Antwoord van Turkse jeu^
wel, dan worden we solda
Maar diplomaten geloven niet,
dal het zo'n vaart loopt
Huismoeders behoeven voorlopig
melkflessen niet te reinigen
Nieuwe troepen aan land
gezet in Sumatra
Oecumenische raad van kerken
schrijft over kernwapens
SPANNING AAN DE BOSPOR US (SLOT)
Rusland wi
wapens lever
Staking in
Londense haven
MAND OP DE „NIEUW AMSTERDAM"
Strikte orders van Nasution
Johannesburg, stad
van roof en moord
Soldaat na avond
oefening overleden
Brits vrachtschip
gezonken; drie
mensen verdronken
Renteverhoging
Rijkspostspaarbank
Donderdag 24 oktober 1957
ZE
(Bijzondere correspondentie)
De Turken, die sedert ze in 1951 toetraden tot het Noord-Atlantisch
Pact, onze bondgenoten zijn, hebben niet alleen op militair terrein,
maar ook op cultureel en economisch gebied een opmerkelijke, vrijwel
unieke prestatie geleverd. Voor de revolutie waren de Turken de
kampioen-analfabeten van Europa. In dit agrarische land van dorpen
het telt met Istanboul, Ankara en Izmir slechts drie grote steden
met meer dan 100.000 inwoners moest men soms kilometers ver
reizen, vóór men iemand had ontmoet, die de schone kunsten van
lezen en schrijven verstond.
Tot in 1926 het onderwijs gratis
werd en verplicht werd gesteld, was
het analfabetisme, behoudens een
kleine bovenlaag, in Turkije vrijwel
volkomen. Maar in dat jaar werd het
Arabische schrift vervangen door het
Latijnse en in het gehele land begon
een campagne, om het volk lezen en
schrijven te leren.
De resultaten waren hoopvol. Hoe
wel een statistiekje van 1945 aangeeft,
dat ook toen nog maar 25 van de 100
Turken konden lezen en schrijven,
wordt hun aantal nu al op het dub
bele geschat, Het hele land telt nu
18.000 lagere en middelbare scholen
en 34 instellingen voor universitair
onderwijs. Meer dan twee miljoen
jonge Turken zitten in de school
banken. De studentenwereld wordt
gevormd door meer dan 30.000 jon
gens en meisjes.
Evenals op dit terrein, heeft Tur
kije ook wat het verkeer betreft nog
een duidelijke achterstand op het
Westen, maar een veel grotere voor
sprong op de Arabische buurlanden.
De spoorwegen, die via Adrionopel
met het Europese net zijn verbonden,
hebben een totale lijnenlengte van
9000 kilometer, terwijl alle verkeers
wegen samen 18.000 kilometer lang
zijn.
Het „Turkse wonder" wordt nog
duidelijker geïllustreerd door de ster
ke economische opbloei. De veestapel
werd sedert 1934 verdubbeld, de land-
bouwproduktie eveneens. De industrie
behandelde de laatste jaren ongeken
de topcijfers, die bewijzen, dat Tur
kije de sterkste macht in de Oriënt
is geworden.
Jeugd: niet bang!
De weg van Istanboul naar Ankara
is uitstekend. Slechts hier en daar
komen minder goede stukken voor,
maar er is slechts weinig verkeer. In
heel Turkije rijden ook nog maar
30.000 auto's. De volgens de sage door
Midas gestichte stad is overigens een
groot modern dorp, met moderne
flatgebouwen en ministeriegebouwen,
die net zo goed in Den Haag of in
Brussel zouden kunnen staan.
De langzaam stijgende Ataturk-
boulevard en het levende Ulusplein
lijken zuiver westers en misschien
is de doorsnee-Turk er juist daar
om zo trots op. Maar een steenworp
verder wordt men weer geconfron
teerd met het Oosten. Midden in
dat oostelijk stadsdeel staat een zui
ver westerse school. De tekenleraar,
die ons ontvangt en aan zijn leer
lingen voorstelt, draagt een net con
fectiepak en de jongens en meisjes
zijn in weinig of niets te onder
scheiden van onze middelbare scho
lieren. Ze voelen zich wat trots, om
dat de hele wereld over Turkije
spreekt, maar niemand denkt ern
stig aan de mogelijkheid van een
oorlog.
„Maar laten we nu eens aannemen,
dat er uit deze spanningen werkelijk
een lokale of niet-lokale oorlog voort
komt. Wat zult u dan doen?" vra
gen wij.
De jongens kijken een beetje ver
baasd over zo'n onnozele vraag. Daar
na komt er onstuimig een antwoord
uit twaalf monden tegelijk:
„Wel, dan worden we soldaat!"
En voor de zesde keer krijg ik het
beroemde verhaal te horen over de
Turkse soldaten, die nooit terugtrek
ken
Het gebeurde in Korea. Een Ame
rikaanse officier vroeg zijn Turkse
collega, een ruïne te bezetten, ergens
in de kromming van de weg, in het
wit besneeuwde niemandsland. De
jonge officier ging er met twaalf van
zijn soldaten heen. Nauwelijks een
kilometer verder lag een vooruitge
schoven post van de Noord-Koreanen,
precies honderd maal zo sterk. En
daarmee raakte het Turkse troepje de
volgende dag slaags. Toen het gevecht
zes dagen geduurd had, hadden de
Turken acht man verloren. Vierhon
derd dode vijanden lagen rond de
ruïne verspreid. De officier kreeg op
dracht, zich terug te trekken, maar
hij seinde:
„We hebben nog voor drie dagen
munitie
De dag daarna besloten de Ame
rikanen, dan toch maar wat ver
sterkingen te sturen. Maar ze kwa
men juist te laat. De nog over
gebleven officier en de twee solda
ten hadden de resten van de over
matige vijand op de vlucht gejaagd.
Samen met de Amerikanen trokken
de drie Turken verder, om de kost
bare heuveltop te bezetten, die de
vijand al had prjjsgegeven.
En toch zit dit land in een gevaar
lijke tang. In het noorden dreigen de
Russen, in het zuiden de Syriërs en
de Egyptenaren. De toon van de Turk
se dagbladen wordt met de dag ern
stiger, maar de radio speelt jazz
muziek.
Als we op het ministerie van bui
tenlandse zaken arriveren, wordt de
jazzmuziek afgezet. De hoge ambte
naar, die kort geleden nog een be
langrijke diplomatieke post bezette
in de Franse hoofdstad, zegt woor
delijk:
„De toestand is misschien ernstig,
maar voorlopig heb ik de indruk, dat
men zich in West-Europa meer op
windt dan in Turkije. Nu de grote
bladen elkaar keurig de waarheid
hebben gezegd en de bakens in zee
met overleg zijn uitgeworpen, zal de
temperatuur wel spoedig dalen. Nie
mand wil een oorlog. Anders was er
al lang een wereldkrijg geweest. Men
heeft reden te over gehad, elkaar beet
te grijpen. Wij, Turken, zullen even
min een heilloos avontuur aangaan.
Als anderen ons dat opdringen, zijn
we echter gereed."
i
De Sowjet-Unie is bereid
te leveren aan alle landen die
aangesloten bij „agressieve r.
blokken". Zij kan alle ondert
kelde en voormalige koloniale
den uitrusting en kredieten gev
gunstiger voorwaarden dan de
Staten, zo heeft de Sowjet-ecc
Eugene Varga verklaard in eei
ciaal nummer van het Sowjetv
schrift „Nieuwe Tijden", dat is*
gegeven ter gelegenheid van de 4.
verjaardag der oktoberrevolutie. I
Varga, een Hongaar van af korJ
verklaarde voorts, dat „uitvoer
de revolutie onmogelijk en ook ri
nodig is", omdat „de verdwijning v
het kapitalisme slechts een kwes.
van tijd is".
Enige honderden ladingcontroleurs
zijn woensdagochtend in de Londense
haven in staking gegaan uit protest
tegen het ontslag van een arbeider
wegens het uitschelden van een
havenfunctionaris. Op meer dan 30
schepen, die met levensmiddelen ge
laden zijn, kon daardoor gisterochtend
niet gewerkt worden.
De staking is niet-officieel. Elders
in de Londense haven zijn de lading
controleurs normaal aan het werk ge
gaan.
Vakbondleiders hebben de stakers
gevraagd het werk te hervatten, om
dat anders duizenden havenarbeiders
zonder werk zullen komen.
^9
den
ten, zt
het ijzev
ten well,
lars of gen
te wisselen
Deze jotocombin,
beeld van het str>.
kijkje op enkele vat.
derne hotels van V.
Derde parlementaire
NAV O-conferentie
In de week van 11 tot 16 november
komen In het paleis van Chaillot in Pa
rijs 110 tot 180 parlementariërs uit de 15
Navo-landen bijeen voor de derde jaar
lijkse parlementaire Navo-conferëntie.
Op de agenda staan o.m. de punten:
1. militaire politiek in een atoomtijd
perk;
2. westelijke initiatieven, w.o. het be
leid in niet-Navo-gebieden;
3. niet-militaire samenwerking.
De parlementariërs zullen o.a. worden
toegesproken door de secretaris-generaal
van de Navo, Paul-Henri Spaak, en de
Navo-bevelhebber in Europa, generaal
Norstad.
Wc
sen
volutit
ling vee.
binnen uit
betrekking tor
recht van een
men dient niet
leen Hongaren,
daten in deze opstar,
de vrijheid zijn gevallen
De Sowjet-Unie probee,
gaarse opstand voor te stellen a.
werk van de reactie doch het rappo.
van de Verenigde Naties toont duide
lijk aan, dat de opstandelingen voor
nemens waren in Hongarije een soci-
De Indonesische chef-staf van
de landmacht, generaal-majoor A.
H. Nasution, die zich in verband
met nieuwe gebeurtenissen in het
territoriale commando van Noord-
Sumatra in Medan bevindt, heeft
aan de troepen in Noord-Sumatra
strikte orders gegeven, dat zij geen
legereenheden mogen ontwapenen
of leden van de weermacht van
Noord-Sumatra mogen aanhouden
of gevangen nemen.
Nasution zeide, dat alleen militairen,
die zich aan criminele overtredingen
hebben schuldig gemaakt, gearresteerd
mogen worden, doch dan uitsluitend door
de militaire politie.
De woordvoerder van het hoofdkwar
tier in Djakarta, majoor Harsono, die
Nasution naar Medan heeft vergezeld,
deelde nog mede, dat de militaire com
mandant van Noord-Sumatra, luitenant
kolonel Djamin Gintings „spoedig" zijn
commando weer op zich zal nemen. Gin
tings had zijn hoofdkwartier in Medan
Maandagavond Iaat is brand ungeoro-
ken aan boord van de „Nieuw Amster
dam" en wel in de „Stuyvesant-bar".
De bar brandde geheel uit en door de
inwerkingtreding van de sprinkler in
stallatie was er ook aanzienlijke wa
terschade.
Niemand hamstert
De bewoners van Ankara gaan nog
rustiger dan die van Istanboul in deze
•pannende dagen hun gang. Er is geen
enkel spoor van opwinding. Niemand
denkt eraan, levensmiddelen in te
•laan. De ambtenaren op de ministe
ries verschijnen precies op tijd. De
treinen hebben niet meer vertraging
dan gewoonlijk. Op het platteland
weet men nog vrijwel niets van de
•panning rond Syrië. Overal heersen
rust, orde en kalmte.
De gemeenteraad van Johannesburg
zal een onafhankelijke commissie in
stellen voor onderzoek van de recen
te relletjes in inheemse wijken ten
zuidwesten van de stad, waarbij meer
dan 40 inheemsen zijn gedood tijdens
gevechten tussen Zoeloes en Basoeto's.
De leider der nationale partij in de
raad, Piet van Vuuren, verklaarde
dinsdag, dat de stad „een tweede Chi
cago is geworden een stad van
moord, roof en aanslagen door
dat de Verenigde Partij, die de meer
derheid in de raad heeft, een verkeer
de politiek ten aanzien van de in
heemsen voert. Hij zei dat zijn partij
tegen een gerechtelijke commissie is,
omdat het onderzoek van die commis
sie slechts geldverspillen zou bete
kenen.
De burgemeester van de stad, Good
man, deed een beroep op de autori
teiten om doelmatiger maatregelen
te nemen ter bestrijding van de mis
daad. Er gaat bijna geen dag voorbij
zonder dat op klaarlichte dag een
misdaad wordt gepleegd. Sedert juli
zijn meer dan 310.000 gulden bij roof
overvallen gestolen.
De oecumenische raad van kerken
in Nederland heeft zich in een schrij
ven betreffende de proefnemingen
met kernwapens gericht tot de parti
ciperende kerken, de raad van minis
ters en de beide Kamers der Staten
Generaal, achter de conclusie gesteld
van het „central committee van de
wereldraad van kerken" in deze
kwestie.
Het „central committee" heeft in de
afgelopen zomer een verklaringen af
gelegd over de proefnemingen met
kernwapens.
In de conclusie dringt het „central
committee" aan op stopzetting van
atoomproeven, hetzij door alle partij
en tezamen, hetzij door individuele
landen.
Wel wordt erkend dat het vraag
stuk van de stopzetting van atoom-
proeven moet worden beoordeeld in
het kader van het ontwapenings-
vraagstuk en de internationale vei
ligheid in het algemeen en dat een
programma van ontwapening in
etappes zal moeten verlopen.
De oecumenische raad kan deze
conclusie van het „central committee"
tot de zijne maken, mits gelezen in
het kader van de beide bovenbedoelde
documenten.
De oecumenische raad acht het, blij
kens het schrijven, verantwoord de
stukken van de C.C.I.A. over deze
kwestie als basis voor de verdere ge-'
dachtenwisseling in de kerken te ne
men. Tevens zal de Nederlandse com
missie voor internationale zaken het
ontwapeningsvraagstuk nauwkeurig
blijven volgen.
Over de gevolgen van de atoom
straling, zowel bij gebruik van radio
actieve stoffen voor vreedzame doel
einden als ten gevolge van atoom-
bomproeven, zullen, besluit de brief,
binnenkort gezaghebbende publika-
ties van de Verenigde Naties en van
de Koninklijke Nederlandse academie
van wetenschappen kunnen worden
verwacht.
Gisteravond te ongeveer 21.30 uur, is
tijdens de terugkeer van een avondoefe
ning de 19-jarige dienstplichtige soldaat
V. M. W. uit Nieuwstadt, provincie Lim
burg, op de Straelseweg onder Venlo,
plotseling onwel geworden en kort daar
na overleden. Het stoffelijk overschot is
overgebracht naar het St. Jozef zieken
huis te Venlo. Naar de doodsoorzaak
wordt een onderzoek Ingesteld. De sol
daat W., die ongehuwd was, vervulde
sinds drie oktober j.l. zijn eerste oefening
bü het regiment Limburgse Jagers van
het tweede depot infanterie te Venlo.
verlaten, nadat zich zaterdag in zijn com
mando „nieuwe ontwikkelingen" hadden
voorgedaan.
Dinsdag zijn in Medan per schip
nieuwe troepen uit Djakarta aange
bracht. Nasution zeide, dat hun komst
in geen enkel opzicht verband hield
met de jongste ontwikkelingen. Hij
weigerde hun aantal bekend te maken
en wilde ook niet zeggen hoe lang zij
in noord-Sumatra zullen blijven.
Het 8.934 ton metende Britse vracht
schip Shillong is gisteravond in de golf
van Suez met de Belgische tanker Pur-
fina Congo in aanvaring gekomen en zo
zeer beschadigd, dat de bemanning en
alle passagiers door de Deense tanker
Skotland aan boord genomen moesten
worden.
Minstens drie leden van de beman
ning van de Shillong zijn om het leven
gekomen en een groot aantal gewond.
De kapitein van de Skotland heeft ver
klaard, dat de passagiers en de beman
ning van de Shillong na de aanvaring in
de sloepen waren gegaan of in de woe
lige zee waren gesprongen. De Shillong
is gezonken en de Belgische tanker werd
naar Suez gesleept.
Volgens vertegenwoordigers van de re
derij van de Shillong bevonden zich aan
boord van het schip een bemanning van
negentig koppen en zes passagiers.
4.—
Geen doden
Op de onbewaakte overweg in de Ei.
bergseweg hij Groenlo is gisteravond om.
streeks kwart voor zeven een ernstig on.
geluk gebeurt.
Een personenauto, komende uit de
richting Groenlo, bestuurd door de heer
K. uit Neede, waarin verder gezeten wa
ren de echtgenote van de bestuurder, zijn
broer en twee kinderen, respectievelijk
twee en vier jaar oud, kwam op de over
weg in botsing met een uit de richting
Eibergen komende goederentrein, be
staande uit een locomotief met zestien
goederenwagens. Hierbij werd de auto
totaal vernield. De locomotief werd licht
beschadigd. De volwassen inzittenden
liepen slechts enkele lichte verwondin
gen op. De beide kinderen werden zo
ernstig verwond, dat zij in het St. Vin-
centiusgasthuis te Groenlo moesten wor
den opgenomen. Hun toestand is op het
ogenblik niet levensgevaarlijk.
Het zicht ter plaatse is goed.
Het ligt in het voornemen da
rente van de Rijkspostspaarbank
met ingang van 1 oktober j.l. te
verhogen tot 2,64 procent om het
maximum rentegevend tegoed
op tienduizend gulden te brengen,
aldus meldt de persdienst van P.
T. T.
Verschijningsverbod aan
weekblad in Djakarta
Woensdag heeft de militaire comman
dant van Djakarta, majoor Endang Dach.
jar, een verschijningsverbod opgelegd
aan het weekblad „Marinjo" in Djakarta.
Het verbod geldt voor onbepaalde tijd en
werd ingesteld voor de handhaving van
openbare rust en orde.
De vorige week onderging het dagblad
„Indonesia Raya" in Djakarta reeds het
zelfde lot.
Twee argumenten zijn gisterochtend
op de vergadering van het produkt-
schap voor zuivel in Den Haag ge
noemd om het voorstel om via een
verordening de huisvrouwen te ver
plichten de melkflessen gereinigd
aan de melkhandelaar terug te ge
ven, van de agenda af te voeren:
1. „de geest voor een dergelijke
progressieve gedachte is nog niet
rijp en gewacht moet worden, tot
dat er een gunstiger wind waait"
en 2. „het produktschap moet geen
verordeningen vaststellen, waarvan
de naleving niet kan worden
dwongen".
Het bestuur besloot dan ook aan de
centrale zuivelcommissie, die reeds
een concept-verordening had opge
steld om de gebruikers te verplich
ten de flessen gespoeld in te leve
ren, mede te delen, dat het althans
voorlopig niets voelt voor een der
gelijke verordening. Drie instanties,
waaraan advies is gevraagd de
consumptiemelkcommissie, de com
missie consumentencontact en het
bedrijfschap detailhandel in melk
en melk- en zuivelprodukten
waren trouwens tot de zelfde con
clusie genomen.
I
