STREEKPLAN
IN ZEEUWSE
WALCHEREN
STATEN
OPNIEUW
OUDE SCHOONHEID IN HET
CENTRUM VAN DE GANZESTAD
V aststellend karakter, niet
incidenteel
Spoedige algehek herziening
met ruime visie wenselijk
Monumentak
gebonwi
'en
A. P. Schat
Middelburg
ZEEUWSCH DAGBLAD
Sfeer veel rustiger dan in 1951
BEPERKT
BEVOOGDING
BELOODSING
RUIMTE
Raad St. Laurens
Discussie over
straatnaam
door
te
GEVELS
DE GROTE KERK
Malaise in Belgische Kongo
Zaterdag 13 juli 1957
Pagina 4
Dezer dagen kan een besluit van de Staten'van
Zeeland tegemoet worden gezien tot vaststel
ling van de eerste herziening van het streek
plan Walcheren. Wat aanstonds opvalt, is de veel
rustiger sfeer, waarin deze herziening kon wor
den voorbereid.
In 1951, het jaar van de eerste openbare kennis
making met het Walcherse streekplan, was dat
wel anders! U herinnert zich nog wel de overvloe
dige kopij in de kranten, toen de Walcherse
vroedschappen, de een na de ander bloemlezingen
van bezwaren tot de Zeeuwse Staten richtten.
Was er zelfs niet een geacht raadslid, dat van een
!an-met-streken sprak!
Een gepeperde ontvangst werd echter niet al
leen in de raadszalen bereid. Niet minder gekruid
meenden de Zeeuwse landbouworganisaties te
moeten zeggen, waar het op stond. Landelijke ver
enigingen, stichtingen, jeugdgroepen en padvind-
sters klommen in de pen. Particulieren voorzagen
zich van rechtskundige bijstand; voorlichters
maakten zich op om belanghebbenden te mobili
seren. Zo groeide de stapel bezwaarschriften aan
tot over de honderd.
De gemeentebesturen vreesden, dat er niets
meer ruimtelijk te regelen zou overblijven. Met
de tuinschaar der uniformiteit zou de verordenen
de bevoegdheid van het plaatselijk bestuur wor
den besnoeid tot een copieerinrichting.
Om kort te gaan, kan met voorbij
gang van de overige bezwaren worden
gesteld, dat de beslissing van de
Kroon, die pas in de zomer van 1955
volgde, op dit kernpunt van de grie
ven tegen het streekplan het belang
wekkendst is. Want het gaat bij de
opzet van provinciale maatregelen in
zake het grondgebruik en de bestem
ming van een groter gebied tenslotte
om het effect op de lagere besturen
en de binding van de daarbij betrok
ken burgers.
Wie van het Koninklijk Besluit in
zake het streekplan Walcheren heeft
kennis genomen, kan uit de conside
rans wel aanvoelen, dat het tere punt
van de vraag was, of men niet te ver
was gegaan met de provinciale zeg
genschap over de stedebouwkundige
zelfwerkzaamheid van de plaatselijke
besturen. Ondanks de koninklijke er
kenning, dat voor Walcheren bizonde
re omstandigheden golden, die tot een
vérgaande detaillering van het streek
plan hebben geleid, heeft het K.B. de
vinger opgeheven bij de dreigende
overschrijding van de provinciale be
voegdheden ten aanzien van het recht
der gemeenten, zelf regelen te stellen
voor de bebouwing en indeling van
hun gebied. Dit recht ligt muurvast in
de wet verankerd. Terecht hebben de
gemeenteraden hierop bij de behande-
ng van het streekplan gestaan.
Door deze controverse heeft het
Streekplan Walcheren aanvankelijk
aan good-will ingeboet en is het nut
tig effect wat de aanpassing der ge
meentelijke plannen betreft thans nog
maar zeer ten dele geoogst.
Vandaar dan ook, dat de herziening
1956 van het streekplan blijkens de
toelichting met opzet beperkt gehou
den is om de lacunes, door het gedeel
telijk onthouden van de hogere goed
keuring ontstaan, te dichten. En om in
het algemeen het karakter van de
voorschriften van het plan milder te
maken. Dan pas is het geschikt om
aan de gemeenten te worden „opge
legd.
Het streekplan Walcheren, editie
1951, had toch in sterke mate de in
slag, dat het de burgers ging binden
over de hoofden van het plaatselijk
bestuur heen. Immers, allerlei zich
rechtstreeks tot de burgers richtende
voorschriften, geboden en verboden,
waren in de streelcverordening opge
nomen, waarvan men moeilijk kon
aannamen, dat deze voorschriften eerst
dan van kracht zouden worden, wan
neer zij door de gemeentebesturen in
de plaatselijke uitbreidingsplannen
zouden zijn overgenomen. Anders wa
re ook de voor belanghebbenden open
gestelde mogelijkheid tot ontheffing
van bepaalde voorschriften, zonder
tussenkomst van het plaatselijk be
stuur, zm'eos.
Wat dit betreft heeft de Kroon juist
die detaillering afgewezen, die meer
aan bevoogding, dan aan beloodsing
van de gemeentelijke activiteiten deed
denken.
De wens van provinciale zijde, om
te komen tot meer rechtszekerheid
door middel van een weloverwogen en
waterdicht plan, is dus in zoverre ge
corrigeerd, dat dit niet ten koste
mocht gaan van de zelfwerkzaamheid
der gemeenten in zaken, die gevoege
lijk aan deze besturen kunnen worden
overgelaten.
Overigens heeft de Kroon zich toch
uitdrukkelijk met de strekking van 't
plan verenigd, zij het dan, dat het niet
als algemeen navolgbaar werd aange
merkt.
De specifieke omstandigheden bij
de wordingsgeschiedenis van het
plan nu alweer tien jaar geleden,
hebben een aparte behandeling en
voorrang gerechtvaardigd.
Aan een interim-regeling ten gelei
de van het herstel van oorlogsschade
en de herverkaveling, waar het rijk
zovele tientallen miljoenen aan be
steedde, werd aanstonds en terecht be
hoefte gevoeld. Niet in het minst om-
Het plan, dat in zijn aanvankelijke
opzet een visie op de toekomstige
ruimtelijke ontwikkeling in de komen
de. 25 a 30 jaren poogde weer te ge-
ven, blijkt nog binnen het eerste de
cennium niet meer over voldoende re
serves te beschikken. Aan één kant is
dat maar gelukkig, omdat het met de
Walcherse ontwikkeling sneller is ge
gaan, dan wat de Staten daarvan in
1951 hebben verwacht.
Maar van de ruimte, die het plan
aan de gemeenten laat tot vaststelling
van zinvolle uitbreidingsplannen, is
door de tijd, die slijt, nog maar bitter
weinig overgebleven.
Als gevolg daarvan draagt het
streekplan Walcheren inderdaad
een vaststellend karakter, maar
De Veerseweg, omzoomd door groen
gewas.
dan vrijwel over de hele linie en
niet incidenteel, zoals is geant
woord in de Statenstukken.
Het is te hopen, dat spoedig een al
gehele herziening volgt. Met een rui
mere visie, dan b.v. Vlissingen bij de
huidige herziening ervaart. Uit vrees
voor het oproepen van nieuwe bezwa
ren wordt in de Statenstukken voor
gesteld het verzoek de oppervlakte
van het plan-Paauwenburg in zijn
nieuwe, op deugdelijke gronden ver
antwoorde vorm op te nemen, niet in
te willigen. In het Koninkijk besluit is
echter nergens te lezen, dat de nu op
de plankaart aangegeven begrenzing
van het oude, uit de oorlogsjaren da
terende ontwerp moet worden gevolgd.
Een ontwerp, dat zelfs nooit ter inzage
gelegen heeft. Ook is algehele herzie
ning te wensen, om niet aangewezen
te zijn op een eindeloos hanteren van
de afwijkingsbevoegdheid van art. 44
der streekplanvoorschriften. Dit ver
laagt het aanzien van deze provinciale
verordening tot dat van een bij voor
baat als verouderd te beschouwen pa
pier. Tenslotte is er geen enkele in
stantie, ook de Kroon niet, die, wan
neer de onderhavige partieële herzie
ning van het streekplan Walcheren
straks is goedgekeurd, de Staten van
Zeeland kan verplichten tot het vast
stellen van een algehele herziening.
De wet voorziet daar n.l. niet in.
Moge het niet de weg opgaan
van het streekplan-Westkust-
Zeeuwsch-Vlaanderen, het enige
streekplan van vóór de oorlog in
ons land, dat nog steeds rechts
kracht bezit, géén afwijkingsmo
gelijkheden kent, maar waar nie
mand zich meer mee inlaat of zich
aan stoort.
In de onder leiding van burge
meester W. Baas gehouden raadsvergade
ring werd tot lid van de Commissie van
Beheer van de Schoolartsendienst op
Walcheren, Noord- en West-Zuid-Beve
land werd benoemd Mr. H. J. M. Stieger,
burgemeester van Hoedekenskerke.
B. en w. stelden voor de nieuwe straat
(verbinding Noordweg-Van Citterstraat)
de naam te geven Verlengde Van Citter
straat, De heren Marinissen en Simonse
(beiden A.R.) hadden liever een aparte
straatnaam, b.v. Molenstraat.
De heer Hamelink (Gem. Belang) maak
te bezwaar tegen het z.g. verlengde. Hij
meende dat dit vooral voor de P,T.T.
moeilijkheden geeft. Met 5 stemmen voor
en 2 tegen (die van de heren Marinissen
en Simonse) werd besloten de naam Van
Cittersstraat zonder meer te geven.
Aangeboden werd de gemeente-reke
ning 1956. De heren Hamelink en Simon
se werden aangewezen om deze te con
troleren.
Naar aanleiding van een verzoek van
de heer W. S. Pouwer om een strook
tuingrond te kopen achter en naast de
pas gebouwde bungalow en van de heer
J. Koole Jzn. een dergelijk verzoek voor
achter en naast zijn nog te bouwen wo
ning, werd besloten het verzoek van de
heer Pouwer niet in te willigen omre
den de bedoelde grond bestemd is voor
plantsoen. Aan de heer Koole werd een
strook verkocht voor ƒ3,per vierkante
meter.
Bij de rondvraag wees de heer Marinis
sen op de slechte toestand van de Oude
Nieuwenhovenseweg bij warm weer. De
teerlaag smelt dan. Hij gaf in overweging
te verzoeken dit gedeelte in onderhoud
over te doen aan het Wegschap Walche
ren.
ST. LAURENS
Vlugge cursist. Zowel het diploma wa
renkennis als het diploma rookartikelen
werd door'winkelier Bras, door het vol
gen van twee cursussen tegelijk, in, zeven
maanden behaald.
Gewoonlijk wordt voor elk diploma
een cursus van een jaar gerekend.
WOLPH AARTSDIJK
Zomerpostzegels. Te Wolphaartsdijk
werden door de leerlingen der lagere
scholen zomerpostzegels verkocht tot een
bedrag van ƒ118,96.
dat van een goede stedebouwkundige
verzorging der gemeenten tengevolge
van de grote herbouwactiviteit nauwe
lijks sprake kon zijn en de vigerende
plannen uit de tijd van voor de oor
log en inundatie veelal onhanteerbaar
waren geworden.
Een snelle werkwijze als bij het re
constructieplan van de Walcherse
Snelcommissie bleek echter door de
brede opzet en de omvang van de
voorgeschreven procedure niet haal
baar.
Met alle respect gesproken is de po
ging om Walcheren bij zijn herrijzenis
onverwijld aan een goed bestemmings
plan te helpen min of meer verzand
in de brede bedding van de ambtelijke
kanalen, die het moest passeren, en
het nachtelijk duister van ontbreken
de ervaring elders. Het plan kwam
niet te vroeg, het werd te veel ver
traagd.
Over de gevolgep hiervan kan men
alleen maar spijt hebben. Zeer begrij
pelijk is het, dat nu door Statenleden
blijkens het algemeen verslag van de
afdelingsvergadering van deze zomer-
zitting een vergelijking wordt getrok
ken met een algemeen uitbreidings
plan in hoofdzaak voor Walcheren.
De wegen op Walcheren bieden een
beeld van het herstelde eiland.
Foto: de Oude Vlissingseweg.
GOES STAAT VANDAAG in het centrum van de belangstelling.
Velen uit ons gewest zullen naar de Ganzestad trekken om getuige
te zijn van het muziekconcours of om deel te nemen aan het grote
jaarlijkse evenement op wandelsportgebied, de Zeeuwsch Dagblad-
wandelmars. Opnieuw zullen vandaag velen de schoonheid van Goes,
centrumstad van Zuid-Beveland ontdekken. Zij zullen genieten van
de goed aangelegde plantsoenen, van de riante nieuwe wijken, maar
in niet mindere mate ook van de oude gebouwen in het centrum
van de stad.
wjj bovenstaande gegevens ontlenen
schrijft ook over de Grote of Maria Mag-
dalenakerk. Deze kerk had, aldus de be-
schouwing in „Cobouw", een schip met
vijf traveeën met kapellen en westtoren,
die in 1618 door brand werden verwoest.
Met Marcus Antonius als bouwmeester
en Jan des Molijns als beeldhouwer werd
tussen 1619 en 1621 de herbouw gereali
seerd.
Het is een kruiskerk geworden, be
staande uit een schip met zijbeuken en
kapellenrij, vijf traveeën lang. Voorts
een dwarspand en een drieschepig koor
van vijf traveeën. De zijschepen zijn
slechts gedeeltelijk opgetrokken.
De ingang van de kerk is bijzonder
mooi evenals de spitsboogvensters in de
zijmuren. Bijzonder rijk versierd is het
noordfront.
In Goes kan men voorts ruim dertig
renaissancegevels aantreffen, pilasterge
vels aan de Grote Markt en aan de Kreu-
kelmarkt en zeven z.g.n Lodewijkgevels,
waarvan hotel „De Korenbeurs" wel de
bekendste is.
Het fraaie stadhuis aan de Markt te
Goes is het middelpunt van het ge
meentelijke leven. Foto: jong geluk in
een oude omgeving.
Ingezonden mededeling (adv i
Het Goese stadhuis. Van het oorspron
kelijke gebouw, dat in 1665 door brand
werd beschadigd en dat grotendeels werd
vernieuwd in 1771 tot 1775, staan nog de
rechter hoektoren en een deel van de
muren van de linker zijgevel. Het is een
bakstenen gebouw, bestaande uit een
vier vensters breed middenstuk, geflan
keerd door twee hoektorens. Het midden
stuk heeft vier poortdeuren met hard
stenen omlijsting en rococo-kuifversie-
ring, waarboven een vlak gemetselde ge
vel van twee verdiepingen, bekroond
door een kroonlijst met consoles, waar
boven een houten balustrade met in het
midden een groot wapen van Goes, ge
flankeerd door beelden van Waarheid en
Gerechtigheid. De hoektorens hebben ge
lijke deuromlijstingen als in het midden
gebouw. De linkertoren, waarvan de ver
diepingen gelijk zijn verdeeld als in het
middenstuk, eindigt in een lage, vierkan
te koepel, waarboven een open achtkan
tige koepel met bal. De rechter toren is
opgetrokken van grote baksteen met
zandstenen banden, in vier geledingen
met twee nissen in de derde geleding.
De vierde is in de achtiende eeuw in
baksteen hoger opgetrokken en wordt be
kroond door een balustrade. Men ziet
hier ook een koepel met acht ramen;
waarboven een open koepeltje voor de
klokken.
De zijgevel in de Lange Kerkstraat is
opgetrokken van baksteen. De zijgevel
aan de Korte Kerkstraat vertoont over
de breedte van de toren banden en hoek-
blokken.
Het blad „Cobouw" (orgaan voor de
bouw- en aannemerswereld), waaraan
Het Belgische blad „De Standaard"
schrijft, dat onder de zwarte bevol
king van Belgisch Kongo een malaise
heerst die steeds groter wordt en tot
uiting komt een latente ontevreden
heid, waarvan moet worden gevreesd,
dat deze bij de eerste de beste gele
genheid tot uitbarsting komt, zoals
enkele weken geleden in Leopoldstad
het geval is geweest.
Volgens het blad moeten de redenen
van deze misnoegdheid op sociaal en
politiek gebied worden gezocht. De so
ciale redenen zijn het laag peil der
lonen, de woningnood, de te hoge huis
huren en de toenemende werkloosheid
onder de inlandse jeugd. De politieke
redenen ziet het blad in de zwakheid
van de autoriteiten tegenover het Ki-
bangisme, een tegen de blanken ge-
