Binnenkort worden zwaardere
kunstmanen gelanceerd
Niet bekend hoe bng satelliet
rond de aarde kan draaien
Seinen van kunstmaan ook
in Zeeland opgevangen
Nationale lening voor de woningbouw
C.H. gemeentebestuurders
vergaderden in Goes
Warschau was dit weekeinde
nog onrustig
DJILAS VEROORDEELD
TOT ZEVEN JAAR
PROT ESTANTS CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND -
Lofuitingen en spijt in de V.S. over Russische prestatie
Jongen onder bus
in Middelburg
W oningbouwlening
van 100 miljoen
Twee jaar tegen
majoor K* geeist
Rede van.de heer G. J. van Mastrigt
AMERIKAANS BLOED VOOR NEDERLAND
Straatschenders
veroorzaakten
relletjes
Dr. W. Drees in radiotoespraak:
Ook kans voor kleine spaarders
Staat van beleg
afgekondigd in
Buenos Aires
Wordt Pleven Frans
kabinetsformateur?
Thans nog negen
jaar voor de boeg
Hoofdkantoor: L. Vorststraat 80, Goes
TeL (01100) 2438: bij geen gehoor:
Hoofdred. (01100) 2503; Chefred.
(01100 3991; Adv. (01100 2970, giro
274289 Bijkantoren: Middelburg: Kor
te Noordstraat 35 Tel. (01180) 2009;
Vlissingen: Coosje Buskensti 27, Tel.
(01184) 3328; Terneuzen: Dijkstr 26-28
Exploitatie:
Oosterbaan Le Cointre N.V.. Goes.
Abonnementsprijs 0.56 per week,
ƒ2.40 per maand, f7— per kwartaal.
Losse nummers 13 cent.
Advertentieprijs 24 cent per n>-m.
Rubriek Kabouters 10 cent per woord.
üeeuwsch Dagblad
13e Jaargang No. 3825 Hootdredacteur: r. hagoort Directeur: jacq de Smit Maandag 7 oktober 1'957
Carnegie,
de man van dollars
(Zie pag. 4)
Op- en ondergang van Zon en Maant
Dinsdag: Zon op 6.52 u., onder 18.02
u. Maan op 17.38 u., onder 6.25 u
Hoogwater dinsdag 8 okt.:
Vlissingen: 1.38 u. 2.18 m., 13.45 u. 2.09
m. Terneuzen: 2.05 u. 2.32 m., 14.13 u.
2.23 m. Wemeldinge: 3.20 u. 1.79 m.,
15.32 u. 1.63 m. Zierikzee: 3.10 u. 1.54
m., 15.17 u. 1.38 m.
Zoals wij zaterdag reeds meldden heeft de Sowj et-Unie de eerste
kunstmaan gelanceerd. En het bericht van radio-Moskou kwam als
een verrassing. De Amerikaanse reacties variëren van lofuitingen
voor de wetenschappelijke prestatie tot uitdrukking van spijt over de
Amerikaanse nederlaag.
Intussen hebben Russische geleerden zondag meegedeeld, dat bin
nenkort zwaardere en grotere kunstmanen zullen worden afgeschoten,
die met meer meetinstrumenten zijn uitgerust.
Radio-Moskou verklaarde, dat er
geen tekenen zijn die erop wijzen, dat
de snelheid van de Russische kunst
maan afneemt. Hieruit kan worden af
geleid, dat de storende factoren onbe
tekenend zijn. De omlooptijd is „prak
tisch onveranderd".
Toen de kunstmaan zondag voor de
22ste maal rondom de aarde was ge
wenteld, had zij 1.000.000 kilometer af-
Overigens schijnen de voorspellingen
over de werkingsduur van de kunst
maan op vermoedens te berusten. De
Russische afgevaardigde voor de confe
rentie van het internationale geofysische
Jaar heeft meegedeeld, dat de kunstmaan
even goed twee dagen als een maand
lang haar baan rond de aarde kan be
schrijven. Alles hangt af van de lucht
dichtheid op 800 kilometer hoogte.
Volgens dr J. Townsend van het la
boratorium van de Amerikaanse marine
te Washington hebben deskundigen be
rekend, dat de Russische kunstmaan van
een plaats ten noorden van de Kaspische
zee is gelanceerd. De Amerikaanse ge
leerde zei te hopen, dat de Russen de
sleutel van de code, waarin de kunst
maan gegevens meldt, zullen bekendma
ken, zoals zij indertijd hebben beloofd.
Deze kunstmaan is van het eenvoudigste
type en bevat behalve de radiozenders
slechts enkele instrumenten.
De snelheid (28.800 km per uur) is
bijna voldoende om de kunstmaan vol
doende vaart te geven voor het over
winnen van de zwaartekracht van de
aarde. Op hoogte van circa 900 km is
er echter nog enige weerstand in de ijle
lucht, zodat de snelheid zeer langzaam
afgeremd wordt en de kunstmaan weer
dichter bij de aarde zal komen. Daar
door zal zjj op de duur in de atmosfeer
van de aarde terugkomen en door de
grote wrijving die dan ontwikkeld wordt
verdampen.
In de Zacheriasstraat te Middelburg
is zaterdagmiddag, omstreeks twaalf
uur, het ruim tweejarig jongetje Kees
Melse onder een autobus van de
Stoomtram Walcheren terecht geko
men. Het knaapje was daar aan het
spelen, toen het -plotseling de weg
overstak. Bijna aan de overkant zag
hij een fietser aankomen, waardoor het
ventje terugliep en onder de autobus
terechtkwam. Een der voorwielen reed
over de beentjes van het jongetje. Het
bleek, dat zijn rechterdijbeen en het
linkerhielbeen waren gebroken, als
mede dat zijn voethiel gespleten was.
Een uur tevoren werd op de hoek
Lange Delft-Segeerstraat een dame,
die de straat overstak, gegrepen door
een bromfiets. Met een hoofdwonde
werd zij ter observatie in het Gast
huis opgenomen.
[ngp7«-nr<pn mederieline <adv
KOOKPANNEN
van 14 tot en met 26 cni O
Inhoud van VI, L. tot Th L.
SOLA-pannen zijn geschikt
voor het koken op gas- en
electriciteit.
Gegarandeerd voor het leven
KADAR IN MOSKOU
Premier Kadar van Hongarije is za
terdag op de terugweg van zijn bezoek
aan Peking te Moskou aangekomen,
's Avonds zat hij aan bij een diner, dat
de Sowjet-leiders aanboden. Onder de
gastheren bevonden zich partijsecreta
ris Chroesjtsjef en premier Boelganin.
DE BILT ZEGT:
Rustig herfstweer.
Enkele opklaringen maar vooral in
de ochtend plaatselijk mist. Droog en
aanhoudend zacht weer met weinig
wind.
gelegd, aanzienlijk meer dan tweemaal
de afstand van de aarde naar de maan
De bevolking van de Russische hoofd
stad heeft met de gewone kalmte ken
nis genomen van het lanceren van de
kunstmaan. In intellectuele kringen
toont men zich tevreden over het feit,
dat Rusland de V. S. voor Is geweest.
Misschien duurt het nu niet meer zo lang
.voordat we een reis naar de maan kun
nen maken, zei men, en ook daarmee
willen we graag de eerste zijn.
De leider van het Amerikaanse kunst
maanprogram, dr Hagen, heeft zaterdag
avond in een televisieuitzending gezegd,
dat de uitvoering van het Amerikaanse
program niet behoeft te worden bespoe
digd nu de Russen hun eerste satelliet
in de ruimte hebben gelanceerd. Hij her
innerde eraan, dat bij de eerste bekend
making van de plannen tot het vervaar
digen van kunstmanen, is gezegd, dat het
er niet om ging wie het eerst een satel
liet zou kunnen lanceren.
Het Amerikaanse ministerie van de
fensie heeft zaterdag bekendgemaakt, dat
de eerste Amerikaanse kunstmaan waar
schijnlijk niet vóór de komende lente zal
worden gelanceerd.
(Zie ook pag. 6)
De gelanceerde Russische kunstmaan heeft de wereld in beroering
gebracht (lees hierover op pagina 5). Op vele plaatsen in de wereld
zijn observaties gedaan en werd enradio-seinen opgevangen. Ook in
Zeeland zijn radio-seinen van de nieuwe Russische kunstsataliet op
gevangen.
De heer J. M. de Regt uit Goes, een verwoed radiozend-amateur,
deelde ons mede, dat hij zaterdagochtend verschillende malen geruime
tijd de seinen heeft opgevangen.
Hij ving de eerste seinen op om
07.55, die weldra een frequentie had
den van 2005. Later op de morgen
nam dit toe tot 2008.
Een vriend van de heer De Regt
had reeds omstreeks 06.00 uur de Rus
sische seinen kunnen opvangen.
Een onzer verslaggevers was ook in
de gelegenheid deze seinen mee te be
luisteren. Het geluid kwam duidelijk
waarneembaar door als een regelma
tig telegrafisch sein. Tuut-tuut-tuut
tuut, in een tempo van ongeveer een
signaal per twee seconden. Ook later
op de dag heeft de heer De Regt de
seinen nog verschillende keren kun
nen opvangen.
Op uitnodiging van de regering zal
de N.V. Bank voor Nederlandse Ge
meenten een nationale woningbouw
lening uitgeven groot 100 miljoen gul
den of zoveel meer als waarvoor zal
worden ingeschreven. Het recht wordt
voorbehouden, het boven de 100 mil
joen te aanvaarden bedrag nader vast
te stellen. De lening zal een rente van
zes procent geven. Zij bestaat uit 25-
jar'ge obligaties in stukken van dui
zend, vijfhonderd en 100 gulden no
minaal aan toonder. De koers van uit
gifte bedraagt 100 pet.
De opbrengst van deze lening zal
worden uitgeleend aan gemeenten om
te worden gebruikt voor de financie
ring van de woningbouw, alsmede van
de met ae woningbouw in ruime zin
samenhangende werken van dringen
de aard, waaronder mede begrepen de
bouw van scholen. De gelden zullen
worden* bestemd voor de financiering
van in 1957 onderhanden werken.
Verkiezingen in
Noorwegen
Vandaag worden in Noorwegen ver
kiezingen voor een nieuwe nationale
vergadering, de vierde sedert de oor
log, gehouden. De vraag die men zich
stelt is, of de arbeiderspartij, die se
dert 1935 aan het bewind is, weer als
overwinnaar uit de strijd zal komen,
met een nieuw mandaat voor vier jaar.
Men verwacht geen opzienbarende
verschuivingen, doch kleine wijzigin
gen kunnen de meerderheid van de
arbeiderspartij in de nationale verga
dering ongedaan maken. De partij be
schikt in het huidige parlement over
77 van de 150 zetels.
De zetelverdeling in het huidige
parlement is: de arbeiderspartij 77,
conservatieven 27, liberalen 15, boe
renpartij 14, christelijke volkspartij
14 en communisten 3.
Tegen majoor K., die verdacht wordt
van het aannemen van f22.500 van
leveranciers en/of agenten van de
dienst materieel landmacht, is door de
auditeur-militair van de krijgsraad te
velde West een gevangenisstraf van
twee jaar geëist met aftrek. K. wordt
uit de militaire dienst ontslagen zon
der ontzegging van het recht bij de
gewapende macht te dienen.
De uitspraak is bepaald op woens
dag 9 oktober.
Moordaanslag op
Turkse ministers
Niet geïdentificeerde personen hebben
zaterdagavond te Bala nabij Ankara tien
schoten gelost op een auto, waarin twee
Turkse ministers zaten. De auto werd
wel getroffen, maar geen van de inzit
tenden werd gewond.
„Overal is een geweldig streven
naar concentratie en centralisatie
maar we zullen er nauwlettend op toe
moeten zien dat.niet het individu ver
loren gaat. E1Ê individu heeft zijn
eigen taak en dat mag nimmer uit het
oog worden verloren."
Dat was wel een van de hoofdpun
ten van de reden van de heer C. 3.
van Mastrigt, lid der Tweede Kamer
voor de C.H.U. en 2e voorzitter van
het C.N.V. welke hij zaterdagmiddag
uitsprak in de vergadering van de
kring Zeeland van Chr. Historische le
den van gemeentebesturen welke in
„De Prins van Oranje" te Goes werd
gehouden.
Aan boord van de Amerikaanse
torpedobootjager U.S.S. Hunting
ton, die in de Parkhaven te Rot
terdam ligt, hebben vrijdagmid
dag 200 Amerikaanse bemannings
leden bloed afgestaan ten bate
van het Nederlandse Rode Kruis.
Het initiatief hiertoe was van de
militair enuitgegaan en onder lei
ding van dr. A. W. Mellema, di
recteur van de bloedtransfusie
dienst van het Rode Kruis te Rot
terdam, vond de operatie „bloed"
plaats.
In de bemanningsiogies werden
tal van liters bloed afgetapt.
De politie te Warschau heeft zater
dagavond weer gebruik gemaakt van
traangasbommen om een menigte van
naar schatting 3000 mensen uiteen te
jagen. Dit keer waren de demonstran
ten, in tegenstelling tot de vorige
avonden, geen studenten, maar straat
schenders.
Ook zondagavond zijn opnieuw rel
letjes uitgebroken. Er zijn 150 perso
nen gearresteerd.
Zeker één persoon is bezweken aan
de verwondingen, die hij bij de onge
regeldheden van vrijdagavond had op
gelopen.
De feestelijkheden, die zondag in
Warschau zouden worden gehouden
ter gelegenheid van de jaardag van
de volksmilitie, zijn afgelast.
De Poolse communistenleider Go-
mulka heeft zondag een geheime be
spreking gehad met vooraanstaande
hoofdreadacteuren en andere journa
listen.
Geen landingen
meer in Axel
De Sabena-helikopters op de lijn
Brussel-Rotterdam zullen in de win
terperiode ingaande zondag 6 oktober
geen tussenlandingen meer maken te
Axel. De ongunstige weesomstandig
heden in de winter veroorzaakten bij
de landingen te Axel vrij veel vertra
gingen. Voor de vaststelling van de
zomerdienstregeling zal de Sabena de
situatie opnieuw bekijken.
Koningin cn Prinses Marijke
in Hilversum
Koningin Juliana en Prinses Marijke
hebben zaterdagmiddag de demonstra
ties in het Hilversumse gemeentelijke
sportpark bijgewoond, georganiseerd
door de Koninklijke Nederlandse Po
litiehondenvereniging ter gelegenheid
van het 50-jarig bestaan van deze or
ganisatie.
Minister-president W. Drees heeft
zaterdagavond via beide zenders Hil
versum een toespraak gehouden over
de financiering van de woningbouw.
„Het is geen geheim, ais ik u vertel,
gemeentelijke woningbouw ernstig in
dat de financiering, speciaal van de
gevaar is gekomen", aldus dr, Drees.
De plannen, die de regering in dit op
zicht heeft vallen In twee delen uit
een. In de eerste plaats wil de rege
ring de financiering van de toekom
stige woningbouw weer op gezonde
basis stellen, daarnaast moet dan een
oplossing worden gezocht voor de
overgangsmoeilijkheden, die in het
jaar 1957 zijn gegroeid.
Het bedrag van f 540 miljoen voor
langlopende woningbouwvoorschot-
om de bouw van woningwetwonin-
ten voor gemeenten is voldoende
gen in 1958 te financieren. Maar er
moet meer gebeuren. Daarom deed
dr. Drees een beroep op allen om
de regering te steunen bij de twee
de maatregel, die nu wordt geno
men. Deze bestaat hierin, dat de
Bank voor Nederlandse Gemeenten
op uitnodiging van de regering een
nationale woningbouwlening gaat
uitschrijven.
De opbrengst hiervan zal de bank
op haar beurt weer aan de gemeenten
uitlenen. BH de verdeling zal ernaar
worden gestreefd, dat het meest nut
tige rendement voor alle gemeenten
tezamen wordt verkregen. Van het
slagen van deze lening zal het in be
langrijke mate afhankelijk zijn of Ne
derland kan blijven voortbouwen of
niet.
De lening zal worden uitgegeven in
stukken van f 100, f 500 en van f 1000.
De looptijd is 25 jaar. De eerste vijf
jaar zal geen aflossing plaats vinden.
De rente van 6 pet. is zeer aantrekke
lijk. Nederland kan ongtewijfeld zijn
woningprobleem aflossen. Maar daar
voor is dan nodig, dat wij met ons al
len onze gezamenlijke besparingen we
ten te vergroten.
Voor de kleine spaarders zullen bin
nenkort rentespaarbrieven worden
uitgegeven, aldus. dr. Drees. Hij deed
tenslotte een beroep op de spaarban
ken, pensioenfondsen en andere in
stellingen, die gelden op lange termijn
willen beleggen.
Vrijdagavond is in Buenos Aires
de staat van beleg afgekondigd.
In Argentinië heerst onrust over
de kosten van levensonderhoud.
Deze onrust leidde tot een reeks
stakingen.
Er zijn in Buenos Aires zeker 271 lei
ders van vakverenigingen gearresteerd.
De arbeiders in de Argentijnse slacht
huizen zullen maandag voor onbepaalde
tijd in staking gaan om te trachten de
vrijlating af te dwingen van hun vak
bondsleiders, die tot de 270 arbeiders
leiders behoren, die door de Argentijnse
politie in hechtenis zijn genomen. Ook
de bond van bankpersoneel zal maandag
een half uur staken uit protest tegen de
arrestaties. Reeds in staking zijn arbei
ders ln de sigarettenindustrie, het per
soneel van brouwerijen, metselaars en
telefoonbeambten.
Het was een bijzonder knappe re
de, die de heer van Mastrigt hield
en alle aanwezigen waren er zeer
beslist van onder de indruk. „Wijzi
ging van onze maatschappelijke
structuur was het onderwerp van da
heer van Mastrigt en dit werd door
spreker zeer duidelijk bekeken.
Hij sprak over de wijzigingen, die
zich in Zeeland hebben voltrokken en
nog zullen voltrekken. Door de wijzi
gingen in de structuur, ondergaan ook
de dorpsgemeenschappen veranderin
gen. De traditie gaat soms gedeeltelijk,
dikwijls ook geheel verloren. Verder
sprak spr. ook over de andere gezags
verhoudingen welke er zijn ontstaan.
De tijd dat de arbeider opzag tegen
zijn baas zijn voorbij. Ook de arbeider
is zich bewust geworden van zijn mo
gelijkheden.
PJB.O.
In dit verband bracht de heer van
Mastrigt ook de P.B.O. ter sprake en
het onderwijs. Ten aanzien van het
onderwijs wees hij op het grote ge
vaar dat er een te sterk streven is
naar centralisatie. Daar werd door
spreker sterk tegen geageerd. Het
individu dreigt verloren te gaan. Hij
wees er op hoe niet de machtige or
ganisaties de scholen, ook niet de
christelijke scholen, moeten stichten
en beheren. Dit dienen de ouders te
doen.
Na ook uitvoerig te hebben gespro
ken over de machtige invloed welke
de organisaties hebben gehad op de
samenleving, wees spr. op het grote
gevaar dat thans enkelingen de zaak
besturen en de individu er niet meer
aan te pas komt. Spreker bracht ech
ter in herinnering hoe eenmaal ieder
persoonlijk geoordeeld zal worden.
Daarom heeft ieder, waar hij of zij ook
staat en waar hij of zij ook is, een
eigen taak. Tenslotte wees de heer van
Mastrigt op het grote gevaar dat door
de industrialisatie het verband met de
Schepper wordt verloren. Hij zei hoe
er op de tentoonstelling „Het Atoom"
niets was dat op God wees. In de
landbouw voelt men nog wel het ver
band tussen de Schepper en de groei
maar in de industrie en in het tech
nisch vlak in het algemeen, wordt dat
wel erg moeilijk.
B(j de afdoening der huishoudelijke
zaken op deze vergadering werd door
de voorzitter, burgemeester J. D. Jan
sen te 's-Heer Abtskerke, meegedeeld,
dat na aanneming door de beide Ka
mers van de wijziging in de kieswet,
de data voor de kandidaatstelling Pro
vinciale Staten en gemeenteraden in
1958 als volgt zullen zijn: 11 febr. 1958
kandidaatstelling Provinciale Staten,
26 maart verkiezing leden provinciale
staten, 15 april kandidaatstelling ge
meenteraden, 28 mei verkiezing leden
gemeenteraad.
Als afgevaardigde voor Zeeland in
het hoofdbestuur der vereniging werd
benoemd de voorzitter, burgemeester
Jansen.
President Coty van Frankrijk heeft
besloten een beroep te doen op René
Pleven om te pogen aan de Franse re
geringscrisis een einde te maken.
Guy Mollet had zondagavond op een
vergadering van de Franse socialistische
partij verklaard dat hij besloten heeft
het aanbod om een nieuwe Franse re
gering te vormen af te slaan.
Milovan Djilas. de vroegere commu
nistische leider in Zuid-Slavie, is zater
dag tot zeven Jaar gevangenisstraf ver
oordeeld wegens vijandige propaganda
tegen het regime van Tito. Deze zeven
jaar worden opgeteld bij de drie jaar,
waartoe Djilas in december van het vo
rige jaar is veroordeeld op dezelfde be
schuldiging. Aangezien Djilas al onge
veer een jaar heeft uitgezeten, heeft hij
nog negen Jaar voor de boeg.
Gedurende vijf jaar na beëindiging
van zijn straftijd zal Djilas nog ver
stoken zijn van burgerrechten. Alle
Zuidslavische onderscheidingen, met
Inbegrip van die van „Volksheld", zijn
hem afgenomen.
Djilas protesteerde na zijn veroorde
ling tegen de persberichten als zou hij
nog op vragen hebben geantwoord na
het besluit van de rechtbank om het
proces niet gesloten deuren voort te
Zjoekof naar
Zuid-Slavie
De Sowjet-minister van defensie;
maarschalk Zjoekof, die op weg is naar
Zuid-Slavie, is zaterdagochtend aan
boord van een 15.000 ton metende Rus
sische kruiser de Bosporus gepasseerd.
De kruiser wordt begeleid door twee
torpedobootjageri.
zetten. Het is nog niet bekend of Djilas
tegen zijn vonnis in beroep zal gaan.
Nieuw boek
Begin volgend jaar zal in Engeland
een tweede boek verschijnen van Milo
van Djilas. die terecht heeft gestaan we
gens zijn boek „De nieuwe klasse", waar.
in hij het communisme veroordeelt.
De Britse uitgeversmaatschappij „Me-
thuen" maakte zaterdag bekend, dat het
nieuwe boek, getiteld „Land zonder
recht", een beschrijving ls van Djilas'
jeugd. Het manuscript is, evenals dat van
„De nieuwe klasse" uit Zuid-Slavie naar
de V.S. gesmokkeld, waar het nu ver
taald wordt.
Te Amman is officieel bekendge
maakt, dat een tweede zending Ame
rikaanse wapens zaterdagavond in de
Jordaanse havenstad Akaba is aange
komen. Deze zending omvat onder
meer Patton-ianks en mortieren van
vijftien centimeter.
De regering van Peru heeft be
sloten haar diplomatieke betrekkingen
met Tsjecbo-Slowakije te verbreken.
Dit land was het enige van het Sow-
iet-blok, waarmee Lima nog betrek
kingen onderhield.
0 Het Jemenitische gezantschap te
Bonn heeft zondag een verklaring gepu
bliceerd, volgens welke Britse strijd
krachten Jemen zijn binnengevallen en
zich daarna hebben teruggetrokken. Er
zijn geen slachtoffers gevallen.
