Calvinisten hebben nog
te doen in Canada
veel
Oude gebruiken rond Pasen
Wereldtentoonstelling opent
17 april haar poorten
Predikanten lopen niet warm voor
Christelijke organisatie
lopogon
Dominee in verwarrinp
Centraal Bloemen Comité stelt
100.000 bloembollen beschikbaar
Geloofsbeslissingen in
studentenleven
Petsie
Pelle
Pingo
Nederlandse geschiedenis herhaalt zich
Baas, geen knecht
een echte ouderwetse bladplant
Werkzaamheden vorderen in snel tempo
Bloemen
Verhouding
Contra-adres inzake
het orgelbeleid
Alleen het eten van veel eieren is
er nog van over in Zeeland
In Middelburg liet
men op Goede Vrijdag
een gevangene los
Zaterdag 20 april 1957
ZEEUWSCH WEEKEND
Pagina 15
„JE BENT CALVINIST en ja blijft calvinist. Dat wil zeggen: wan
neer je van Nederland naar Canada bent getrokken, ga je ook daar
aan de slag voor wat je ziet als je roeping in het koninkrijk Gods.
Als je bij Kuyper geleerd hebt dat Christus Heer is van elk levens
terrein, dan probeer je dat in Canada ook in praktijk te brengen".
Dit zegt ds. K. Hart, thans te Wallaceburg, Ontario, Canada, maar
vroeger achtereenvolgens werkzaam als gereformeerd predikant te
Oostwold (Oldambt), Velp en Utrecht. „Daarom hebben de dominees
het in Canada niet zo gemakkelijk", voegt hij er aan toe. „De gemeen
ten zijn niet groot in ledental, maar het werk is veelomvattend. Ko
mende uit de stad voelde ik mij de eerste tijd in Canada weer een
dorpsdominee, die letterlijk met alles te maken krijgt. We hebben in
Wallaceburg een kerk gebouwd. Als dominee ben je bij die bouw de
centrale figuur, die zowel van de financiële, als van de technische
kant alles afweet. Meer nog dan in Nederland wordt in Canada van
de predikant verwacht, dat hij op elk terein leiding kan geven. En
dit blijft niet beperkt tot het kerkelijke, want er zijn zoveel andere
gebieden, waar Christenen een taak hebben. Zo zagen we dat immers
Ook in Holland!"
Toch voelt ds. Hart zich volledig op
zijn plaats in Canada. „In mijn eerste
gemeente in Nederland ben ik sociaal
gevormd. In mijn tweede heb ik poli
tieke scholing gekregen. In mijn der
de gemeente ontving ik mijn kerke
lijke vorming. Zo heeft God mij toen
al klaargemaakt voor d« taak, die
mij in Canada wachtte."
Inzake het kerkelijke behoefde de
omschakeling niet zo groot te zijn. De
Christian Reformed Church in Cana
da, die met de gelijknamige kerk in
Noord-Amerika verenigd is, bestaat
Voor 95 procent uit na-oorlogse ge
ïmmigreerde Nederlanders. De helft
van alle godsdienstoefeningen wordt
nog in de Nederlandse taal gehouden.
Het komt er alleen op aan, dat de as
similatie geleidelijk aan gebeurt.
Christelijke organisaties
Veel moeilijker ligt de zaak wan
neer men buiten 't eigenlijke kerke
lijk gebied komt. Er is een Christe
lijke krant „Calvinist Contact": er
gijn al veel Christelijke scholen; er
bestaat reeds een vereniging voor
Christelijk hoger onderwijs, want
men hoopt dat er te zijner tijd een
universiteit gesticht kan worden!
overigens zijn op dit moment vooral
christelijke kweekscholen hard no
dig. Ook bestaat er een christelijke
radiovereniging, die elke week een
halfuur zendtijd koopt.
In al deze dingen herhaalt zich een
stukje Nederlandse geschiedenis. De
Scholen komen geheel voor rekening
van de ouders, want uit de belasting-
penningen financiert de staat uitslui
tend het algemeen onderwijs met de
radio is het niet anders. Een verge
lijking met de N.C.R.V. gaat hier niet
op, want de N.C.R.V. is direct al goed
begonnen. In Canada gaat het op ra-
diogebied heel anders. De C.E.B.A.
(Christian Evangelical Broadcasting
Association) heeft geen andere be
doeling dan de Canadese luisteraars
je informeren omtrent de betekenis
van allerlei christelijk werk.
Dit betreft in de voornaamste plaats
de Christelijk-sociale organisatie,
want ook op dat punt wordt er in
Sanada gewerkt. Er bestaat daar de
.L.A. (Christian Labour Association),
voor welke organisatie van werkne
mers het C.N.V. al jarenlang de heer
F. P. Fuykschot ter beschikking stelt.
Maar de strijd is in Canada zoveel
moeizamer dan in Nederland. Men
staat er tegenover de enorme vakbon
den, die het sociale leven beheersen.
Deze bonden brengen het principe
Van de klassenstrijd volledig in prak
tijk. Wanneer zij hun wensen niet in
gewilligd zien, schromen zij geen im
moreel optreden.
Weinig medewerking
De strijd van de C.L.A. is dubbel
zwaar, omdat men in Canada feitelijk
geen begrip heeft van wat êen Chris
telijke organisatie wil. Alle organisa
ties zijn er kerkelijk. De enige inter
kerkelijke is het Bijbelgenootschap.
Samenwerking van leden uit diverse
kerkelijke denominaties is echter wel
bereikt bij de radio en bjj de C.L.A.
In het hoofdbestuur zitten ook Bap
tisten en Presbyterianen.
Mede hierom juicht ds. Hart het
toe, dat de Christelijke radiovereni
ging bestaat. Want daar heeft men
de kans om te vertellen, dat C.L.A.
geen Nederlands zaakje is, noch een
orgaan dat in het leven werd geroe
pen door de Chr. Ref. Church.
Overigens zou men wel verwach
ten, dat de Nederlandse immigran
ten vooral zij die in Nederland
met het C.N.V.-speldje opliepen
rich in Canada onmiddellijk bij de
C.L.A. aansluiten. Maar dit is niet
het geval. De meeste Nederlanders
vinden dat zij naar Canada zijn ge
gaan om baas te worden en niet om
knecht te spelen. Daarom trekt de
werknemersorganisatie hen niet.
Bovendien heeft de C.L.A. niet de
medewerking van predikanten, die
men zou kunnen verwachten. De
meeste voorgangers der Chr. Ref.
Church staan er wel achter, maar
zij lopen er toch niet warm voor.
De situatie is er ook moeilijker te
overzien dan in Nederland.
Uit contacten, die ds. Hart had met
predikanten van andere kerken, is
hem gebleken, dat de idee der chris
telijke organisaties deze dominees
over het algemeen wel toespreekt,
wanneer zij de bedoeling precies be
grijpen. Maar toch zien zij af van me
dewerking. Want zij vrezen de strijd.
Ze wijzen dan op het voorbeeld van
Europa, waar zoveel kerkelijke en
theologisch twisten zijn geweest. Lie
ver verkiezen zij de vrede. Daarin zit
iets van doperse mijding. Men mag de
strijd natuurlijk niet zoeken uit vecht
lust. Maar wanneer het nodig is be
hoort men partij te kiezen.
Schijn
Volgens ds. Hart laten velen zich
door schijn bedriegen. De godsdien
stigheid ligt nog over het Canadase
volksleven. Maar eigenlijk meer uit
traditie dan als werkelijk beleven. Zo
worden bijvoorbeeld de zittingen van
de gemeenteraad bij het begin van
het jaar door een predikant geopend
met een preek. Tegen de bijbel zegt
iedereen „O.K.!" maar meestal zonder
dat men er in leest. Zodra echter van
de christenen een militante houding
wordt geëist, trekken de meesten zich
terug, want ten kose van alles moet
de vrede bewaard blijven.
Zo te zien is er voor Nederlandse
predikanten in Canada nog wel iets
te doen. Juist omdat zij de geestelijke
achtergronden duidelijker zien dan
hun gemeenteleden, die alle krachten
geven aan de strijd om het bestaan.
Practisch tuinieren
Ophiopogon is een echte ouderwetse
bladplant die vooral vroeger veel ge
kweekt werd, doch die men tegenwoordig
niet zoveel meer ziet. Het is belangrijk
dat deze plant echter ook met succes ge
kweekt kan worden in zeer matig ver
warmde vertrekken en dat ze wel groeit
in een onverwarmde, doch wel beslist
vorstvrije kamer. Er is tegenwoordig
veel vraag naar planten die onder min
der gunstige omstandigheden gekweekt
kunnen worden en dat is juist een plant
die als geschikt voor uw doel beschouwd
kan worden. Er zijn enkele soorten: soor
ten met donkergroene bladeren, doch ook
soorten met zilverbont blad en die ver
langen wel een beetje meer warmte. Da
Ophiopogon zal u niet door elke bloemist
geleverd kunnen worden, doch als de
man er toch een beetje zijn best voor doet
zal hij zeker een exemplaar kunnen be
machtigen. De plant kan ook wel bloeien
doch de witte bloempjes zijn van weinig
betekenis, doch worden later gevolgd door
blauwe bessen. Een sterke plant die ik
dus warm kan aanbevelen. De plant kan
wel volle zon verdragen, doch heeft die
niet beslist nodig. Wanneer verpot moet
worden doet men dat in het vroege voor
jaar en dan dient men wel voor een zeer
voedzame grond te zorgen. Het is nuttig
haar veel water te geven en wekelijks
kan ze ook wel een weinig opgeloste ka-
merplantenmest hebben.
De Franse romancière Francoise
Sagan, die zondag een ernstig auto-on
geluk heeft gehad, maakt het steeds
beter. Als zij blijft vooruitgaan zullen
zij binnen twee dagen haar gebroken
sleutelbeen zetten.
Ds. K. HART, DIE RUIM drie
jaar geleden naar Canada ver
trok, vindt niet dat er in Neder
land veel veranderd is. „Ze heb
ben me gezegd, dat alles er klein
en benauwd lijkt wanneer je aan
het wijde Canada gewend bent,
maar dat valt erg mee. Toch zijn
een paar dingen wel anders voor
mijn gevoel. Als je in Holland
iemand groet, zet je je hoed af;
dat doen we in Canada niet
meer. En dan de trein! De eerste
keer dat ik er gebruik van moest
maken, kwam ik tamelijk laat op
het station. Maar de trein stond
er nog. Ik rende er langs maar
raakte in grote verwarring, want
ik kon nergens de 3de klas vin
den! Met een meewarige blik
heeft een conducteur mij toen
verteld, dat de Nederlandse trei
nen al een jaar geleden de 3de
klas hebben afgeschaft. Zodat ik
zomaar in de voor mijn besef erg
deftige 2de klas mocht plaats
nemen!"
Over een jaar op 17 april 1958 zal de Wereldtentoonstelling in
Brussel haar poorten openen. Er wordt op het tentoonstellingsterrein
hard gewerkt, om op "die datum klaar te zijn. Vele landen en tal van
Belgische afdelingen zijn druk bezig en het atomium wint langzaam
maar zeker aan hoogte.
Op de Nederlandse afdeling is men de afgelopen maand goed opge
schoten. Er werken daar op het ogenblik ongeveer 125 man, waarvan
circa 50 Nederlanders. Op het ogenblik wordt van het paviljoen, waar
in een algemene oriënterende inzending over Nederland en de rijks
delen overzee een plaats zal krijgen, het dak aangebracht. Met de
bouw van het Philips-paviljoen zal tegen het einde van de maand
een aanvang worden gemaakt.
Voor wat de sierteelt betreft, zal mede
werking worden verleend door het Cen
traal Bloembollen Comité en door de Ver
eniging de Nederlandse Bloemisterij. Het
Centraal bloembollen Comité zal 100.000
stuks bloembollen, bestaande uit 12.000
hyacinthen, 18.000 narcissen, 50.000 tul
pen en 20.000 kleinere bolgewassen ter
beschikking stellen, die, in verband met
de openingsdatum, speciaal zullen wor
den behandeld om, bij de opening en in de
eerste weken daarna de Nederlandse in
zending een kleurig aanzien te geven.
De Vereniging de Nederlandse Bloemis-
BIJ DE AMERIKAANSE Harvard-
Universiteit heeft men een onderzoek be
ëindigd, dat jarenlang duurde, namelijk
over de vraag in hoeverre de universi
taire studie van invloed is op het geloofs
leven van de student. Aan de hand van
talrijke rapporten is ondubbelzinnig ge
bleken, dat de studie maar weinig in
vloed heeft op de positieve of negatieve
beslissing ten aanzien van Christelijk ge
loof en kerk. Meestal zijn de geloofsbe
slissingen al lang gevallen wanneer men
naar de universiteit gaat. De aanraking
met de wetenschap levert maar zelden een
herzien van het eenmaal ingenomen
standpunt op. Wél worden de Inzichten
verdiept en krijgen de geloofsbeslissingen
meer betekenis.
Met cijfers wordt aangetoond, dat tij
dens het universitaire leven van de stu
dent maar zelden sprake is van een be
kering of van een onttrekken aan het lid
maatschap der kerk.
terij zal een aantal perkplanten ter be
schikking stellen tot een totaal ongeveer
van 25.000 stuks, bestaande uit geranium,
petunia, salvia, dgeratum, calceolaria, ver
bena en lobelia.
De afdeling veehouderij zal bestaan
uit 24 stuks mekvee, enige zeugen en big
gen en twee hokken met mestvarkens,
meerdere tomen kippen van verschillende
rassen en combinaties alsmede een tien
tal schapen.
De inzending van het rundvee wordt
verzorgd door het Nederlandse Rundvee
Stamboek en het Friese Rundvee Stam
boek met medewerking van andere orga
nisaties en van de veefokkers. Het cen
traal Bureau voor de Varkensfokkerij
draagt de verantwoordelijkheid voor de
inzending varkens, terwijl het Centraal
Bureau voor de Schapenfokkerij en de
Nederlandse Wolfederatie zullen zorg
dragen voor een goede inzending scha
pen. De inzending van het pluimvee
wordt verzorgd door het Produktschap
voor Pluimvee.
De hoge kosten zullen door de inzen
ders worden gedragen met financiële
steun van het Produktschap voor Vee en
Vlees en het Fonds Nederlandse Veefok
kerij.
De propagandastichting consumptie
aardappelen en de stichting voor poot-
aardappelpropaganda in het buitenland
heben gezamenlijk een bedrag van ma
ximaal ƒ50.000,beschikbaar gesteld,
bestemd voor de uitbeelding van het
wetenschappelijk onderzoek en de prak
tische toepassing van zijn resultaten,
voorzover mede hierop de hoge kwali
teit van de Nederlandse poot- en con
sumptieaardappelen gebaseerd is.
Een afdeling cultuurtechniek heeft tot
doel de verbinding te leggen tussen de
waterbouwkundige afdeling, die in het
centrale paviljoen haar plaats vindt en
de daarachter gelegen landbouwafdeling,
door een verbeelding van de activiteiten
van de culturtechniek ten behoeve van de
structuurverbetering van de Nederlandse
landbouw. Daartoe zal het cultuurtech
nische bedrijfsleven zijn deel bijdragen,
waartoe ondermeer besprekingen met de
Grondmij en de Nederlandse Heidemaat
schappij gaande zijn.
Naar aanleiding van een door het
hobfdbestuur van de Nederlandse Or
ganistenvereniging aan de minister
van o., k. en w. gericht adres, waarin
geprotesteerd wordt tegen de benoe
ming van dr. H. L. Oussoren te Was
senaar als rijksorgeladviseur, hebben
achttien organisten een contra-adres
aan de minister gezonden.
9 Er wordt op het ogenblik op hoog
niveau in Jordanië een zuivering van
afvallige officieren en herbenoeming
van een aantal vorig jaar ontslagen
officieren overwogen, aldus is woens
dagavond te Beiroet gemeld, en
Pasen is de gedachtenis aan de
opstanding van onze Here Je
zus. Dat willen we nadrukke
lijk voorop stellen. Van dat gewel
dige heilsfeit: Zijn grote overwin
ning over dood en duivel, willen
we geen tittel of jota afdoen. Het
is een der onmisbare schakels in
Zijn werk van redding en verzoe
ning.
Maar zoals bij ieder Christelijk
feest zijn er ook rond Pasen ge
woonten ontstaan, oude gebruiken
die weinig of niets met de opstan
ding van Jezus te maken hebben.
Sommige puur-heidens, die ge
kerstend zijn en met 'n Christelijk
vernisje bedekt, waarbij een Chris
telijk lied als camouflage moet
dienen. Sommige staan ook in
verband met gebeurtenissen in Je
ruzalem gedurende de laatste da
gen, die Jezus daar vertoefde vóór
Zijn kruisiging. Om met dit laatste
te beginnen.
U weet allen, dat Jezus vóór Hij zijn
laatste Pascha vierde (en het Heilig
Avondmaal instelde) de voeten van
Zijn discipelen wies. Dus het werk van
een slaaf verrichtte, waartegen Petrus
heftig protesteerde. Deze voetwassing
heeft men in de kerk van de Middel
eeuwen op veel plaatsen nagevolgd,
meestal op Witte Donderdag. In som
mige steden wies de bisschop de voe
ten van de lagere geestelijken, in an
dere wies de pastoor de voeten van
enkele (daartoe van te voren uitge
kozen) armen.
Daarna volgde een eenvoudige maal
tijd, ook weer als herinnering aan de
Paasmaaltijd, die Jezus met Zijn dis
cipelen hield.
K-KrE-K-
K-K-K-K-
In Veere had dit gebruik ook plaats
in de jaren vóór het zich voor Prins
Willem verklaarde. Een paar honderd
broden waren op de donderdag vóór
Pasen nodig voor deze liefdemaaltijd.
Iedereen nam er aan deel: de burge
meester en de leden van de vroed
schap, de geestelijkheid en vooral de
armen werden niet vergeten.
Een gevangene vrij
Een ander gebruik in Zeeland her
innert aan de vrijlating van Bar Ab
bas. U kent die vraag van Pilatus aan
het Joodse volk: wie zal ik op heffeest
loslaten, Jezus of Bar Abbas?
In Middelburg liet men ieder jaar
op Goede Vrijdag een gevangene los.
Iemand, die in 's-Gravensteen op
water en brood zat wegens een niet
al te zware misdaad, kreeg die dag
gratie.
Zo lazen we een paar gevallen uit
de tijd van Karei V, dus in de eerste
helft der 16e eeuw. Govaert van der
Linde was wegens bedelarij gevangen
De vrolijke
avonturen
en
30. Zo, dat is klaar. Dan rijd ik
maar weer naar huis Petsie.
Wacht even, visser Bigmans.
Kun je die oude latten niet mee
nemen, die wij van de wielen heb
ben overgehouden? Ik bedoel die
spaken.
Allicht, Petsie. Maar wat
graag. Gooi ze maar op de vuilnis-
noop, Bigmans. Ze liggen ons hier
toch maar in de weg.
gezet en kreeg de vrijheid. Een ander
jaar was het Griete Boels, die hemden
van de Abdij gestolen had, die bij een
wasvrouw ter behandeling waren ge
bracht.
Van beide lezen we dat ze „op den
Goeden Vridach grade gekreghen"
hebben.
Eieren eten
Iets anders is het eten van veel
eieren met Pasen. Een ei is bij da
ouden het zinnebeeld van de vrucht
baarheid. Het bergt in zich de kiem
van nieuw leven. Deze betekenis voel
den de eerste Christenen ook aan, dia
elkaar op Pasen eieren zonden met de
woorden erbij: „De Heer is waarlijk
opgestaan".
De Christelijke kerk heeft deze be
tekenis overgenomen als het zinne
beeld der Opstanding: het ei is het
witte graf waaruit het leven (Chris
tus) oprijst.
De levenskracht van het ei gaat
over op de gebruiker ervan, eet daar
om veel eieren, beweerde men.
Vooral in het oosten van ons land
zijn er nog veel gebruiken, die met
eieren in verband staan. Daar gaan in
sommige plaatsen de kinderen nog
langs de huizen, zingend en tegelijk
bedelend om eieren:
Eén ei is geen ei,
Twee ei is een half ei,
Drie ei is een Paasei.
Ook worden eieren in 't veld ver
borgen en moeten door de kinderen
worden gezocht.
Op andere plaatsen worden ze van
een hoogte afgerold; volgens het bij
geloof brengen ze dan vruchtbaarheid
over de velden.
fn de 17e eeuw was de eierdans een
geliefd volksvermaak. Gekleurde,
hardgekookte eieren werden in een
kring gelegd. De speler danste op één
been met ongeschoeide voeten en de
handen in de zijde en moest de eieren
één voor één uit de kring hinkelen.
Paasvuren en -hazen
Evenals eieren, hadden ook vuren
een vruchtbaarmakende kracht. Van
daar in oostelijk Nederland nog de
Paasvuren, die ieder jaar ontstoken
worden.
Men sprong er door en dreef het
vee er doorheen, terwijl de rook over
de velden de vruchtbaarheid verhoog
de.
Eigenlijk een zuiver heidens voor
jaarsfeest, de vreugde over de terug
gekeerde lente, ter ere van Ostara de
lentegodin en van Holda, de godin
van plantaardige en dierlijke vrucht
baarheid.
Aan deze laatste godin was ook de
haas gewijd, het dier, dat door zijn
sterke voortplanting een symbool der
vruchtbaarheid is. (Op Vlieland mag
men gedurende een zekere tijd hazen
vangen om te grote uitbreiding tegen
te gaan).
Vandaar, dat we ook wel horen spre
ken van Paashaas en deze langoor op
Paaskaarten afgebeeld zien, een ge
bruik uit Duitsland afkomstig.
Aan de lentegodin Ostara herinne
ren de Engelse naam voor Pasen
(Easter) en de Duitse (Ostern).
Volgens een oude legende was de
Paashaas oorspronkelijk een vogel.
Door de godin was hij veranderd in
een viervoetig dier, die het vermogen
kreeg om op het feest van de godin
(Pasen) eieren te kunnen leggen.
Daarvan spreekt het .oude Duitse
versje:
O Osterhaas, o Osterhaas,
Leg deine Eier bald im Gras.
In sommige streken van ons land
lopen de kinderen met een Palmpa
sen. Dat is een stok met een vogel er
op, gemaakt van brooddeeg, versierd
met palmtakjes en dennetakjes. De
vogel wordt haantje genoemd. Op de
zondag vóór Pasen (Palmzondag, die
herinnert aan de koninklijke intocht
vra Jezus in Jeruzalem), gaan ze dan
zingend langs de huizen met de be
doeling, getrakteerd te worden.
In Zeeland zijn er weinig van deze
oude folkloristische gebruiken ge
weest. Voor zover me bekend is, zijn
ze nu helemaal verdwenen, al doet
men bijv. in Zierikzee pogingen, om
het oude gebruik van de Palmpaas te
doen herleven. Een extra portie eieren
eten doet men er echter nog wel.
L. v. W.
