ij de mure}
van
WODKA, ZANG EN KAVIAAR
IN RUSSISCHE TREIN
emma
In vier jaar 6.200 doden
bij verkeersongevallen
Euromarkt eist collectieve
activiteit
Sun
balm
Woensdag 2 oktober 1957
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 5
BEGRAVEN MYTHE
THEE EN BLOEMEN
BERKEN
„MOEDER AARDE"
DE BEREZINA
Ibburs voor mops
Bijna duizend kinderen
Een procent van
bevolking lijdt
aan astma
Auto's
In één nacht
Uw handen
gaaf en zacht
Britse minister Butler:
Gevolgen waterstofbom
kunnen kleiner zijn
JlcUct*
Van onze
reiscorrespondent
Link van Bruggen
Het was in Warschau, dat ik de eerste, grote groep Festival-gangers
zag. kele van deze twijfelachtige figuren het waren in Amster
dam studerende, Indonesische studenten hadden al in mijn trein
door Nederland en West-Duitsland gezeten, maar in Mariënborn, de
meest westelijk gelegen grensplaats van de Deutsche Demokratische
Republik, waren ze er uit gehaald en in speciale wagons gezet. De
groep, die ik nu zag, vulde bijna de hele trein, die naar Rusland zou
gaan. Zij bestond voornamelijk uit Fransen en Italianen: jonge, uit
gelaten mensen met guitaren, mondharmonica's en occarino's, lange
truien, nog langere haren en nauw sluitende „jeans". Als frontsol
daten uit de Eerste Wereldoorlog hadden ze de zijkanten van de
gloednieuwe wagons met leuzen
volgekrast. „Vrede", las ik ergens,
„Vriendschap" en „Naar Moskou,
Paradijs des Sovjets".
Het kostte me vrij veel moeite
in de trein te komen. Mijn naam
stond nergens genoteerd, vertelde
men mij, en ik zou dan ook een
andere trein moeten nemen.
„Welke?" vroeg ik de man, die
mij dit zei een wagonbediende.
„Ik heb geen idee", antwoordde
hij, niet in 't minst geïnteresseerd in mijn geval. Als een Cerberus
stelde hij zich vervolgens tussen mij en de trein op, die op het punt
stond te vertrekken.
Ik heb het autoriteitje toen maar opzij geduwd de verbazing van
de man was zo groot, dat hij even geen woord kon uitbrengen en
heb zo'n beetje op de vuist m'n koffers er in gekregen. En ik was nog
maar nauwelijks binnen, of de trein begon al te rijden, waardoor niet
ik, maar de wagonbediende er ijlings in moest springen.
Het gevolg van mijn wanhoopsdaad was, dat de man mij als een
grotere autoriteit dan zichzelf ging beschouwen alleen autoriteit
geldt binnen het communistische systeem! en dat hij mij een luxe
couchette aanbood, die nota bene leeg wasHet gevolg ervan was
veer, dat ik m'n plaaggeest een royale fooi gaf, waar hij overigens
helemaal op gerekend had
koele nacht zonder wind, sloot zich om
me heen. En bijna geruisloos gleed de
nu fel verlichte trein over de rails met
een snelheid van niet meer dan tach
tig of negentig kilometer.
Ik ging de gang op en staarde zwij
gend uit het raam. Naast me, al even
zwijgzaam, stond een Rus, die doende
was de laatste glimpen van het land
schap in zich op te slorpen. Hoe kon
't anders! De man bleek een overste
van het Sovjet-leger te zijn, een medi
cus, die zeven jaar in garnizoen in
Oostduitsland had gelegen en nu voor
't eerst weer zijn gebondenheid met
„Moeder Aarde" ervoer.
zijn, als de sneeuw over het land heen
jaagt en de verbindingen zo goed als
verbroken zijn.
Toen, eindelijk kwam Moskou in
zicht. Maar niet, voordat ik het plaats
je Mozjaisk voorbij gedenderd was:
die historische plek, waar de Duitsers
de overwinning gestalte zagen krijgen,
toen ze met het blote oog de torens
van het Kremlin konden zien. Ze zijn
er niet gekomen: in 't zicht van de
Russische hoofdstad zijn ze gestrand.
In Mozjaisk werd de mythe van de
Op de Russisch-Poolse grens, even
voorbij de kronkelende Boeg, kwamen
breed grijzende, Russische douaniers
de trein binnen. Ze droegen unifor
men, welke het gala van een admiraal
zouden kunnen overtreffen. Overal
blonk het goud me tegemoet, met wel
de sterkste concentratie op de epaulet
ten.
De controle was van een soepelheid,
die bevreemdde. Nergens heb ik een
koffer open gezien, nergens iemand
horen aanblaffen. Men fleemde, lach
te, was vriendelijk en hartelijk al
les vanwege het Festival, waarop geen
smet zou mogen vallen.
In Terespol, het laatste station in
Polen, was trouwens nog iets gebeurd
dat niet had nagelaten een „georgani
seerde" indruk op mij te maken. Op 't
smalle perron waren schalks lachende
„bloemenmeisjes" langs de trein ge
gaan, die grote veldbouquetten aan de
in de trein aanwezige dames hadden
aangeboden. Vrouwen, in hagelwitte
jassen gestoken, hadden bovendien
honderden koppen thee uitgedeeld,
terwijl schoolkinderen steeds maar
weer met vlaggetjes hadden staan
zwaaien.
In Brest-Litovsk, onder de koperen
geluiden van een speciaal opgetrom
meld hoempa-orkest, werd ik uit de
trein gehaald. De man, die dit op z'n
geweten had, was een uitnemend En
gels sprekende vertegenwoordiger van
Intourist: de grote Russische reisorga
nisatie, welke als een kloek over haar
kiekens waakt, die in de gedaante van
buitenlandse touristen het land betre
den.
Op de eerste verdieping van het
stationsgebouw, in een kantoor, dat
een directe telexverbinding met het
hoofdbureau van Intourist in Mos
kou had, ("mtroleerden efficiënte
Precies op de grens van Rusland
ging de trein een ere boog onder
door, waarop, in het Cyrillisch-
schrift, het woord „Vrede" stond.
handen m'n papieren. Alles was in
orde, begreep ik uit de gebaren van
een allerbeminnelijkst glimlachende
juffrouw. Maar nauwelijks stond ik
weer op de gang, of ik werd terug
geroepen. Dezelfde juffrouw was
toen met een ernstig gezicht op een
telraampje bezig, dat rekenmachien
tje uit het jaar nul, dat men nog
overal in Rusland aantreft en dat
wel In hevig contrast was met die
er naast staande, moderne telexbak.
Er was een fout gemaakt, zei ze op
gewonden. Ik had 27 roebel te veel
betaald en kon deze meteen mee-
krlngen.
Ik had een zee van tijd, die ik in
de grote stationswachtkamer door
bracht temidden van Russische militai
ren, vrouwen en kinderen, die op hun
vervoer naar de Oostzone van Duits
land wachtten. Zeker een twintig dou
aniers waren er druk aan 't werk. Er
werd in koffers geneusd, in papieren,
doch nergens zag ik iets, dat op on
regelmatigheden wees.
Een kwartier voor het vertrek van
m'n trein het was vier uur in de
middag kwam de vertegenwoordi
ger van Intourist me halen om me
naar m'n plaats te begeleiden. En vijf
minuten later richtte ik me in een
vorstelijke couchette in, die door een
witgekielde bediende al slaapklaar was
gemaakt.
De trein had zich nog maar net in
beweging gezet, of de vele Russen, die,
met mij, in de wagon zaten, begonnen
zich op de reis van vierentwintig uur
voor te bereiden. Dit betekende, dat
mannen zowel als vrouwen hun pya-
ma aanschoten en al of niet gehuld in
een kamerjas op verkenning uitgin
gen.... Slecht enkelen, voornamelijk
militairen, lieten hun pyama voor een
later uur liggen. Maar ze hadden 't
zich toch wel gemakkelijk gemaakt,
getuige de blauwe interlockjes, waarin
ze rondliepen.
Ik begaf me naar de restauratiewa
gen, een lux, rijdend eethuis met een
eindeloos lijkende menu-kaart. En na
m'n maaltijdcoupon te hebben afgege
ven, kon ik, niet lang daarna, op een
kostelijke Borsch, een vleessoep, aan
vallen, die bloedrood was door de ver
werkte bieten. De soep werd gevolgd
door een biefstuk-Strofanoff: fijn ge
hakte rundvlees, toebereid met uien
en gegarneerd met gebakken aardap
pelen en groenten. Als toetje werd me
een kersen-compote voorgezet en het
bier, dat men mij serveerde, was van
het in Rusland beroemde Moskwa-
merk.
Terug in m'n coupé heb ik lang voor
het raam gezeten. Het vlakke, Russi
sche landschap, waarboven de zware
wolken van een landklimaat hingen,
gleed voorbij. Voor de paar houten
huizen, die ik langs de lijn zag liggen,
stonden waterputten en zonnebloemen.
Onoverzienbaar waren de berkenbos-
sen, die ik passeerde. Hun zilverwitte
stammen glommen mat in het avond
licht, zoals ze dat al in de tijd van
Tolstoi deden, die de berk als de Rus
sische boom bij uitnemendheid heeft
beschreven.
De avond viel de zon ging in een
gouden gloed onder. Over het ruime
landschap, dat niettemin van een tere
weemoedigheid was, dat als het ware,
de melancholie van de Rus in al haar
hevigheid aantoonde, begonnen lange
schaduwen te vallen. De nacht, een
We raakten in gesprek de man
sprak wat Duits en het duurde niet
lang, of we zaten tegenover elkander
in de restauratiewagen. De wodka
kwam op tafel, de kaviaar, het bier,
kortom, al het goede van zijn land liet
de Rus voor mij, de vreemdeling, aan
rukken, met een gastvrijheid, een kop
pige opdringerigheid eigenlijk, hem en
al zijn landgenoten eigen.
„Wat een land!Wat een heer
lijk land!" prees hij. „Weet u wat 't
betekent zeven jaar weg te zijn ge
weest? Het is als een verbanning,
terwijl ik m'n gezin toch altijd bij me
heb gehad
„Sawasche Sdarowje!"
De glazen klonken.
Hij glom van vreugde.
De rekening deerde hem niet.
onoverwinnelijkheid der Duitse legers
begraven, dank zij de inzet van alle
Moscovieten, die schieten en graven
konden.
Een andere historische plek werd
gepasseerd, zij 't niet voor de Russen.
Het was de Lenin-heuvel, waarop na
de oorlog het wolkenkrabber-achtige
gebouw van de nieuwe Moskouse uni
versiteit verrezen is. Het was daar, dat
Napoleon nu bijna anderhalve eeuw
geleden, met arendsogen op de stad
neerkeek, die hem, niet lang daarna,
tot een vloek zou worden. „Moskou",
moet hij hees gefluisterd hebben. „Ik
sta voor je poortenIk zal je van
de aardbodem wegvagen, als je je niet
overgeeft.
De trein rolde het Bjela Russia
station binnen: een goed ge
bouwd, rein station met lange
perrons en.... een menigte van
bloemenmeisjes De Festival-
Rusische douaniers controleren de
pas van Link van Bruggen.
Ik wfeet niet precies meer wat we
allemaal besproken hebben. Maar wat
ik wel weet is, dat er geen politieke
onderwerpen zijn aangeroerd. En ook,
dat ik pas om vier uur 's morgens in
m'n couchette terugkeerde, na veel
glazen wodka ad fundum doe 't niet
anders! een Rus zou zich beledigd voe
len. te hebben leeggedronken.
Als de dag van gisteren zie ik die
glinsterende bergen, blauwe kaviaar
nog voor me staan, die ik, ondanks het
feit, dat ik er helemaal niet van hou,
tegen heug en meug heb zitten te ver
orberen. Ik zie en ruik ze zelfs in zo'n
mate, dat ik van mijn in de trein op
gekomen voornemen om nooit meer in
de buurt van kuit van steur te komen,
nog steeds niet teruggekomen ben
Ik ben niet naar bed gegaan, maar
heb lang uit het raam getuurd. Welk
een brok geschiedenis reed ik door!
Smolensk, waar de Duitsers in 1941 en
later nog eens in '43-44 verbitterde ge
vechten hebben moeten leveren. De
Dnjepr, op welker oevers de graven
van duizenden liggen. De Berezina,
waar Napoleon's verslagen legers de
zwaarste verliezen van hun terugtocht
leden.
Ik zag het water van deze, reeds aan
kinderen bekende rivier onder me
wegglijden. En ver aan de horizon zag
ik de ochtend aangloren, een prach
tige zomerochtend die weldra nevel en
dauw op de velden bracht. Zover 't oog
reiken kon, lag er een landschap om
me heen, dat met zware loofbomen
gekroond was. Hoe intens koud moet
het hier 's winters zijn! Wat hebben
die Fransen onder Napoleon geleden!
Steeds verder voerde de trein me
van de nette, Hollandse tuintjes af. Ik
passeerde dorpen, die nog een Middel
eeuwse sfeer leken te ademen, we
gen, die niet meer dan modderpaden
waren, turfafgravingen als in het oude
Drente en landarbeiders in het boeze
roen uit de Tsarentijd. Opnieuw viel
me op hoe koud 't hier 's winters moet
gangers, die in het voorste stuk
in speciale wagons hadden geze
ten, kwamen in de stad aan, waar
ze maanden lang van gedroomd
hadden. Bloemen, omhelzingen,
speldjes en toespraken werden
hun deel. En onder de hoofdover
kapping stond al weer een mu
ziekkorps opgesteld, dat leutige
welkomstliedjes ten gehore bracht.
De ontvangst was goed; de
delegatie-leden zullen er thuis
zeker van verteld hebben. De
agade, de propagandistische
fagade, begon zich voor hun ogen
op te trekken. Muziek, vrolijk
heid, hartelijkheid en gastvrij
heid het waren Festivaltrek-
ken. En het programma zou zo
overladen worden, dat niemand
ook maar een kwartiertje tijd zou
krijgen om achter de coulissen te
kijken.
Ingezonden mededeling (adv.)
SN HUISHOUDING
Instructief en gezellig
ATTRACTIES:
Paviljoen der Vrouw
„Doe het zelf"
Suriname
Foto's Jan A. Schaper
Hs Eénruimte-woningen
Gratis bioscoop
MODESHOW
Elke dag uitreiking van een
1 groot aantal geschenken
i Geopejid van 10-17 en 19-23 u.
AHOY' GEBOUW
ROTTERDAM
i/„. O OCT
In de periode 19501954 kwamen in
Nederland in totaal 6200 personen bij
verkeersongelukken om het leven.
Het grootst was het aantal slachtof
fers onder de voetgangers, nl. 1940.
Hieronder bevinden zich 991 kinderen
jonger dan 15 jaar en 739 personen
van 50 jaar en ouder. In totaal dus
1730 personen (d.w.z. 89 pet. van de
overleden voetgangers) in de uiterste
leeftijdsgroepen, welke tezamen onge
veer de helft van de Nederlandse be
volking uitmaken.
Opmerkelijk is het, dat van de oude
re voetgangers 46 pet. overleed na aan
rijdingen door personenauto's en 16
pet. na aanrijdingen door vrachtauto's,
terwijl hij de kinderen deze percenta
ges belangrijk anders lagen (nl. per
sonenauto's 30 pet. en vrachtauto's 47
pet.).
Een soortgelijk verschijnsel werd
eveneens geconstateerd voor de wiel
rijders. Hieronder vielen in de ge
noemde periode 1883 slachtoffers. Van
de personen van 50 jaar en ouder
werd 52 pet. gedood na aanrijdingen
door personenauto's en 25 pet. door
vrachtauto's. Voor de jongeren waren
deze percentages vrijwel tegengesteld
nl. resp. 25 en 51 pet.
Bromfietsen
Het aantal overledenen onder de
bromfietsers bedroeg in deze periode
467. Het is begrijpelijk, dat in verband
met de krachtige ontwikkeling van het
aantal bromfietsers het aantal slacht
offers jaarlijks een sterke stijging te
zien geeft. In 1950 bedroeg dit 37 en
in 1954 150 (in 1956 zefs 223).
Motorrijders
Van de motorrijders werden in de
periode 1950-1954 793 personen gedood,
waarvan 443 (of 56 pet.) bij botsingen
met rijdende verkeersmiddelen. De
overige slachtoffers, relatief dus een
Prof. dr. P. Muntendam, directeur-
generaal van de Volksgezondheid,
heeft zaterdag j.l. te Da vos ter ge
legenheid van de viering van het 60-
jarig bestaan van het Nederlands
Sanatorium aldaar, mede namens de
Nederlandse regering het sanatorium
zijn gelukwensen aangeboden endank
gebracht voor de bijdrage, die het
geleverd heeft aan de Nederlandse ge
meenschap en meer in het bijzonder
aan de volksgezondheid.
„Verscheidene onderzoekingen wij
zen er op", aldus prof. Muntendam,
„dat ongeveer één procent van onze
bevolking, of rond 100.000 Nederlan
ders, aan astma lijdt. De bedragen,
die aan ziekengeld en invaliditeits-
rente worden uitgekeerd zijn niet on
belangrijk en, wat van nog meer be
lang is, ongeveer verdrievoudigd in
de loop van de laatste twintig jaren."
Om een doelmatige bestrijding van
astma op te bouwen, zal het epidemio
logische speurwerk eerst inlichtingen
moeten verstrekken omtrent de oor
zaak en de betekenis van de ziekte
voor de gemeenschap. Spreker zeide,
dat het verheugend is, dat de orga
nisatie T.N.O. dit speurwerk reeds
enige jaren ter hand heeft genomen.
De jubileumbijeenkomst was namens
het bestuur van het sanatorium ge
opend door mr. JM- P. Plantenga.
zeer belangrijk gedeelte, overleden bij
botsingen met stilstaande verkeersmid
delen, vaste voorwerpen (bomen e.d.)
en bij eenzijdige verkeersongevallen
(te water rijden, slippen op de weg,
enz.).
Bij de inzittenden van personen
auto's was het aantal slachtoffers
overleden bij ongevallen, waarbij
geen andere rijdende verkeersmidde
len waren betrokken, relatief nog gro
ter. Onder deze inzittenden vielen in
totaal 668 doden, waarvan 278 bij aan
rijding met rijdende verkeersmiddelen
61 bij botsingen met stilstaande ver
keersmiddelen, 205 bij botsingen met
vaste voorwerpen en 124 bij eenzijdige
ongevallen.
i ln<"7onden mededeling adv.)
De Britse minister van binnenland
se zaken, Buttler, heeft zaterdag in
een radiorede verklaard, dat de orga
nisatie voor de burgerverdediging zeer
veel kan doen om de gevaarlijke ge
volgen van een aanval met een water
stofbom te verkleinen.
Als boven Engeland een waterstof
bom zou ontploffen, zou het grootste
deel van het land onbeschadigd. Wel
zou men zich moeten behoeden tegen
radio-actieve neerslag. In veie niet
direct getroffen gebieden zouden de
mensen de ernstige gevolgen van de
radio-activiteit kunnen ontgaan door
binnenshuis te blijven tot de ergste
neerslag voorbij is, zo zei de minister
die voor de microfoon was verschenen
om vrijwilligers op te roepen voor de
burgerverdediging.
Dr. P. H. Rittcr jr
gehuldigd
De 75-jarige dr. P. H. Ritter Jr., die
Zaterdag afscheid nam van zijn werk
als radiospreker na een periode van
30 jaren, is een huldiging van groot
formaat bereid. In 't grote restaurant
van de AVRO-studio in Hilversum
waren enige honderden bijeen ge
komen.
Dr. Drees vertolkte de gevoelens
van het huldigingscomité en in een
bijzonder hartelijke toespraak vol sma
kelijke herinneringen, ook aan de
Buchenwald-tijd, sprak hij zijn be
wondering uit voor het werk dat dr.
Ritter zo lange tijd heeft gedaan.
Nederlandse export naar
Zuid-Afrika daalde
De Nederlandse export naar Zuid-
Afrika is van 1955 tot 1956 teruggelo
pen van 117 miljoen gulden tot 112
miljoen. Dit na een achtjarige periode
sinds 1947, waarin de waarde van de
Nederlandse export opliep van een be
drag van 26 miljoen gulden tot de
hiervoor genoemde 117 miljoen.
(Van één onzer verslaggeefsters)
De Textieljaarbeurs zal in 1958 aanzienlijk groter zijn dan in voor
gaande jaren. In het komende voorjaar neemt deze expositie niet
alleen de Beatrix- en Irenehal in beslag, maar ook de gehele parterre
van de Jaarbeursgebouwen op het Vredenburg. Dit betekent, dat er
voor de industrieën anderhalf maal zoveel ruimte zal zijn, om met
hun produkten voor de dag te komen, d.w.z. bijna 8000 vierkante
meter.
Het bestuur van de Ned. Textiel
jaarbeurs heeft voor 1958 grote her
oriënteringsplannen. De textielindu
strie in ons land beseft nog lang niet
genoeg, hoe belangrijk het optreden
naar buiten is, vooral nu de Euro-
markt voor de deur staat. Onze part
ners in de gemeenschappelijke markt
zullen ongetwijfeld meer belangstel
ling gaan tonen voor ons land, dat
met zijn twaalf miljoen inwoners 'n
behoorlijk afzetgebied vormt. „Een
gezonde concurrentie behoeft niet te
worden gevreesd. De Nederlandse tex
tielindustrie kan zich echter geen af
wachtende houding veroorloven, maar
zij dient met al haar krachten aan
de weg te timmeren", verklaarde de
directeur van de Textieljaarbeurs, de
heer C. Biemond.
Buitenlandse warenhuisdirecties, in
kopers van het leger en van grote
scheepvaartmaatschappij en becritiseer-
den verleden jaar het feit, dat zij geen
volledig overzicht kregen van de Ne
derlandse textielindustrie, doordat o.a.
bijna alle wol- en linnenfabrikanten
afwezig waren. Deze kritiek bleef niet
zonder resultaat: in 1958 zullen de
confectie- en de rayonafdeling
twee maal zo" groot zijn, naast
Twente verschijnt voor het eerst ook
de Tilburgse wolindustrie en ook de
tricotindustrie zal vertegenwoordigd
zijn.
Er komen allerlei manifestaties: in
een groot theater, dat plaats biedt aan
400 mensen, wordt op originele wijze
d.m.v. een soort „textielcabaret" voor
lichting gegeven over synthetische ve
zels. De woningtextielindustrieën rich
ten een hele woning in, die voor het
publiek wordt opengesteld. Ook in de
sector linnengoed is de belangstelling
voor de beurs groter.
De Textieljaarbeurs heeft aan alle
Nederlandse textielindustrieën ge
vraagd, mee te werken aan de grote
manifestatie, die aan de vooravond
van de Wereldtentoonstelling te Brus
sel zal plaats vinden. Ook wordt er
bij de Nederlanders constant op aan
gedrongen, op buitenlandse beurzen
met een goede collectieve inzending
uit te komen. Het bestuur bestudeert
momenteel, of het mogelijk is, te zij-
nertjjd het initiatief te nemen voor
een „Eurotextieljaarbeurs", waaraan
alle partners van de gemeenschappe
lijke markt en misschien ook de
O.E. C.-landen zouden kunnen deel
nemen.
De heer Biemond vertelde nog, dat
de textielindustrie nog geen bijzon
dere nadelen heeft ondervonden van
de bestedingsbeperking. Zij verschafte
in mei van dit jaar (exclusief de kle
dingindustrie) werk aan 106.613 per
sonen.
Ingezonden mededeling" (adv
olistjn
dames-mödeschoenen
Buisvoltmeter gestolen
Uit een auto, die geparkeerd stond
op de Valkenboskade te 's-Gravenha-
ge, zijn in de nacht van vrijdag op za
terdag j.l. twee buisvoltmeters ter
waarde van f 2000 gestolen. De linnen
kap van de auto was opengesneden.
