Hongaarse broers maken in
Vlissingen voetballen
Cornells Tromp
Subsidie voor kerkbouw?
49"67?°
85.- -165.-
Adverteert
in dit blad i
Adresboek
van Goes
grijpen naar de pen
Demi's nieuwste modellen I
cJlezers
Burgelijke stand
VLISSINGEN
GOES
Zal Zoltan straks
ons land weer
moeten verlaten?
Populaire aanbieding
In exclusieve dessins,
Auto-Demi(als »fbee|din9)
eek veer
MaealÏÏH
1 Qoes
pastoe
Prijs f 1.25
de
Living Bra introduceert
American Look"!
Vrijdag 18 oktober 1957
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 5
Geboren: Marinus D., z.v. J. Kodde en
L. Wisse; Arie H., z.v. K. H. Krekel Kel
derman en L. U. H. Heegers; Franciscus
C. M. z.v. J. C. M. Speckens en M. C. A.
Lamb; Norbertina G J. M., d.v. J. B. v.
Kooten en J. J. Grootjen; Elsebeth, d.v.
C. J. Hoffman en A. M. Jagtenberg;
Adrians P. A., d.v. P. C. M. Wagemakers
«n A. F. Mommers; Paulus M., d.v. M.
El shout en M. I. Ratelband; Wietske, d.v.
8. Prins en A. v. Gilst; Sara, d.v. J. Deij
en J. Bakker; Maria A., d.v. J. Brugge
en C, J. de Wolff; Johanna M., d.v. F T..
X, d. Hulst en J. T. Schepers; Johan N.,
z.v. J. G. W. Klandermans en F. B. de
Pree
Ondertrouwd: J. Veerman, 30 j. en J.
van Belzen, 25 j.; P. B. Zoutewelle, 24
j. en A. E. de Meulmeester, 25 j.; H. J.
Knegt, 19 j. en M. E. Lute, 18 j.
Gehuwd: W. Sanstra, 21 j. en M. J. J.
Cornelissen, 19 j.; P. de Meulmeester, 21
j. en J. S. J. Crinse, 18 j.; H. Cozfjnsen,
26 j. te Bussum en J. C. F. Kroon, 27 j.
Overleden: J. G. v. Hoeijdonck, 66 j
M. J. v. Zweeden, 83 j., wedn. v. C.
Kloosterman; I. Fliers, 72 j., wedn. v. P.
de Ridder; T. Dijkhuizen, 81 j., wed. v. T.
Brouwer; J. J. G. Limonard, 72 j.; J. W.
Geboren: Menno, z.v. P. de Bruijne en
F. J. H. Bom te Kortgene; Willem, x.v.
W. van Dalen en W. E. van Loenen; An-
VOETBALLEN MAKEN is een vak apart, een vak dat voor zover
wij weten in Zeeland nimmer beoefend is. Maar sinds de gebroe
ders Stenzei, die vorig jaar na de bloedige revolte hun geboortestad
Boedapest ontvluchtten, elkaar in Vlissingen hebben terug gevonden,
worden er in onze provincie voetballen gemaakt. Het gebeurt in de
eenvoudige huiskamer van een woninkje in het Havendorp, waar
Andras (27) en Zoltan (25) ieder in een hoek van de kamer op een
merkwaardig apparaat gezeten, aan een produktie van een stuk of
acht ballen per dag toekomen.
De gebroeders Stenzei hebben
nooit anders gedaan. In Boedapest
werkten zij in een voetballenfabriek,
waar vader Stenzei knecht was in
zijn eigen bedrijf, sinds de staat er
zich mee ging bemoeien. Maar toen
de revolutie uitbrak, nu al weer bij
na een jaar geleden, werd Zoltan en
zijn getrouwde broer Andras de
grond te warm onder de voeten en
zij namen de wijk naar het Westen.
Eindelijk geluk
Andras en zijn vrouw kwamen na
vele omzwervingen in Vlissingen te
recht en de jongere broer vond een
onderkomen in een Noord-Franse in
dustriestad, waar hij (onder bewa
king!) als slotenmaker bij een spoor-
wegfabriek tewerkgesteld werd. Via
hun ouders, die in de Hongaarse
hoofdstad zijn achtergebleven, hoor
den zij eikaars verblijfplaats en van
die tijd af heeft Zoltan niets anders
geprobeerd dan bij zijn broer te ko
men.
Hij ondervond veel tegenwerking,
maar na de nodige hindernissen over
wonnen te hebben, kreeg hij in Ne
derland een verblijfsvergunning voor
de duur van drie maanden. Nog
enkele weken tot 9 november
en het geluk van heide broers zal
naar alle waarschijnlijkheid weer tot
het verleden behoren. In een laatste
poging om toch in Nederland te blij
ven, heeft Zoltan een verzoek gericht
tot Koningin Juliana en hierop is
alle hoop nu gevestigd.
Als Zontan ons land zou moeten
verlaten is het „bedrijf" gedoemd te
thonetta A., d.v. J. Louwerse en A. Flip-
se; Co J„ z.v. W. J. Priester en T. W.
Minderhoud te Borssele; Cornells, z.v. N.
v. d. Waa en J. N. van Liere te Kloe-
tinge.
Ondertrouwd: C. Boonman, 28 j. en W.
J. Brandenburg, 25 j.; N. M. Meijer, 31 J.
en S. den Engelsman, 23 j.; J, Jansonius
19 j. en W. E. van Winkoop, 20 j.; D. W.
Pieters, 26 j. en E. Duijnhouwer, 24 j.
Gehuwd: M, Otte, 22 j. en H. E. Roo-
zemond, 19 j.; A. Ie Conté, 21 j. en E, A.
Labeur, 18 j.; J. Boone, 28 j. en J. Boone,
24 j.; A. Vermaak, 24 j. en M. Marijs, 22 j
Overleden; C. C. Ruissen, 54 j., e.v. P.
C. Pikaar te Yerseke; P. Slimmers, 81 j.,
wed. van P. v. Zweden; J. J. Rottier, 68
verdwijnen, want zo vertelde An
dras ons dan is het niet rendabel
meer. En het zou jammer zijn van
alle moeite, al was het alleen maar
om de twee apparaten, die de ge
broeders Stenzei voor de vervaardi
ging van hun ballen gemaakt heb
ben. Het zijn een soort bokken, waar
op zij hun werk verrichten en het
eigen lijke instrument, waarmee de
stukken leer aan elkaar genaaid wor
den, ziet er tamelijk ingewikkeld uit.
Bejaalde onderdelen heeft de heer
Stenzei senior zelfs nog uit Honga
rije moeten sturen, omdat die hier
niet te krijgen zijn. In Nederland
worden de ballen immers met de
hand gemaakt.
Afnemers
Waar de Stenzeis met hun produk-
ten blijven? Aan het eind van iedere
week gaat Andras naar Roterdam,
waar hij ze aan een groothandel ver
koopt.
Beiden verdienen er zodoende een
heel behoorlijk weekloon mee. En zij
hebben plezier in hun werk, alleen
gaat het idee, dat Zoltan over een
paar weken weer terug moet naar
Frankrijk hun met de dag meer druk
ken. Daar zien zij vreselijk tegen op!
Niet de cultuur, maar het
wezen der Kerk beslist!
Geachte Redactie,
Naar aanleiding van Uw artikel in het
Zeeuwsch Dagblad van 14 oktober j.l.
over Kerkbouw, wil ik gaarne enkele op
merkingen maken.
Voorop wil ik nadrukkelijk stellen, dat
ik enkel schrijf over subsidie voor Kerk
bouw, zulks om verwarring te voorko
men, daar bij deze kwestie niet het ge
hele vraagstuk der subsidies aan de orde
is.
De zaak, waar het om gaat, is twee
ledig:
1. Mag de Kerk Overheidssubsidie voor
Kerkbouw aanvaarden?
2. Moet de Overheid Kerkbouw sub
sidiëren?
1. Wat is een Kerkgebouw?
Een kerkgebouw is de plaats, waar de
gelovigen samenkomen om God te ont
moeten. Dat is een heel persoonlijke zaak
tussen God en de gelovige. Daarmee
heeft de Overheid niets te maken!
Aan deze ontmoeting is het gehele ge
bouw dienstbaar: daarvoor wordt het ge
bouwd, en dusdanig gebouwd, dat het
aan zijn functie beantwoordt. De Over
heid stelt terecht U eisen aan een
Kerkgebouw: de uiterlijke vorm, de
plaats waar het komt te staan, enz. De
Overheid stelt deze eisen echter ook aan
de woningen, teneinde een verantwoord
stedebouwkundig geheel te krijgen. Zij
subsidieert evenwel niet naar de stede-
bouwkundige eisen, maar naar het aan
tal slaapplaatsen! Wij vinden die eisen
van de Overheid voor de woningbouw
normaal; waarom dan niet voor de Kerk
bouw? a)
Een tweede punt, dat wij ons wel zeer
ernstig moeten afvragen, is, waar de
Overheid die subsidie vandaan haalt. Het
antwoord is heel eenvoudig: uit de be
lastingen. En niet alleen uit de belastin
gen van de Kerkleden, maar ook uit die
van de humanisten, atheïsten en commu
nisten.
Een vraag: Komt het de eer van de
Kerk niet te na, als de pjaats, waar zij
haar God ontmoet, gebouwd moet wor
den mede door de gelden, die de Over
heid door haar dwangmacht van belas
tinginning ontvangt van mensen, die „dit
bedrijf als opium voor het volk beschou
wen"?
Nog een vraag: Vindt men het juist,
dat de Overheid haar dwangmacht ge
bruikt, om iemand mee te laten betalen
aan een kerk, waar naar zijn oordeel de
eredienst niet zonder „vervloekte afgo
derij" plaats vindt? s)
2. Wij zijn nu al gekomen bij de vraag,
of de Overheid de kerkbouw moet sub
sidiëren. De om het eens wat overdre
ven uit te drukken „bij de gratie van
subsidies levende mens van nu" zegt:
ja!4) Immers, de Overheid stelt eisen
aan het kerkgebouw, dus dan moet zij
dat ook maar betalen. Nogmaals: de
Overheid subsidiëert niet, omdat zij eisen
stelt. Eerder het omgekeerde kan het ge
val zijn of worden: de Overheid steil
eisen, omdat zij subsidiëert!5)
Maar deze norm geldt nu niet; er is
een commissie ingesteld, om de Overheid
te adviseren over de vraag, of zij kerk
bouw geldelijk dient te steunen. Die com-
missie-Stassen is tot de conclusie geko
men, dat er voor kerkbouw subsidie
dient te worden gegeven, „omdat de ker
ken in het algemeen belang voor de sa
menleving werken."
Maar deze norm is voor de kerk niet
in het geding. Zij kan werk verrichten
in het algemeen belang, maar primair is
in de kerk de ontmoeting met God
Daarom mag men de Kerk zeker niet op
één lfjn stellen met tal van andere or
ganen, die door de Overheid worden ge
subsidieerd. Voor de gelovige is de Kerk
het meest dierbare ter wereld. Hij be
leeft iedere zondag opnieuw in de Kerk
de gemeenschap der heiligen. Hij mag
iedere zondag in de Kerk naar het
woord van God luisteren Dat doet hij
niet „in het algemeen belang van de sa-
merileving", maar in een persoonlijke
overgave aan God.
En daarom dient de Overheid zelfs van
het meest uitwendige deel van deze ver
houding tussen God en mens het kerk
gebouw af te blijven!
Als men dan meent, dat de Overheid
aan een kerkgebouw buitengewoon
zware eisen stelt, dan mag men niet uit
gaan van de stelling, dat zij die extreme
eisen ook maar betalen moet, maar zal
men de Overheid moeten zeggen, dat zij
in haar dwangmacht te ver is gegaan! 3)
Nog een enkel woord over de plicht
van de Overheid ten opzichte van het
behouden van de moeder onzer cultuur,
die nog altijd een Christelijke cultuur
wordt genoemd.
Liggen de verhoudingen inderdaad nog
ais een aantal eeuwen geleden? Hebben
de Reformatie, Afscheiding, enz. niet
juist door een vrije ontwikkeling het
cultuurbeeld drastisch gewijzigd?
Is in de loop der eeuwen de verhou
ding tussen de Overheid en de „moeder
van de cultuur" niet sterk veranderd?
En dan nog: de Overheid subsidiëert
de Kerkbouw niet tot behoud- en uit er
kenning van de Christelijke cultuur,
maar „in het algemeen belang", e)
Nog een belangrijk punt is dit: De hele
wereldgeschiedenis bewijst, dat machts
verleiding één van de gevaarlijkste din
gen is. Zal de Kerk door afwijzing
van Overheidssubsidie voor de kerk
bouw juist dat, wat de Kerk in mate
riële zin het meest dierbaar is de
Overheid niet van deze verleiding weer
houden?
Biezelinge
C. Balkenende
Naschrift hoofdredactie:
Wij mogen gelukkig, op punten als
dit van mening verschillen. Wij maken
een paar notities.
1Waarom „terecht", als ze er niets
mee te maken heeft?
2) Men denkt voor kerkbouw ook in de
richting van subsidiëring per (dan niet
slaap-) zitplaats.
3) Ieder betaalt via zijn belastingen
mee aan doeleinden, waarvoor hij niets
voelt en ook voor die, waartegen hij be
zwaar heeft; aan musea en schouwbur
gen zowel als aan scholen van allerlei
richting; Als de overheid erkent, dat een
kerkgebouw een representatief gebouw
dient te zijn (en het is erg, ais zij dat
niet erkent) legt dat op haar voor de pu
blieke representatie mee een taak, indien
zij ook voor andere, dergelijke gebouwen
subsidieert.
4) Zoals we al eerder schreven: het
liefst zouden wij zien, dat de overheid
alleen haar directe taak bekostigde en
dat de burgerij alle (maar dan ook alle)
andere activiteiten geheel zelf betaalde
en beheerde. Maar dan kwamen we ook
voor de vragen van gesubsidieerd onder
wijs in alle schakeringen te staan.
5) Dit te voorkomen is de taak van de
Kerk. Maar zijn de kerkmensen er niet
zelf bij?
Wij behoeven alle argumentatie van
de commissie Stassen niet te aanvaarden
om toch ook te concluderen tot aanvaar
ding van subsidie. Wij kennen ook ge
vallen van kantoorbouw, waaraan de
overheid om de ligging bepaalde eisen
van fraaiheid stelde en in verband daar
mee de grond goedkoper verkocht, een
vorm van subsidie.
in de nieuwste dessins, van
voor de meest verwende smaak, van
VERSCHENEN;
1957-1958
in de nieuwste uitvoering met plaid-
en stepvoerïng. Zéér vlot van lijn. -dan O#
kahft-
scfioenth
I*m ik met
iftsiaa^cl
m
Viv interieur staat in 'I middelpunt van de belangstelling
LANGE KERKSTRAAT 11, 13, 15, 17, GOES
Zeelands grootst gesorteerde woninginrichting
bijgewerkt volgen»
de gevens van het
bevolkingsregister
tot 1 sept 1957
Het bevat een lijst van
Instellingen, Verenigin
gen, Adverteerders, in
woners van Goes en een
plattegrond van Goes
OOSTERBAAN
LE COINTRE N.V.
GOES
Postrekening 36000
DEVENTER - HENGELO - DEK HELDER - DORDRECHT - BERGEN OP ZOOM - ROOSENDAAL - VLISSINGEN - ZAANDAM
Playtex Living Bra's worden gemaakt door International Latex Corporation Dover (Del.) U.S.A.
Verkrijgbaar bij de
Boekhandel en bij de
Uitgeefster
schreef in 1673 in een brief aan i'n zuster:
„Couragie, 't zal wacrachtig wel gaen" waar
mee hij te kennen gaf dat hij wel zou slagen
om aan het hoofd van zijn smaldeel mee
te helpen de vijand te verslaan en hoe
gelukkig hij hierover was en zich als een
„koening" voelde.
Als Cornells Tromp NU Bischoff's Kleding
magazijn kon binnenstappen, dan zou hij
precies hetzelfde zeggen: „zal 't waarachtig
wel gaan, hier zal ik vast slagen en ik zal
mij als een koning voelen met zo'n prachtige
demi van Bischoff".
ideaal om door te dragen I
'i Iedereen zal willen
zien, hoe U Uw
huis met Pastoe'
meubelen inricht.
Gezellige luchtige
meubelen voor een
opgewekte sfeer in
't hele huis.
n
Ziehier Amerika's beroemde
no iron beha: de Playtex Living Bra
uniek In de wereld, nu ook in Nederland.
Volledige bewegingsvrijheid door
"Custom contoured system". Past en
flatteert als naar uw eigen maten gemaakt.
Living Bra
Verkrijgbaar in vijf
maten en 3 cups, zonder
verhoging van prijs
f. 19.50
Indien nog niet verkrijgbaar, schrijf
voor verkoopadressen aan de impor'
tearsJacq. Mol N.V. Afd. Playtex,
Vondelstraat 93, Amsterdam.
Exclusieve
vertikale
"één-richting-rek"
houdt beha vast,
k leeft met mee A
Schuingeknipt
elastisch zijrand
past perfect -
volgt elke
L beweging A
De .zeven „nieuwtjes"
van de Playtex Living Bra
Nylon cups met
zachtste katoen
steunen stevig
maar comfortabel
f Dubbele
schouderbandjes
van nylon taft,
snijden niet, glijden
niet, rafelen niet,
