J Ernstige betogingen in de Poolse hoofdstad KAMER AKKOORD MET VERDRAGEN Russische kunstmaan afgevuurd PROCES TEGEN DJILAS VRIJDAG BEGONNEN Bevolking niet eens met het verschijningsverbod Po Prostu PRO! ESTANTS CHRISTELIJK DAGBLAD VOOR ZEELAND "V. WARSCHAU VERTOONDE CHAOTISCHE AANBLIK Grootste vrachtwagen ter wereld Vijandelijke propaganda in „De nieuwe klasse" Grieptoestand niet veel veranderd NEUROTONIC Overweldigende meerderheid voor goedkeuring van Euratom- en Euromarktverdrag Amendement-Blaisse aangenomen (82-45) Hoofdkantoor: L. Vorststraat 90, Goes Tel. (01100) 2438: bij geen gehoor: Hoofdred. (01100) 2503; Chefred. (01100) 3991; Adv. (01100) 2970; giro 274289. Bijkantoren: Middelburg: Kor te Noordstraat 35 Tel. (01180) 2009; Vlissingen: Coosje Buskenstr 27, Tel. (01184) 3326; Terneuzen: Dijkstr. 26-28 Exploitatie: Oosterbaan Le Comtre N.V., Goes. Abonnementsprijs 0.56 per week, ƒ2.40 per maand, f7.— per kwartaal. Losse nummers 13 cent. Advertentieprijs 24 cent per mm. Rubriek Kabouters 10 cent per woord. Zeeuwsch Dagblad 13e Jaargang No. 3824 Hoofdredacteur: r. hagoort Directeur: jacq de Smit Zaterdag 5 oktober 1957 ZEVEN-LANDENREIS (Zie pagina 5) Op- en ondergang van Zon en Maan: Zondag: Zon op 6.49 u., onder 18.07 u. Maan op 16.56 u., onder 4.17 u. Hoogwater zondag 6 okt.: Vlissingen: 0.35 u. 1.89 m., 12.45 u. 1.80 m. Terneuzen: 1.01 u. 2.05 m., 13.14 u. 1.96 m. Wemeldinge: 2.07 u. 1.61 m., 14.25 u. 1.43 m. Zierikzee: 1.54 u. 1.40 m., 14.06 u. 1.20 m. Nadat donderdagavond bij ongeregeldheden in Warschau twintig studenten gewond in het ziekenhuis waren opgenomen, is het gisteren opnieuw tot betogingen gekomen in de Poolse hoofdstad. Verscheidene duizenden mensen hebben opnieuw hun misnoegen kenbaar gemaakt omtrent het verschijnignsverbod van het studentenblad „Pro Prostu". De menigte trok op naar het hoofdkwartier van de communistische partij in Warschau, nadat de militie ongeveer 2000 studenten in een hogeschoolgebouw had opgesloten en de betogers ervoor had uiteen gedreven. Volgens ervaren waarnemers heeft Warschau na de oorlog niet meer een dergelijke aanblik vertoond als op het ogenblik. Het is lange tijd geleden, dat de politie zo krachtig georganiseerd moest optreden tegen de burgerbevolking. Naar ooggetuigen beweerden zijn er vele mensen gearresteerd. straten geleverd. De menigte was, voordat zij werd terug gedreven, vrij wel tot de ingang van het acht ver diepingen hoge gebouw van het com munistische hoofdkwartier doorge drongen. In het gebouw zetelt het cen trale comité der partij. Eerste secre taris Gomulka heeft hier zijn werk kamers. Negatieve houding De leiding van de Poolse commu nistische partij heeft vrijdagavond de redenen voor de sluiting van het stu dentenweekblad „Pro Prostu" uiteen gezet. Men verklaart, dat de redactie van het blad, met inbegrip van de par tijleden daarin, reeds gedurende vele maanden geageerd heeft tegen de ver werkelijking van besluiten, die door de toporganen van de partij waren ge nomen. De redactie had een volkomen nega tieve houding aangenomen, de politie ke en economische werkelijkheid in Polen in een vals daglicht gesteld, het vertrouwen in de werkelijkheid van de socialistische opbouw verloren en met betrekking tot vele onderwerpen burgerlijke opvattingen gepropageerd, aldus het door radio-Warschau aange haalde communiqué. „Pro Prostu" is het bekendste itu- dentenweekblad in Polen, dat met zijn ■itgesproken kritiek op de euvelen van het Stalinisme en zijn pleidooien voor verstrekkende hervormingen de weg heeft helpen bereiden voor de „kleine revolutie" van oktober vorig jaar in Polen. De betoging zou gisteravond onder de leuze „Wij wensen persvrijheid" om zes uur worden gehouden. Twee minuten later kwam de militie in groten getale naar het plein voor het gebouw van de school en voerde een charge uit. Uit de menigte van naar schatting 2000 mensen, voor het me rendeel studenten, klonken kreten als „fascisten" en „zwijnen". De me nigte, die later naar het communis tische hoofdkwartier trok, werd her haaldelijk door de militie terug ge dreven. De woedende betogers rie pen: „Laat de studenten vrij, pro prostu, pro prostu; gestapo, gestapo, gestapo". Om kwart voor zeven ontplofte de eerste traangasbom in het centrum van de stad. 'Arbeidersmilitie' in burger met rode armbanden rukte ter ver sterking aan. Verscheidene mensen kregen slagen met gummi-knuppels. De demonstranten ontstaken steeds meer in woede en men begon met ste nen en grote keien naar de militie te gooien. Om half negen scheen het centrum van de stad door de politie te zijn ont ruimd. Er werden echter wel gevech ten tussen burgers en militie in zij- PROF. MR. P. S. GERBRANDY niet akkoord De Sowjet-TJnie heeft vrijdag een kunstmaan afgeschoten. Vol gens het Russische persbureau Tass draait de kunstmaan thans om de aarde in een eliptische baan op een hoogte van naar schatting hoogstens negenhonderd kilome ter. De aardsatelliet is bolvormig en heeft een doorsnee van 58 cm en een gewicht van 83,6 kg. Zij is uitgerust met een radiozender. De satelliet was in de stralen van de op- en ondergaande zon in zijn vlucht te volgen. De tijd die de satelliet nodig heeft om één keer om de aarde te draaien wordt op een uur en 35 minuten ge schat. Een raket heeft de kunstmaan de vereiste snelheid (ongeveer acht duizend meter per seconde) voor de draaiing om de aarde gegeven. Daarna werd de kunstmaan van de raket weg geschoten. Deze foto to»nt *e grootste vracht wagen ter wereld op ue Piace au Trocadero bij de Eiffeltoren in Pa- Te Sremska Mitrovika, 80 km. ten westen van Belgrado, is vrij dag het proces begonnen tegen de voormalige Zuidslavische vice- president Milovan Djilas, die be schuldigd wordt van vijandige propaganda tegen de staat in zijn boek „De nieuwe klasse", dat in New York is uitgegeven. Djilas was in december reeds tot drie jaar veroordeeld. In januari 1955 heeft Djilas voor het eerst terechtgestaan. Toen kreeg hij een voorwaardelijke ge vangenisstraf van twee jaar en negen maanden. Zodra de zitting begon nam Djilas een agressieve houding aan. Toen de rechter zijn personalia oplas, en zei dat de beklaagde Montenegrin was, zei Djilas kortaf: „Zuidslaviër", „ik sta er op dat dat in het verslag wordt HAZêTcaf>R'EKEN te zevenbergen Dl' iilLT MELDT: Koude ochtend Toenemende bewolking met later voornamelijk in het noorden van het land enige regen. Matige, aan de kust later krachtige wind, tussen west en zuidwest, ongeveer dezelfde middag- temperaturen als gisteren. gezet. Djilas zei ook, dat al zijn oor logsonderscheidingen in het verslag van de zitting vermeld moesten wor den. „Ik ben volksheld en bezit ver scheidene andere hoge Zuidslavische en enkele buitenlandse onderscheidin gen", zo zei hij. Bewaking Alle toegangen van het gerechtsge bouw werden door politie in uniform en in burger streng bewaakt. De ver slaggevers en de circa honderd bur gers die tot de publieke tribunes wer den toegelaten moesten driemaal hun speciale passen tonen. Drie journalisten, een Amerikaanse verslaggever van de New York Times,, een Italiaanse corresnondent en de Zuidslavische vertegenwoordiger van het Amerikaanse persbureau U.P., werden niet in de rechtzaal toegelaten. De plaatselijke aanklager, Ante Djukic, las de aanklacht voor, die lange aanhalingen uit „De nieuwe Klasse" bevatte. Volgens Djukic is de overtreding waarvoor Djilas nu terecht staat ernstiger dan de twee vorige en hij vroeg dan ook een zware straf. Het boek bevat anti-so cialistische en anti-Zuidslavische propaganda en Djilas uit er beschul digingen in die men zelfs van de verbitterdste reactionairen nog niet gehoord heeft. Na twee uur werd de openbare zit ting geëindigd en het proces met ge sloten deuren voortgezet. De buiten landse journalisten moesten de zaal verlaten. Geheim proces Djilas verklaarde toen: „Als dit een geheim proces gaat worden, weiger ik vragen van de rechter of de aanklager te beantwoorden. Voorts neem ik geen letter van mijn boek terug". Een woordvoerder van het Zuidsla vische ministerie van buitenlandse za ken deelde later echter mee, dat het proces een normaal verloop heeft. De beklaagde antwoordt op alle vragen die hem door de rechter en openbare aanklager worden gesteld. Na negen en een half uur werd het proces verdaagd. De rechter heeft mee gedeeld, dat vandaag om één uur plaatselijke tijd vonnis gewezen zal worden. De geheime zitting eindigde met een pleidooi van de verdediger, dat twee en een half uur geduurd heeft. vt$s, waar het enorme gevharie, een diesel, werd tentoongesteld, voor het werd overgebracht naar het tentoonstellingsterrein van de „Salon de TAutomobile" bij de Porte de Versailles in de Franse hoofdstad, die inmiddels is begon nen. De wagen is in woestijnuit voering, waar de „T-100", zoals de reus heet, voor bijzondere diensten zal worden gebruikt. Arbeidsonrust in Engeland De Britse minister van arbeid, Mac Leod, heeft vrijdag in een toespraak te Felixstowe in Engeland gezegd dat het land mogelijk voor een golf van ern stige twisten en stakingen in de in dustrie staat. Hij uitte het vermoeden dat de communisten in dit troebele water zullen vissen. MacLeod keerde zich ook tegen de recente Labouraan- vallen op de verdediging van het pond sterling door de regering. De gegevens over het verloop van de influenza-epidemie, die bij de ge neeskundige hoofdinspectie worden verzameld, tonen aan, dat er in de al gemene situatie na het laatste over zicht geen wijziging van betekenis is opgetreden. De influenza heerst nog op hetzelfde hoge niveau als in het be gin van de week. In Groningen en Zuid-Holland zijn de aantallen nieuwe zieken wat hoger geworden. Daar staat tegenover, dat in verschillende delen van ons land licht aanwijzingen zijn van het teruglopen van het aantal nieuwe ziektegevallen. Uit de beschik bare gegevens van het bedrijfsleven blijkt, dat er wel sprake is van enige stoornis, maar deze niet heeft geleid tot ernstige storing van de produktie. 9 Zaterdag zullen in Parijs drie Frans-Marokkaanse conventies gete kend worden over kwesties van cul turele en juridische aard, die 30 mei en 11 juni te Rabat werden gepara feerd. oripn medertpline «adv NEEM zenuw kal merend NIET VERDOVEND.... MAAR GENEZEND I Deze foto-combinatie geeft een beeld van de moeilijkheden in San Marino, de oudste en een van de kleinste republie ken ter wereld. In de dwergstaat is door de de mocratische partij een tegenregering gevormd tegen het communisti sche gouvernement dat tussentijdse verkiezingen wilde houden omdat de democraten in de rege ring de meerderheid hadden verworven door het overlopen van een communist naar him rangen. De linkerfoto laat zien hoe mannen van de militie met gewe ren gewapend op wacht staan bij de halfvoltooide rubberfabriek waarin de tegenregering haar hoofdkwartier inrichtte. De rechterfoto toont een man die de wit blauwe vlag van San Marino bevestigt aan een schoorsteen van dit won derlijke hoofdkwartier. (Van onze parlementaire redacteur) Geheel volgens de verwachting heeft de Tweede Kamer gistermid dag met overweldigende meerderheid de beide Europese verdragen aanvaard. Het wetsontwerp tot goedkeuring van het Euromarktver drag werd aangenomen met 114 stemmen voor en 12 tegen. De tegen stemmers waren de fracties der C.P.N, en S.G.P. en de heren Ger- brandy (A.R.), Van Rijckevorsel (K.V.P.) en Van Leeuwen (Lib.). Het goedkeuringsontwerp voor Euratom werd zonder hoofdelijke stem ming aanvaard, met aantekening, dat de C.P.N. geacht wenste te wor den te hebben tegengestemd. Het meest ingrijpende van de drie inge diende amendementen, 't amendement-Oud c.s., werd met 77 tegen 48 stemmen verworpen. Vóór stemden de A.R., C.H., V.V.D., S.G.P. C.P.N. en elf leden van de K.V.P. Tegen stemden de P.v.d.A., het grootste deel van de K.V.P. en prof. Gerbrandy (A.R.) Een kleine nederlaag moest de rege< ring zich nog laten welgevallen: het amendement-Blaisse, waarin bepaald wordt dat uitvoeringsovereenkomsten met andere Euromarkt- en Euratom partners ter goedkeuring aan de Sta- ten-Generaal moeten worden voorge legd, werd met 82 tegen 45 stemmen aangenomen. Slechts de P.v.d.A. stem de tegen. Een ander amendement-Blaisse (ingediend namens de commissie van voorbereiding), waarin is vast gelegd, dat jaarlijks aan de Staten- Generaal een verslag zal worden aangeboden over de uitwerking en toepassing van de Europese verdra gen, werd zonder hoofdelijke stem ming aanvaard. Hetzelfde geschied de met de beide ingediende moties: de motie-Burger betreffende de ver dubbeling van de ledentallen der Europese Assemblée, en de motie- Lamberts, waarin wordt aangedron gen op het vestigen van opleidings mogelijkheden voor specialisten op het gebied van de gezondheidsbe scherming tegen gevolgen van radio-actieve straling. Mr. K. T. M. van Rijckevorsel (kath. v.), die in eerste termijn niet had gesproken, formuleerde tijdens de replieken in een helder en zakelijk be toeg zijn overwegende bezwaren tegen het Euromarktverdrag. Zijn kritiek richte zich met name op de onherroe pelijkheid en onopzegbaarheid van het verdrag in de overgangsperiode. Die periode wenste mr. Van Rijckevorsel te beschouwen als een opzegbare ver loving, die aan elk onontbindbaar hu welijk dient vooraf te gaan. Onover komelijke bezwaren had de katholieke woordvoerder tegen het feit, dat in de overgangstijd de mede-wetgevende be voegdheid van de Staten-Generaal in financiëel-economisch en sociale aan gelegenheden wordt prijsgegeven en later niet teruggegeven in het Europe se vlak. Zolang er nog geen ware Eu ropese geest en nog geen werkelijk Europees parlement is, mag men hier niet aan beginnen. „Dat die ware Eu ropese geest nog ontbreekt, toont het verdrag voldoende aan," aldus mr. Van Rijckevorsel. Prof. Gerbrandy De bezwaren van deze K.V.P.-er kwamen dus voor een belangrijk deel overeen met die van prof. Gerbrandy (a.r.). De Londense oud-premier heeft zich deze middag nog duchtig geweerd. Vooral minister Luns moest het ont gelden. Diens verdediging van het E. E.G.-verdrag had het respect, dat prof. Gerbrandy tot dusverre voor hem koesterde, danig verzwakt. „De minis ter heeft mij uit willen spelen tegen de heer Weiter. Dit was een debathan digheidje. De minister heeft echter geen antwoord willen geven op een vraag, die Ik als Kamerlid stelde, en die dus de Kamer aan de regering stelde, namelijk: waarom wilt ge met dit verdrag de beslissingsbevoegdheid van de Staten-Generaal uitschakelen, daarmee dwars ingaand tegen de geest van de Grondwet en tegen de geest, die wij In Londen hebben ver dedigd?", aldus prof. Gerbrandy. Hij noemde de overdracht van parlemen taire bevoegdheden een „staatsrech terlijk monster" en hij begreep niet, dat christelijk-historischen en anti revolutionairen dit kunnen slikken. De E.E.G. is zijns inziens in strijd met de Nederlandse belangen en de Ne derlandse traditie. Prof. Oud (lib.) die hierna het spreekgestoelte besteeg, maaide mi nister Luns het gras voor de voeten weg door onder prof. Gerbrandy's aandacht te brengen, dat in 1953 in de Grondwet de overdracht van be voegdheden mogelijk is gemaakt. In strijd met de letter en de geest van de Grondwet is het E.E.G.-verdrag dan ook stellig niet. „De redevoe ring van prof. Gerbrandy is een stuk anachronisme", zo zeide de li berale fractievoorzitter. Waarom? Minister Luns sloot zich bij prof. Oud aan, maar werd halverwege ge ïnterrumpeerd door prof. Gerbrandy, die riep: „Ik heb slechts gesproken over de geest van de Grondwet. Ik heb niet ontkend, dat de Grondwet u for meel het recht geeft bevoegdheden over te dragen. Maar mijn vraag was: waarom doet ge het?" Minister Luns repliceerde: „Mag ikuit de verklaring van de geachte afgevaardigde de con clusie trekken, dat hij zijn kwalifica tie „staatsrechterlijk monster" terug neemt?" Waarop prof. Gerbrandy te kennen gaf, dat hij desnoods het woord „staatsrechterlijk" wel wilde la ten vallen, maar het woord „monster" bepaald niet. Minister Luns, die ver zekerde, dat zijn achting voor prof. Gerbrandy deze middag niet was ver minderd, wees er nog met klem op, dat de Kamer het laatste woord heeft over het E.E.G.-verdrag. Ze kan het aannemen en ze kan het verwerpen, zo ze dit verkiest. De regering legt niets van bovenaf op. De heer Van Rijckevorsel beantwoordend, betoogde de minister, dat een gemeenschap van een zo grote draagwijdte als de E.E.G. niet werken kan, wanneer daarboven het zwaard van de opzegbaarheid zou hangen. Amendement-Oud Prof. Oud (lib.) heeft het door hem ingediende amendement om in de goedkeuringswet de bijzondere positie van ons land vast te leggen nog maals met vuur, doch tevergeefs ver dedigd. Aan het advies van de heeï Hazenbosch (a.r.) om het amendement in te trekken wilde hij niet voldoen. De opmerking van jhr. Van der Goes van Naters (soc.), dat het amen dement bij de partners een onbehoor lijke indruk zou maken, wees hij van de hand. Het is niet onbehoorlijk, het is hoogstens ongewoon en past als zo danig bij deze verdragen, die ook on gewoon zijn. Een buitengewoon zwak ke vorm van afwijzing vond de heer Oud de opmerking van dr. Drees, dat het amendement de positie van het kabinet naar buiten niet versterkt. Voor de V.V.D.-leider stond het vast, dat de regering de ongerustheid bij het bedrijfsleven kan wegnemen, wan neer zij dit amendement aanvaardt. „Het amendement-Oud lijkt op het eerste gezicht wel aanvaardbaar, maar vanuit de gezichtshoek der buiten landse politiek zou ik het toch ernstig ontraden", zo repliceerde minister Luns. Hij beschouwde het door prof. Oud voorgestelde als een belasting voor het goed functioneren van de E. E.G. De bepaling heeft geen juridische consequenties; de partners zouden niet weten, wat ze ervan moesten denken. Daardoor zou ze een tegengesteld ef fect hebben en als een boemerang gaan werken. Het betoog van prof. Oud bracht, even voor de stemming, de fractieleider van de K.V.P., prof. Romme, in het geweer. Hij vond, het amendement overbodig, schadelijk en verwarringwekkend. Over de zaak zelf, aldus prof. Romme (die niet na mens zijn fractie sprak) bestaat er geen verschil van mening tussen Ka mer en regering. Die eenheid zou ech ter in gevaar worden gebracht, wan neer de Kamer zich gaat uitspreken voor een amendement, dat door de re gering is ontraden. Voldoening De aanvaarding van de verdragen inzake Euratom en de Euromarkt door de Tweede Kamer heeft in diploma tieke kringen te Parijs grote voldoe ning gewekt. Men ontveinsde zich niet, dat de verdragen in het Nederlandse parlement krachtige kritiek zouden ondervinden en men is thans van me ning, dat er een grote en beslissende stap is gezet op de weg naar de Euro pese eenmaking.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1957 | | pagina 1