MOET ER ANDERS GEPREEKT WORDEN?
brRUÜ
Wij kunnen niet om des gewetens wil
Propaganda voor veilig verkeer
werpt resultaten af
.In
Toogdag van
Dienst der Kerk"
Sigarenwinkeliers
ontevreden over
margebele'd
Neem de
scheerproef
sham9
Veertig Indonesiërs
verdronken
Consumentenbond
gevaar voor
middenstanders
Afscbe'd ds van Vliet
van Haamstede
Geen dominees in witte jassen
Tweede gemeente in Ridderkerk?
Nieuwe lichtmasten
te Ellewoutsdijk
Vrijdag 29 maart 1957
ZEEUWSCH DAGBLAD
Pagina 5
Rede van prof. dr. E. L Smebk ie Amsterdam
O, grote kerk van Apeldoorn!
Dat de hervormde organisatie „In
Dienst der Kerk" nu juist binnen
jouw muren haar toogdag moest
houden over de vraag: Moet er in
Nederland anders gepreekt wor
den?
Toen de Rotterdamse bouw
meester Jan Verheul, die met
evenveel gemak kerken als
schouwburgen bouwde, jou in de
negentiger jaren ontwierp, maak
te hij van jou een geweldige
ruimte, volgestouwd met ban
ken, allemaal bestemd om men
sen te dragen, die naar de préék
komen luisteren.
O, grote kerk! En nu moest uitge
rekend onder jouw dak de preek in
Nederland in de waagschaal gegooid
worden. De muren hebben oren, en
jouw oren moesten op deze toogdag
heel wat verwerken.
WIJDINGSAVOND
Nadat bijna alle banken gevuld
waren ben je weer wat gerustgesteld.
Want ds. M. A. Krop van Gronin
gen, synodaal gedelegeerde voor het
werk van „In dienst der Kerk" heeft
in het wijdingswoord nadrukkelijk
verklaard, dat er in Nederland in
leder geval gepréékt moet worden.
Jouw preekstoel werd dus nog niet
aan de kant geschoven, o grote kerk.
integendeel: prof. dr. E. L. Smelik
van Amsterdam kwam er op staan.
Wat hij zei was wel wat ver ontrus
tender, vind je niet? Natuurlijk ant
woordde hij de toogdagvraag beves
tigend, maar hij deed het op een an
dere manier dan jij en ik verwacht
ten.
Trouwens, hij sprak ook op een
ongewone manier. Vertel eens eer
lijk, grote kerk, wordt er dikwijls
gelachen om het woord, dat uit jouw
preekstoel klinkt? Heb je ze zien
grinneken, soms schateren om wat
die Amsterdamse prof stond te be
weren? Heeft hij niet op een gees
tige, maar ook geestelijke wijze ge
zegd (en af en toe met gebalde vuist
uitgebeeld) dat de preek vaak te
eenzijdig is, in die zin dat zij van
één zijde komt namelijk van de
kansel terwijl de kerkgangers
eigenlijk zitten mee te preken, maar
geen kans krijgen om hun gedach
ten hardop te zeggen.
LEEUW EN KANARIE
O, grote kerk, zag jij ook hoe som
mige mensen zich ergerden toen de
hooggeleerde spreker rondweg ver
kondigde, dat de predikanten niet
alleen met zalf moeten aankomen in
hun preek, maar ook met een bijl;
dat zij niet mogen vluchten in de
historie, maar dat zij gehouden zijn
om midden in de wereld van van
daag te staan, en dat hun preek ook
„een politieke preek" moet zijn? Nee,
geen partijpolitieke preek, dat is iets
anders, maar wel een preek die de
dingen bjj de naam durft noemen.
Wat zijn we daar dikwijls bang
voor! Als de synode zich uitspreekt
over Nieuw-Guinea staan we op
onze achterste benen: hoe durft de
•ynode! Maar hebben de profeten
van Israël het soms anders gedaan?
Zij lieten zich evenmin terugdringen
in het (ongevaarlijke) hoekje van de
historie, maar ze spraken hun „woord
van de dag". Amos schrijft, dat de
leeuw heeft gebruld. Jawel, maar
vandaag lijkt menige preker niet op
een leeuw maar meer op een kana
riepiet in zijn kooi, zoals prof. Sme
lik zei.
En dit, nietwaar, grote kerk!, is
niet het enige bezwaar van de he
dendaagse preek; er wordt ook te
„gladweg" gepreekt. Bij veel domi
nees bestaan er geen problemen
meer. Op alles weten zij een ant
woord, en dat kan de kerkgangers
grenzenloos irriteren.
O, grote kerk. Wanneer sommige
dominees zondags op jouw preekstoel
komen en dat geldt in alle kerken
hebben ze een zaterdag achter de
rug. Een zaterdag zoals prof. Smelik
niemand van de kerkgangers toe
wenst. Dan hebben zij gevochten met
zichzelf over hun preek, dan hebben
zij zich feller geteisterd dan de ge
meenteleden het met hun (doorgaans
beleefde) kritiek doen; dan zijn zij
zaterdagnacht ingeslapen, of niet in
geslapen, met de gedachte: als God
er niet zou zijn komt er morgen niets
van terecht.
Dit moeten de critici, ook bij hun
beleefde opmerkingen, bedenken. Zij
dienen voorts te verstaan dat de
preek niet vrijblijvend is. Prof. Sme
lik noemt de gemeente „een stelle
tje samenzweerders". Zij hebben hun
geheim binnen de muren der kerk,
zij smeden hun plannen, en de we
reld zal straks eens zien waar ze
mee voor de dag komen.
Ook nu moet er van de kerk iets
uitgaan.
Maar dan zal er vaak anders ge
preekt dienen te worden. Oppassen
met het gescherm met grote woor
den, waardoor dikwijls de „grote
dingen Gods" getrokken worden in
de sfeer van het gezanik.
Vooropstellend, dat hij bleef bjj de
calvinistische traditie „de preek in 't
voornaamste onderdeel van de ere
dienst" meende prof. Smelik, dat
men veel meer de preek moest zien
in samenhang met de hele kerk
dienst.
Nadat hij een aantal kleinere wen
ken had gegeven, eindigde de pro
fessor met zijn duidelijk antwoord op
de vraag: moet er in Nederland an
ders gepreekt worden? Ja, er moet
anders gepreekt worden! Al onze
preken hebben voor God geen be
staansrecht. Zullen we het anders
gaan doen? God geve het! „Ik wil
mij ervoor openstellen het anders te
doen. Niet zoals de mensen willen
dat ik het doe, maar zoals God het
wil. Waarbij ik er vast op vertrouw
dat Hij de God is, die zijn dienaren
niet alleen laat voorttobben.
DE PREEK BLIJFT
Tot jouw en veler geruststelling,
o grote kerk, heeft een forum van
bekwame vrouwen en mannen on
der wie dr. A. A. Koolhaas, de prae-
ses synodi verklaard, dat geen der
vele vragenstellende bezoekers de
preek als iets overbodigs terzijde ge
schoven wilde hebben.
Veel nieuws bracht dit forum an
ders niet.
Maar de vraag zelf was aantrek
kelijk genoeg. En door haar te stel
len heeft „In Dienst der Kerk" de
kerk een dienst bewezen; er zal nu
overal weer over gedacht worden.
Minister Algera meent:
„ZONDER MEZELF IN CIJFERS te be
geven ben ik overigens geneigd te gelo
ven, dat de verkeersveiligheidspropagan-
da rijke vrucht begint te dragen. Ik acht
dan ook een krachtige voortzetting van
de propaganda zeer noodzakelijk." Deze
woorden sprak mr. J. Algera, minister
van verkeer en waterstaat, op een in te
Rotterdam gehouden propaganda-avond
van de Vereniging voor Veilig Verkeer.
Op de woensdag te Ermelo gehouden
jaarvergadering van de Ned. Bond van
Chr. Sigarenwinkeliers is langdurig ge
discussieerd over de winstmarge, die naar
het oordeel der leden onvoldoende is. Op
de vorige jaarvergadering was besloten,
dat het jaar 1956 zou staan in het teken
van het streven naar marge-verbetering.
Dit streven werd doorkruist door de prijs-
stabilisatie. Het enige resultaat was nu,
dat de marge op sigaren althans niet werd
verlaagd en dat de winkeliers nog geen
halve cent kregen van het dubbeltje,
waarmee de slgarettenprijs werd ver
hoogd.
De voorzitter, de heer P. J. Dijk uit Den
Haag, gaf een overzicht van de gang
van zaken. Het algemene streven van het
departement van Economische Zaken is
thans om de geldmarge van de detaillis
ten gelijk te houden, ook als de prijzen
stijgen. In dit licht bezien, moet het feit
dat de sigarenwinkelier 22 cent per 1000
sigaretten meer verdient na de prijsver
hoging van 10 cent per pakje toch nog
een succesje worden genoemd. Gezien
het feit, dat de omzet een dalende ten
dens vertoont na de prijsverhoging en na
het rapport over het kankergevaar, is
van een reële stijging der winst geen
sprake.
Zowel de heer Dijk als de heer De
Mooy voorzitter van de chr. midden
standsbond wezen er met nadruk op,
dat er slechts één middel was om bij
Ingezonden mededeling (adv./
Droogscheren met een Braun is een sensatie!
Dat is overtuigender dan
alle beweringen
Braun scheert sneller. Dat con
troleert U door aan één zijde 3
streken te doen met 'n willekeurig
apparaat - daarna de andere zijde
van het gelaat met de Braun.
Braun scheert gladder. Doe bijv.
de ion (moeilijke plaats) met een
ander goed apparaat, daarna dezelf
de plaats nog eens met een Braun.
Trek Uw conclusie en kies de beste.
Dit Is het geheim van de Braun
Shaver. Alleen Braun heeft een
scheerolad - zo dun zo flexibel -
zo vernuftig, gesteund door de
razendsnelle halfronde messenkop.
Braun Standaard f 3(1.75
Braun Speciaal f 69 75 - f 59.75
Fraaie etuis in de prijzen begrepen
Uitvoerige folder tn scheeroroef bij Uw handelaar
scheert 3X sneller en HUiQlMi schoon
'm(x N.V. Hap6. Nieuwe Herengracht 11. Amsterdam-C. telefoen 40321 «8881
Het is de taak van de rijksoverheid er
voor te zorgen, dat wetten en maatrege
len tot stand komen, die gericht zijn op
het zo harmonisch mogelijk verwerken
van de verkeerstromen om ongelukken
te voorkomen. Het naleven is evenwel een
andere zaak: de beste wet werkt niets
uit, als de weggebruikers er zich niet aan
houden. Voorkomen, zo zeide de be
windsman, is beter dan genezen en in dit
voorkomen zag hij de belangrijkste taak
van de vereniging. Als sprekend voor
beeld van samenwerking van ambtenaren
van zijn departement, autoriteiten van po
litie en justitie en onderwijskringen zag
spr de schoolverkeersexamens, die thans
in volle gang zijn en waaraan niet min
der dan 190.000 scholieren deelnemen.
Als gevolg van hot omslaan van een
7 In de
Tjitarum-rlvler, in West-,
gisteren veertig personeh
prauw
Java, zijn
verdronken.
De v(Jftig inzittenden van de prauw
waren op weg naar hun shawa's nabij de
desa Wedang.
Economische Zaken met succes te pro
testeren tegen wat men als onrecht
ziet: Er moeten door het bedrijfsleven
cijfers worden overgelegd, die onaan
tastbaar zijn en die gebaseerd zijn op
voldoende bedrijven.
Uit het jaarverslag bleek, dat de Bond
136 leden telt.
(Van een onzer verslaggeefsters)
„De consument ontwaakt, hij ziet mo
menteel met argusogen toe op de prijzen
die hij moet betalen. Het gevaar bestaat
echter, dat het Consumenten Contact Or
gaan (waarin de drie grote vakcentrales,
de coöperatie, de Ned. Huishoudraad en
de Consumentenbond samenwerken) zich
in eerste instantie tegen de middenstand
gaat keren". Aldus mr. M. van de Kaa,
secretaris van de Chr. Middenstandsbond,
op de bondsdag van de Chr. Bond van
Kleinhandelaren in aardappelen, groenten
en fruit in Nederland, die woensdag in
Den Haag werd gehouden.
Het C.C.O. wil eigenlijk terug naar de
prijzencommissie van vlak na de oorlog,
Gelukkig heeft minister Zijlstra zich ver
zet tegen prijsbeheersing. „Ook de mid
denstanders zien de noodzaak van stabie
le prijzen in", aldus mr. V. d. Kaa, „maar
een organisatie als het C.C.O. moet geen
dwaze maatregelen b.v. kopersstakin
gen nemen tegen de politiek van be
drijven, waar zij volkomen buiten staat
en waar zij dus ook niet over kan oor
delen".
Door de bestedingsbeperking is de
mogelijkheid ontstaan, dat de omzetten
van de detailhandel in 1957 kleiner
zullen zijn dan in voorgaande jaren.
„We moeten op onze hoede zijn, want
de welvaart van Nederland Is in ge
ding", zo zei spr., „maar de onderne
mers mogen hun vrijheid nooit opof
feren voor een welvaartsverhoging".
Daarom ook heeft de middenstand
slechts voor dé duur van één jaar me
dewerking aan het prfjsstabilisatiebe-
leid toegezegd.
De voorzitter, de heer J. H. van Er
ven, werd overstelpt met loftuitingen
voor de wijze waarop hij de Bond nu
al weer meer dan tien jaar heeft geleid.
Tevens werden al voorbereidende maat
regelen getroffen voor het 25-jarig jubi
leum van de Bond, dat in 1959 zal
worden gehouden. In 1958 zal de jaar
vergadering in Haarlem plaats vinden.
De Bond heeft momenteel 38 afdelingen
met 1175 leden.
Paasveetentoonstelling in
Den Bosch
De jaarlijkse Paasveetentoonstelling
te 's-Hertogenbosch wordt dit jaar ge
houden op donderdag 4 april.
IN EEN GOED bezet kerkgebouw
nam ds. J. van Vliet, Ned. Herv. predi
kant te Haamstede dinsdagavond af
scheid van zijn gemeente wegens ver
trek naar Ommeren. Ds. van Vliet had
zijn afscheidstekst gekozen uit Han
delingen 20 vers 27 en 32.
Na de 'preek sprak ouderling Krij
ger uit Bruinisse namens de classis;
ds. van Wijk uit Zonnemaire, namens
de ring, ouderling H. Zijt namens de
kerkeraad, de heer D. J. Braai namens
de kerkvoogdij, ds. J. Meyer, namens
de andere kerken, die daarbij o.m.
wees op de goede samenwerking waar
door interkerkelijk werk mogelijk was,
burgemeester Roëll namens het ge
meentebestuur en tot slot ds. van de
Grift uit Serooskerke. Op verzoek van
ouderling Zijt zong de gemeente daar
na ds. van Vliet Psalm 79 vers 4 en
7 toe.
Van de gelegenheid om ds. en mevr.
van Vliet in de consistorie de hand te
drukken maakten velen gebruik. Ds.
van Vliet heeft negen jaar de Herv.
gemeente van Haamstede gediend.
(Ingezonden mededeling)
Trein in botsing met auto
Op de door knipperlichten beveilig
de overweg in de Zwolseweg te Raalte
in het baanvak Zwolle-Almelo is gis
termorgen een „Blauwe Engel", af
komstig uit Zwolle, op een truck met
oplegger uit Weerden gereden. De trein
is ontspoord en er werd grote mate
riële schade aangericht, maar er deden
zich geen persoonlijke ongelukken
voor. De oplegger was geladen met
boomstammen.
DE kerkeraad der Ned. Herv. gemeente van
Voorburg heeft de Herv. Geref. Evangeli
satie twaalf godsdienstoefeningen per jaar
aangeboden. Dit aanbod gebeurde op voorwaar
de, dat de evangelisatie haar eigen kerkdiensten
zou staken; de evangelisatie houdt namelijk elke
zondag twee kerkdiensten.
In antwoord hierop berichtte het bestuur van
de evangelisatie dat men graag op het aanbod
zou ingaan, mits de genoemde voorwaarde er
niet bij was. Het bestuur acht het om zijns ge
wetens wil onmogelijk de andere honderd kerk
diensten te staken, en de bezoekers te verwijzen
naar de gewone godsdienstoefeningen te Voor
burg. Volgens het bestuur wordt daarin een
prediking gehoord, die niet is naar „Schrift en
Belijdenis", al zijn ook alle hervormde predi
kanten van Voorburg rechtzinnig.
DE ZWEEDSE minister van binnenlandse zaken heeft in de vergadering van
rijksdag in Zweden verklaard, dat predikanten, zonder toestemming van zieken,
niet mogen deelnemen aan de doktersvisite in de ziekenhuizen.
De minister deed deze nogal vreemd lijkende verklaring omdat de zieken
huispredikant van de stad Lulea de gewoonte had om (in witte jas) met de
dokter mee te wandelen wanneer deze zijn dagelijks bezoek aan de bedden
aflegde.
„Op die manier kom ik beter op de
hoogte met de toestand van de zie
ken," zei de dominee, „en dit helpt
mij wanneer ik later een pastoraal ge
sprek met hen voer". Maar nu heeft de
minister er een stokje voorgestoken.
In Nederland zouden de dokters ver
moedelijk al bezwaar gemaakt hebben
tegen deze pastorale „meeloper" op
hun rondgang langs de zieken!
Hulp voor Griekenland
AAN DE HULPVERLENING voor
slachtoffers van de jongste aardbeving
in Griekenland neemt ook de Wereld
raad van Kerken deel. De „vluchte-
lingenafdeling" van de Wereldraad
bezat sedert de tweede wereldoorlog
reeds depots voor hulpverlening in
Griekenland. In de voorbije jaren is
daaruit vele malen geput ten gerieve
van slachtoffers bij katastrofale ge
beurtenissen. Geregeld worden de
voorraden aangevuld door schenkingen
der kerken, zodat men voortdurend ln
de gelegenheid is om de bevolking te
helpen.
Dubbel offer
DE PREDIKANTEN van de evan
gelische kerk in Wurttemberg hebben
besloten om een deel van hun salaris
af te staan aan noodlijdende collega's
ln Oost-Duitsland. Een ander deel van
hun traktement gaat naar onderbe
taalde predikanten in Oostenrijk. In
dit laatste offer dragen ook de domi
nees in Beieren een steentje bij.
Lege kerken
TENGEVOLGE van het verplaatsen
der woonwijken en ook van de trek
uit platteland naar de stad, zit de
Anglikaanse kerk in Engeland thans
met vierhonderd overbodig geworden
kerkgebouwen. Het gezamenlijk aan
tal leegstaande godshuizen van de an
dere kerkgemeenschappen is nog ho
ger.
Maar behalve deze in onbruik ge
raakte gebouwen zijn er vele honder
den protestantse bedehuizen, die nage
noeg geen bezoek meer trekken en
waar de predikant op zondag voor en
kele mensen de dienst leidt. Het niet-
kerkgaan is in Engeland bij velen een
vaste gewoonte geworden. De angli
kaanse kerk, die miljoenen leden teli
ieder die zich echt Engelsman voelt
stelt prijs op het lidmaatschap ziet
op zondag over het hele land maai
één miljoen mensen naar de kerk
gaan. In het begin van deze eeuw, toen
de bevolking kleiner was, gingen elke
zondag nog drie miljoen anglikanen
de eredienst bijwonen.
TE RIDDERKERK worden alle pre
dikantsplaatsen in de hervormde kerk
bezet door predikanten van de gere
formeerde bondsrichting. Al vele ja
ren bestaat in deze gemeente (en de
daarbij aangrenzende dorpen Bolnes,
Oostendam en Slikkerveer) een vrij
zinnige minderheidsgroep. Deze vrij
zinnigen behoeven uiteraard niet te
rekenen op enige tegemoetkoming van
de zijde der officiële kerkelijke ge
meente. Men is dus verstoken van de
bediening der sacramenten.
Op grond van deze omstandigheid
heeft de minderheidsgroep zich ge
wend tot de Provinciale Kerkverga
kan een oplossing verkregen worden
in de geest vaD Ede, waar onlangs de-
evangelisatie (confessioneel getint)
toen zij geen voet aan de grond kreeg
bfj de gereformeerd georiënteerde
kerkeraad, als een zelfstandige ge
meente werd erkend door de Prov
Kerkvergadering van Gelderland.
De raad van de gemeente Ellewouts
dijk kwam in voltallige vergadering
bijeen.
Op een verzoek van de heer S.
Platschorre werd besloten een premie
te verlenen in de kosten van woning
verbetering.
Naar aanleiding van een verzoek
van de Hervormde Stichting voor
Maatschappelijk Werk en Gezinsver
zorging, ring Borssele, om een subsi
die van 10 cent per inwoner naast de
bijdrage van 25 in de verzorgings-
kosten, werd besloten de gevraagde
subsidie niet te verlenen.
Met het voorstel van Ged. Staten
tot verhoging van de bezoldiging der
wethouders werd akkoord gegaan.
Na wijziging van de begroting voor
de dienst 1956 en 1957 werd in be
spreking genomen de verlichting van
de gemeente. Besloten werd op drie
kruispunten nieuwe lichtmasten te
plaatsen met H.P.L.-verlichting. De
kosten bedragen f 1140,
Vervolgens werden benoemd tot
leden Commissie tot wering van
schoolverzuim de heren J. Remijnse,
A. de Reijger, J. Smallegange, J. C.
Paulusse, C. P. de Waai en C. van
Liere en het hoofd der school H. J.
Pauw.
In verband met de bouw van de
kleuterschool werd besloten hierin een
vloerverwarming aan te brengen.
De heer Oele vroeg bij de Herver
kaveling op schadevergoeding aan te
dringen wegens derving van haven
gelden nu de haven geheel in beslag
is genomen voor de uitvoering van
werken. Voorts zal met de eigenaars
van het haventerrein contact worden
opgenomen om tot aankoop hiervan
te komen.
De heer Spruijt wees op de onge
wenst toestand bij de stortplaats van
vuil.
De heer Stouthamer vroeg tenslotte
de trottoirs in de Langeviele te her-
bestraten.
Twintig jaar Herv, vrouwen
vereniging Kapelle
Op feestelijke wijze heeft de Herv.
vrouwenvereniging „Dient elkander
door de liefde' haar twintig jarig be
staan gevierd. De leiding berustte bij
mevr. Jebbink-Paap, die in haar ope
ningswoord iets vertelde over de ge
schiedenis der vereniging.
Uit het verslag van de secretaresse,
mevr. Sinke-Baas, bleek dat er een
opgewekt verenigingsleven is. Er zijn
65 leden. Met dankbaarheid werd ver
teld van het goede werk dat de zie
kenkas in het afgelopen jaar mocht
doen. De leiding van dit werk heeft
m.'vr. De Dreu-Van Sabben. Het pro
gramma na de pauze werd geheel ge
vuld door eigen leden, die hiervoor
verschillende trneelstukjes en schets
je^ hadden ingestudeerd.
Namens de Herv. vrouwenvereni
ging van Schore werd het woord ge
voerd door mevr. Mooy-Van Seben en
mevr. Verhulst sprak eveneens.
Ds Jebbink bracht de felicitaties
over van de kerkeraad der Ned. Herv.
Kerk.
