.GEVECHT MET SPEREN EN KNOTSEN
GEEN STEUN
Moet het geven van
autorijles vrij zijn?
Voor Sadrach en zijn vriendjes
Moeder en twee kinderen
bij brand omgekomen
Krijgsgezang en dreunende
troms in stammenstrijd
BRUG OP NON-ACTIEF
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina
SPANNING BLIJFT
„Kaalkop-leugens" over naturellen
Polen krijgen meer
verbruiksgoederen
Portier pleegde fraude
Merkwaardige zaak voor Hoge Raad
Raad van Muntendam
liep kwaad weg
Verkiezingen in
Nepal uitgesteld
Spionage in Tsjecho-
Slowakije
Textielwinkel te Leeuwarden in lichter laaie
Twee gereformeerde
opleidingsscholen
Campagne voor Chinese
vluchtelingen
Ruim 55 mille
ontvreemd
Woensdag 2 oktober 1957
WIJ HEBBEN in een aantal artike
len de positie van de Christelijke dag
bladpers en van ons „Zeeuwsch Dag
blad" in het bijzonder uiteengezet.
Er zou natuurlijk nog veel meer
over te vertellen zijn.
Zo bijv. dit, dat „Zeeuwsch Dag
blad" in verband met de bijzondere
omstandigheden in onze provincie,
met name op het gebied van het ver
voer en door de waterbarrières, als
ochtendblad moet verschijnen.
Dat is een bijzondere handicap, die
de exploitatie uitermate duur maakt
en bovendien de betrekkelijk kleine
staf van redactionele en technische
medewerkers extra bezet.
Een deel van de redacteuren, van
de zetters en opmakers en drukkers,
moet nachtdienst doen. Die zijn dus
en dan spreken we nog maar niet
van het offer, dat dat voor de ge
huwden in de gezinnen en voor allen
in het gemis van het daglicht geeft
overdag niet beschikbaar, al zullen
de nachtredacteuren heus, in geval
van nood, in de middag nog wel eens
er op uittrekken en al zijn onze tech
nische mensen ook zo, dat ze er even
tueel in bijzondere gevallen nog wel
een schepje op gooien.
MAAR WE MOGEN NIET teveel
var hen vragen en dus zit de dag
dienst voor een extra-zware taak, als
er veel vergaderingen of andere ge
beurtenissen zijn, die de aandacht der
redactie vragen.
Denkt u er wel eens aan, als u
's ochtends uw „Zeeuwsch Dagblad"
in uw bus vindt en het is onze
plicht, ervoor te zorgen, dat het er
is! daar hebben een heel aantal
menser hun nachtrust voor gegeven
en de bezorgers zijn door weer en
wind gegaan, om dit mogelijk te
maken?
Er komt nog iets bij.
Hoe goed geoutilleerd Zeeland over
het algemeen is een clichéfabriek
is er niet. Dit plaatst ons bij de illu
stratie voor extra-moeilijkheden, om
dat er altijd postverzending bijkomt.
We zetten ons er voor, al deze
moeilijkheden zo goed mogelijk te
overwinnen, maar ieder begrijpt, dat,
onder deze omstandigheden de ex
ploitatie van ons „Zeeuwsch Dag
blad" bijzonder duur is.
BETEKENT DIT, dat wjj „steun"
vragen?
Sommigen hebben dit meermalen
gezegd en daarmede in verband ge
bracht de actie, die de verenigde
Christelijke dagbladpers in de maand
september voerde: de Christelijke dag
bladpers vraagt steun!
Wij willen ons tegen die gedachte
verzetten.
Zolang wij nu de Christelijke dag
bladpers dienen en dat is al een
35 jaar hebben wij geleerd, dat dit
niet juist zou zijn.
De Christelijke dagbladpers is
gezien haar taak en opdracht en de
eisen, waarvoor zij gesteld wordt
zo goed als zij kan zijn. Haar meer
dan 80-jarige geschiedenis kan dat
bewijzen.
Zij is het geld van haar abonné's
waard.
Maar wat zij van haar abonné's mag
vragen is: begrip en medewerking.
Men moet rekenen met wat men
van ons vraagt. En als men meer van
ons wil hebben, dan moet men het
ons mogelijk maken, door medewer
king te geven.
CHRISTELIJKE DAGBLADPERS
is niet iets, dat zo maar ergens van
daan ineens compleet en prima voor
ons staat. Christelijke dagbladpers
moet gebouwd worden. En allen, die
op het bestaan van die Christelijke
dagbladpers prijs stellen, moeten daar
aan meewerken.
Dit spreekt te duidelijker, als het
gaat om ons „Zeeuwsch Dagblad", dat
uitgave is van een stichting, die geen
winst beoogt. En die stellig ook geen
winst maakt. Al het geld, dat binnen
komt, wordt aan het „Zeeuwsch Dag
blad" ten koste gelegd.
LAAT MEN ZICH EENS voorstel
len, wat het zou betekenen, als er
geen Christelijke dagbladpers, als er
geen „Zeeuwsch Dagblad" was. Zou
dat een winst zijn voor onze provin
cie? Men late deze vraag eens op zich
inwerken. En als men beseft: dat zou
een verlies zijn, dan zal men begrij
pen, dat medewerking aan dat
„Zeeuwsch Dagblad" eis is. Dat Chris
telijk Zeeland in al zijn lagen en
groeperingen zich dan door zijn abon
nement achter ons moet zetten, om
dat dan tal van moeilijkheden, die
we nu kennen, nog heden overwon
nen zullen kunnen worden.
Maar, omdat men begrip heeft, zal
men ook niet klagen over dingen, die
niet veranderd kunnen worden.
Zoals bijv., dat de maandagkrant
stellig niet de beste is en meerdere
malen nieuws mist, dat andere kran
ten wel hebben. Dat is eenvoudig een
gevolg van het feit, dat wij, naar de
eis van Christelijk Zeeland, de zondag
in ere houden.
Omdat men berip heeft van de
waarde van het Christelijk dagblad in
onze provincie, zal men ook mee
werken, dat dat Christelijk dagblad
alles, wat in Zeeland geschiedt en dat
voor dat blad van betekenis is, zo
tijdig mogelijk kan publiceren.
DAT TE DOEN ZIEN is de bedoe
ling van onze artikelen geweest.
Wij gaan nu weer gewoon door. De
winter in. De periode, die voor een
dagblad altijd bijzonder zwaar is, om
dat ze aparte eisen stelt en anderzijds
ook haar eigen zwarigheden mee
brengt.
Maar we gaan aan het werk. In
het besef van onze roeping. En in de
wetenschap, dat Christelijk Zeeland
achter ons zal staan, om van het
„Zeeuwsch Dagblad" nog meer te
maken:
„Zeeuwsch Dagblad"
de stem van en voor Christelijk
Zeeland
Een te Johannesburg wonende lezer
van de Nieuwe Haagse Courant is oog
getuige geweest van een bloedige slag,
die horden Zoeloes en Basoetoes lever
den in de buurt van Orlando. Er vie
len veertig doden en honderden per
sonen werden gewond.
De lezer schrijft:
Na die vreselijke zondagnacht wa
ren we in Orlando. De doden en ge
wonden werden de stad ingebracht.
Zij waren de prijs die Zoeloes en Ba
soetoes elkaar betaalden voor een ge
vecht met speren, knotsen en hak
messen.
Een vijftigtal Bastoetoes had een
feestje op een open terrein. De stem
ming was uitstekend. Tot een groep
Zoeloes langs kwam. De vreugde was
voorbij. Een van de Zoeloes wierp een
steen naar de zingende, lachende Ba-
Is men in Nederland op de hoog
te met de toestanden in Zuid-
Afrika? De mensen zijn nogal
kritisch ten opzichte van het
apartheidsbeleid van de Zuid-
afrikaanse regering en dat is niet
alleen in Nederland het geval.
Heeft men enig begrip van het
leven der zwarten, wier bescha
ving op een zeer laag peil staat.
soetoes. Nog één volgde; na een ogen
blik regende het stenen. Eén ogenblik
was het toen dreigend stil. Een Basoe-
toe stond op, liep naar de troep toe,
greep een van de treiteraars en de
eerste klap viel. De eerste klap in een
bloedbad, te vreselijk om te beschrij
ven.
Honderden mannen en vrouwen
kwamen uit de huizen in de buurt. De
vrouwen met bezems in de lucht, als
wilden zij zeggen: veeg de boel maar
schoon!
MET SCHERP
„Maak ze dood", werd geroepen.
„Geen Basoetoe heeft het recht om te
leven". Uit duizenden kelen klonk de
krijgszang, troms dreunden, er waren
hysterische klanken van vrouwen. Een
koude rilling liep ons over de rug, we
wilden vluchten, maar het was onmo
gelijk. Tot het einde moesten we het
drama bijwonen.
De stammen splitsten zich en de
strijd begon. Hevig werd gevochten bij
„Tommy's Kaffee", waar we de vori
ge dag nog een kopje koffie hadden
gedronken. De eigenaar van het café
zat op het dak van zijn woning. Voor
zich zag hij een Zoeloe met gespleten
schedel neervallen. Een gewonde werd
weggesleept, om elders te worden ge
stenigd. Een kind, vastgebonden op
moeder» rug, schreeuwde luid. Het
kreeg een kogel door zijn hoofdje.
Er werd geschoten met scherp. De
ijlings gealarmeerde politie probeerde
eerst met vriendelijke woorden de ge
moederen tot rust te brengen. Een
nieuwe aanval was het antwoord. Een
Zoeloe kwam vragen of de politie toe
stemming wilde geven alle Basoetoes
uit te moorden. Hij werd overstemd
door het ratelen van een machinege
weer.
Na vele uren wa» de politie door *t
geweervuur het gevecht meester. Een
vreselijke stammenoorlog was ten ein
de. Ambulance-auto'» reden af en aan.
De toestand blijft gespannen. Het ge
ringste voorval kan tot een nieuw
bloedbad leiden.
De politie wordt verweten op de
weerloze zwarten te hebben geschoten.
De afgehakte armen en benen, de vele
steek- en snijwonden, kunnen echter
de politie niet worden aangerekend.
Het werk in Orlando gaat normaal
door. Een moeder zoogt haar kind ach
ter de toonbank, de miliespap staat
weer te pruttelen op de primus. De
strijd had niets met de verhouding
tussen blanken en zwarten te maken.
Het is een grote leugen dat de na
turellen in de Unie van Zuid-Afrika
niet vrij zouden zijn in de eredienst,
heeft de minister van economische za
ken van Zuid-Afrika, dr. A. J. R. van
Rhijn, die momenteel in ons land ver
toeft, verklaard in een bijeenkomst
met journalisten.
Het nieuws, dat over het naturellen
probleem in de Unie in het buiten
land bekend wordt gemaakt, noemde
hij „kaalkop-leugens" en totaal ver
keerd voorgesteld. Zo was het een gro
te leugen hetgeen over de kerk-clau-
sule in het buitenland werd meege
deeld.
Er wordt door de kerkelijke gemeen
schappen veel gedaan voor de ophef
fing van de naturellen. Het volk van
Zuid-Afrika geeft per hoofd van de
bevolking meer uit om de naturellen
op te heffen dan enig ander volk ter
wereld doet, aldus minister Van Rhijn.
Hij gaf 'n toelichting op de z.g. kerk-
Het Poolse persbureau heeft bekend
gemaakt, dat er in het laatste kwar
taal van dit jaar meer verbruiksgoe
deren ter beschikking van het publiek
zullen worden gesteld. In het bijzon
der zullen er meer huishoudelijke arti
kelen, geïmporteerd uit Oost- en West-
Duitsland en Tsjecho-Slowakije, in de
winkels worden aangeboden. Voor het
eerst zullen er koelkasten en wasma
chines uit Joego-Slavië kunnen wor
den gekocht.
In Amsterdam is een begin ge
maakt met de inenting tegen kinder
verlamming.
Ds. J. F. H. v. d. Bom, predikant
der chr. geref. church in Sydney
(Australië) is zaterdag met de „Johan
van Oldebarnevelt" vanuit Amster
dam weer naar zijn arbeidsveld ver
trokken.
clausule, die voortspruit uit een reeds
20 jaar bestaande wet op de stedelijke
gebieden. Die clausule maakt het de
minister, nadat er door de bevolking
van een gemeente een beroep is ge
daan op de burgemeester, nadat door
hem een onderzoek is ingesteld en na
dat tenslotte de minister een verzoek
is gedaan, mogelijk in te grijpen. Zulks
is nog geen enkele maal het geval ge
weest.
Tegen de ex-portier van de rijksdienst
voor het wegverkeer te Den Haag is gis
teren voor de Haagse rechtbank wegens
fraude op grote schaal een gevangenis
straf van anderhalf jaar geëist.
Hij had blanco kentekenbewijzen ge
stolen, niet ingevulde rijbewijzen ont
vreemd, kentekenbewijzen vervalst en
duizenden guldens aan steekpenningen
aangenomen van autohandelaren.
De Beweging van Europese federa
listen zal 5 oktober met een buitenge
woon congres in de ridderzaal te 's-Gra-
venhage haar 10-jarig bestaan vieren.
Ingezonden mededeling (adv.)
De Hoge Raad heeft gisteren een prin
cipiële zaak behandeld, waarin de advo
caat van de reqnirant zijn eigen cassatie-
middel moest tegenspreken. Dit was in
de ruim veertigjarige praktijk van deze
advocaat, mr. S. van Oven te 's-Graven-
hage, nog nimmer voorgekomen.
De federatie van de Nederlandse or
ganisaties voor het personenvervoer (F.N.
O.P.) is van mening, dat de toestanl bij
het geven van autorijlessen, zoals deze
In Muntendam heeft de gemeenteraad
ruzie gekregen met de voorzitter. De
burgemeester werd verweten, dat hij
zonder toestemmine van de raad een te
kening zou hebben laten maken voor een
nieuwe ambtswoning. De beide wethou
ders en de gemeente-architect hadden
verklaard de tekening te hebben gezien.
In de raadsvergadering weigerde de bur
gemeester op de zaak in te gaan. Er
heerste hevige ontstemming, die resul
teerde in het besluit van de raadsleden
alleen achter de groene tafel te laten
zitten.
Niet voldoende papier
De eerste algemene verkiezin- 1
gen die op 8 oktober in Nepal
gehouden zouden worden, zijn t
voor onbepaalde tijd uitgesteld, J
l omdat er niet voldoende papier,
stembussen en andere benodigd- l
heden zijn.
De verkiezingsdatum was twee
jaar geleden al vastgesteld. De i
verkiezingscommissie heeft dan
ook ernstige kritiek op de aftre- l
dende regering, omdat zij er niet
voor gezorgd heeft dat de ver-
kiezingsbenodigdheden tijdig be- i
schikbaar waren.
Na meer dan een halve eeuw trouwe
dienst, staat de Velserspoorbrug thans op
non-actief. Dag en nacht staat de brug
open en het scheepvaartverkeer op het
Noordzeekanaal heeft nu weer een obsta
kel minder. De heer YV. H. Stil, die vijf
tien jaar de elektriciteitsvoorzieningen
van de brug heeft gecontroleerd, heeft
het uitermate rustig en slaat het drukke
verkeer op het kanaal gade. De passeren
de boot, is het Griekse schip „Harmou-
polis".
In Tsjecho-Slowakije is in de laat
ste weken een einde gemaakt aan de
activiteit van een aantal spionagegroe-
pen, die voor „kapitalistische landen"
werkten, zo heeft het Tsjecho-Slo-
waakse ministerie van binnenlandse
zaken bekend gemaakt.
Uit gevonden documenten is geble
ken aldus het communique, dat de on
dermijnende activiteit de laatste tijd
Intensiever 1» geworden.
Bij een uitslaande brand in Leeuwar
den zijn een moeder en twee kinderen
omgekomen. Om twee uur in de nacht
van maandag op dinsdag hoorden de heer
en mevrouw Van der Hoek, wonende aan
de Kleine Kerkstraat een hevig lawaai.
Zij openden het raam en zagen dat hun
buurman met zyn 15-jarig dochtertje op
het dak stond. De man werd yiings naar
binnen gehaald en men bemerkte dat hU
ernstige brandwonden had aan armen en
benen. ZUn dochter mankeerde niets.
De brandweer was spoedig ter plaatse,
doch kon niet verhinderen, dat het pand,
waarin een textielhandel was gevestigd,
geheel uitbrandde. Toen de brandweer
lieden het vuur meester waren en het
huls konden binnengaan, vonden zij het
ontzielde lichaam van de 34-jarige me
vrouw Van Kammen, haar zesjarig doch
tertje Hopie en haar driejarig zoontje
Auke.
De politie neemt aan dat de brand in
de winkel is ontstaan. Volgens het win
kelmeisje was er dikwijls iets niet in or
de met de kachel.
thans heerst, niet kan worden gehand
haafd. en dringend om verbetering
vraagt. De minister van verkeer en wa
terstaat is niet ongenegen om hier in te
grijpen. Hij heeft echter nog geen wet
telijke maatregelen voorgesteld, omdat
deze mogelijk in strijd zouden zijn met
de bepaling van artikel 208 der grond
wet, dat vrijheid van onderwijs waar
borgt. Enige staatsrechtsgeleerden uitten,
zoals gewoonlijk geschiedt, een verschil
lende mening en gaven in overweging
de Hoge Raad te doen oordelen of in
derdaad een dergelijke regeling al dan
niet grondwettelijk zou zijn.
De mogelijkheid daartoe stond open
omdat reeds een verordening der ge
meente Gouda bestaat, die een vergun
ning eist voor het geven van autorijles
sen. De geldigheid van deze gemeente
verordening kan aan de grondwet wor
den getoetst. Dit deed dan ook de kan
tonrechter te Gouda, die kreeg te oor
delen over een tenlastelegging tegen de
voorzitter der vereniging, die in overleg
met het openbaar ministerie een proces
verbaal heeft uitgelokt.
De kantonrechter meende, dat deze ver
dachte moest worden veroordeeld omdat
het eisen van een vergunning bij een ge
meenteverordening niet in strijd is met
art. 208 der grondwet. De principiële be
slissing moet echter van de Hoge Raad
komen. Daarom ging voormelde voorzit
ter in cassatie. Zo kreeg mr. Van Oven
een cassatiemiddel toe te lichten, dat hij
tegelijk tegensprak. Hij betoogde op his
torische gronden, dat het geven van
autorijlessen niet is onderwijs, hetwelk
bedoeld is in art. 208 der grondwet, zoals
evenmin bedoeld zijn fiets- of bridge-
lessen.
De advocaat-generaal zal conclusie ne
men op 15 oktober.
Op donderdag 10 oktober zullen
Baarn twee gereformeerde oplel#
dingsscholen officieel worden ge»
opend. Het zijn „De Nijenburgh", waaf
een opleiding zal worden gegevett
aan aspirant-maatschappelijke werk»
(st)ers, evangelisten, jeugdconsulen»
tij voor het gereformeerde jeugdwerk
en jeugdleid(st)ers, en „De Jelburg'1,
waar een opleiding voor aanstaande
jeugdleid(st)ers zal worden verzorgd
De twee scholen worden geëxplol»
teerd door de stichting gereformeerd®
opleidingen, uitgaande van een viev»
tal instellingen, n.l. de Generale De»
putaten van de Gereformeerde Ker»
ken voor de evangelisatie, de Stich
ting Gereformeerde Sociale Arbeid,
het Gereformeerd Jeugdcentrum „Dé
Witte Hei" en de Stichting Evange
lisch Herstel en Opbouw.
De nationalistisch-Chinese regering
heeft vrijdagavond een begin gemaakl
met een campagne om door middel
van de V.N. medeleven met en steun
voor de 700.000 Chinese vluchtelingen
ini Hongkong te verwerven.
De eerste maatregel was een ver
gadering te New York van particu
liere hulporganisaties, die onder voor
zitterschap stond van de secretaris
generaal van de „Vereniging voo»
hulpvereniging van vrij China", Fang
Tsjih.
Tijdens afwezigheid van de bewi
ners van een huis aan de Frans v.
Puttenlaan te Zeist heeft men ruim 5
mille ontvreemd. Men heeft zich in da
avond van zaterdag op zondag door 'l
verbreken van een serreruit toegang
tot de woning verschaft.
Vrijdag j.l. gaven we alvast een
lijstje door van wat we tot dat
tijdstip ontvingen, omdat we an
ders zulke lange reeksen krijgen,
wat we overigens zeer verheugend
vinden. In die verantwoording was
de som van f 135,85 vermeld. Een
geweldig bedrag voor zulk een
korte lijst, maar als je ook in een
girobriefje f 90,voor je neus
krijgt, dan weet je, dat slaat door.
Dat bedrag zegt nog iets bijzon
ders en wel, dat Mejuffrouw Van
den Berg zulk een goede mede
werkster in haar eigen zuster vond,
want „Paula" moet zich wel heb
ben geweerd om zoveel geld ver
zameld te krijgen.
In onze verantwoording van 21
september noemden we als eind
bedrag f 751,80. Daarbij kwamen
nog als laatst ingekomen zendin
gen f 15,
En nu hebben we weer het een
en ander mee te delen. Kijk maar
eens wat een lijst!
Het kwam weer van alle kanten
en het begon, na de laatste ver
antwoording met Vlissingen, waar
J. van den B. ons f2,gireerde.
Uitkwam van „Onbekende
Gever" f2,50; uit K. kwam van H.
R. f2,uit G. van N. N. f 2,50;
uit W. van N. N. fl,uit
van N. N. f 1,uit Vrouwenpol
der van N. N. f2,uit Middel
burg van P. H. f 2,uit Kloetinge
van N. N. f 1,uit Kamperland
van J. G. M. f2,50; uit Lewedorp
van de kinderen de K. f 1,uit
Zoutelande van N. N. f 2,50; uit
Middelburg van „Doet er niet toe"
f4,0R uit Goes van mevrouw T.
W. f 2,50; van Westkapelle van
Kornelia P. f 2,uit Krabbendijke
van fam. V. f 1,uit St. Maar
tensdijk van mejuffr. N. N. f 1,
uit.... van....?? f2,50. Uit
Goes van mevrouw H. kregen we
f2,50.
Op een J.V. vergadering te B.
bracht een collecte f4,10 voor Sa
drach op. (Als men dat overal eens
deed!!!!) Dan kregen we nog uit
G. van S. f2,uit Serooskerke
van M. de V. f 2,Dat is tezamen
f44,61.
En nu alles bij elkaar geteld dan
krijgen we f 947,26.
Bijna was ik na dit neergeschreven
te hebben een rondedansje door de
kamer begonnen van pure blijd
schap over dit prachtig resultaat.
Nu kan ik straks inkopen gaan
doen, zo echt onbezorgd gaan doen.
Heel veel dank ook nu weer,
vooral aan die zo uitgebreide fa
milie „N. N." die in elke plaats in
Zeeland vele vertegenwoordigers
telt.
Toch ook dit keer weer ons giro
nummer. Dat is 274.289, ten name
van ons Zeeuwsch Dagblad. Ge ziet
ik ben een onverbeterlijke bede
laarster geworden.
Zullen we de DUIZEND gulden
rond maken? Laten we ons best
doen!
Uw dankbare Maja
