Ds Ph. Lansbergen, predikant
en natuurkundige in Goes
r
Zeeuwse Wandelingen
„De aarde draait
om de zon
ILadi
Antione Pinay
formateur
UIT DE KERKEN
M. H. Boasson Zonen N.V.
io en TELEVISIE
J
Burgerlijke stand
TERNEUZEN
Een ruime kerk
Protestanten in
Limburg
Ongeluk in Britse
atoomfabriek in
Calder Hall
Ontoereikendheid
van symbolen
„Ik vind het leuk
Maandag 14 oktober 1957
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 4
Juist 200 jaar geleden stierf Ja
cob Lansbergen, volgens sommige
schrijvers in juni, volgens andere
in oktober 1757. De Lansbergens
hebben een belangrijke rol ge
speeld in de wetenschap. Deze Ja
cob, maar vooral zijn broer Pieter
en het allermeest hun vader Phi-
lippus. We zullen dus ons verhaal
beginnen met de geschiedenis van
de vader.
Zijn afkomst
Philippus Lansbergen (ook wel ge
schreven van Langsberge (n) werd in
1561 te Gent geboren. Een Zuid-Neder
lander dus, die zijn -eerste ontwikkeling
in Frankrijk kreeg. Daarna studeerde hij
in Engeland godgeleerdheid en tegelijk
ook wis- en natuurkunde.
Op 20-jarige leeftijd was hij voorgan
ger bij de Hervormde gemeente in Ant
werpen. Daar is hij gebleven tot 1585,
toen Parma de stad veroverde. Velen
verlieten toen de stad, zoals b.v. de bur
gemeester Marnix van St. Aldegonde.
Ook Philippus Lansbergen vertrok naar
de Noordelijke Nederlanden, waar hij
korte tijd in Leiden heeft gestudeerd.
Daar is hij getrouwd met Sara Lievaerts.
Uit dit huwelijk zijn 6 zoons en 4 doch
ters geboren, waarvan enkele vroeg ge
storven zijn.
Predikant te Goes
In 1586 werd hij predikant te Goes.
Volgens de berichten was hij ijverig in
zijn dienstwerk.
Door zijn studie had hij bovendien
een grote voorliefde voor de natuur
kundige wetenschappen en voor ster-
denkunde. Bovendien was hij goed
thuis in de geneeskunde.
Dit laatste is hem noodlottig geworden.
Niet dat het zo vreemd was dat predi
kanten tegelijk geneeskundigen waren,
dat kwam in die tijd wel meer voor. Hij
had al verscheidene mensen geholpen,
toen hij in 1612 bij de vrouw van de chi
rurgijn Mr. Frederik werd geroepen.
Niet als dokter, maar als predikant. Deze
vrouw lag in haar kraambed met hoge
koorts. Ds. Lansbergen werd bij haar ge
roepen om haar in haar laatste ure bij te
staan. Toen hij haar lijden zag diende hij
haar een geneesmiddel toe waarin voor
een vierde deel moschus (mushus) ver
werkt was. De vrouw is gestorven, vol
gens zijn vijanden het gevolg van het ge
neesmiddel. Dit is echter niet te bewij
zen, zonder het middel was de vrouw
wellicht ook wel gestorven. Maar zijn
vijanden grepen deze gebeurtenis aan om
hem weg te werken.
Veel vijanden
Vijanden had Ds. Lansbergen nogal in
Goes. Natuurlijk onder de dokters die in
hem een concurrent zagen.
Maar ook onder de regering van de
stad. De domine's in die tijd namen
meestal geen blad voor de mond wanneer
ze toestanden in de gemeente zagen die
hun niet aanstonden.
Ook op de preekstoel werden allerlei
zaken behandeld die de gemeentelijke
politiek raakten. Debat is er niet in de
kerk, niemand kon dus de domnie tegen
spreken!
Ds. Lansbergen had op de kiezers ge
werkt om te trachten de benoeming tot
burgemeester te verhinderen van de
stadsdokter C. A. Zoetwater. Deze stond
bij de kerkeraad slecht bekend, hij nam
geen deel aan het H. Avondmaal. In Goes
waren er velen die slechts in schijn de
Hervormde leer waren toegedaan. Om
een betrekking te kunnen bekleden
moest men immers lid van de Staats
kerk zijn? Maar tegelijk hadden velen
sympathie voor de Roomsen.
Zo iemand schijnt ook dokter Zoetwa
ter geweest te zijn. Hij werd toch geko
zen als burgemeester en was een heftig
vijand van Ds. Lansbergen.
Draait de aarde?
Verder heeft de Goese domine zich
veel vijanden gemaakt door zijn ideeën
op het gebied der natuurwetenschap
pen. Door de studie van de astronomie
(sterrenkunde) kwam hij tot de over
tuiging dat Copernicus gelijk had. Deze
verkondigde dat de aarde draaide om
haar as en de zon, dat de zon dus stil
stond.
In die tijd een uiterst verlicht en god
deloos idee. Daarom was Copernicus ook
door de Paus in de ban gedaan. In die
dagen leerde men juist het tegengestelde:
de aarde stond stil en de zon bewoog.
Dit naar aanleiding van de uitroep van
Jozua: „Zon, sta stil te Gibeon".
Maar Ds. Lansbergen verdedigde zich,
dat de Bijbel geen strenge natuurweten
schap leert, maar de taal van het dage
lijks leven spreekt. Zegt zelfs de geleerd
ste astronoom niet in het gewone leven
„de zon komt op", hoewel hij weet dat
de wetenschap het andersom leert en be
wezen heeft. Tussen de Bijbel en de na
tuurwetenschap wilde Lansbergen geen
tegenstelling zien. De Bijbel zag hij als
het boek der Goddelijke openbaring, niet
als een natuurwetenschappelijk leerboek.
De natuur is „als een boek van God,
waarin alle schepselen zijn als letters
klein en groot." Ook bij Calvijn'is reeds
de kiem te vinden die in deze richting
gaat van het vrije wetenschappelijk on
derzoek.
Ontslagen
In 1613 had er een vergadering plaats
van de vier classes van Zeeland. Vele
waren de grieven tegen Ds. Lansbergen:
zijn bemoeiing op geneeskundig gebied,
z(jn twist met de magistraat, maar voor
al zijn „goddeloze" denkbeelden op het
terrein van natuur- en sterrenkunde.
De uitspraak van deze provinciale
kerkelijke vergadering is dat er „een
merkelijke onwille is van de gemeente
tegen hem", met als gevolg: ontslag uit
zijn bediening. Niet alleen van hem,
maar ook van zijn zoon Pieter, sinds
1611 de derde predikant van Goes.
Ds. Philippus Lansbergen verliet Goes
en ging in Middelburg wonen. Buiten be
diening gebleven kon hij zich daar ge
heel wijden aan zijn lievelingsstudie. Er
zijn heel wat geschriften van hem ver
schenen op het gebied van natuur- en
sterrenkunde, waarvan er ook vele zijn
vertaald.
Bijdrage
De Staten van Zeeland gaven hem
een bijdrage, zodat hij onbekommerd
kon leven. Wel een bewijs dat hij niet
alleen vijanden, maar ook vrienden
had. Onder de geneeskundigen en ook
in de kerkeraad van Goes. Een paar
honderd gemeenteleden gingen uit de
kerk en wilden zich bij Kloetinge voe
gen en daar het H. Avondmaal houden.
De dichter Jacob Cats stond ook aan
zijn zijde en prijst hem:
„Lansberge, waarde vriend,
die met een zoet vermaken
Ons van de aarde leidt
en doet de hemel raken,
Men prijze of lake uw werk,
men spreke of zwijge stil,
Men achte uw kloeke vond
gelijk de Fame wil,
Gij dient, hoe dat het ga,
van mij te zijn geprezen;
Want na gij uwe kunst en
gunst mij hebt bewezen,
Zo voel ik metterdaad
dat ik des Heren werk
Met gans een ander oog
als eerstmaal overmerk.
Want telkens als de slaap
van mij is weggevlogen
Hef ik mijn oogen op
en worde dan bewogen
Aldus te roepen uit:
O glans, o helle schijn,
Hoe groot, o groot gebouw,
moet toch uw Schepper zijn."
In 1632 legde hij zijn moegepeinsde
hoofd voor altijd neer. In de Oude of St.
Pieterskerk te Middelburg werd hij be
graven. l. v. W.
Ingezonden mededeling (adv.)
VLIJTIG LIESJE.
Een lezeres heeft voor haar verjaar
dag een mooi exemplaar cadeau ge
had en vraagt ons nu hoe de verzor
ging precies is: U moet de plant eens
per 2 k 3 weken kamermest geven,
1%2 gram per liter water. Een li
ter is echter voldoende voor 10 plan
ten tegelijk.
Indien de groei slecht is, kunt u
iedere week voeden. Is het blad
goed donkergroen en de groei goed,
adn om de 3 weken. Nooit mest ge
ven als de aarde droog is.
APPELPUDDING.
Al zijn de appelen nog erg duur, toch
wil 'n lezeres een appelpudding ma
ken.
Wel, hier volgt het recept:
kg. zure bellefleuren, liter wa
ter; sap van 2 citroenen; 150 gr. sui
ker; 20 gr. gelatine: rode kleurstof.
De appelen boren, schillen, daarna
in schijven en deze vervolgens in
nette kleine dobbelsteentjes snij
den. Het water aan de kook bren
gen, de suiker er in oplossen en de
dobbelsteentjes appel ongeveer 3
minuten er in verwarmen. Als u een
harde appelsoort heeft gebruikt, ko
ken ze in die tijd niet fijn. Het ci
troensap, de kleurstof en de opgelos
te gelatine er mee vermengen en de
massa onder af en toe roeren laten
bekoelen, tot de appelblokjes niet
meer naar beneden zakken. Dan een
puddingvorm, die enige tijd met wa
ter gevuld gestaan heeft, er mee
vullen.
VERBRANDE HAREN.
Een lezeres is naar de kapster ge
weest. Deze wilde haar wens bijzon
der mooi maken en zei: „Mevrouw
ik zal uw haar maar flink stevig
permanenten". Dit had echter het
gevolg, dat de haren van mevrouw
helemaal verbrand waren. Kan ik
hier nu zelf iets aan doen?, is haar
vraag.
Wel, lezeres, wij raden u ten sterk-
President Coty van Frankrijk
heeft vrijdag Antoine Pinay aan
gezocht als kabinetsformateur. Pi
nay, een conservatieve leider en
oud-premier, heeft de opdracht
aanvaard.
Pinay, die 65 jaar is, is de derde for
mateur in de huidige crisis, die vrijdag
reeds elf dagen duurde. Hij verklaar
de na zijn onderhoud met de presi
dent, dat hij alleen een regering wil
vormen als hij kan rekenen op de
meerderheid in de Nationale Vergade
ring.
Zijn voorganger als formateur, Ple
ven, heeft geprobeerd een nationale
coalitie van republikeinse partijen tot
stand te brengen, maar die pogingen
strandden op een weigering van de ra
dicalen.
Ingezonden Meded. (adv.)
MIDDELBURG
NOORDSTRAAT 19-21
KARPETTEN - BEOOEN - GORDIJNSTOFFEN
Onze toonzalen zijn voor het publiek toegankelijk
op werkdagen van 8.30—12.30 en 25.30 's zaterdags 8.3012
(levering uitsluitend via de detailhandel)
ste af, hier zelf aan te gaan knoeien.
U maakt het eerder slechter dan be
ter. Ga nog eens met de kapster
praten. Misschien dat zij wel een
middeltje heeft. Een goede oliebehan
deling en kort knippen, zal het haar
een heel stuk verbeteren. Natuurlijk
moet u dan een tijdje met stijl haar
lopen, maar na een paar maanden
kan het heus wel weer opnieuw wor
den gepermanent.
BEREKENING
ZIEKENFONDSPREMIE.
In verband met bijzondere lasten, heeft
de inspecteur het goed gevonden,
dat ik wekelijks een extra aftrek
krijg van f 14.en over dit bedrag
berekent mijn werkgever dan ook
loonbelasting en AOW-premie. Maar
de premie ziekenfonds wordt naar
mijn bruto loon berekend en is. dat
juist?
Inderdaad is dat juist, want de so
ciale verzekeringspremies worden
steeds naar het bruto loon bepaald.
In geval van ziekte of ongeval etc.,
verwacht u ook een uitkering naar
uw bruto loon. De dingen liggen bij
de premie-berekening voor de so
ciale wetten heel anders, dan bij het
bepalen van het belastbaar inkomen.
ALIMENTATIE-PLICHT.
Wij zijn op huwelijkse voorwaarden
getrouwd. Nu trekt mijn schoonmoe
der bij-steun en socale zaken spreekt
mij hiervoor aan. Maar is dit, gezien
het feit, dat ik op huwelijkse voor
waarden trouwde, nu wel juist?
Inderdaad. Sociale zaken heeft het
recht om de alimentatie te verhalen
op grond van de Armenwet. Nu kan
men zich daar nimmer van afmaken,
ook niet door huwelijkse voorwaar
den. Men kan daarin wel de ver
houding onder elkaar regelen, maar
zich niet op deze wijze onttrekken
aan de wettelijke onderhoudsplicht.
HET PAD.
Al ruim 60 jaar heeft mijn familie haar
grond kunnen bereiken via een pad
over de grond van een buurman. Nu
is mijn vader overleden en die buur
man zet dat pad af met een hek, om
dat moeder die grond heeft ver
pacht. Kan dat zo maar? Hier is ze
ker de mogelijkheid aanwezig, dat
dit recht door verjaring verkregen
niet zomaar teniet' kan worden ge
daan. Positief kunnen wij zonder
meer gegevens, deze zaak niet be
oordelen. Stel u zich eens met een
advocaat in verbinding, die alles kan
rechercheren, ondermeer de koop-
acten en de inschrijving in het ka
daster.
Geboren: Frans G., z.v. G. F. Herre-
bout en J. A. Priemus; Suzanna, d.v. P.
J. den Hamer en J. J. de Klerk; Nelly
J. H., d.v. A. A. Coone en I. V. Goossens;
Walter J. E., z.v. T. C. J. de Vos en A.
A. L. van de Vijver; Lijda L. M., d.v. M.
E. A. Talboom en N. R. M. de Ridder;
Sara E. C., d.v. M. C. de Feijter en J. M.
van Hoorn.
Ondertrouwd: H. Huizing, 25 j. te
Hulst en J. J. Beeldens, 24 j.; G. van
Belzen, 25 J. te Arnemuiden en T. R.
Dieleman, 29 j.; D. Elve, 29 J. en E. Ol-
lebek, 20 j.; M. G. Dooms, 41 j. en A.
Beeldens, 31 j.; W. H. van der Hooft, 26
j. te Zaamslag en A. J. Goeseije, 25 j.; J.
Buursema, 30 j. en J. C. C. van den
Brink, 20 j.
Gehuwd: C. Meertens, 26 j. te Papen-
drecht en C. Wisse, 22 J.; C. van der
Straate, 18 j. te Goes en N. S. Harte, 18 j.
Overleden: P. Vemimmen, 66 j., te
Westdorpe, e.v. Ph. Ch. v. d. Veeken;
M. C. Vroegop, 59 j., e.v. G. den Exter;
M. H. Kaptein, 65 j.; R. S. A. Lauret, 10
dagen.
SINT PHILIPSLAND
Geboren: Marina S., d.v. j. J. Poppe
en L. Neele.
Gehuwd: J. Bosman, 25 j. en A. West
broek, 25 j.
Overleden: J. Boller, wed. van 1* den
Engelsman, 91 j.
s HEER ARENDSKERKE
Geboren: Rosalinda S., d.v. J. Nieu-
wenhuijse en A. N. Dieleman; Joanna E.,
d.v. L. van 't Westende en P. Verbart;
Leijntje J., d.v. A. Almekinders en S.
Nieuwenhuijze; Cornelia A. M., d.v. C.
Verbart en H. M. Depondt; Anne-Marie
F., d.v. K. G. Robijns en E. P. M. de
Ruiter; Alita C., d.v. P. van Antwerpen
en J. D. Geschiere; Elisabeth C., d.v. G.
Moerdijk en J. van Baaien; Gerard C.,
z.v. A J. de Beste en G. M. M. Zandee.
Gehuwd: J. van den Boomgaard, 24 j.
en C. J. Markusse, 19 j.; M. J. Klompe,
j, en G. J. Janse, 23 j.; B. D. Elsman,
28 j. en A. E. Vermet, 21 j.
Overleden: A. Huisson, 52 j.; W. F. van
de Kreeke, 18 j.; J. M. Korstanje, e.v. P.
Weststrate, 77 j.
c,
Ds. G. N. Lammens van Kralingen
maakt in het weekblad „Jong Gere
formeerd" gewag van zijn verlangen
naar een ruime gereformeerde kerk,
waarin o.a. ook christelijk gerefor
meerden een plaats vinden.
Ik hoor allerlei stemmen vragen:
„En dan al onze gezangen overboord,
aangenomen, dat we tot een gemeen
schappelijk belijden konden komen?"
Ik vraag op mijn beurt: „Waarom?"
Ik sprak toch over een ruime gere
formeerde kerk!. Daarin mogen de
christelijk gereformeerden de anderen
geen lasten opleggen, die naar de
vaste overtuiging van die anderen
Christus hen niet oplegt. Maar zou een
herenigde gereformeerde kerk niet zó
wijd kunnen zijn, dat zij ook plaats
biedt aan predikanten, die geen gezan
gen zingen en de bevinding in hun
prediking wat centraler stellen dan
wij gewend zijn? Er zijn nog altijd fling
wat gereformeerden, die het maar
moeilijk hebben met ons gezangen
bundeltje en naar wat meer aandacht
voor de geloofsbevinding wordt on
der ons m.i. niet ten onrechte ge
vraagd. Liever wat variatie onder de
gereformeerde belijders binnen één
ruime kerk, dan een in drie stukken
gehakte avondmaalstafel met chroni
sche incidenten bij de spaanders. La
ten we voorlopig als jongeren bidden
en werken voor die ruime gerefor
meerde kerk.
Onlangs werd te Kerkrade een .mo
nument van de mijnwerker" onthuld.
Niettegenstaande er veel protestantse
Een Engelse atoomfabriek in de
buurt van Calder Hall het Britse
atoomcentrum is vrijdag ontruimd
nadat splijtbaar materiaal in een reac
tor oververhit was geraakt. De 3.000
arbeiders van de fabriek waarin
plutoniumpatronen worden gemaakt
voor de ontsteking van A- en H-bom-
men kregen de waarschuwing spe
ciaal op te passen voor het gevaar van
radio-actieve neerslag.
Brandweerploegen pompten water
in de desbetreffende reactor, waarin
de uraniumpatronen gloeiend waren
geworden. De arbeiders moesten zich
onderwerpen aan een medische con
trole. Enkelen werden met speciale
vervoermiddelen naar huis gebracht.
Volgens een woordvoerder van het
gezagsorgaan voor de Britse atoom
energie is het niet bewezen dat het
publiek gevaar loopt. Later is bekend
gemaakt dat de fabriek, behalve voor
wat betreft de reactors, weer normaal
functioneert. Het nabijgelegen atoom
centrum Calder Hall is niet getroffen.
De drie zonen van EDSEL FORD,
naar wie het nieuwste product van
de Ford Motor Company is ge
noemd, gezeten in een Edsel Cita
tion Convertible. Van links naar
rechts ziet u: William Clay Ford,
Benson Ford en Henry Ford H, de
President van het Ford concern.
Hun vader, Edsel Ford, de zoon
van de stichter van de Ford orga-
satie, was President van de maat
schappij van 1919 tot aan zijn
dood in 1943.
HILVERSUM I (402 m) KRO: 7.00
Nws. 7.10 Gram. 7.45 Morgengebed en lit.
kal. 8.00 Nws. en weerber. 8.15 Gram. 8.50
V. d. vrouw. 935 Waterst. 9.40 Gram. 9.45
Lichtbaken, caus 10.00 V. d. kind. 10.15
Gram. 10.30 Schoolradio. 10.50 Ierse lied
jes. 11.00 V. d. vrouw. 11.30 Schoolradio.
11.50 Als de ziele luistert, caus. 12.00
Middagklok-noodklok. 12.03 Gram. 12.30
Land- en tuinb.meded. 12.33 Gram. 12.55
Zonnewijzer. 13.00 Nws. en kath. nws.
13.20 Gram. 13.30 Lichte muz. 14.00 Gram.
14.30 V. d. vrouwen v. h, platteland. 14.40
Gevar. progr. 16.00 V. d. zieken. 16.30
Ziekenlof 17.00 V. d. jeugd. 17.40 Beurs-
ber. 17.45 Regeringsuitz.; Rijksdelen
Overzee: Bauxietwinning in Suriname,
door Drs. J. H. Raat. 18.00 Lichte muz.
18.20 Sportpraatje. 18.30 R.V.U.: Beroem
de romanfiguren, door Dr. A. Saalborn.
19.00 Nws. 19.10 Commentaar op het
nws. 19.15 Lichte muz. 19.35 Gram. 20.20
Katechisatie. 20.30 Act. 20.45 De gewone
man. 20.50 Brabants ork. 21.30 In het
hart van een beweging, klankb. 21.45
Pianorecital. 22.10 Orgelconc. 22.35 Ge-
kondh.praatje. 22.45 Avondgebed en lit.
kal. 23.00 Nws. 23.1524.00 Gram.
HILVERSUM II (298 m) AVRO: 7.00
Nws. 7.10 Gym. 7.20 Gram. VPRO: 7.50
Dagopening. AVRO: 8.00 Nws. 8.15 Gram.
9.00 Gym. v. d. vrouw. 9.10 De groente
man. 915 Gram 940 Morgenwijding. 10.00
Gram. 10.50 V. d. kleuters. 11.00 Lichte
muz. 11.30 Sopr. en piano.-12.00 Piano en
orgel. 12.30 Land- en tuinb.meded. 12.33
Lichte muz. 13.00 Nws. 13.15 Meded. of
gram. 13.20 Lichte muz. 13.55 Beursber.
14.00 Gram. 14.40 Schoolradio. 15.00 Pia
noduo. 15.30 V. d. zieken. 16.30 V. d.
jeugd. 17.30 Jazzmuz. 18.00 Nws. 18.15
Act 18.30 Tokkelork. (I. d. pauze: Vraag-
gespr.). 18.55 Paris vous parle. 19.00 V.
d. kind. 19.05 Operamuz. 19.45 Toneelbe
schouwing. 20.00 Nws. 20.05 Gevar. progr.
22.15 Strijktrio. 22.55 Ik geloof, dat
caus. 23.00 Nws.. 23.15 Beursber. te New
York. 23.16 New York calling. 23.21 Act.
23.2524.00 Gram.
TELEVISIEPROGRAMMA'S:
NTS: 20.00 Journ. en weeroverz. 20.15
22.00 Relais v. d. Duitse TV: Schlagers.
BRUSSEL (324 m) 12.00 Gram. 12.15
Pianospel. 12.30 Weerber. 12.34 Pianospel.
12.55 Koersen. 13.00 Nws. 13.15 Gram.
14.00 Schoolradio. 15.45 Gram. 16.00 Koer
sen. 16.02 Gram. 16.30 Kamermuz. 17.00
Nws. 17.10 Zang en piano. 17.45 Boek-
bespr. 18.00 V. d. jeugd. 18.30 V. d. sold
19.00 Nws. 19.40 Gram. 19.50 Syndicale
kron 20.00 Voordr. 20.30 Symf. ork. en sol
21.30 Omr. ork. 22.00 Nws. 22.11 Piano
recital. 22.45 Operamuz. 22.5523.00 Nws.
mijnwerkers zijn, was dit toch een
rooms-katholieke plechtigheid. Ds. Ph.
F. Faber, hervormd predikant te
Hoensbroek, noemt dit in „Woord en
Dienst" een illustratie van het isole
ment der protestanten in die provin
cie.
Wij zijn én niet-rooms, èn niet-Lim-
burger, en daarom kan men ons eigen
lijk nergens goed plaatsen in deze
rooms gekerstende Limburgse samen
leving.
Ik persoonlijk ben van mening, dat
wij allereerst zullen moeten proberen
ons isolement te doorbreken. Dit ver
lamt en doet ons berusten in het feit
een „Fremdkörper" te zijn. Wij moe
ten de vraag toelaten: zou God er een
bedoeling mee kunnen hebben, dat ook
in deze provincie de kerk der refor
matie is geplant? Kan in het isolement
onze kracht liggen? Of moeten wij
proberen een eigen protestantse Lim
burgse levensstijl te vinden, waardoor
we hier thuis geraken, en men ons ook
niet meer als „immigranten" ziet. Het
moet toch mogelijk zijn om als Lim
burgse protestanten deel te nemen
aan het volksleven, dat we onze ver
antwoordelijkheid aandurven, en zo,
solidair meelevend, tevens getuigend
bezig zijn?
In het „Weekblad van de Ned. Pro
testantenbond" keert ds. B. Kristenten,
hervormd predikant te Stolwijk, zich
tegen het gebruik van symbolen in de
kerkgebouwen.
Onze kerken versierd met oud
christelijke symbolen, zoals het mo
nogram van X en P (de Griekse let
ters voor Ch en R, als afkorting van
CHRistus), of met de alpha en de
omega (de eerste en de laatste letter
van het Griekse alfabeth: Openb. 22 t
13), of met de tekening van een vi»
(de letters van het Griekse woord voor
vis, ichthus, zijn namelijk de begin
letters van de Griekse woorden voor
Jezus Christus, Gods Zoon, Heiland),
of het lege kruis.
Laat ons nu even eerlijk zijn. Wij
lezen het nieuwe testament niet in het
Grieks, maar in het Nederland. Dan
moeten wij deze Griekse symbolen ook
vervangen door begrijpelijke Neder
landse. Wij zouden de afbeeldingen
van de vis in onze kerken moeten ver
vangen door bijvoorbeeld grote gieter»
te gaan tekenen (God Is Een Toe
vlucht En Rots: Ps. 62 8), of de alpha
en de omega vervangen door de A. en
de Z. Maar dan opeens doorzien wij
de valse romantiek die bij deze exoti
sche symbolen komt. In het Neder
lands vertaald doen ze ons platvloer»
en zelfs oneerbiedig aan.
En dan dat lege kruis, dat opeens in
alle kerken verschijnt. Uit angst voor
beelden heeft men het lichaam van
Christus er niet op afgebeeld, en dan
noemt men het veel spitsvondig: „Het
symbolische opstandingskruis". Ik
vind dat nogal gezocht. Men zou even
goed kunnen spreken van een graf-
kruis of een hellevaartskruis: Ik be
twijfel of op passen het kruis er nog
stond, en zeker stond het niet in de
hof van Jozef van Arimathea, waar
de opstanding plaats vond.
Ik geloof dat het hard tijd wordt,
dat wij afstappen van het onvrucht
baar geploeter met symbolen en sym
booltjes, en eerlijk weer een plaats ge
ven aan het beeld in de kerk, hetzij
een wandschildering, glas-in-lood,
tapijt, plastiek, of wat ook, maar dan
aan een levend symbool dat het wezen
vaak zoveel beter kan weergeven dan
onze overvloedige, stuntelige woor
den!
Ds. M. Groenenberg bericht in „Her
vormd Amsterdam", dat hij gekozen is
als lid van de generale synode. Hoe
deze verkiezing toeging beschrijft ds.
Groenenberg als volgt:
'k Moest de vergadering uit, opdat
men beter over mij zou kunnen „rod
delen", zoals we dat spottend noemen.
Ik voelde me als iemand, die examen
gedaan had. 't Duurde lang en ik
dacht: je zakt. Maar toen ik binnen
kwam en de stemming plaats vond, ge
beurde deze bij acclamatie. Ik moet
zeggen, dat ik dat leuk vond. En ik
vond het ook leuk om lid van de sy
node te worden. „Leuk" lijkt een ver
keerd woord. De synode is nu eenmaal
het hoogste lichaam in de kerk. En als
je er lid van bent, ben je zelfs „hoog
eerwaard" geworden (denkt u er om!)
U zult zeggen: de paus zal na z'n be
noeming tot paus ook niet gezegd heb
ben: ik vind het leuk om paus te zijn.
Daar gebruik je andere, plechtiger
woorden voor.
Toch laat ik het maar staan. Dat
andere voel ik ook wel: de verant
woordelijkheid en zo. Maar ja, ik vind
het ook leuk. En dat moet er bij ko
men, dacht ik. Ik vind het leuk om
eens rond te kijken en te luisterer in
het hoogste college onzer kerk en daar
mee te spelen. Ik bezit nu eenmaal
een zekere kerkelijke nieuwsgierig
heid, Ik maak me er geen romantische
voorstellingen van, dat niet, als de
synode vergadert, schijnt het hard
werken te zijn en de stof is vaak aller
minst amusant.
Leider volksgezondheid
in Zeeland
Tot leider van de Dienst der Geeste
lijke Volksgezondheid in de Provincie
Zeeland is benoemd de heer J. Dorsman,
psychiater te Santpoort, die deze benoe
ming heeft aangenomen en op een nader
overeen te komen datum in functie zal
treden.
De sleepboot „Holland" is gisteren
om één uur van Terschelling vertrok
ken naar het 1700 ton metende Neder
landse schip „Frejo", dat 15 mijl van
het lichtschip Elbe 1 met een gebroken
stuuras ligt.
De zeesleepboten „Clyde", „Oost
zee" en „Poolzee" hebben dezer dagen
het 4214 brt metende Venezolaanse
m.s. „Ciudad de Barquisimento" vlot
gesleept, dat op 26 september aan de
grond was gelopen bij „Pitahaya Is
land" voor de haven van Guanta (Ve
nezuela).
