Min. Zijlstra acht prijspeil
niet bevredigend
We moeten geleerdè lessen
zeker ter harte nemen
Er is geen sprake meer
van westers overwicht
Westelijke voorstellen niet
geschikt voor grondslag van
een ontwapeningsakkoord
Samenzwering in
Syrië ontdekt
TWEEDE SOWJET-KUNSTMAAN
VOLGT OVER TWEE MAANDEN
ZJOEKOF IN
BELGRADO
Kritiek op
conservatieve
regering
PROTESTANTS-CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND
Jaar 1958 startpunt voor nieuwe economische ontwikkeling
DE PRIJZEN
DISCUSSIE
Gromyko in de Verenigde Naties:
„Spoetnik" m de
buurt van
meteoorstenen
Opstandelingenleider
in Algiers gedood
Macmillan misschien
naar de Sowjet-Unie?
Hoofdkantoor: L. Vorststraat 90, Goes
TeL (01100) 2438; bij geen gehoor:
Iloofdred. (01100) 2503; Chefred.
(01100) 3991; Adv. (01100 2970; giro
274289 Bijkantoren: Middelburg: Kor
te Noordstraat 35 TeL (01180) 2009;
Vlissingerv. Coosje Buskensti 27, Tel.
(01184) 3326; Terneuzen: Dijkstr 26-28
Exploitatie:
Oosterbaan Le Cointre N.V., Goes.
Abonnementsprijs f 0.56 per week,
f2.40 per maand, f7.— per kwartaal.
Losse nummers 13 cent.
Advertentieprijs 24 cent per
Rubriek Kabouters 10 cent per woord.
i
Zeeuwsch Dagblad
13e Jaargang No. 3829 Hoofdredacteur: r hagoort Directeur: jacq de Smit Vrijdag 11 oktober 1957
c
MONSTER VAN ZAAMSLAG
(Zie pagina 2,
Op- en ondergang van Zon en Maan:
Zaterdag: Zon op 6.59 u., onder 17.63
u. Maan op 19.41 u., onder 10.43 u.
Hoogwater zaterdag 12 okt.:
Vlissingen: 3.42 u. 2.19 m., 15.52 u. 2.20
m. Terneuzen: 4.07 u. 2.33 m., 16.18 u.
2.34 m. Wemeldinge: 5.29 u. 1.80 m.,
17.37 u. 1.73 m. Zierikzee: 5.13 u. 1.56
m., 17.23 u. 1.50 m.
(Van één onzer redacteuren).
De minister van economische zaken, prof. dr. J. Zijlstra, acht het
huidige prijsindexcijfer niet bevredigend. De stijging van dit cijfer
geeft zorgen. Dit verklaarde de minister op een gisteren te Utrecht
gehouden bijeenkomst van bestuurders van het Christelijk Nationaal
Vakverbond.
„We zijn op het ogenblik bezig terug te koersen naar een meer even
wichtige economische situatie, zoals we die in de jaren 1952 en 1953
hebben gekend. Als de wereldeconomie op een redelijk peil blijft en
als er geen loonsverhogingen komen wat ik hoop en aanneem
dan zal 1958 ons een startpunt kunnen bieden voor een nieuwe econo
mische ontwikkeling. De lessen, die we nu hebben geleerd, zullen we
dan ter harte moeten nemen."
Minister Zijlstra stelde in het begin van zijn betoog, dat aan een op econo
misch herstel gericht beleid thans twee eisen moeten worden gesteld: er moet
een gezonde Rijksbegroting zijn en we moeten de achterstand inhalen, die de
produktiviteit te zien geeft in verhouding tot de loonontwikkeling. Aan de
eerste voorwaarde is redelijk voldaan, het tweede punt is thans volop aan
de orde.
Spr. wijdde zijn betoog verder vrij
wel geheel aan de huidige ontwikke-
ling van de arbeidsmarkt en van de
prijzen. Wat de werkgelegenheid be
treft vergeleek hij de cijfers van de
beschikbare arbeidsreserve met die
van de openstaande aanvragen om
werkkrachten bij de Arbeidsbureaux.
In 1954 begon het tweede cijfer het
eerste te overtreffen en in 1956 werd
het hoogtepunt van de overspannen
arbeidsmarkt bereikt. Daarna begon
nen de beide lijnen weer naar elkaar
toe te gaan en in september j.l. over
trof de vraag het aanbod met nog
slechts 30.000.
We gaan nu snel terug naar de si
tuatie van 1954. Dat wil niet zeggen,
dat er op dat ogenblik dat waar
schijnlijk begin 1958 bereikt zal wor
den van reële werkloosheid spra
ke is. In 1954 was het werkloosheids
cijfer 74.000 en het hoogst toelaatbare
cijfer ligt minstens in de buurt van de
100.000. Het wil wel zeggen, dat een
ontspanning op de arbeidsmarkt gaat
optreden, zonder welke een gezond
economisch beleid onmogelijk is. Eni
ge moeilijkheden in individuele be
drijven of bedrijfstakken zijn daarbij
onvermijdelijk. Wat in een hoogcon
junctuur levensvatbaar is, is dat nog
niet altijd in een normale periode en
de zwakke plekken komen dan aan
het licht
Prof. Zijlstra verheelde niet, dat de
ontwikkeling van het prijs-indexcijfer
voor de kosten van het levensonder
houd onbevredigend is en hem zorgen
baart. Van augustus 1955 tot augustus
1957 steeg dit cijfer van 106 tot 118,
dus met niet minder dan 12 punten.
Hierbij moeten 7 punten direct wor
den geïsoleerd. Ze zijn het gevolg van
een puur seizoenmatige prijsstijging
van aardappelen, groente en fruit me
de tengevolge van de weersomstandig
heden (2% punt), van de huurverho
ging waarover compensatie werd ge
geven punt) en van verhogingen
in de sector der belastingen en sociale
verzekerineg na de loonsverhogingen
(2 punten).
De overige 5 punten werden ver
oorzaakt door een prijsstijging van
melk en melkprodukten (1,4 punt),
vlees en vleeswaren (0,6 punt), al
lerlei tarieven die door de loonsver
hoging stegen (gas elektra, trein 1,2
punt), stijging van het importprijs
niveau en van persoonlijke dienst
verlening (1.8 punt). Vervolgens
nam de minister de mogelijkheden
tot reducering van deze prijsstijgin
gen onder de loupe.
Aan de stijgingen in de groepen
huren, tarieven, brandstoffen, melk,
verzekering en belasting (samen 5
punten) is niets te doen. Hetzelfde
geldt voor de stijging in de sector
van aardappelen, groente en fruit,
die gelukkig niet van blijvende aard
zijn. Wat de bakkerijprodukten en
de vleeswaren betreft, de eerste
gaan in prijs omlaag zodra de we
reldmarktprijzen voor granen hier
voor aanleiding geven en de winst
marges van de slagers zullen onder
de loupe genomen worden. Ook de
prijzen van de geïmporteerde pro
dukten worden nauwlettend in het
oog gehouden en het beleid van de
minister is gericht op het zo snel
mogelijk laten doorwerken van
prijsdalingen in de consumenten
prijs.
Minister Zijlstra onthield zich van
een oordeel over de vraag, hoe het in
dexcijfer thans gelegen zou hebben als
er geen prijsstabilisatie-politiek, zou
zijn gevoerd. Wel wees hij er op, dat
de prijsontwikkeling in de industrie
ondanks de loonontwikkeling en de
stijging van geïmporteerde grondstof
fen zeer rustig is geweest.
Tenslotte kwam minister Zijlstra
dan tot de in de aanhef vermelde con
clusie, waarbij hij uitdrukkelijk stelde
dat alles afhangt van de ontwikkeling
der wereldeconomie. Als de conjunc
tuur in de wereld zich ongunstig ont
wikkelt ontstaat natuurlijk een geheel
andere situatie. Dan moeten we een
depressie bestrijden en dus met heel
andere cijfers en vergelijkingen wer
ken.
In de discussie bestreed minister
Zijlstra de van verschillende kanten
geuite vrees voor een spoedige al te
grote daling in de werkgelegenheid.
Hij gaf toe, dat regering en bedrijfs
leven zich in 1955 en 1956 (belasting
verlaging en loonsverhogingen) inder
daad wat verkeken hebben op de si
tuatie. Er deden zich, als immer in het
economische leven, echter verschillen
de niet te voorziene factoren voor.
Een van de lessen, die na een her
stel ter harte genomen moet worden
is, dat het „gemillimeter" op loonge-
bied gevaarlijk is. Het is onjuist om
op grond van macro-economische cij
fers te spoedig het economische beleid
te veranderen en b.v. correcties aan te
brengen op grond van een verschil
van een deel van een procent, dat in
een half jaar te constateren valt.
Een pleidooi vq.or physieke invcs-
teringscontrole wees spr. van de
hand als zijnde onmogelijk in een
vrije maatschappij. Er bestaat
geen objectieve prioriteit van in
vesteringen en een minister neemt
bij een dergelijke controle een
niet te dragen verantwoordelijk
heid op zich. Het is moeilijk de
investeringen door globale maat
regelen te doen dalen, maar als
eenmaal een afvlakking optreedt,
wordt deze al gauw door een te
snelle daling gevolgd.
De bewindsman kon het wantrou
wen van de gewone man tegenover
het indexcijfer van het C.B.S. wel be
grijpen. Dit cijfer is een nuttig weten
schappelijk instrument, doch het moet
voor de mensen geïnterpreteerd en ge
ïllustreerd worden. Dit is volgens mi
nister Zijlstra veel eer een taak voor
de vakbeweging dan voor de overheid.
Een militaire woordvoerder heeft
donderdag in Damascus meege
deeld, dat een nieuwe samenzwe
ring van de ondergrondse volks
partij in Syrië is ontdekt, die een
burgeroorlog in het land tot doel
had.
Syrië heeft voorts bij Turkije ge-
provocerende handelingen in het
protesteerd tegen machtsvertoon en
grensgebied In het protest wordt ge
sproken van ongewoon grote concen
traties van Turkse troepen bij de
grens van Syrië.
Syrië beschuldigt Turkije ervan, dat
het Syrische luchtruim herhaaldelijk
geschonden wordt. De Turkse verkla
ringen over ondermijnende activiteit
en wapenvoorraden in Syrië worden
als een inmenging in de binnenlandse
aangelegenheden van Syrië be
schouwd.
De Russen hebben donderdag een
nieuwe kernproef genomen in het ge
bied van de Noordpool
De Russische minister van buitenlandse zaken, Gromyko, heeft in de poll-
tleke commissie gezegd, dat de houding van de westelijke mogendheden, in
het bijzonder die van de V.S., overeenstemming tot ontwapening onmogelijk
maakt. Hun voorstellen, met inbegrip van die te Londen gedaan, kunnen in
geen enkel opzicht dienen als grondslag voor een akkoord.
Gromyko drong aan op de volgende
maatregelen:
1) Onmiddellijke beëindiging van
de proeven met atoom- en waterstof
bommen, minstens voor een periode
van twee of drie jaar, zonder over
eenstemming over deze kwestie af
hankelijk te stellen van de oplossing
van andere ontwapeningsproblemen.
2) De landen te doen beloven geen
atoom- en wat°rctnfwaDens te gebrui-
Syrië laat Amerikaanse
koerier alsnog toe
De Syrische regering heeft donder
dag de Amerikaanse diplomatieke
koerier James Vereos, die maandag
niet van Beiroet naar Damascus mocht
reizen, alsnog toegelaten. Vereos
mocht Syrië binnenkomen, nadat de
Amerikaanse zaakgelastigde een on
derhoud had gehad met de secretaris
generaal van het Syrische ministerie
van buitenlandse zaken.
DE BILT ZEGTt
Zacht.
Zacht weer met zonnige perioden,
maar ook overdrijvende wolken
velden. Matige wind tussen zuid en
zuidoost.
Luitenant-generaal Blaganravof (63),
de vooraanstaande Russische raket-
deskundige, heeft bij een bezoek aan
het gebouw van de V. N. verklaard,
dat naar zijn verwachting de Russen
over ongeveer een maand een tweede
kunstmaan zullen lanceren, die instru
menten zal bevatten voor waarnemin
gen betreffende kosmische stralen en
meteorieten. Het zenden van een ra
ket naar de maan noemde hij min of
meer theoretisch. Hij meende echter
dat dit nog wel tijdens zijn leven zou
gebeuren.
De 27-jarige „Rode Pimpernel" van
de opstandelingen te Algiers, Amar
Ali, is dood. Soldaten hebben zijn lijk
in de nacht van woensdag op donder
dag gevonden in de ruine van enkele
huizen in Algiers. Deze huizen waren
dinsdag verwoest bij de ontploffing
van een munitiedepot van de opstan
delingen.
Door de dood van Amar Ali hebben
de opstandelingen de laatste van hun
belangrijkste leiders vpr'iren, aldus
Franse autoriteiten.
President Bourguiba heeft donder
dag in zijn wekelijkse radiotoespraak
meegedeeld, dat Tunesie deze maand
wapens zal ontvangen Hij deelde niet
mee, vanwaar deze wapens zullen ko
men Hij zei dat hij afvaardigingen
naar Italië, Egypte, Zweden, België
en de V.S. had gezonden.
Hij waarschuwde voorts, dat als er
geen einde komt aan de incidenten in
het Tunesisch-Algerijnse grensgebied
er op de duur een sfeer van conflicten
als in 1952 en 1954 zou kunnen ont
staan
Koning Saoed van Saoedi-Arabie
is in Beiroet aangekomen. Hij brengt
een officieel bezoek van vijf dagen aan
Libanon.
DERTIEN
Da V.S. zijn van plan dertien kunst
manen de ruimte in te zenden. Zeven
hiervan zullen voor proeven worden
gebruikt, waarmee, zoals president
Eisenhower woensdag meedeelde, in
december zal worden begonnen. In
maart van het volgende jaar zal een
begin worden gemaakt met het lan
ceren van de overige zes drietraps
raketten, die kunstmanen met alle
vereiste instrumenten zullen bevatten.
De Amerikaanse satellieten zullen
ongeveer negen kg wegen en op een
hoogte van 300 tot 2400 km met een
snelheid van omstreeks 28.000 km in
anderhalf uur om de aarde draaien.
Het congres heeft 110 miljoen dollar
toegewezen voor de uitvoering van
het kunstmaanproject.
Radio-Moskou deelde donderdag
avond mee, dat de kunstmaan tot op
heden nog niet door meteoorstenen Is
getroffen. Maar tussen 20 en 23 ok
tober zal zij met de aarde in de buurt
van de meteorietenzwerm de „Orioni-
den" komen en het ls de vraag of zij
dan niet getroffen zal worden.
In Kaapstad hebben duizenden
mensen donderdagavond de satelliet
goed kunnen zien. De kunstmaan
kwam achter de Tafelberg op en vloog
in noord-westelijke richting.
Deze mensen, op een terrasje in
Tel Aviv zitten te genieten van
een gratis kopje koffie, dat zij
evenwel tevoren dubbel en dwars
hebben verdiend. Zij kregen het
kopje expresso in ruil voor een
halve liter van hun bloed, dat zij
als donors afstonden aan het Rode
Kruis van Israël, dat een grote
landelijke actie heeft ingezet om
de voorraden bloedplasma in het
land te vergroten. Het gratis kopje
koffie heeft er sterk toe bijgedra
gen, dat men vele nieuwe donors
heeft mogen noteren.
Volgens de (conservatieve) „Daily
Mail" poogt Chroesjtsjef, thans uit te
vinden of de Britse premier Harold
Macmillan geneigd zou zijn hem zo
spoedig mogelijk in Moskou te ont
moeten. Volgens dit blad heeft
Chroesjtsjef het conservatieve Lager
huislid Cyril Osborne, die hij kortge
leden te Moskou heeft ontvangen, een
boodschap van deze strekking meege
geven, die donderdag aan Macmillan
zou worden overhandigd.
De vier ministers van de anti
communistische regering en vier be
langrijke minister van de communis
tische regering van San Marino heb
ben donderdag in de Italiaanse bad
plaats Rimini overeenstemming be
reikt over de wijze, waarop de anti
communisten de plaats van de com
munistische regering zullen innemen.
In de kleine gemeente Wijdenes
in 'West-Friesland 1100 inwoners
wil men een kleuterschool bouwen. Er
werd veertien dagen geleden daarvoor
een burgerzinlening van een halve ton
uitgeschreven, die thans reeds ls vol-
tekend.
Op het vliegveld van Belgrado In
Zuid-Slavië is woensdag de Rus
sische minister van defensie,
maarschalk Zjoekov, aangekomen
voor een bezoek van enkele da
gen. Zaterdag zal Zjoekov presi
dent Tito, die op het ogenblik aan
de kust van de Adriatische Zee
verblijft ontmoeten. Bij aankomst
van de minister (rechts) op het
vliegveld, werden de volksliede
ren van beide landen gespeeld.
Hij werd verwelkomd door zijn
Ziiïdslavische collega, generaal
Ivan Gosnjak (links).
ken en hiertoe in elk geval een tijde
lijk akkoord aan te gaan voor de tijd
van vijf jaar, zodat deze kwestie dan
weer in overweging kan worden ge
nomen.
3) Beperking van de sterkte van
de Amerikaanse, Russische, Britse en
Franse strijdkrachten in Duitsland
met een derde of andere overeen te
komen verhouding alsmede beperking
van de strijdkrachten van deze mo
gendheden in de landen van het At
lantisch pact en het Pact van War
schau.
4) Bestudering van de kwestie van
het opheffen van militaire steunpun
ten in andere landen en het bereiken
van een akkoord over de keuze van
bases, die reeds in de eerste periode
van de ontwapening kunnen worden
opgeheven.
5) Overeenstemming tussen de
landen met kernwapens, dat zij niel
zullen toelaten, dat atoom- en water
stofwapens buiten de landsgrenzen
worden opgeslagen.
6) Gelijktijdig met een akkoord
over de eerste stappen tot ontwape
ning instelling op basis van wederke
righeid van een stelsel van toezicht;
zoals voorgesteld in „het desbetreffen
de voorste] van de Sowjet-Unie.
Teleurgesteld
In westelijke kringen is men zeeï
teleurgesteld door Gromyko's rede,
die volgens diplomaten de deur voor
verder ontwapeningsoverleg heeft
dichtgesmeten. Men toonde zich ver
baasd over de heftige toon van de re
de, die in schrille tegenstelling stond
tot de betrekkelijke mild gestemde
verklaring die de Russische minister
drie weken geleden in de Algemene
Vergadering aflegde.
De Nederlandse afgevaardigde op
de assemblee der Westeuropese Unie
te Straatsburg, de heer J. J. Fens,
heeft gezegd, dat de gebeurtenissen
van de laatste maanden zoals het lan
ceren van intercontinentale ballisti
sche projectiel en het afschieten van
de kunstmaan door Rusland, ons dui
delijk moeten maken, dat er misschien
nog sprake Is van een evenwicht tus
sen oost en west, maar dat er niet
meer gesproken kan worden van
overwicht onzerzijds.
De heer Fens betoogde, dat het wel
licht goed zal blijven gaan, wanneer
dit evenwicht gehandhaafd blijft.
„Maar wee het westen en wee de we
reld, als door schuldige verwaarlozing
van de defensie de weegschaal zal
overslaan ten gunste van de potenti
ële tegenstander".
Bedreiging
„De Russen hebben", zo zei de heer
Fens, „het westen technisch over
vleugeld. zy zyn de sterken en het is
beter met deze lieden op goede voet
te biyven". Het Is naar zijn mening
niet uitgesloten, dat westers gezinde
landen in andere delen van de wereld
zich nog eens zullen bezinnen, voor
dat zy verder gaan met de pro-wes
terse politiek.
Kritiek op V.S.
De andere Nederlandse afgevaar
digde, de heer F. J. Goedhart, heeft
gistermiddag scherpe kritiek geoefend
op de V. S. „Het lanceren van een
kunstmaan door Rusland is een ernsti
ge zaak", zo betoogde hy, „en men
moet dit feit zeker niet bagatelliseren.
Voorlopig geen oplossing
In politieke kringen in Frankrijk
verwacht men geen oplossing van de
Franse regeringscrisis voor eind vol
gende week, zelfs al zou president Co-
ty er in slagen vrijdag een nieuwe
formateur aan te wyzen.
Nadat Pleven woensdag zijn pogin
gen om een nationale coalitie van re
publikeinse partijen te vormen moest
opgeven, omdat de radicalen niet wil
den meewerken, is men in feite weer
even ver als tien dagen geleden, toen
de crisis begon.
De communistenleider Duclos ver
klaarde donderdag, nadat president
Coty hem geraadpleegd had, dat er
een linkse coalitie gevormd zou ihoe-
ten worden. Men vraagt zich af, of de
socialistenleider Guy Mollet, die de
vorige week reeds een opdracht wei
gerde, toch niet de beste kansen maakt
om de nieuwe regering te leiden.
Sedert het einde van de tweede we
reldoorlog beschikken de V.S. over da
atoombom, maar dit land heeft zyn
voorsprong nimmer politiek weten uit
te buiten, iets wat Rusland met de in
tercontinentale projectielen zeker wel
zal doen", aldus de heer Goedhart.
In de aanvang van zyn betoog ver
klaarde de heer Goedhart nog met te
genzin aan dit debat deel te nemen.
By een vorige gelegenheid had hy el
al op gewezen, dat de W. E. U. een
klaagmuur is zonder weerklank.
Sydney bedreigd
door bosbranden
Aan de rand van Syney woeden
talrijke bosbranden, die, aangewak
kerd door een krachtige storm, de stad
bedreigen. Ondanks het feit, dat het
vuur door alle beschikbare krachten
wordt bestreden, zijn al zeventien hui
zen en een fabriek ter waarde van
160.000 pond (ongeveer 1.650.000 gul
den) in de as gelegd.
Door de storm werd een aantal klei
ne schepen in de haven op de rotsen
geslagen. Een Brits vrachtschip, dat
met springstoffen is geladen, sloeg
ook van zijn ankers los. Met veel
moeite kon het tenslotte op een veili
ger plaats worden gemeerd.
Jordaanse veiligheidstroepen heb
ben donderdag in het dorp Toebas in
het westen van Jordanië een grota
hoeveelheid Tsjechische wapens en
munitie in beslag genomen. Een aan
tal personen, vermoedelük communis
ten, ls gearresteerd.
De voorzitter van de Britse conser
vatieve party, Lord Hailsman, heeft
tydens het congres, dat op het ogen
blik in Brighton wordt gehouden, ge
zegd, dat de mogeiykbeid van een
rechtstreeks Russisch atoombombar
dement van Amerika het voor Enge
land onveilig maakt een verlengstuk
van de v.S. te worden.
Het congres heeft een resolutie aan
genomen waarin het zijn vertrouwen
uitsprak in de politiek van de rege
ring wat betreft de kernwapens.
Niet echter klonk een dergelijk ge
luid omtrent de financiële en econo
mische toestand van het land. Ver
schillende sprekers beschuldigden de
regering van zwakheid en eisten o.a.
een krachtiger optreden tegen de vak
bonden Ook was men zeer ongerust
over de stijging van de kosten van
levensonderhoud. In een resolutie
werd er by de regering op aangedron
gen alle noodzakelijke maatregelen
te nemen om verdere styging der kos
ten tegen te gaan, de inflatie tot staan
te brengen en de waarde van het pond
sterling te verdedigen.