Kerkbouw
Bil de mure
van het
TAMARA NICOLATSJEV
BLEEK EFFICIËNTE GIDS
RUSINA
TE ZIJN
Informaties
Zonder begeleiding
komt men in
Rusland
niet ver
Een kapitalist?
Staatsvijanden
ficitts
Politieleger in
Gaza moet blijven
Regels voor grijsstabilisatie bij middenstand
Van kleinste zelfstandigen worden
te grote offers gevraagd
Maandag 14 oktober 1957
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 3
DE ONDERSCHEIDEN ONTWIK
KELINGEN der cultuur worden vaak
aangeduid met de namen der gods
dienstige stromingen. Men kent een
Hindoecultuur, een Mohammedaanse
cultuur, en een Christelijke cultuur.
Bewijst dit alweer, dat de Gods
dienst van de vroegste eeuwen af de
basis der cultuur is geweest, de schoon
ste produkten van de bouwkunst in
elke cultuur zijn altijd de gebouwen,
die aan de godsdienst zijn gewijd, de
tempels, de moskeeën en de kerken.
Met name in die kerkbouw is echter
in de latere eeuwen een verandering
opgetreden.
Onze mooiste kerken dateren uit de
middeleeuwen. Na de Reformatie zijn
er ook nog wel goede keTken gebouwd,
doch met name in de vorige eeuw en
het begin van deze eeuw is er niet
veel goeds aan te wijzen, zoals we al
eerder uiteenzetten. Men bouwde meer
„mensenpakhuizen" dan kerken, die in
bouwaard en inrichting en in ligging
ook als gebouw een plaats in het le
ven konden innemen.
IN DE LATERE JAREN en voorna
melijk na de oorlog is er weer grotere
belangstelling gekomen voor de kerk
bouw.
Vooral toen bij tal van steden en
dorpen nieuwe wijken moesten ver
rijzen, toen men uitbreidingsplannen
ging maken voor die nieuwbouw, heeft
men beseft: daarin moet ook plaats
zijn voor kerkbouw. In de vorige eeuw
en het begin dezer eeuw heeft men
daaraan niet gedacht.
Men zag ook in de kerken en de
Christen-politici hebben, in die rich
ting gewerkt: die kerken moeten cen
trale plaatsen hebben.
Maar dan kwam ook aan de orde:
op die centrale plaats moet een re
presentatief gebouw staan. De over
heid kan dat terecht eisen.
DEZE ONTWIKKELING juichen
wij toé.
Maar -zij heeft een andere vraag
naar voren geroepen: als de overheid
in haar plannen aan de kerkgebouwen
hoge eisen van representativiteit van
welstand stelt, mag zij dan vragen, dat
de kerk op eigei kosten alleen aan die
eisen voldoet. Met andere woorden:
moet de overheid dergelijke kerkbouw
niet subsidiëren.
Wij willen graag erkennen, dat wij
in de aanvang van het opkomen van
dit probleem direct een afwijzend ant
woord gaven.
Maar nadere bestudering van dit
vraagstuk heeft ons doen beseffen, dat
dit antwoord niet is vol te houden.
Daarbij redeneren we niet alleen uit
van de onmacht der kerk in financieel
opzicht.
Neen, we zien hier een plicht van de
overheid ten opzichte van de moeder
onze cultuur, die immers nog altijd
een Christelijke cultuur genoemd
wordt. De overheid vervult bij het
subsidiëren van kerkbouw niet meer
dan een schuldige plicht.
DAAROM BEHOEFT aanvaarding
van subsidie voor kerkbouw geenszins
te betekenen, dat de overheid nu rech
ten krijgt in de kerk, of dat de kerk
in een houding van horigheid onder
de overheid komt te staan.
Daaraan behoeft ook niet geconclu
deerd te worden: als de "overheid kerk
bouw subsidieert, behoort ze ook de
bouw van bijv. humanistische en an
dere centra te subsidiëren.
Wat dit laatste betreft: welke plicht
heeft de overheid ten opzichte van het
humanisme?
En wat het eerste aangaat: hier zal
de kerk nauwkeurig hebben toe te
zien, dat zij haar zelfstandigheid on
gerept behoudt.
DE OVERHEID HEEFT de eeuwen
door en ook in de vorige en deze eeuw
de bouw van centra voor allerlei cul
turele activiteit bevorderd en gesub-
sidiëerd. Zou zij achter mogen blijven
ten aanzien van de Kerk, die mag
pretenderen nog bij haar vóór te
gaan?
In deze zin is, naar wij menen, de
subsidie voor kerkbouw waarbij de
overheid uiteraard geen onderscheid
kan maken t.a.v. de kerken te aan
vaarden.
Aan die Kerk zelve is dan de taak,
dat die plaats „in het midden" niet
alleen geldt voor de stenen bouwsels,
doch dat zij wordt 't middelpunt voor
de volksgemeenschap, het middelpunt
voor de mensen, die door haar en
het moet in de bouw tot uiting komen
weer leren zien, dat niet het plat
vloerse aardse, maar de hoge God in
de hemel het doel moet zijn, waarop
hun leven zich richt.
AtiENDSKERKu
N.C.V.B. De plaatselijke afdeling van
de Ned. Chr. Vrouwenbond hield onder
leiding van mevr. J. Allewijn-Nagelker-
ke de maandelijkse vergadering. Aan
dachtig en met interesse luisterden de
dames naar declamatie van de heer J.
Florusse uit Wemeldinge
HOEDEKENSKERKE
Raad. Dinsdagavond om half acht komt
de raad bijeen. De agenda vermeldt o.m.
voorstellen tot het sluiten van een over
eenkomst met de P.Z.E.M. betreffende
stroomlevering voor de straatverlichting
en om de minister van volkshuisvesting
en bouwnijverheid te verzoeken de ge
meente te ontheffen van wederopbouw
werkzaamheden.
Collecte. De Reclasseringscollecte heeft
f66,60 opgebracht.
WEST-K APELLE
Hengelwedstrüd. In samenwerking met
de hengelsportvereniging in Middelburg
er. Vlissingen heeft de afdeling Westka-
pelle een hengelwedstrijd gehouden,
waaraan niet minder dan 62 hengelaars
deelnamen, die samen 150 vissen aan de
hengel wisten te slaan.
De eerste prijs werd gewonnen door de
heer P. Lievense, die 10 vissen met een
gezamenlijk gewicht van 1665 gram naar
boven bracht. De tweede prijs verwierf
de heer Flipse uit Middelburg en de
derde prijs de heer B. de Nooyer. Mevr.
Willemsen uit Vlissingen won de prijs
voor de best geklasseerde dame.
Van onze
reiscorrespondent
Link van Bruggen
DE GIDS is in Rusland welhaast een instelling geworden. Iedereen,
die het land betreedt, krijgt er een aan z'n gevolg toegevoegd en het
vervelende is, dat niemand, behalve Russisch sprekenden, er buiten
kunnen. Niet, dat ik hiermee iets denigrerends van mijn vrienden, de
Russische gidsen, wil zeggen. Ze zijn efficiënt, hebben ambitie en
proberen het de in de Sovjet Unie vertoevende vreemdelingen zo aan
genaam mogelijk te maken.
Er zijn, relatief gezien, eigenlijk maar weinig Russen, die een
moderne taal spreken. Men moet academisch of half academisch ge
vormd zijn, wil men zich in het Frans, het Duits of het Engels kunnen
uitdrukken, of jarenlang in het
t ik er als een kapitalist uit een
NAVO-land uit?" vroeg ik haar. Ik
klemde de sigaar uitdagend tussen de
vingers en zakte wat onderuit om me
zelf wat meer relief te geven.
Tamara, kennelijk verrast door deze
vraag, keek me een tijdje onderzoe
kend aan en zei toen, met een humor,
die me eigenlijk verbaasde:
„Waar zijn je gouden ringen, waar
is je buik, waar je onderkin?" het
beeld, dat ze van een kapitalist had,
tienduizenden ongelukkigen gevangen
zitten
„Ja", luidde het uit haar mond. „Ik
weet er van
Weet je soms ook wat voor mensen
daar zitten?.
Natuurlijkzei ze „Misdadigers
In de tijd van de Tsaren werden ze
er ook al heen gestuurd.Allemaal
moordenaars en dieven
„En de politieke gevangenen dan?
Degenen, die het niet met het be-
buitenland hebben gewoond. De
genen, die echter een vreemde taal
spreken, hebben een goede onder
grond gehad. Zelfs als de praktijk
geheel ontbreekt, kan men horen,
dat het onderricht uitmuntend is
geweest en dat men idiomatisch
ver gevorderd is.
De gidsen in Rusland, degenen
dus, die aan vreemdelingen worden toegevoegd, werken voornamelijk
in Intoerist-verband. Ze hebben een uitnemende scholing achter de
rug, iets wat betekent, dat ze op elke vraag het „juiste" antwoord
kunnen geven.
Erg moeilijk is dit natuurlijk niet. Als de zaak maar goed georga
niseerd is, kunnen ze „alles" weten. Een van de routiné's van Spea
kers' Corner in Londen heeft me eens verteld, dat hem de laatste zes
jaar geen enkele nieuwe vraag was gesteld.
De Russen hebben ergens raak ge
schoten door en ik spreek in 't al
gemeen het toevoegen van vrouwe
lijke gidsen aan mannelijke vreemde'
lingen en mannelijke gidsen aan vrou
welijke vreemdelingen. In de psycho
logie van de mens speelt de vermen
ging van sexen een voorname rol. De
man bijvoorbeeld heeft door de sim
pele aanwezigheid van een vrouw een
heel andere instelling als in een ge
zelschap van louter mannen, 't Lijkt
wel of er een teer plekje in zijn hart
wordt aangeraakt, of hij in aangena
mer stemming komt dan de omstandig
heden misschien veroorloven.
Men moet zich echter niet vergis
sen. Men moet, in Rusland althans,
niet op een persoonlijke band gaan
werken, omdat deze niet kan bestaan.
kwam ongetwijfeld uit het safyrische leid van je regering eens waren?.
weekblad „Krokodil" Toen, wat'
ernstiger: „Wat versta je onder een
kapitalist?Is hij te herkennen aan
z'n sigaar?Zijn alle sigaren-rokers
in het Westen kapitalisten?.... Wij heb
ben ook sigaren, maar ze zijn niet zo
populair.... Mijn vader rookte ze, maar
niemand heeft hem ooit voor een kapi
talist versletenZie ik er soms als
De Russische gids, hoe aardig en aan
trekkelijk ze oog mag zijn, blijft al
tijd een dienaresse van de staat. Ze
heeft niet alleen tot foak de vreemde
ling in een zo prettig mogelijke atmos
feer de goede dingen van haar land
te laten zien, maar is tevens zijn con
troleuse, zijn, zoals men dit zou kun
nen noemen, geheime agent
Als de avond gevallen is en de vreem
deling misschien ergens een laatste
biertje aan het drinken is, schrijft zij
haar rapporten. Ze zal vermelden, dat
de buitenlander, die ze te verzorgen
kreeg, een gouden of een zilveren
Mijn gids Tamara Nicolatsjev Rusina
De drukte tijdens het middaguur
in de richting van het Rode Plein.
Het gebouw rechts herbergt het
Historisch Museum van de Sovjet
Unie.
armbandhorloge draagt, van wijnen
houdt, van vrouwen misschien en van
dansen. Ze zal zijn politieke inzichten,
zoals ze deze tot haar komen zag, neer
schrijven, zijn zwakheden, zijn deug
den en zijn geneugten.
Al deze informaties gaan dan in een
groot dossier. Misschien blijven ze er
altijd in rusten, misschien worden ze
op 'n goede dag wel weggegooid. Maar
mocht het zo zijn, dat de mensen ach
ter de coulissen „iets" in de vreemde
ling zien per slot van rekening kan
uit de gegevens, welke de gids ter be
schikking stelt, een aardig inzicht in
zijn karakter en zijn persoonlijk'
worden verkregen dan is 't best
mogelijk, dat men hem later voor kwa
lijke doeleinden zal trachten te ge
bruiken.
De gids, die ik toegewezen kreeg,
heette Tamara om precies te zijn:
Tamara Nicolatsjev Rusina. Ze kwam
uit Sotchi, een Rivièra-achtige plaats
aan de Zwarte Zee, was onderwijzeres
van beroep en sprak Engels. Een be-
roepsgids was ze dus niet, waarmee
ik me zelf onmiddellijk feliciteerde.
Ze had zich vanwege de Festival-
drukte voor veertien dagen aangemeld
en was, om de stroom van vreemde-
dingen, die Moskou bezocht, onmoge
lijk te verwerken was, onmiddellijk
als noodhulp aangenomen.
Tamara, 27 jaar, was niet alleen een
uitnemende gids, maar ook een over
tuigde communiste. Alhoewel ze nog
niet was uitgerust met al die stereo
tiepe antwoorden op al die even ste
reotiepe vragen, was ze intelligent en
voelde intuïtief aan, waar ze wel en
waar ze niet op in kon gaan. Boven
dien was ze volkomen op de hoogte
van het feit, dat ik uit een heel andere
wereld kwam als die, waarin zij woon
de.
Op 'n avond zat ik met Tamara op
het terras van het aardige restaurantje
„Troeg" (Vriendschap) een glas Geor
gische wijn te drinken. Ik stad een
paal van een „after dinner" op: een
sigaar, die men in de Moskouse stra
ten nooit ziet roken.
een communiste uit?" voegde ze er ten
laatste aan toe. „Als ik bij jullie op
een terrasje zou zitten, zou men dan
onmiddellijk denken: kijk, daar zit
een communiste?
„Nou, nee", repliceerde ik. „Ik ge
loof niet, dat ze dat bij ons zouden
doenMaar als je je mond open
deed, zouden ze 't toch zeker wel kun
nen horen
Tamara hield er helemaal niet van,
als ik over de politiek begon. Het in
teresseerde haar niet, zei ze, en ze
had bovendien alleen maar tot taak
mij Moskou te laten zien en alle wen
sen, welke ik op dit gebied van sight
seeing had, in te willigen. Ik stemde
haar bepaald droevig, als ik controver-
sieve onderwerpen aanroerde, maar,
ondanks dit, kon ik het toch niet laten.
„Zeg, Tamara", zei ik op 'n goede
dag. „Heb je wel eens van de con
centratiekampen in Siberië gehoord?
Workoeta bijvoorbeeld, waar
„Dat zijn toch vijanden van de
staat?" luidde het simplistisch. „Die
verdienen toch te worden opgeslo
ten
„Ga je wel eens naar de kerk?"
vroeg ik een andere keer.
„Ik ben er nooit geweest", antwoord
de ze.
„Geloof je dan in God?" vroeg ik
weer.
„Waarom zou ik!" riep ze verbaasd
uit. „Ik heb hem nooit gezien en ik ge
loof niet in dingen, die ik zelf niet heb
ervaren.... Geloof jij er soms in?"
Ik zat met Tamara in de lounge van
kwam 't smalend na.
het Moskw Hotel en vroeg haar wat
voor identiteitspapieren ze bij zich
droeg.
„Een pas", zei ze. „Een gewone pas,
zoals iedereen heeft
„Laat me eens zien?"
Ik bladerde door haar hunne, Rus
sische paspoort en zag twee stempels
staan. Op het ene stond aangetekend,
waar ze woonde, op het andere welk
beroep ze uitoefende en in welke
plaats. Het waren bijna dezelfde stem
pels, die wij, gedurende de Duitse be
zetting, op onze papieren hadden staan.
Een combinatie dus van een persoons
bewijs en een werkgeversverklaring.
„Wat een pas!" merkte ik schamper
op. „Hij is je eigen politieagent
Weet je wat het verschil is tussen
jouw en mijn pas? Ik kan er op
reizen, ik kan er de grens mee over.
Maar jij kan nergens heen, nog niet
eens in je eigen land, als je daar geen
toestemming voor hebt, terwijl je voor
een buitenlandse reis een speciale ver
gunning aan moet vragen
Tamara begreep niet waar ik 't over
had. Ze beschouwde het als de ge
woonste zaak van de wereld, dat de
staat haar in al haar bewegingen con
troleerde en kon zich mijn afkeer dan
ook niet voorstellen.
Tamara had een on-Russische voor
keur voor stropdassen. Als ik met haar
ging eten, hoe warm het ook was,
stond ze er op, dat ik een das omdeed
en ook m'n jasje aanhield. Ik onder
scheidde me hierdoor direct van al die
andere restaurantbezoekers, die met
opgestroopte hemdsmouwen en open
boorden ik moet haar gelijk geven:
't is een weinig verheffend gezicht
achter de wijn en de champagne zaten.
Als bijna alle jonge Russische vrou
wen was ze ook vrij modern opge
maakt. Ze droeg lip-stick, lakte haar
nagels en ging tenminste een keer per
week naar de kapper.
„Hoeveel verdien je?" vroeg ik, toen
ze mij van haar kapsalon-bezoeken
vertelde.
„Twaalfhonderd roebel per maand",
zei ze trots. „Het is een goed salaris
Vijfhonderd geef ik aan m'n kamer en
m'n eten uitDe rest kan ik alle
maal in m'n kleren steken.
„Je hebt 't niet slecht, Tamara.
Maar wat kan een arbeider met die
zevenhonderd tot duizend roebel per
maand doen, als hij een vrouw en bij
voorbeeld drie kinderen moet onder
houden?.
„Iedereen heeft z'n eigen plaats in
de maatschappij", antwoordde mijn
gids. „En iedereen verdient ook het
loon, waar hij recht op heeft.
Dat ze dit niet alleen zei, maar ook
meende, bleek wel uit het feit, dat ze
telkens heftig protesteerde, als ik de
„burgerlijke" gewoonte had de kellner
een fooi te geven
Op 'n avond raakte ik het on
derwerp muziek en film aan.
„Wat een regiem."' spotte ik,
„Het verbiedt de import van bui
tenlandse films en decreteert wat
voor muziek je horen mag... Waar
blijft je persoonlijke vrijheid?....
Waar je eigen verantwoordelijk
heid?Als je niet van Jazz of
van rock-and-roll houdt, doe je er
niet aan meeEn als een be
paald genre films je niet bevalt,
ga je haar domweg niet zien."
„Maar ik heb Engelse en Ame
rikaanse films gezien", protesteer
de Tamara. „Sonja Heni speelde
er in, Greta Garbo, Rudolf Valen
tino en Gloria Swanson...."
„Tamara!" schreeuwde ik vol
afgrijzen. „Dat zijn filmsterven,
die al lang uit de tijd zijn, die
in de beginperiode van de Wester
se film naam maakten.... Weet
je waarom je deze films hier nu
mag zien", voegde ik er aan toe,
in de vaste overtuiging een winst
punt te schoren. „Omdat ze oud
zijn en daarom de Westerse film
als cultuurprodukt bij de nieuwe
Russische films ten achter stel
lenDaarom alleen haalt men
als vergelijkingsmateriaal films
van twintig, dertig jaar geleden
binnen
Tamara werd er bitter onder en
ik ben er dan ook maar mee op
gehouden. Zelfs als ik getracht had
haar tot een meer realistische kijk
op het Westen te bekeren, was me
dit nooit gelukt. Ergens was mijn
drijven nog oneerlijk ook. Kan
men van Tamara, die bij het com
munisme is opgevoed, die alleen
geleerd heeft de dingen uit eigen
land te bewonderen, die door haar
pers op elk terrein verkeerd
wordt voorgelicht, begrip voor de
ontwikkeling in en de vrijheden
van het Westen verwachten?
In Rusland wonen miljoenen
Tamara's. Ze heten misschien
Anastasia, Natasja, Iwan of Peter.
Maar ze hebben nooit van de we
reld buiten Rusland kennis geno
men, behalve in negatieve zin. De
staat hebben ze als het allesover
heersende in hun leven leren zien.
En nooit hebben ze de werkelijke
vrijheden gesmaakt de vrijhe
den, welke ons, in het Westen, zo
dierbaar zijn.
Ingezonden mededeling <adv.)
Specialist in
dames-modeschoenen
Hammarskjoeld:
Dag Hammarskjoeld, de secretaris
generaal der V.N., heeft in een zater»
dag gepubliceerd rapport over de in
ternationale politiemacht verklaard,
dat haar bestaan „een der voorwaar
den blijft voor het bewaren van de
rust langs de grenzen tussen Egypte
en Israël".
In het rapport, dat naar verwachting
begin november door de algemene
vergadering der V.N. zal worden be
handeld, wordt voorts gezegd, dat de
rust elk ogenblik 'abrupt kan worden
verbroken'.
Aangaande de financiering van de
politiemacht zegt Hammarskjoeld, dat
tot dusver door de leden der volke
renorganisatie in zeer beperkte om
vang is gereageerd op het verzoek tot
vrijwillige bijdragen. Hierin lag een
ernstig gevaar.
De secretaris-generaal vroeg de al
gemene vergadering om toestemming
voor het uitgeven van ten minste 24
miljoen voor het politieleger tot het
eind van dit jaar.
Het bureau van de volkstelling in
Tanganjika heeft ontdekt, dat nabij
het Victoria-meer een 128-jarige
inheemse vrouw woont. Zij heeft een
zoon van 93 jaar.
Soehrawardy in vandaag afgetre
den als premier van Pakistan. Het
ontslag is door president Mirza aan
vaard. In september 1956 is Soehra
wardy premier geworden.
De Raad voor het Midden, en Klein
bedrijf heeft een rapport gepubliceerd,
waarin de gevolgen van de bestedings
beperking en de prijsstabilisatie voor het
midden, en kleinbedrijf worden geschetst
Tevens doet dit rapport een aantal voor
stellen met betrekking tot het midden-
standsbeleid in deze tijd, vooral op het
gebied van de prijsstabilisatie.
Nadelige invloed
In dit stuk wordt geconstateerd, dat de
gevolgen van de overheidsmaatregelen
op het gebied van de bestedingsbeper
king en de prijsstabilisatie een nadelige
invloed hebben op de positie van de on
dernemers in het midden- en kleinbe
drijf. Zij zijn immers over het algemeen
niet in staat om hun ondernemingen op
korte termijn door ingrijpende maatrege
len aan te passen aan een veranderde si
tuatie. De eigen aard van dit bedrijf sluit
de mogelijkheid om door produktiviteits-
verhoging tot compensatie van de extra
lasten te komen goeddeels uit.
Het inkomen van een groot deel der
middenstanders ligt beneden de zgn. wei
standsgrens (f6900). Van hen zouden
geen hogere offers gevraagd mogen wor
den dan van de werknemers. Dit gebeurt
echter wel, gezien de vele extra-lasten
die ook deze kleinste zelfstandigen als on
dernemer moeten dragen. De mogelijk
heid tot het doen van investeringen tot
instandhouding van de ondernemingen
en tot aanpassing aan de zich ontwikkel
de behoeften wordt door bovengenoemde
en door fiscale oorzaken tot een mini
mum dat soms onder het aanvaard
bare ligt gereduceerd.
Er bestaan bjj de middenstand grote
bezwaren tegen de uitvoering van de
prjjsstabilisatiepolitlek en tegen de tel
kens wisselende regels, die daarbij door
het departement worden gehanteerd. In
het rapport worden daarom een aantal
„spelregels" gegeven voor het gemeen
schappelijk, stabilisatiebeleid van minis
ter en bedrijfsleven.
Spelregels
Deze regels luiden als volgt:
1. De individuele ondernemer voert
een beheerst prijsbeleid. (Het is voor
hem onmogelijk over incidentele prijs
verhogingen overleg met het departe
ment te plegen).
2. De prijsstabilisatie wordt beperkt tot
de kostenfactoren, die een onderdeel zijn
van het zgn. bestedingsaccoord.
3. Bedrijfstakken, die de gevolgen van
de prijsstabilisatie niet kunnen dragen,
melden dit gedokumenteerd aan de mi
nister, die zo nodig op korte termijn
gedacht wordt aan enkele weken over
leg pleegt. Daarna wordt, tenzij anders
beslist is, tot doorberekening overgegaan.
4. Elke prijsverhoging in een bepaalde
geleding van de bedrijfskolom (impor-
teur-fabrikant-grossier-detaillist) wordt
met vertegenwoordigers van alle gele
dingen (en niet alleen met die van de in
dustrie) op het departement besproken.
5. Treedt b.v. in de industrie een prijs
verhoging op en is deze niet met de de
tailhandel besproken, dan wordt deze
verhoging zonder meer in de prijs door
berekend.
