Verlangen naar protestantse groepering op Europees niveau „R.K, dienen te weten dat we ook anders kunnen WEERBERICHT Euromarkt schept betere kansen op meer welvaart Jazz bruikbaar als kerkmuziek? Dinsdag 6 augutus 1957 ZÈEUWSCH DAGBLAD Pagina 3 FEE DEBAT TILANUS-SCHMAL OP CONFERENTIE C.H.U. Met theelepel bij vijver Hr. Ms. Jan van Brakel afgevoerd van sterkte van Kon. Marine DrsD. F. van der Mei op zomerconferentie CHU Bloemenhulde als prélude op referaat jongste CH'kamerlid Vacatures in de Chr. Geref Kerk Zeven nieuwe kerken in Oostenrijk Billy Graham naar San Francisco Mogen gescheidenen hertrouwen? KERKGANG IN STOCKHOLM Suezkanaalmaatschappij wilvijftienmiljoen pond als vergoeding Sprinkhanenplaag verwacht Hongaar vraagt asiel in Engeland In enkele neutrale en r.k. dagbladen is met lof gewag gemaakt van een zogenaamd fel debat tussen de voorzitter van CHU en CH- Tweede Kamerfractie, de heer H. W. Tilanus en Dr. J. J. Schmal, lid van deze fractie en gedeputeerde van Zuid-Holland. Dit zou dan hebben plaats gevonden na de rede van de heer Tilanus op donder dagavond bij de opening van de driedaagse Zomerconferentie der CHU, gehouden van 13 augustus op „Woodschoten" te Zeist. In ons verslag hebben we daar geen melding van gemaakt, omdat de kern van het betoog van Dr. Schmal betrof: de houding van de Christelijk-Histo- rischen binnen de verbanden van de Europese organen. Waar op de laatste dag de Europese samenwerking aan de orde zou worden gesteld, hadden we de hoop, dat eerst dan het juiste moment zou zijn aangebroken om in te gaan op de vragen rondom de organisatie op bredere vlakken dan 't nationale. In die verwachting zijn we niet teleurgesteld en zo kunnen we nu, vanuit de concrete probleemstelling en niet louter vanuit een discussie, een indruk geven van de opvattingen, die ten deze in C.H.-kring blijken te leven. Om misverstand te voorkomen: het is onjuist te spreken van een „fel debat". Dr. Schmal kreeg, evenals andere conferentiegangers, na de rede van de heer Tilanus over de politieke toestand het woord. Op zijn specifieke wijze heeft hij toen duidelijk gemaakt, dat hij voor en na niets te maken wil hebben met het huidige kabinet- Drees en zich mitsdien op geen enkele wijze, moreel noch zakelijk, gebonden voelt om daaraan zijn steun te ver lenen. Dit echter was geen nieuws! En de heer Tilanus, sprekende over de huurwetten, had nadrukkelijk ver klaard, hoe hij reeds bij de kabinets formatie aan dr. Drees had gezegd, dat enkele leden van zijn fractie niet akkoord konden gaan met één van de punten, die de basis uitmaakten van de overeenstemming, nodig voor de vorming van een kabinet, n.l. de blok kering van een deel der huurverho ging. Dr. Schmal heeft dit in de dis cussie nog eens onderlijnd. Méér niet! Een felle toon viel bij dit alles niet te beluisteren. Men is geneigd om te vragen: hoe zou het ook kunnen in de 'CHU? Zelfs toen de heer Tilanus, bij de beantwoording der vragen, de opmerking plaatste dat hij nog nooit van dr. Schmal had gehoord, welke oplossing hij dan wél zag, indien hij niet met de socialisten tot kabinets formatie wilde overgaan, was de toon van des unievoorzitters woorden mild. Alweer: hoe zou het ook anders? En dr. Schmal volstond met bij vriende lijke interruptie vast te stellen, dat dit punt niet aan de orde was. We zijn dan ook van oordeel, dat de waarheid door onze matiging beter gediend is dan door het breeduit lanceren van „incidenten", die deze betiteling niet verdienen. Met theelepeltje N.a.v. de vragen, eerder gesteld door een andere deelnemer, heeft dr. Schmal iets verteld over zijn ervarin gen als C.H.-man in de Europese ver tegenwoordigende organen. Hij be kende daarbij eerlijk wel eens de in druk te hebben, dat hij met een thee lepeltje bezig was de Straatsburgse vijver leeg te scheppen Zoals bekend heeft de CHU zich aangesloten bij de Unie van Christen- Democraten. Ter conferentie bleek duidelijk, dat men lang niet algemeen enthousiast is voor dit verband, waarin de rooms-katholjeken voor meer dan 90 domineren. Waarom is hier niet meer voorlichting over ge geven, zo werd gevraagd, en waar is het beraad in de Unie over deze be langrijke kwestie gebleven? De heer Tilanus verklaarde daarop zaterdag j.l., dat het Hoofdbestuur statutair bevoegd is om te beslissen over de aansluiting bij andere verbanden. Dat is natuurlijk juist. Maar houdt dit in, dat men er buiten het hoofd bestuur niet over kan spreken? Dui delijk bleek men over deze situatie niet tevreden te zijn. De spreker, die aansluitend bij de terminologie van dr. Schmal vroeg om een theelepel tje voorlichting en een zoutschepje invloed, kreeg althans een flink ap plaus Terwijl dr. Buskes in „Het Vrije Volk" van zaterdag vergeefse moeite doet, om duidelijk te maken, dat de befaamde zinsnede in het program van de P.v.d.A. waarin staat, dat „Aan de kerken vrijheid gewaarborgd wordt, hun roe ping te vervullen" en dat erkend wordt, „dat de kerken het tot hun taak kunnen rekenen, hun woord te spreken met be trekking tot het staatkundig en maat schappelijk leven" (alsof de P.v.d.A. dat uit te maken heeft) meer is dan een ijzige neutraliteit jegens de kerk, komt de weerkundige medewerker van het zelfde blad op zijn manier zeggen, hoe hij de zondag, de dag der kerk, ziet. Hij wekt op: „houdt u gereed om eruit te vliegen, want er staat u een weekend te wachten met zon en droogte". Het is onze bedoeling niet, ons te men gen in de discussie, die dr. Buskes met „Trouw" voert. Maar wij wilden toch even op deze coïncidentie de aandacht vestigen. Ook een weerbericht kan de geest van een krant en van de partij, waarvan die het hoofdorgaan is, aan de dag brengen. Het kan ook anders Men kan over de Europese verban den, ook al dragen deze vooralsnog de naam van „gesprekscentra", niet simplistisch redeneren. De Europese samenwerkingsvormen vragen een parlementaire controle. Wat komt er op dit brede vlak echter terecht van de democratische volksinvloed mid dels de politieke partijen? Vindt hier niet een té grote delegatie van be voegdheden plaats, verzeilen we niet in een vrijheid die dan wanorde kan worden? De C.H.-afgevaardigden werken in Straatsburg binnen het verband van de Christen-democraten. Het is echter wel wat al te gortig, dat in het be stuur slechts één protestant zitting heeft, die het nog niet eens tot vice- voorzitter kon brengen, aldus dr. Schmal. En het was deze ervaren par lementariër, die nadrukkelijk poneer de, dat de rooms-katholieke partners onder de Christen-democraten dienen te beseffen, dat ook andere mogelijk heden openstonden. Openhartig vertelde dr. Schmal toch niet socialistisch georiënteerd Ingezonden mededeling (adv.) dat hij het vaak met zijn socialis tische buurman in de Raad van Euro pa, die lid was van de Bekennende Kirche van Duitsland, béter kon vin den dan met zijn Chr.-dem. fractie genoten. Ter conferentie bleek het verlan gen groot naar een eigen Europese, protestantse groepering. Met name werd geponeerd, dat we alleen zó steun zouden kunnen bieden aan de kleine protestantse minderheden in Italië, Frankrijk, België en Luxem burg, die nu dikwijls uiterst links of blanco stemmen. Op de Zomerconferentie is over deze actuele vragen het gesprek in brede kring geopend. De ver wachting lijkt gerechtvaardigd, gezien althans de reacties van de deelnemers, dat het vóórtzetting zal vinden. Moge dit op korte termijn geschieden! Het wordt tijd, dat de C.H.U. duidelijk positie kiest A. J. VAN DULST Met ingang van 1 augustus 1957 is Hr. Ms. Jan van Brakel (F 816) af gevoerd van de sterkte der Konink lijke Marine. Het schip werd in 1935 gebouwd bij de Kon. Mij „De Schelde" te Vlis- singen en het daarop volgende jaar in dienst gesteld als visserij politie- kruiser. Het week op 14 mei 1940 uit van Den Helder naar Engeland en verrichtte in de Britse wateren escor te-diensten. In april 1942 vertrok Hr. Ms. Jan van Brakel naar Cura sao, waar het schip tot eind 1944 in de Caraïbische zee en de Westindl- sche wateren onafgebroken en inten sief patrouilleerde. Daarna keerde de „Jan van Brakel" naar Engeland terug, waar het tot moederschip voor het 203de flottielje mijnenvegers werd ingericht. Het ver trok als zodanig op 10 oktober 1945 vanuit Nederland naar Indonesië en deed aldaar ook dienst als opnemings vaartuig. Na in 1951 naar Nederland te zijn teruggekeerd, werd Hr. Ms. Jan van Brakel in april 1953 weer als politie-kruïser in dienst gesteld. Het schip vertrok in juni 1955 naar Ne derlands Nieuw-Guinea. In het gebied van Las Vegas heb ben zich overstromingen voorgedaan, doordat maandagochtend de sterk ge zwollen rivier de Gallinas drie dam men in haar bedding doorbrak. (Van één onder redacteuren) Ook op de tweede morgenvergadering konden de deelnemers aan de Zomerconferentie der Chr. Hist. Unie de spreker beluisteren in het openluchttheater van „Woudschoten" te Zeist. Drs. D. F. van der Mei kreeg echter niet metéén het woord. „Slechts zelden komt het voor, dat we in de Kamerfracties een bruidegom hebben", aldus de heer Tilanus, „en daarom wil ik me deze unieke kans niet laten ont glippen om hem en zijn jonge bruid hier namens allen geluk te wensen met hun voorgenomen huwelijk". En met de hem eigen charme, die de last der jaren niet telt, overhandigde de grijze Unievoorzitter een bouquet rozen aan mej. J. M. M. Zilverentant, een zeer actieve CHJG- ster. De „theaterbezoekers" ondersteunden deze sympathieke geste met een hartelijk applaus en terwijl de bruid zich weer temidden van het publiek zette, kon na deze huldeblijk het jongste CH-Kamerlid zijn referaat over de Euromarkt houden. Het eenheidsstreven, zo begon drs. Van der Mei zijn knap opgebouwd betoog, is in onze verdeelde wereld Op de vraag van een jong lid der gemeente of jazzmuziek bruikbaar is in de kerk, heeft Ds. Günter Rutenborn, predikant te Potsdam, in bevestigende zin geantwoord. In het plaatselijk kerkblad van Potsdam zet hij uiteen, dat jazz muziek beschouwd kan worden als het uitgangspunt van onze moderne muziek Ie jazz beantwoordt blijkbaar aan de muzikale verwachtingen van deze eeuw. Want hoewel sommigen de jazz aanzien voor iets oppervlakkigs, vindt zij toch haar oorsprong in levensernst. Maar dat blijft verborgen achter een schijn van luchthartigheid. Zo bezien is de jazz krachtens haar oorsprong een schakel tussen kerk en wereld. Wanneer ons hart voor dit muzikale geloofsgetuigenis van de zwarte broeders in Amerika warm geworden is, zullen wij weliswaar niet verlangen, dat de kerk de jazzmuziek in haar godsdienstoefeningen en gemeentevergade- ringen zal invoeren, maar het geeft toch te denken, dat de jonge gemeente geen aansluiting vindt bij de onder ons gebruikelijke liturgie. Nauwgezet hebben wij in ons nieuwe gezangboek van oude reformatorische en nog vroe gere kerkmuzikale schatten gebruik gemaakt, maar de christelijke jeugd van vandaag zegt er hartgrondig „neen" tegen. Zelf geef ik aan de nieuwe kerkmuziek en liturgie de voorkeur. Maar ik moet toestemmen aldus ds. Rutenborn dat de „gevoelvolle" melodieën van Bortniansky en liedjes als Stille Nacht een veel grotere kring van ge meenteleden aangenaam aandoet. Wij denken nu wel, dat ónze liturgie en óns zingen het beste aansluit bij het loflied der hemelse heerscharen, maar waar om zouden ook anderen dat niet mogen denken? Wanneer Louis Armstrong, de „jazzkoning", hoopt, dat de aartsengel Gabriël weg is van zijn melodieën, hoe verloochenen wij dan ons belijden van de gemeenschap der heiligen als wij de jazzmuziek niet binnen de kerkmuren brengen! Hoezeer er sprake is van een pre dikantentekort in de chr. geref. ker ken blijkt uit het feit, dat voor groot- Rotterdam en Schiedam, waar op ne gen plaatsen kerkdiensten worden ge houden, thans slechts twee predikan ten beschikbaar zijn. In Zeeland is maar één dominee beschikbaar voor negen predikantsplaatsen. Het protestantisme in Oostenrijk, dat jarenlang als een kleine en ach tergestelde minderheidsgroep gold, maakt ineens een periode van grote bloei door. Voor een groot deel is dit te wijten aan de enorme toevloed van vluchtelingen uit landen achter het ijzeren gordijn, onder wie zich zeer veel protestanten bevinden. Daar naast leggen de talrijke overgangen van de r.k. kerk naar de evangelische gemeenten gewicht in de schaal. Een en ander heeft er toe geleid, dat in allerlei plaatsen kerken ge bouwd moeten worden. Volgend jaar hoopt de evangelist dr. Billy Graham naar San Francisco te gaan. Hij is van plan hier een evangelisatiecampagne te houden op dezelfde manier als nu in New York. De campagne duurt minstens vier weken. Opnieuw wil de synode der luther se kerk in Finland een aanval doen op de bepaling, dat alle predikanten verplicht zijn om zonder onderscheid te maken huwelijken in te zegenen, waarbij één of beide partners ge scheiden zijn. Toen de synode van 1953 de predi kanten wilde toestaan om bij het hu welijk van gescheiden personen geval voor geval te beoordelen of de kerk hieraan haar zegen wel mag geven, heeft de Finse rijksdag een daartoe strekkend voorstel afgewezen. De sy node probeert het nu op een andere manier te doen. Zij wil namelijk scheiding maken tussen de plechtig heid waarbij de predikant als ambte naar van de burgerlijke stand fun geert, en de eredienst, waarin de pre dikant voorgaat als dienaar der kerk. In dat geval kan hij desgewenst alleen leen eerste plechtigheid leiden, zodat het huwelijk voor de overheid vol trokken is, maar niet overgaan tot kerkelijke inzegening. Acht de domi nee, dat er geen bezwaren tegen hu welijksinzegening bestaan, dan kan hij beide plechtigheden ineen laten vallen, zoals tot nu toe gebruikelijk is Men heeft uitgerekend, dat in de Zweedse hoofdstad slechts één pro cent van leden der lutherse kerk zon dags de diensten bijwonen. Het con tact van deze volkskerk met het volk is dan ook uitermate miniem. De bis schop van Stockholm wil alles in het werk stellen om het getal kerkgan gers op te voeren. Daartoe heeft hij o.a. geadviseerd de middag- en avond diensten als zang- of kerkmuziek- diensten te houden. Voorts heeft de bisschop, gelet op het enorme getal mensen, dat op zon dag de natuur intrekt, toegestaan dat z.g. „drive-in"-kerkdiensten worden gehouden. Dit zijn openluchtgods dienstoefeningen, welke op een plek worden gehouden, waar automobilis ten gezeten in hun wagen de samen komst kunnen bijwonen. Deze vorm van kerk houden is een onderdeel van het evangelisatiewerk, dat de kerk van Zweden (n.b. onder haar eigen leden) is begonnen. Dit wordt niet betreurd, want men ziet in, dat de lutherse kerk van Zweden op die manier bezig is van volkskerk te ver anderen in belijdende kerk, hetgeen een goede wijziging is. Totnogtoe werd men lid uit traditie, maar wie nu tot de kerk toetreedt heeft een bewuste persoonlijke keus gedaan. Er zijn de laatste jaren minder kin deren gedoopt in de kerk van Zwe den dan vroeger en ook het getal dergenen, die belijdenis doen is af genomen. Maar het aantal avond maalsgangen wordt talrijker. Zaterdag hebben Koningin Eliza beth n van Engeland en Prins Bem- hard een bezoek gebracht aan de Jubileum Jamboree in het Sitton Park te Sutton Coldfield in het En gelse graafschap Warwickshire. Op de foto ziet men de Nederlandse groep tijdens de grote parade voor de Koningin en de Prins Volgens het Egyptische blad „Al Ahram" heeft de oude Suezkanaal maatschappij brj Egypte een vorde ring ingediend van vijftien miljoen pond, als schadevergoeding voor haar bezittingen in Egypte. Als Egypte dit bedrag zou betalen, zou de maat schappij de nationalisatie van het ka naal erkennen. „Al Ahram" zegt dat dit aanbod via de secretaris-generaal der V.N., Hammarskjoeld, is gedaan. Het blad voegt hieraan toe, dat Egypte de opvatting huldigt, dat de eigendommen van de kanaalmaat schappij volledig vernield zijn bij de vijandelijkheden in november van bet vorige jaar, welke door de oude maatschappij werden gesteund. De Woestijnsprinkhanen-controle- commissie van de Voedsel- en Land bouworganisatie der Verenigde Naties (F.A.O.) verwacht in de komende maanden de grootste sprinkhanenplaag sinds 25 jaar. De commissie, welke uit vertegenwoordigers van twintig landen bestaat, heeft onlangs na een bijeen komst te Tanger aan de F.A.O. mede gedeeld, dat vier landen reeds zwaar onder de plaag te lijden hebben en dat verschillende andere landen zich dienen voor te bereiden op grote sprinkhanen- invasies in de komende maanden. In Libye en vooral in Tunesië hebben grote zwermen sprinkhanen het land overstroomd en daarbij ernstige schade toegebracht aan de gewassen. Is Equa toriaal Afrika en in de Soedan zijn tal rijke zwermen gesignaleerd, terwijl in deze gebieden een groot zomerbroedsel werd verwacht. In Centraal- en Zuid- Arabië worden grote zwermen uitge broed evenals op het Somali-sehierei- land. De jaarlijkse sprinkhanenplaag in Afrika en de Arabische wereld bestaat gewoonlijk uit een of ten hoogste twee generaties, doch dit jaar zijn er drie en wellicht vier generaties bij betrokken. De commissie waarschuwt landen als India en Pakistan, die tot dusver van sprinkhaneninvasïes verschoond bleven, dat de zwermen dit jaar ook deze landen bedreigen. De situatie van dit jaar ge lijkt op die van 1929—30, welk jaar be schouwd werd als het jaar van de erg ste sprinkhaneninvasies in de moderne geschiedenis. niets nieuws. Maar de vele pogingen zijn veelal op mislukking uitgelopen, wat gelet op de fundamentele tegenstellingen in regeringssystemen ook wel begrijpelijk is. Wil men een redelijke kans op suc ces hebben, dan zal men de eenheid allereerst tot stand dienen te bren gen tussen landen, waarvoor de on middellijke noodzaak en de mogelijk heid tot grotere aaneensluiting aan wezig zijn. Het is in dit kader, aldus spr., dat West-Europa probeert een grotere eenheid te verwezenlijken. Gelet op de vrij onafhankelijke op bouw van het economisch leven der zes betrokken landen, is het vanzelf sprekend, dat men de nodige tijd moet nemen om hierin verandering te bren gen. Drs. Van der Mei betoonde zich dan ook tevreden over de reeks van overgangsbepalingen, die een geleide lijke ontwikkeling ten goede mogelijk kunnen maken na aanvaarding van het verdrag. De parlementen van Frankrijk en W.-Duitsland hebben er zich reeds mee akkoord verklaard. Uit het betoog van spr. kon duidelijk wor den opgemaakt, dat bij de bespreking in het Nederlandse parlement de C.H.- fractie gunstig zullen oordelen. Geen ónder, maar vóórtgang Nadat spr. uitvoerig had stil ge staan bij de technische aspecten van het verdrag en een uiteenzetting had gegeven over de organen van de eco nomische gemeenschap, bracht hij nog enkele klemmende argumenten naar voren t.a.v. de NOODZAAK van eco nomische integratie. Hij wees er daarbij op, dat bij een neer gaande conjunctuur de handelsbelem meringen tussen de landen steeds sterker worden met alle nadelige gevolgen van dien'. De jaren dertig, aldus spr., geven ons hiervan spreken de voorbeeldenBij een ec. geïnte greerd Europa echter zijn de kansen om een depressie succesvol te bestrij den, aanmerkelijk groter. Zijns in ziens viel het echter te betreuren, dat t.a.v. de conjunctuurpolitïek het Eu- romarkt-verdrag slechts een GERING aantal bepalingen bevat. Een grotere markt geeft mogelijk heden tot een goedkopere productie op grotere schaal, met als gevolg meer welvaart, zo betoogde spr. Hoe dit proces zal uitwerken in de E.E.G. viel z.i. moeilijk te overzien, temeer daar ons land een groot deel van haar ex port richt op gebieden, gelegen BUI TEN de gemeenschappelijke markt. In hoeverre onze export NIEUWE kansen zal krijgen binnen dit gebied, valt moeilijk te voorspellen. Dat hier een knelpunt zit, is duidelijk. De communistische dogmatiek voorspelt de ondergang van het wes terse systeem van voortbrenging, hoe in vertrouwen op God, Die de loop der geschiedenis bepaalt, en in hechte samenwerking de fundamen ten liggen voor het voortbestaan van onze maatschappij, waarin de individuen niet gericht worden door een SYSTEEM. Instemming met regering Drs Van der Mei besloot met zijn instemming te betuigen met de argu menten, die de regering aanvoert in de Memorie van Toelichting op het goedkeurings-wetsontwerp: a). Voor West-Europa is het een levensvoorwaarde, dat er een einde komt aan de rivaliteit tussen Frank rijk en Duitsland. b). De eenheid is nodig ter hand having en versterking van Europa's positie in de wereld. c). Door deze eenheid komt de ver bondenheid van Duitsland met het Westen nog sterker tot uiting. Resumerend sprak Drs Van der Mei als zijn stellige overtuiging uit, dat het Euromarkt-verdrag beschouwd moet worden als een positieve bijdra ge aan de Europese en daarmee zeker ook aan de Nederlandse welvaart. Istvan Adam, de particuliere secre taris van de Hongaarse zaakgelastigde in Londen heeft om asiel in Groot- Brittannië gewaagd. Adam, die een jaar geleden naar Engeland kwam, zou de vorige maand uit de Hongaarse legatie in Londen zijn weggegaan en de Britse regering zou hem asiel hebben verleend. Een woordvoerder van het Britse ministe rie van buitenlandse zaken weigerde echter commentaar op dit bericht te geven. Volgens het Britse blad „Sun day Pictorial" zou Adam „volkomen gedesillusioneerd" over het regime van Kadar van een bezoek aan Boe dapest naar Engeland teruggekeerd zijn. De Britse contraspionagedienst zou hem aan een scherp verhoor onderworpen hebben.

Krantenbank Zeeland

Zeeuwsch Dagblad | 1957 | | pagina 3