang van de vergade
ring van de Tweede Kamer heeft
de minister-president, dr. Drees
gisteren een verklaring afgelegd
omtrent de gebeurtenissen in In
donesië.
Bij de Kamer, zei hij, zal de wens
leven van de regering iets te verne
men omtrent de wijze waarop in In
donesië tegen de Nederlanders wordt
opgetreden en betreffende hetgeen de
zerzijds daartegen gedaan wordt. Wat
geschiedt is is in hoofdzaak uit de pers
bekend.
De KLM wordt belet haar vluchten
op Indonesië voortte zetten, hoewel de
vergunning daartoe nog niet is afge
lopen. De minister-president herinner
de vervolgens aan de 24-uur staking,
aan het verbod tot vertrek en binnen
komen van Nederlanders en voorts
merkte hij op, dat tegen de Nederlan
ders individueel maatregelen worden
genomen.
Verzekering
Welke gevoelens ons bezielen is dui
delijk zeide de minister. Deze han
delwijze is niet alleen in strijd met het
volkerenrecht, maar ook met het ge
wone mensenrecht. De regering meent
thans niet te moeten treden in concre
te mededelingen omtrent hetgeen kan
worden gedaan. Ik moet mij beperken
tot de verzekering, dat de regering
met geheel ons volk in diepe bezorgd
heid is. Nederland zal het mogelijke
doen om voor de belangen der Neder
landers in Indonesië te waken.
Wij zijn niet geheel zonder hoop dat
de Indonesische regering zal inzien dat
het verbreken van de laatste banden
met ons land niet enkel ons zal tref
fen, maar ook Indonesië zal schaden.
De voorzitter heeft hierna de minis
ter-president bedankt voor zijn mede
delingen en het vertrouwen uitgespro
ken, dat wanneer nadere mededelin
gen te doen zijn, de regering de kamer
daarvan op de hoogte zal brengen.
Hierna is de vergadering voor enige
ogenblikken geschorst. Tijdens de me
dedeling waren mede aanwezig de mi
nister van buitenlandse zaken, mr.
Luns en de minister van Justitie prof.
mr. I. Samkalden.
mr. A. F. C. de Casembroot, en leden
van het -stafpersoneel van de fabriek.
Nadat de ambassadeur zijn in het be
drijf aanwezige landgenoten aan zich
had laten voorstellen werd de fabriek
bezichtigd.
De ambassadeur van Frankrijk zat
later op de dag aan een diner in hotel
„Rotterdam' te Terneuzen, waarbij
onder meer aanwezig waren de com
missaris van de koningin, de burge
meester van Terneuzen, mr. P. H. W.
F. Tellegen, directie en leden van het
stafpersoneel en mevrouw Decker,
secretaresse van de „Alliance Fran-
Qaise".
Het gerechtshof te Amsterdam
heeft de 32-jarige automonteur W. M.
en de 30-jarige kellner W. M. B., bei
den uit Amsterdam, de in hoger be
roep terecht hebben gestaan wegens
diefstal van grote partijen koffie, elk
veroordeeld tot twee jaar gevangenis
straf met aftrek van de preventieve
hechtenis.
Men is van plan vanuit Moskou
een grote hydro-elektrische centrale
te laten functioneren, die 900 km van
de Russische hoofdstad verwijderd is.
In de centrale, die 20 generatoren
met een gezamenlijk vermogen van
2.100.000 kwu heeft, zullen slechts
vier man aanwezig zijn.
De arrondissementsrechtbank te
Arnhem heeft de 34-jarige bakker
G. M., tevens lid van de gemeente
raad van Druten, terzake van mein
eed en het plegen van zedenmisdrij
ven, veroordeeld tot een jaar en zes
maanden onvoorwaardelijke gevange
nisstraf met aftrek.
Tientallen steden en dorpen in de berg
achtige streken van Midden- en Zuid-
Italië en op het eiland Sicilië zijn door
sneeuw van de buitenwereld afgesneden.
In vele delen van Italië valt er reeds
voor de derde dag sneeuw. De winter
heeft ongewoon vroeg zijn Intrede ge
daan.
